Spanja

Renju ta' Spanja
*Reino de España*
Renju ta' Spanja Reino de España
	Mottu: "Plus Ultra"; "'Il Bogħod Iżjed"
	Innu nazzjonali: Marcha Real o Granadera; ;
	Lokazzjoni ta' Spanja (aħdar skur) ; – fi ħdan l-Unjoni Ewropea (aħdar ċar) fil-kontinent Ewropew (griż skur) ;
Belt kapitali; (u l-ikbar belt)	Madrid; 40°26′N 3°42′W / 40.433°N 3.7°W
Lingwi uffiċjali	Spanjol
Gruppi etniċi	ara Demografija
Gvern	Monarkija kostituzzjonali parlamentari unitarja (reġjonali)
Formazzjoni
Sħubija fl-UE	1 ta' Jannar 1986
Erja
Popolazzjoni
PGD (PSX)	stima tal-2012 stima
PGD (nominali)	stima tal-2012 stima
Valuta	Ewro (€)1 (EUR)
Żona tal-ħin	CET (UTC+1)
Kodiċi telefoniku	34
TLD tal-internet	.es2
	1 Qabel l-1999: Peseta; 2 Ukoll .eu, li hi maqsuma flimkien mal-istati membri l-oħra tal-Unjoni Ewropea

Spanja (bl-Ispanjol: España), uffiċjalment Renju ta' Spanja (bl-Ispanjol Reino de España), hija stat demokratiku, membru tal-Unjoni Ewropea (mill-1 ta' Jannar 1986) u tan-NATO (mill-30 ta' Mejju 1982). Hi organizzata taħt forma ta' monarkija parlamentari. Qiegħda fl-Ewropa tal-Lbiċ, u flimkien mal-Portugall, ma' Andorra u mal-Ġibiltà, tifforma il-Peniżola Iberika. Fix-Xlokk għandha fruntiera ma' Franza (li hi separata minnha bil-katina tal-Pirenej) u Andorra, u fin-naħa t'isfel għandha l-Baħar Mediterran u Ġibiltà (biċċa art żgħira tar-Renju Unit). Fil-kontinent Afrikan, għandha il-bliet awtonomi Ceuta u Melilla fil-Marokk. Għandha xi nuqqas ta' qbil mal-Portugall fuq il-belt ta' Olivenza u l-Gżejjer Salvaġġi^[2], li qegħdin bejn Madeira u l-Gżejjer Kanarji, mar-Renju Unit fuq Ġibiltà, u mal-Marokk fuq Ceuta u Melilla. Spanja, b'kodominju ma' Franza għandha l-belt ta' Llívia, imsejħa l-Gżira tal-Paguni fix-xmara Bidasoa.

Spanja għandha erja ta' 504,645 km²^[3], 46,468,102 abitant (informazzzjoni tal-2016) u tokkupa 'l fuq minn 85 % tat-territorju tal-Peniżola Iberika. Mill-1561, barra xi perjodu qasir bejn l-1601 u l-1606, il-belt kapitali hi Madrid, li b'iżjed minn tliet miljun abitant (madwar sitt miljuni fiż-żona metropolitana) hi wkoll il-belt bl-ikbar popolazzjoni. Il-lingwa uffiċjali tal-istat hu l-Kastiljan, is-soltu msejjaħ Spanjol. Jitkellmu wkoll bil-Katalan, bil-Galizjan u bil-Bask li jgawdu status ta' koufficjalità, garantit mill-Kostituzzjoni Spanjola, fit-territorji rispettivi fejn huma mitkellma. Fl-istess ħin il-Leoniż, l-Aragoniż u l-Araniż, djalett tal-Oċċitan f'León, f'Aragona u fil-Katalonja, igawdu kouffiċjalità mal-Kastiljan u, fil-każ tal-Araniż, anki mal-Katalan. Il-lingwi l-oħra li jitkellmu fil-pajjiż mhumiex rikonoxxuti uffiċjalment.

Etimoloġija Immodifika

L-isem España ġej mil-Latin Hispania, terminu li ntuża mir-Rumani mit-tielet seklu Q.K., biex jindikaw il-Peniżola Iberika sħiħa u l-ġabra tal-provinċji tagħha. Dan it-terminu bilmod ħa post it-teminu Grieg Iberia, li mbagħad ħa (sal-ġurnata tal-lum) konnotazzjoni purament ġeografika. Madankollu, billi l-kelma Hispania m'għandha l-ebda għerq li jista' jintrabat magħha fil-Latin antik u fl-Indo-Ewropew, hemm ħafna spekulazzjoni fuq l-oriġini tagħha u ħarġu bosta ipoteżi.

Ipoteżi Feniċja Immodifika

Din l-ipoteżi mhux biss hija l-iżjed mifruxa imma anki l-iżjed li għandha bażi storika. Skont din l-ipoteżi l-etimoloġija ta' Hispania tista' tkun ġejja:

mit-terminu sf(a)n li x'aktarx ifisser fenek, billi l-kelma bil-Feniċju i-shphhanim letteralment tfisser iraċ. Verżjoni oħra ta' din l-etimoloġija tista' tkun hi-shphanim, gżira tal-fniek, jew tal-iraċi;
mill-għerq Feniċju span, li jfisser okkult. X'aktarx b'dan it-terminu riedu jfissru territorju mbiegħed li diffiċli li jintlaħaq min-naħa ta' nies tal-baħar bħall-Feniċi;
mill-kelma i-span-ya, kosta u gżira tal-forġaturi jew tal-foroġ (tal-metalli) minħabba l-attivitajiet minerarji u metallurġiċi intensi mal-kosta tal-Andalusija fiż-żmien meta l-Feniċi waslu Spanja;^[4]
mit-terminu Feniċju li jfisser Tramuntana, fis-sens li l-peniżola Spanjola qiegħda fit-Tramuntana tal-kontinent Afrikan, l-art minn fejn ġew il-Puniċi: allura tista' tkun i-span-ia, gżira tat-Tramuntana.

Ipoteżi Griega Immodifika

Hemm żewġ għajdut prinċipali li jagħmluha possibbli li Hispania ġiet mill-Grieg antik:

minn Esperos, l-isem tal-ewwel stilla li setgħu jaraw fil-Punent wara t-tbexbix. Il-fonema setgħet imbagħad inbidlet u saret Hispania;
mill-alla Pan.

Ipoteżi awtoktona Immodifika

Din hi msejsa fuq dawn l-etimologiji:

mit-terminu Iberiku hispalis, jiġifieri l-Punent li wara sar l-isem tal-belt ta' Sivilja, li tat fl-epoka Rumana, dejjem skont dawk li jappoġġaw din l-ipoteżi, l-isem lill-peniżola sħiħa;
mill-Bask Ezpaina, jiġifieri xoffa, u anki xifer, tarf, jew aktar probabbli, Izpania, li l-għerq fih iz li jidħol fil-kompożizzjoni ta' xi sostantivi, fosthom taqsam.

Bandiera Immodifika

L-istemma fuq il-bandiera.

Il-bandiera Spanjola saret kif riedha r-re Karlu III fl-1785. Hi magħmula minn żewġ strixxi mimdudin ħomor u strixxa wiesgħa safra. Fuq ġewwa hemm l-istemma nazzjonali, magħmula mill-istemmi tar-Renju ta' Kastilja (kastell tad-deheb fuq sfond aħmar), León (iljun rampanti vjola), Aragona (erba' strixxi ħomor weqfin fuq sfond tad-deheb), Navarra (ktajjen tad-deheb fuq sfond aħmar) u Granada (rummiena bil-weraq ħodor), taħt kuruna rjali u bejn iż-żewġ Kolonni ta' Erkole (li jirrappreżentaw il-fliegu ta' Ġibiltà) bil-mottu distintiv Plus Ultra, li jirreferi għall-espansjoni tal-Imperu Spanjol.

Storja Immodifika

L-ewwel xhieda bil-kitba dwar il-Peniżola Iberika tiddeskriviha bħala art popolata fil-parti l-kbira mill-Iberiċi, mill-Baski u miċ-Ċeltiċi. Wara konkwista iebsa, il-peniżola waqgħet taħt il-ħakma ta' Ruma. Matul il-Medjuevu għaddiet għal taħt il-ħakma Ġermanika, imma iżjed tard, ġiet konkwistata mill-Għarab. F'proċess li ħa mijiet ta' snin, ir-renji żgħar Insara tan-naħa ta' fuq bil-mod reġgħu ħadu l-peniżola f'idejhom. L-aħħar saltna Għarbija waqgħet fl-istess sena li Kristofru Kolombu wasal fl-Ameriki (1492). F'dan il-perjodu Spanja bdiet tibni imperu dinji u damet potenza ewlenija fid-dinja għal seklu u nofs.

Bil-gwerer kontinwi u problemi oħra, il-poter tal-Imperu Spanjol naqas progressivament. L-invażjoni Napoleonika ta' Spanja ħolqot straġi fin-nazzjon u twieldu ħafna movimenti indipendentisti li qerdu l-parti l-kbira tal-imperu u ħallew il-pajjiż politikament instabbli. Qabel it-Tieni Gwerra Dinjija, Spanja għaddiet minn gwerra ċivili qerrieda li wasslet għat-twaqqif ta' gvern awtoritarju, li kkoinċida ma' perjodu ta' staġnar li però temm b'impuls ekonomiku qawwi. Id-demokrazija mbagħad twaqqfet paċifikament fil-forma ta' monarkija kostituzzjonali parlamentari. Fl-1986, Spanja daħlet fl-Unjoni Ewropea u kellha twelid kulturali ġdid u tkabbir ekonomiku kontinwu.

Preistorja u popli pre-Rumani Immodifika

Ir-riċerki arkeoloġiċi ħdejn Atapuerca juru li l-Peniżola Iberika kienet popolata mill-ominidi minn 1.2 miljun sena ilu.^[5] Il-bniedem modern wasal fl-Iberja, min-naħa ta' fuq bil-mixi, madwar 32,000 sena ilu.^[6] L-oġġetti magħmulin bl-idejn l-iżjed magħrufin ta' dawn l-insedjamenti preistoriċi huma t-tpinġijiet famużi tal-Għar ta' Altamira f'Cantabria li saru għall-ħabta tal-15,000 Q.K. mill-bniedem ta' Cro-Magnon.

Ix-xhieda arkeoloġika u ġenetika tissuġġerixxi li l-Peniżola Iberika serviet bħala wieħed mill-ikbar postijiet li minnhom beda r-ripopolament tat-Tramuntana tal-Ewropa wara t-tmiem tal-aħħar Żmien is-Silġ.

Iż-żewġ popli storiċi prinċipali tal-peniżola kienu l-Iberiċi u ċ-Ċeltiċi. L-Iberiċi kienu jgħixu fuq in-naħa tal-Mediterran mix-Xlokk għall-Grigal. Iċ-Ċeltiċi bil-kontra kienu joqogħdu mal-Atlantiku, fit-Tramuntana, fiċ-ċentru, fil-Majjistral u fil-Lbiċ tal-peniżola. Il-Baski kienu jokkupaw iż-żona tal-Punent tal-katina tal-muntanji tal-Pirenej u l-inħawi ta' madwar.

Bejn il-500 Q.K. u t-300 Q.K., il-baħrin Feniċi u l-Griegi waqqfu kolonji kummerċjali tul il-kosta Mediterranja. Il-Kartaġiniżi għal żmien qasir kellhom il-kontroll tal-parti l-kbira tan-naħa Mediterranja tal-peniżola, sakemm ġew megħlubin fil-Gwerer Puniċi mir-Rumani.^[7]

Spanja Rumana u Gotika Immodifika

Teatru Ruman ta' Mérida, Badajoz.

Mausoleum Ruman ta' Córdoba

Mausoleum Ruman ta' Fabara

Dekorazzjoni ta' tabulaturi, Mausoleum Ruman ta' Fabara

Il-Lapida ta' Comenciolo, iskrizzjoni ta' Cartagena li tirreġistra l-patrizju ta' Comenciolo

Kronoloġija tal-konkwista Rumana ta' Hispania (220 QK–19 QK), bil-konfini provinċjali Rumani murija

L-Imperu Biżantin fl-akbar firxa tiegħu taħt Justinian I. L-imperu wiret ta' Justinian bl-aħmar bil-konkwisti tiegħu, inkluż Spanja, bl-oranġjo. Hija l-aktar provinċja tal-punent (527-565) Din reġgħet inkisbet mill-Imperatur Biżantin Liberju li annessha mingħand il-Visigoths li rnexxielhom jehmeżha eżatt wara l-waqgħa tal-Imperu Ruman tal-Punent fl-1472.. Il-Provinċja Biżantina damet minn 551 sa 624 meta l-konkwista Viżigotika (Gotika) kienet.

[[Stampa:|thumb|left|Provinċja ta 'Spanja Biżantina (Spanja) fl-akbar firxa tagħha, bi bliet immarkati u territorju mitluf.]]

Matul it-tieni gwerra Punika, l-espansjoni tal-Imperu Ruman, rebaħ xi kolonji kummerċjali Kartaġiniżi matul il-kosta Mediterranja. Però r-Rumani kellhom jieħdu żewġ sekli biex jirbħu l-Peniżola Iberika sħiħa. Il-ħakma Rumana ġabet il-lingwa, il-liġi u t-toroq.^[8]

Il-kulturi tal-popolazzjonijiet Ċeltiċi u Iberiċi, bil-mod ġew Rumanizzati. Il-mexxejja lokali tħallew jidħlu fil-klassi aristokratika Rumana. Spanja kienet tipproduċi kwantità kbira ta' qamħ għas-suq Ruman u mill-portijiet tagħha kienu jiġu esportati d-deheb, is-suf, iż-żejt taż-żebbuġa u l-inbid. Il-produzzjoni agrikola żdiedet bl-introduzzjoni tal-irrigazzjoni. L-imperaturi Trajanu u Teodożju I u l-filosfu Seneka twieldu Spanja. Il-Kristjaneżmu daħal fil-pajjiż fl-ewwel seklu u progressivament sar iżjed popolari.

L-Imperu Ruman tal-Punent fi Spanja beda jmur lura fl-409, meta l-Iżvevi u l-Vandali, flimkien mal-Alani, qasmu r-Renu, iddevastaw il-Gallja, u mbagħad il-Viżigoti imbuttawhom ġo Spanja. L-Iżvevi stabbilew renju fejn illum jinsabu Galizja moderna u n-naħa ta' fuq tal-Portugall.

Il-Vandali Silingi okkupaw ir-reġjun li ismu għad għandu parti minn isimhom: Vandalusja, Andalusja. Il-Biżantini stabbilew tip ta' enklavi fin-naħa t'isfel tal-pajjiż, bl-iskop li jqajmu l-Imperu Ruman fl-Iberja kollha. Fl-aħħar, però, Spanja ġiet riunita taħt il-ħakma tal-Viżigoti.

Spanja Musulmana Immodifika

L-Alhambra, Granada.

Dirham tal-fidda ta' Alhakén II, Kalif ta' Córdoba.
Dirham tal-fidda maħruġ fl-1002 minn Hisham II, Kalif ta' Córdoba.
Waħda mill-ewwel muniti tal-fidda tal-Kalifat tal-Umayyad, li għadha ssegwi motivi Sassanid, laqat f'isem al-Hajjaj ibn Yusuf (بنو أمية Banū 'Umayya, 663-750 )
Dirham tal-fidda aktar tard tal-Kalifat tal-Umayyad, maħdum f'Balkh fis-sena 729–730 E.K. (AH) 111) (بنو أمية Banū 'Umayya, 663-750 )
Mappa tal-Kalifat Umayyad tal-750 (بنو أمية Banū 'Umayya, 663-750)
Mappa tal-Kalifat Umayyad (بنو أمية Banū 'Umayya, 663-750 )
Mappa tal-Kalifat Umayyad (بنو أمية Banū 'Umayya, 663-750)
Bandiera tal-Kalifat Umayyad (بنو أمية Banū 'Umayya, 663-750 )

Fis-seklu 8, l-armati Musulmani, li fil-parti l-kbira kienu Għarab, rebħu kważi l-Peniżola Iberika kollha. Dawn il-konkwisti kienu parti mill-espansjoni tal-Kalifat Għumawijjad. Reġjun żgħir muntanjuż fix-Xlokk biss irnexxielu jirreżisti l-invażjoni tal-bidu.

Skont il-liġi Iżlamika, l-Insara u l-Lhud jieħdu l-istatus ta' dhimmi jew subordinati. Dan kien iħalli l-Insara u l-Lhud jipprattikaw ir-reliġjon tagħhom, imma kellhom iħallsu taxxa speċjali u kienu jbatu minn ċertu diskriminazzjoni.^[9]^[10]

Il-konverżjoni għall-Iżlam bdiet dejjem tiżdied. Il-muladies (Musulmani ta' nisel etniku Iberiku) jingħad li kienu jirrappreżentaw il-maġġoranza tal-popolazzjoni lejn it-tmiem tas-seklu 10.^[11]^[12]

Il-Giralda, il-kampnar tal-katidral ta' Sivilja.

Cordoba kienet il-belt kapitali tal-Kaliffat u kienet l-ikbar belt u l-iżjed għanja fil-Punent tal-Ewropa. Il-kummerċ fil-Mediterran iffavorixxa l-iskambju kulturali u t-tradizzjoni intellettwali għanja tal-Musulmani dakkret parti kbira mill-intellettwali Ewropej.

Il-waqgħa tal-Musulmani u r-Reconquista Immodifika

Ir-Reconquista ("Rikonkwista") kienet perjodu li dam xi 750 sena, li matulu r-rejiet Insara ta' Spanja espandew il-ħakma tagħhom għad-dannu tas-saltniet Għarab. Ir-Reconquista bdiet bil-battalja ta' Covadonga fis-722. Bir-rebħa Nisranija twaqqaf ir-Renju tal-Asturias tul il-muntanji Xlokkin tal-kosta. Ftit wara, fis-739, il-qawwiet Musulmani tkeċċew minn Galizja, li l-Insara kienu jqisu wieħed mill-postijiet l-iżjed imqaddsa minħabba li hemm is-Santwarju ta' Santiago de Compostela. L-armati Musulmani mexew 'il fuq mill-Pirenej, imma ġew megħlubin mill-forzi tal-Franki fil-Battalja ta' Poitiers. Aktar tard, il-forzi tal-Franki waqqfu kontej Insara fuq in-naħa t'isfel tal-Pirenej. F'dan ir-reġjun imbagħad twaqqfu r-renji ta' Navarra, ta' Aragona u ta' Katalonja.^[13] Għal ħafna sekli, il-konfini sejrin 'l hemm u 'l hawn bejn l-artijiet Musulmani u tal-Insara kienu jestendu matul il-widien tal-Ebro u tad-Duero.

Il-ħakma tal-belt, strateġikament ċentrali, ta' Toledo, li ġrat fl-1085, kienet sinjal ta' bidla sinifikattiva fil-bilanċ tal-poter favur ir-renji Nsara.

Kastell ta' Loarre, Huesca (Castillo de Loarre, Huesca)

Alfonso XI (xellug), Re ta' León u Kastilja, 1300s

Fis-sekli 13 u 14, il-fergħa Musulmana tal-Merjenjewn jew Merinidi, ġejja mit-Tramuntana tal-Afrika invadiet u stabbiliet xi enklavi fin-naħa t'isfel tal-pajjiż, imma ma rnexxilhomx jistabilixxu l-ħakma Musulmana fl-Iberja u malajr tkeċċew. Fis-seklu 13 ir-renju Aragoniż ipprova jespandi l-influwenza tiegħu mal-ġżejjer tal-Mediterran, f'Sqallija u anki f'Ateni.^[14] F'dan il-perjodu twaqqfet l-università ta' Palencia (1212/1263) u l-università ta' Salamanca (1218/1254). Il-pesti tal-1348 u tal-1349 iddevastaw lil Spanja.^[15]

Fl-1469, il-kuruni tar-renji Nsara ta' Kastilja u Aragona ngħaqdu biż-żwieġ ta' Iżabella I ta' Kastilja ma' Ferdinandu II ta' Aragona. Fl-1478 twettqet għalkollox il-konkwista tal-Gzejjer Kanarji u fl-1492, il-forzi ta' Kastilja u ta' Aragona ħadu l-Emirat ta' Granada u qerdu l-aħħar fortizza tal-preżenza tal-ħakma Iżlamika ta' 781 sena fl-Iberja. It-Trattat ta' Granada ggarantixxa t-tolleranza reliġjuża għall-Musulmani.^[16] Fl-istess sena Kristoforu Kolombo wasal fid-Dinja l-Ġdida, bil-vjaġġ tiegħu ffinanzjat minn Iżabella, u l-Lhud ġew ordnati li jikkonvertu għall-Kattoliċiżmu bil-piena li jitkeċċew mit-territorji Spanjoli matul l-Inkwiżizzjoni Spanjola.^[17] Ftit snin wara, wara xi taqbid soċjali, il-Musulmani tkeċċew taħt l-istess kundizzjonijiet.^[18]

Spanja Imperjali Immodifika

L-influwenza storika tal-Imperu Spanjol

Dettall ta' “Il-Battalja ta' Lepanto”, ta' Lucas Valdés, fil-Knisja ta' La Magdalena, Sevilja. (Il-battalja seħħet fis-7 ta' Ottubru, 1571 fil-Golf ta' Patras, fejn il-Lega Mqaddsa kienet rebbieħa kontra l-Ottomani.)

L-unifikazzjoni tal-kuruni ta' Aragona u ta' Kastilja kienet il-pedament li fuqu nbnew Spanja moderna u l-Imperu Spanjol.^[19] Biha Spanja saret potenza Ewropea indiskutibbli matul is-seklu 16 kollu u matul il-parti l-kbira tas-seklu 17, minħabba l-kummerċ u l-artijiet kolonjali tagħha. Matul dan il-perjodu, Spanja għaddiet minn bosta gwerer u ribelljonijiet, fosthom: il-gwerer tal-Italja, ir-ribelljoni tal-Comuneros, dik li hi msejħa "l-Gwerra tat-Tmenin Sena", ir-ribelljoni tal-Moriscos u l-gwerra Anglo-Spanjola.^[20]

Kien perjodu wkoll ta' ferment kulturali kbir, minħabba l-ftuħ ta' rotot ġodda, l-esplorazzjoni tad-dinja u l-iskambji kummerċjali. Spanja gawdiet minn l-hekk imsejjaħ "Seklu tad-Deheb". L-attività kulturali kellha l-epiċentru tagħha fl-Università ta' Salamanca.

Fit-tieni nofs tas-seklu 17, Spanja bil-mod bdiet sejra lura. Minkejja xi telfiet żgħar ta' territorji fi Franza, żammet l-imperu vast li kellha fin-naħa l-oħra tal-oċean sal-bidu tas-seklu 19.

It-tnaqqis ta' poter kien l-agħar fil-Gwerra tas-Suċċessjoni Spanjola li spiċċat f'kunflitt internazzjonali kbir u f'gwerra ċivili, li lil Spanja swielha l-pożizzjoni li kellha bħala waħda mill-ikbar potenzi fid-dinja.

Matul din il-gwerra, ħadet il-poter dinastija ġdida ġejja minn Franza, il-Borboni, li abolixxiet ħafna privileġġi antiki u l-liġijiet reġjonali.^[21]

Fis-seklu 18, Spanja bil-mod bdiet terġa' tqum fuq saqajha u tikber fil-prosperità f'parti kbira tal-imperu. Il-monarkija Borbonika għamlet ħafna xogħol ta' modernizzazzjoni, fuq l-istil tas-sistema Franċiża, rigward it-tmexxija amministrattiva u ekonomika. L-ideat tal-Illuminiżmu bdew deħlin fost xi membri tal-elit tar-renju u tal-monarkija.

Ħakma Napoleonika u l-konsegwenzi tagħha Immodifika

It-3 ta' Mejju 1808, pittura ta' Goya li turi r-repressjoni tar-rivoluzzjonarji Spanjoli mit-truppi Franċiżi

Fl-1793, Spanja daħlet fi gwerra kontra ir-Repubblika ġdida Franċiża, li kienet neħħiet mill-poter u ġġustizzjat ir-re tagħha Lwiġi XVI li kien Bourbon. Spanja tilfet il-gwerra u ffirmat trattat ta' paċi fl-1795. B'dan it-trattat Spanja saret stat klijent ta' Franza. It-trattat sigriet ta' Fontainebleau bejn Napuljun u Manuel Godoy tal-1807, li ma kien popolari xejn, inkluda dikjarazzjoni ta' gwerra kontra l-Gran Brittanja u l-Portugall. It-truppi Franċiżi daħlu fir-renju bla reżistenza, bl-iskuża li ħa jinvadu l-Portugall, okkupaw il-fortizzi Spanjoli u r-re Spanjol ġegħluh jabdika favur ħu Napuljun, Ġużeppi Bonaparte.

Din il-monarkija pupazz barrani, l-Ispanjoli qisuha bħala disprezz. Ir-ribelljoni tat-2 ta' Mejju, waħda minn ħafna ribelljonijiet nazzjonalisti kontra r-reġim Bonapartista fil-pajjiż kollu,^[22] kienet il-bidu tal-gwerra tal-indipendenza Spanjola.^[23] Napuljun kellu jindaħal personalment u kisser bosta armati Spanjoli li ma kellhomx organizzazzjoni u ġiegħel Armata Brittanika tirtira. Madankollu, minħabba l-qawwa tal-Brittaniċi u l-kampanja diżastruża fir-Russja li kellhom il-Franċiżi, fl-1814 l-armata Franċiża tkeċċiet minn Spanja u Ferdinandu VII reġa' ħa t-tron.^[24]

L-invażjonijiet Franċiżi qerdu l-ekonomija u ħallew lil Spanja b'instabbiltà politika qawwija. Il-ġlied għall-poter tas-seklu 19 wasslu għat-telf tal-kolonji Amerikani kollha, ħlief Kuba u Puerto Rico.

Gwerra Ispano-Amerikana Immodifika

Il-vapur Spanjol Cristóbal Colón, meqrud fil-battalja ta' Santiago ta' Kuba, it-3 ta' Lulju 1898

Minħabba l-instabbiltà politika u l-kriżi ekonomika li laqtet Spanja fis-seklu 19, qamu movimenti nazzjonalisti fil-Filippini u Kuba, dak iż-żmien taħt il-ħakma Spanjola. Dawn il-movimenti wasslu għall-gwerer għall-indipendenza li daħlu wkoll fl-Istati Uniti. Minkejja d-determinazzjoni ta' bosta fergħat militari, l-armata Spanjola kienet immexxija ħażin fl-ogħla livelli u dan wassal għat-telfa tal-gwerra Ispano-Amerikana. Din il-gwerra intemmet bit-Trattat ta' Pariġi tal-1898 li bih Kuba kisbet l-indipendenza u Spanja kellha ċċedi l-Filippini, Guam u Puerto Rico lill-Istati Uniti għal 20 miljun dollaru.

It-telfa militari (imsejħa El desastre) ikkontribwiet għall-ispinta li ħa l-grupp ta' intellettwali Spanjol, La generación del 98, li għamel analiżi kritika ħafna tas-sitwazzjoni tal-pajjiż.

Ħitan ta' Sevilla (Murallas de Sevilla/Sevilla City Walls)

Barracks tal-Muntanji (Cuartel de la Montaña), minn Capuz, fil-Gwida għal Madrid, manwal għall-lokal u l-barrani (1876)

Cartagena u l-bażi navali tagħha madwar l-1900.

Gwerra ċivili Spanjola Immodifika

Fil-bidu tas-seklu 20 kien hemm żmien qasir ta' paċi fi Spanja, li matulu kellha rwol żgħir fil-kolonjaliżmu fl-Afrika, bil-kolonizzazzjoni tas-Saħara tal-Punent, il-Marokk Spanjol u l-Gwinea Ekwatorjali. It-telfiet kbar li ġarrbet matul il-gwerra tar-Rif fil-Marokk ikkontribwew biex jimminaw il-monarkija. Kien hemm perjodu ta' reġim awtoritarju tal-Ġeneral Miguel Primo de Rivera (1923-1931) li ntemm bit-twaqqif tat-Tieni Repubblika Spanjola. Ir-repubblika tat l-awtonomija politika lill-pajjiżi Baski, lill-Katalonja, lill-Galizja u tat il-vot lin-nisa.

Francisco Franco u l-President Amerikan Eisenhower, Madrid, 1959.

F'Lulju 1936 bdiet il-Gwerra Ċivili Spanjola. Kienu l-forzi nazzjonalisti li kienu kontra r-Repubblika, immexxijin mill-Ġeneral Francisco Franco li bdew il-gwerra u dawn rebħuha bl-għajnuna tal-Ġermanja Nażista u l-Italja Faxxista.

Il-gwerra ċivili damet tliet snin u kienet il-kawża tal-mewt ta' 500,000 ruħ^[25] u l-emigrazzjoni ta' madwar 500,000 ċittadin, li l-parti l-kbira tad-dixxendenti tagħhom illum joqogħdu fil-pajjiżi tal-Amerika Latina u minnhom hemm madwar 300,000 fl-Argentina biss.^[26]. Il-gwerra ċivili Spanjola hi meqjusa bħala l-ewwel battalja tat-Tieni Gwerra Dinjija.

Spanja taħt Franco u wara Immodifika

Spanja ta' Franco ddikjarat ruħha newtrali matul it-Tieni Gwerra Dinjija imma dan kien tal-isem biss għax kellha relazzjonijiet ta' ħbiberija mal-Potenzi tal-Assi. L-uniku partit legali taħt ir-reġim Frankista kien it-Tradicionalista Falange Española y de las J.O.N.S., li twaqqaf fl-1937. Il-partit iddikjara ruħu anti-Komunista, Kattoliku u nazzjonalista. Aktar tard il-partit ħa l-isem ta' Movimiento Nacional.

Wara l-gwerra dinjija, Spanja kienet politikament u ekonomikament marġinali u barra l-Ġnus Magħquda. Is-sitwazzjoni nbidlet fl-1955, matul il-perjodu tal-Gwerra Bierda, meta sar strateġikament importanti għall-Istati Uniti li jistabbilixxu preżenza militari fil-Peniżola Iberika, għall-konteniment ta' xi mossa mill-Unjoni Sovjetika fl-inħawi tal-baħar Mediterran. Fl-1960, Spanja kellha qabża kbira fl-ekonomija tagħha. Dan it-tkabbir f'daqqa li ressaq in-nazzjon lejn ekonomija moderna, sar magħruf bħala l-"miraklu Spanjol".

Bil-mewt ta' Franco, li ġrat f'Novembru 1975, Juan Carlos laħaq Re ta' Spanja u kap tal-Istat, skont il-liġi. Wara l-approvazzjoni tal-Kostituzzjoni Spanjola ġdida fl-1978 u l-wasla tad-demokrazija, l-istat trasferixxa xi poteri lir-reġjuni u ħoloq organizzazzjoni interna msejsa fuq il-komunitajiet awtonomi.

Fil-Pajjiżi Baski, in-nazzjonaliżmu moderat Bask għex spalla ma' spalla ma' moviment radikali nazzjonalista mmexxi mill-organizzazzjoni armata Euskadi Ta Askatasuna (ETA). Il-grupp twaqqaf fl-1959 matul ir-reġim ta' Franco, imma baqa' sejjer bil-kampanja vjolenti anki wara li bdiet id-demokrazija u kien hemm grad għoli ta' awtonomija reġjonali.

Fit-23 ta' Frar 1981, xi elementi ribelli fost il-forzi tas-sigurtà għamlu attentat ta' kolp ta' stat biex jimponu gvern militari. Ir-Re Juan Carlos ħa f'idejh personalment il-kmand tal-forzi armati u ġiegħel lir-ribelli jċedu.

Fit-30 ta' Mejju 1982, wara referendum, Spanja daħlet fin-NATO u l-partit soċjalista (Partido Socialista Obrero Español), PSOE, tela' fil-poter. Fl-1986 Spanja daħlet fil-Komunità Europea.

Fl-1982 it-Tazza tad-Dinja tal-Futbol, intlagħbet Spanja u għenet biex il-pajjiż jerġa' jsir magħruf fid-dinja wara s-snin ta' dittatura u ta' tranżizzjoni għad-demokrazija. Anki l-Olimpjadi ta' Barċellona tal-1992 kienu ta' ġid għat-turiżmu u biex isiru magħrufin il-mod ta' ħajja u d-drawwiet ta' Spanja l-ġdida.

Is-snin disgħin tas-seklu 20 huma karatterizzati mill-gvernijiet ta' José Maria Aznar tal-Partit Popolari Spanjol (Partido Popular) b'ħafna progress ekonomiku u soċjali.

Spanja fis-seklu 21 Immodifika

Munita kommemorattiva tal-ewro ta' Spanja, 2015

Fl-1 ta' Jannar 2002, Spanja ma bagħetx tuża l-peseta bħala valuta u bdiet tuża l-ewro, li taqsam mat-18-il pajjiż ieħor taż-żona tal-ewro. L-ekonomija ta' Spanja kibret ħafna, iżjed mill-medja Ewropea, imma t-tkabbir spiċċa bil-kriżi ekonomika kbira li bdiet fl-2008.^[27]

Fil-11 ta' Marzu 2004, kien hemm attakki terroristiċi fuq xi ferroviji f'Madrid. Wara proċess li dam ħames xhur, ġie konkluż li l-attakki kienu saru minn grupp militanti lokali mnebbaħ minn al-Qaeda.^[28] L-attakki qatlu lil 191 ruħ u ferew lil iżjed minn 1,800. Jaħsbu li forsi l-attakki saru biex jinfluwenzaw ir-riżultat tal-elezzjoni ġenerali li kellha ssir tlett ijiem wara,^[29] li rebaħ il-PSOE, immexxi minn José Luis Rodríguez Zapatero.^[30]

Ġeografija Immodifika

Spanja hi nazzjon fin-naħa tan-Nofsinhar tal-Punent tal-Ewropa li tokkupa 85 % mill-Peniżola Iberika. L-erja totali hi ta' 504,782 km², li minnhom 499,542 km² huma art u 5,340 km² huma ilma.

Panorama f'Kastilja-La Mancia

Il-konfini ta' Spanja huma maqsuma f'88 % (4.964 km) baħar u 12 % (1.917 km) art. Fit-Tramuntana hemm il-Baħar ta' Cantabria (Golf ta' Biskaja) u fin-Nofsinhar u x-Xlokk hemm il-Baħar Mediterran u l-Baħar tal-Baleariċi, fil-Punent il-Portugall u l-Oċean Atlantiku u fil-Grigal Franza u Andorra tul il-Pirenej. Il-kosta Mediterranja għandha tul ta' 1.660 km, filwaqt li tal-Atlantiku twila 710 km. Il-Pirenej jestendu għal 435 km mill-Baħar Mediterran sal-Golf ta' Biskaja. Fit-tarf t'isfel ta' Spanja hemm l-Istrett ta' Gibiltà, li jissepara lil Spanja u l-bqija tal-Ewropa mill-Marokk, fit-Tramuntana tal-Afrika. Il-muntanja Teide li hi għolja 3,718 metru 'l fuq mil-livell tal-baħar hi l-ogħla waħda fi Spanja u l-ogħla quċċata tal-Atlantiku kollu. Hi t-tielet l-ikbar vulkan tad-dinja mill-bażi tagħha.^[31]

Barra l-Peniżola Iberika hemm numru ta' żoni Spanjoli oħra: il-Gżejjer Baleariċi fil-Baħar Mediterran, il-Gżejjer Kanarji fil-Grigal, madwar 108 km fix-Xlokk tal-Afrika; hemm ħames artijiet oħra ta' sovranità Spanjola (plazas de soberanía) fuq il-kosta tal-Marokk: Ceuta, Melilla, Islas Chafarinas, Peñón de Alhucemas u Peñón de Vélez de la Gomera.

Veduta tas-Sierra Norte, viċin Madrid.

Morfoloġija Immodifika

Mappa ġeografika ta' Spanja

It-territorju Spanjol hu muntanjuż, iddominat minn pjanuri għoljin u ktajjen ta' muntanji. Nistgħu niddistingwu tliet reġjuni ġeografiċi:

Il-pjanura għolja ċentrali tal-Meseta: vasta u semiarida, hija formazzjoni antika u tokkupa l-parti l-kbira taż-żona ċentrali tal-pajjiż. Hija maqsuma fi tnejn bil-muntanji. Fil-Lvant tispiċċa bil-Muntanji Iberiċi u bis-Sierra Morena fin-Nofsinhar. Fil-qalba ta' din iż-żona hemm il-belt kapitali Madrid.
Il-ktajjen tat-Tramuntana: huma magħmulin mill-Pirenej u mill-Cordillera Cantábrica li timxi tul il-kosta. Il-katina tal-Pirenej mhijiex antika waqt li l-muntanji tal-Cordillera Cantábrica huma iktar antiki. In-nixfa tal-Meseta u x-xita skarsa tar-reġjun Atlantiku jagħmlu l-vegetazzjoni rikka.
Il-Cordilleras Béticas, fin-Nofsinhar, huma magħmula minn sensiela ta' ktajjen muntanjużi, li fosthom hemm is-Sierra Nevada.

Pirenej ċentrali. Veduta tal-Pic du Midi de Bigorre

Veduta ta' Teide, fuq il-gżira ta' Tenerife. Hi l-ogħla quċċata fi Spanja

Ktajjen tal-muntanji Immodifika

Sistema Iberika
Sistema Ċentrali
Pirenej
Cordillera Cantábrica
Cordilleras Béticas
Sierra Morena
Sierra Nevada

Pjanuri Immodifika

Pjanura tal-Ebro
Depressjoni Betika
Pjanura tal-Andalusija
Meseta

Vulkani Immodifika

Teide, Gżira ta' Tenerife (Hemm bosta vulkani fil-gżira)
Madwar 400 vulkan fil-gżira ta' Lanzarote

Idrografija Immodifika

Xmajjar Immodifika

Hemm ħafna xmajjar imma fihom ħafna kurrenti qawwijin u allura l-użu tagħhom bħala toroq għall-komunikazzjoni hu limitat. Dawn huma x-xmajjar ewlenin: Ebro, Turia, Jucar, Segura, Duero, Tago, Guadiana, u Guadalquivir.

Lagi Immodifika

Fi Spanja m'hemmx lagi naturali kbar, però hemm ħafna għadajjar artifiċjali bl-iskop li jiżguraw il-ħtieġa tal-enerġija u tal-ilma. Bl-Ispanjol jissejħu pantanos jew embalses (partikolarment importanti humm l-embalses ta' Alcantara, ta' Torrejón u ta' Valdecañas fuq it-Tago, u dak ta' Mequinenza fuq l-Ebro.

Xtut Immodifika

Ix-xatt Atlantiku fil-Pajjiżi Baski, karatterizzat minn veduti ħodor, sikek u riħ qawwi

Barra mill-fruntiera ma' Franza, Andorra, Ġibiltà u l-Portugall, Spanja hi mdawra għalkollox bil-baħar, l-Oċean Atlantiku fit-Tramuntana, il-Majjistral u parti żgħira mil-Lbiċ, kif ukoll il-Baħar Mediterran fil-Lvant, il-Grigal u n-Nofsinhar ta' Ġibiltà. Mal-Peniżola Iberika rridu nżidu wkoll il-Kanarji, kollha kemm huma fl-Atlantiku u l-Baleariċi, li jinstabu kompletament fil-Mediterran.

Minħabba t-tul enormi tax-xtut tagħha u d-diversità tal-pożizzjonijiet tagħhom, Spanja għandha tulijiet ta' kosta li huma differenti ħafna minn xulxin. Il-kosta Atlantika, li l-parti l-iżjed lejn il-Lvant tissejjaħ il-Baħar ta' Cantabria (li hi stess hi parti mill-Golf ta' Biskaja), hi karatterizzata b'bajjiet impressjonanti li jalternaw ma' sikek impressjonanti li ffurmaw bir-riħ oċeaniku qawwi u bix-xita spissa. Fuq kollox fil-parti l-iżjed lejn il-Lvant, il-kosta hi mħarbta u għandha ħafna fliegi u qaliet twal, imsejħin rias, tipiċi tal-Galizja, li jidħlu fi xtut mimlijin sikek li diffiċli li tidħol fihom, fosthom il-famuża Costa de la Muerte.

Xatt fuq il-Mediterran qrib Alicante, b'ramliet twal u użu turistiku intensiv

Il-kosta Mediterranja hi differenti għalkollox, ħafna iżjed ħelwa u inqas imħarbta (ħlief il-golf ta' Valencia u ż-żona tad-delta tal-Ebro u xi promontorji, għalkemm fiha wkoll xi tulijiet imsikkin). Fuq kollox il-klima hi ħafna iżjed moderata u adattata għat-turiżmu tal-għawm. Fuq il-kosta Mediterranja nsibu bosta bliet famużi bħal Barċellona, Valencia u Malaga, barra l-lokalitajiet turistiċi bħal Lloret de Mar u Tarifa. Il-kosta Mediterranja tinqasam ġeografikament f'ħames partijiet: l-iżjed 'il fuq hemm il-Costa Brava, li testendi mill-fruntiera Franċiża sa Barċellona; il-Costa Daurada li testendi mill-belt kapitali Katalana sa ħalq l-Ebro; il-Costa del Azahar sa Dénia (eskluża) li tinkludi l-Golf ta' Valencia kollu; il-Costa Blanca sa Cabo de Gata; u fl-aħħar il-Costa del Sol madwar in-naħa t'isfel kollha ta' Spanja sal-Fliegu ta' Ġibiltà. Il-kosta Mediterranja, minħabba t-turiżmu kbir li fiha, hi inqas preżervata mill-kosta Atlantika u hi magħrufa għal xi abbużi kbar fil-bini.

Gżejjer Immodifika

Il-gżejjer ewlenin huma miġburin f'żewġ arċipelagi: il-Gżejjer Baleariċi u l-Gżejjer Kanarji. Il-Baleariċi qegħdin fil-Mediterran, mhux 'il bogħod mill-komunità ta' Valencia u huma magħmulin minn erba' gżejjer prinċipali, Mallorca, Menorca, Ibiża u Formentera. Il-Kanarji min-naħa l-oħra qegħdin fl-Atlantiku, maġenb in-naħa t'isfel tal-Marokk u 1,000 km 'l bogħod mil-Lbiċ tal-Peniżola Iberika. Ġeografikament jagħmlu parti mill-kontinent Afrikan. Dawn huma Gran Canaria, Lanzarote, Fuerteventura, Tenerife, La Palma, La Gomera u El Hierro. Imbagħad hemm gżejjer żgħar oħra, ħafna iċken, bħall-Gżejjer Cies.

La Graciosa, gżira żgħira mill-arċipelagu tal-Kanarji

Klima Immodifika

Il-klassifikazzjoni klimatika Köppen ta' Spanja

Nistgħu naqsmu Spanja fi tliet żoni klimatiċi prinċipali, skont il-pożizzjoni ġeografika u l-kundizzjonijiet orografiċi:^[32]^[33]^[34]

il-klima Mediterranja, karatterizzata minn sjuf nixfin u sħan. Skont il-Klassifikazzjoni tal-klimi ta' Köppen din hi dominanti fil-peniżola, b'żewġ varijetajiet: Csa u Csb.
il-klima steppika (Bsh, Bsk), insibuha fil-parti tal-Lbiċ tal-pajjiż, l-iżjed fir-reġjun ta' Murcia u fil-wied tal-Ebro. Kontra l-klima Mediterranja, l-istaġun niexef idum iżjed mis-sajf.
il-klima oċeanika (Cfb), insibuha fin-naħa ta' fuq tal-pajjiż, l-iżjed fir-reġjun tal-Pajjiżi Baski, Asturias, Cantabria u parti mill-Galizja. B'kuntrast mal-klima Mediterranja, it-temperaturi xitwin u sajfin huma influwenzati mill-baħar u m'hemmx dik in-nixfa tas-sajf.

Barra dawn it-tipi prinċipali, nistgħu nsibu wkoll sottotipi oħra, bħall-klima Alpina tal-Pirenej u fis-Sierra Nevada, u klima subtropikali tipika fil-Gżejjer Kanarji.

Demografija Immodifika

Gruppi etniċi Immodifika

Il-popolazzjoni hi magħmula fil-part l-kbira minn Spanjoli li jappartienu għal diversi gruppi etniko-lingwistiċi (Kastiljani, Katalani-Valenciani, Galizjani, Baski, eċċ) u minn minoranza ta' barranin, li fil-bidu tal-2008, kienet tirrappreżenta ftit iżjed minn 11% tal-popolazzjoni globali: 5.2 miljuni minn 46 miljun bejn wieħed u ieħor^[35]. Il-komunitajiet fejn hemm l-iżjed barranin huma tal-Katalonja, bi 'l fuq minn miljun ruħ, ta' Madrid, b'kważi miljun u ta' Valencia, b'madwar 800,000 ruħ. Hemm għadd kbir ta' immigranti mill-Ewropa tal-Lvant, (l-iżjed Rumeni, li bħalissa jirrappreżentaw il-komunità alloġena l-iżjed numeruża fil-pajjiż), Afrikani ta' Fuq, li ħafna minnhom huma klandestini (impjegati l-iżjed fl-agrikultura ta' Spanja t'Isfel), u Latinoamerikani.

Popolazzjoni Immodifika

Distribuzzjoni ġeografika tal- popolazzjoni

Id-distribuzzjoni tal-popolazzjoni mhijiex uniformi għax hi kondizjonata mill-forma tat-territorju: fuq il-kosti, matul il-widien tax-xmajjar u fiż-żoni li huma ekonomikament iżjed avvanzati u li fihom żviluppaw l-agrikoltura u l-industrija, id-densità taqbeż it-300 abitant kull km². Min-naħa l-oħra f'ħafna erji tal-meseta, id-densità hi taħt id-29 abitant kull km². Il-popolazzjoni urbana (77 %) dejjem tikber.

Il-popolazzjoni totali ta' Spanja kienet, skont l-istima tas-sena 2010, ta' 45,054,694 abitant, b'densità medja ta' 81 abitant kull km², maqsuma mal-komunitajiet awtonomi li jagħmlu parti mir-renju.

Il-fenomenu tal-urbanizzazzjoni hu reċenti ħafna, u llum 70% tal-Ispanjoli jgħixu fil-bliet li ħafna minnhom żvillupaw b'mod mhux ippjanata u bi problemi, kultant gravi, ta' tniġġiż.

Il-territorju tal-pajjiż hu maqsum f'komunitajiet awtonomi li jgawdu ċerta awtonomija skont l-istorja tagħhom.

Reliġjonijiet Immodifika

Skont studju reċenti magħmul minn Arda^[36]:
Insara: 90,14 %.
Anjostiċi: 6,94 %.
Musulmani: 1,57 %.
Atej: 1,10 %.
Lhud: 0,13 %.
Oħrajn: 0,12 %.

Lingwi Immodifika

Distribuzzjoni tal-lingwi ta' Spanja
Spanjol/Kastellan, mitkellem fit-territorju kollu Katalan/Valenzjan Bask Galizjan Asturjan Aragoniż Araniż

L-ewwel folio tal-manuskritt tal-Cantar de mio Cid hija kanzunetta ta' għemil anonima li tirrakkonta għemejjel erojċi ispirati liberament mill-aħħar snin tal-ħajja tal-kavallier ta' Kastilja (tal-Kuruna ta' Kastilja) Rodrigo Díaz de Vivar el Campeador. Il-verżjoni ppreservata kienet komposta, skond il-biċċa l-kbira tal-kritiċi attwali, madwar is-sena 1200.

Djaletti tal-Ispanjol peninsulari u lingwi oħra ta' Spanja

Djaletti Spanjoli Spanja

Mappa tad-distribuzzjoni ta' lisping u lisping fl-Andalusija.... Innota li l-belt ta' Cádiz hija żona inċerta.

L-ilsien uffiċjali hu l-Kastiljan jew l-Ispanjol. F'xi komunitajiet awtonomi xi lingwi huma kouffiċjali mal-Kastiljan: il-Katalan/il-lingwa ta' Valencia f'Katalonja, il-Gżejjer Baleariċi u fil-Komunità ta' Valencia: il-Galizjan f'Galizja u l-Bask fil-Pajjiżi Baski u Navarra. L-istat Spanjol u l-amministrazzjonijiet tal-periferija jipproteġu u jinkoraġġixxu l-użu, fil-kuntest lokali, ta' xi lingwi mitkellma li però ma jgawdux l-istatus ta' ko-uffiċjalità bħall-Asturjan, il-Leoniż, id-djalett ta' Estremadura, l-Aragoniż. Fil-wied tal-Aran mal-Kastiljan u l-Katalan, hu rikonoxxut ukoll l-Araniż, tip ta' Gaskon tal-grupp lingwistiku Oċċitan. F'Concepción ħdejn Ġibiltà in n-ies jitkellmu l-Llanito u l-Ingliż bħala t-tielet ilsien.
Fil-bliet awtonomi Afrikani ta' Ceuta u Melilla jitkellmu wkoll l-Għarbi u l-Berberu u parti mill-popolazzjoni titkellem il-Franċiż bħala t-tielet jew ir-raba' lingwa.

Suddiviżjonijiet amministrattivi Immodifika

Komunitajiet awtonomi Immodifika

Mappa tal-komunitajiet awtonomi

Spanja hi maqsuma f'17-il komunità awtonoma (comunidades autónomas, singular: comunidad autónoma) li jerġgħu jinqasmu f'50 provinċja. Hemm ukoll żewġt ibliet awtonomi: Ceuta u Melilla (iddeżinjati uffiċjalment bħala Plazas de Soberanía en el Norte de África).

Ceuta, Melilla u xi gżejjer ċkejknin huma li baqa' mill-imperu kolonjali vast li kellu l-pajjiż. Il-gżejjer fihom xi 0.65 km² u għandhom 312 abitant. B'kollox Spanja għandha territorji ta' 31.65 km² fl-Afrika ta' Fuq, b'popolazzjoni ta' 138,228 abitant.

Provinċji u muniċipji Immodifika

Meta daħlet is-sistema tal-komunitajiet awtonomi, il-poter tal-provinċji naqas. Għadhom jintużaw bħala distretti elettorali, għall-kodiċi postali u bħala riferimenti ġeografiċi.

Hemm sitt komunitajiet awtonomi li huma magħmulin minn provinċja waħda biss: Asturias, il-Gżejjer Baleariċi, Cantabria, La Rioja, Madrid, Murcia, u Navarra.

Il-provinċji jerġgħu jinqasmu f'muniċipji (bl-Ispanjol municipio). Bħala l-kap tal-muniċipju hemm l-alcalde jew is-sindku.

Bliet prinċipali Immodifika

Bliet prinċipali ta' Spanja
Madrid Barċellona Valencia Sivilja		Belt	Komunità Awtonoma	Popolazzjoni		Belt	Komunità Awtonoma	Popolazzjoni	Zaragoza Malaga Murcia Palma di Mallorca
	1	Madrid	Komunità ta' Madrid	3.273.049	11	Alicante	Komunità ta' Valencia	334.418
	2	Barċellona	Katalonja	1.619.337	12	Córdoba	Andalucía	328.547
	3	Valencia	Komunità ta' Valencia	809.267	13	Valladolid	Kastilja u León	315.522
	4	Sivilja	Andalusija	704.198	14	Vigo	Galicia	297.124
	5	Zaragoza	Aragona	675.121	15	Gijón	Prinċipat tal-Asturji	276.854
	6	Malaga	Andalusija	573.969	16	La Coruña	Galizja	244.162
	7	Mursja	Reġjun ta' Mursja	448.700	17	Hospitalet de Llobregat	Katalonja	241.750
	8	Palma di Mallorca	Gżejjer Baleariċi	404.681	18	Santa Cruz de Tenerife	Gżejjer Kanarji	240.266
	9	Las Palmas de Gran Canaria	Gżejjer Kanarji	383.308	19	Granada	Andalusija	235.692
	10	Bilbao	Pajjiż Bask	353.187	20	Vitorja	Pajjiż Bask	239.154
	Statistiki tal-2010^[37]

Żoni prinċipali metropolitani Immodifika

Il-muntanja Teide fuq il-gżira ta' Tenerife

Poż.	Komuni	Reġjun	Prov.	Abitanti
1	Madrid	Madrid	Madrid	5.883.521
2	Barċellona	Katalonja	Barċellona	3.150.380
3	Valencia	Komunità ta' Valencia	Valencia	2.463.592
4	Sivilja	Andalusija	Sivilja	1.438.451
5	Málaga	Andalusija	Malaga	965.371
6	Bilbao	Pajjiż Bask	Bilbao	949.939
7	Oviedo-Gijón	Asturji	Asturji	857.495
8	Alicante-Elche	Komunità ta' Valencia	Alicante	725.395
9	Zaragoza	Aragona	Zaragoza	688.343
10	Vigo	Galizja	Pontevedra	659.632

Popolazzjoni tal-gżejjer Immodifika

Palma de Mallorca, il-Gżejjer Baleariċi

1. Tenerife 886,033 ab.; il-Gżejjer Kanarji
2. Mallorca 846,210 ab., il-Gżejjer Baleariċi
3. Gran Canaria 829,597 ab.
4. Lanzarote 132,366 ab.
5. Ibiza 113,908 ab.
6. Fuerteventura 94,386 ab.
7. Menorca 86,697 ab.
8. La Palma 85,933 ab.
9. La Gomera 22,259 ab.
10. El Hierro 10,558 ab.
11. Formentera 7,957 ab.
12. Arosa 4,889 ab.
13. La Graciosa 658 ab.
14. Tabarca 105 ab.
15. Ons 61 ab.

Tmexxija tal-istat Immodifika

L-ewwel paġna tal-kostituzzjoni Spanjola

Skont il-Kostituzzjoni tal-1978, Spanja hi monarkija ereditarja parlamentari, fejn ir-re għandu r-rwol li jirrappreżenta l-pajjiż, imma wkoll li jiggarantixxi l-unità u d-demokrazija.

Il-poter eżekuttiv hu f'idejn il-Kunsill tal-Ministri (Consejo de Ministros), immexxi minn Prim Ministru, bil-fiduċja tal-parlament.

Il-poter legiżlattiv hu fi ħdan parlament bikamerali, il-Cortes Generales b'mandat ta' erba' snin, magħmul minn:

il-Kungress tad-Deputati (Congreso de los Diputados), kamra ta' 350 deputat, eletti b'sistema proporzjonali;
is-Senat tar-Renju ta' Spanja (Senado), kamra ta' 259 senatur, li minnhom 208 huma eletti direttament u 51 indirettament mill-kunsilli reġjonali.

Il-poter ġudizzjarju hu indipendenti.

Politika Immodifika

Partiti politiċi u elezzjonijiet demokratiċi Immodifika

Torri ta' Erkole, fil-belt ta' La Coruña, fil-Galizja

L-ewwel elezzjoni demokratika wara l-mewt ta' Franco saret fil-15 ta' Ġunju 1977, u ntrebħet mil-lega Ċentru-Leminija, Unión de Centro Democrático (UCD), immexxija minn Adolfo Suàrez. Is-sistema politika hi msejsa fuq il-multipartitiżmu, imma minn xi żmien 'l hawn kien hemm żewġ partiti dominanti: il-Partido Socialista Obrero Español (PSOE) (Ċentru-Xellugi) u l-Partido Popular (PP) (Ċentru-Lemini). Iż-żewġ partiti dominanti alternaw fil-poter, imma kważi dejjem, minħabba s-sistema elettorali, kellhom jidħlu f'koalizzjoni ma' partiti żgħar. Il-partit Soċjalista mexxa l-gvern mill-1982 sal-1996 (immexxi minn Felipe González) u mill-2004 sal-2011 (immexxi minn José Luis Rodríguez Zapatero); il-partit popolari mill-1996 sal-2004 (immexxi minn José Maria Aznar) u mill-2011 sal-lum 2013 (immexxi minn Mariano Rajoy).

Organizzazzjonijiet internazzjonali Immodifika

Membru tal-Organizzazzjoni tal-Ġnus Magħquda mill-14 ta' Diċembru 1955;
Membru tan-NATO mill-1982;
Membru tal-Unjoni Ewropea mill-1 ta' Jannar 1986.

Kultura Immodifika

Akkwedott Ruman ta' Segovia (Acueducto Romano de Segovia)

Arkitettura Immodifika

L-Alhambra f'Granada

Bl-arkitettura Spanjola, infissru l-eżempji kollha tal-arkitettura li nbnew maż-żminijiet fi Spanja u x-xogħlijiet tal-arkitetti moderni Spanjoli li nsibu mad-dinja kollha.

Minħabba d-diversità storika u ġeografika, l-arkitettura Spanjola gawdiet minn ħafna influwenzi. Perezempju, belt importanti bħal Cordoba, li twaqqfet mir-Rumani u allura għandha infrastruttura vasta ta' dik l-epoka, saret il-kapitali kulturali tad-dinastija Iżlamika al-Għumawijjun li bnew fuqha binjiet ta' arkitettura fina fl-istil Għarbi.^[38] Id-dinastiji Għarab li ġew wara fi Spanja, żviluppaw arkitettura tal-għaġeb, dejjem iżjed komplessa u karatteristika bħall-famuż kumpless tal-Palazz ta' Granada.

L-Awditorju ta' Tenerife, xogħol ta' Santiago Calatrava.

Fl-stess żmien, feġġew ir-renji Nsara li, ftit ftit żviluppaw l-istil tagħhom li fih integraw il-flussi Romaniċi u Gotiċi. L-istil gotiku ffjorixxa b'mod straordinarju. Hemm eżempji ta' dan l-istil mat-territorju nazzjonali kollu. L-istil mudéjar, li żviluppa mis-seklu 12 sas-seklu 17 mill-fużjoni ta' motivi bi stil Għarbi ma' mudelli tal-arkitettura Ewropea.

Il-parti l-kbira tal-arkitettura tas-seklu 20 hi fl-istil tal-Moderniżmu, stil li kellu l-epiċentru tiegħu f'Barċellona u Gaudí kien is-simbolu tiegħu. Mill-bidu tas-seklu 21 Spanja kellha rivoluzzjoni fl-arkitettura kontemporanja u arkitetti Spanjoli bħal Rafael Moneo, Santiago Calatrava, Ricardo Bofill u ħafna oħrajn kisbu fama mondjali.

Letteratura Immodifika

Illustrazzjoni ta' Don Quixote ta' Miguel de Cervantes.^[39]

Bit-terminu letteratura Spanjola nfissru x-xogħol letterarju kollu miktub bl-Ispanjol, li jinkludi l-letteratura bl-Ispanjol mhux bilfors miktuba minn Spanjoli. Minħabba d-diversità ġeografika u generazzjonali, il-letteratura Spanjola kellha ħafna influwenzi u ma tantx hi omoġenea. Fiha nsibu wħud mill-movimenti letterarji l-iżjed importanti.

Miguel de Cervantes x'aktarx hu l-kittieb l-iżjed famuż ta' Spanja u l-ktieb tiegħu Don Quixote hu meqjus bħala x-xogħol l-iżjed emblematiku fil-kanoni tal-letteratura Spanjola u wieħed mix-xogħlijiet klassiċi fundaturi tal-letteratura tal-Punent.^[39]

Ċinema Immodifika

Iċ-ċinema Spanjola kellha suċċessi importanti internazzjonali, fosthom l-Oscar għall-films El laberinto del fauno (Il-labirint tal-fawna) u Volver.^[40] Fl-istorja twila taċ-ċinema Spanjola, ir-reġista Luis Buñuel kien l-ewwel li kiseb fama internazzjonali. Warajh kien hemm Pedro Almodóvar tard fis-snin 80 tas-seklu 20. Fost reġisti Spanjoli oħra ta' fama nsibu lil Segundo de Chomón, lil Florian Rey, lil Luis García Berlanga, lil Carlos Saura, lil Julio Medem u lil Alejandro Amenábar.

Ekonomija Immodifika

Esportazzjoni Spanjola fl-2006

L-ekonomija Spanjola reġgħet daħlet fost l-ekonomiji avvanzati tal-Punent tal-Ewropa. B'mod partikolari, fl-għaxar snin bejn l-1998 u l-2008, l-ekonomija Iberika kienet fost l-iżjed dinamiċi fiż-żona tal-ewro.^[41] Is-soċjetà u l-ekonomija Spanjola għaddew minn perjodu qawwi ta' bidla u tkabbir matul l-aħħar għoxrin sena tas-seklu 20. Wara li ħareġ mill-iżolament politiku u ekonomiku impost mid-dittatura faxxista, il-pajjiż infetaħ għall-kummerċ internazzjonali u ssieħeb fl-UE fl-1986. L-ekonomija gawdiet ukoll mit-twelid ta' kumpaniji industrijali ġodda u mid-dħul ta' kapital barrani li sfrutta l-pagi baxxi biex jibdew inizjattivi industrijali u kummerċjali. Żdiedu wkoll il-mezzi ġodda ta' komunikazzjoni li għenu biex jiżdied il-qligħ tas-sistema produttiva. Is-settur terzjarju hu l-ikbar wieħed: it-turiżmu u l-agrikoltura (l-għeneb u ċ-ċitru) huma żviluppati ħafna. Madankollu, mill-bidu tal-kriżi finanzjarja kbira li bdiet fl-2008 u l-kriżi tas-sistema bankarja li ġegħlet il-gvern Spanjol jitlob l-għajnuna mill-Bank Ċentrali Ewropew f'Ġunju 2012 minħabba li sfaxxa d-dħul mill-bejgħ tal-bini, l-ekonomija Spanjola daħlet fi kriżi profonda. Il-livell tal-qagħad qabeż il-25 % u l-klassifikazzjoni tad-dejn sovran li kienet tripla A tniżżlet (mill-aġenzija Moody’s) għal BAA3 b'prospett negattiv fl-14 ta' Ġunju 2012. Ir-rata tal-imgħax tas-self tal-gvern għal għaxar snin telgħet għal 7 % fis-sena.

Turiżmu Immodifika

Matul l-aħħar erbgħin sena l-industrija tat-turiżmu Spanjola kibret ħafna tant li saret it-tieni l-ikbar waħda fid-dinja, b'valur smat ta' 40 biljun ewro fl-2006, u tagħmel madwar 5 % tal-PDG.^[42]^[43] Il-klima ta' Spanja, il-monumenti storiċi u kulturali, il-pożizzjoni ġeografika tagħha, flimkien ma' infrastruttura moderna, jikkontribwixxu biex jagħmluha waħda mid-destinazzjonijiet l-iżjed imfittxa.

Enerġija Immodifika

Planta Solar 10, ħdejn Sivilja

Spanja hi wieħed mill-pajjiżi ta' quddiem fil-livell mondjali fl-iżvilupp tal-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli. Fl-2010 Spanja saret l-aqwa fid-dinja fil-produzzjoni tal-enerġija solari, aqwa mill-Istati Uniti b'impjant enormi, ħdejn Alvarado, Badajoz.^[44]^[45] Spanja hi wkoll il-produttur Ewropej ewlieni tal-enerġija mir-riħ. Fl-2010 it-turbini tagħha pproduċew 42,976 GWh, 16.4% tal-enerġija totali prodotta fi Spanja.^[46]^[47]^[48] Fid-9 ta' Novembru 2010, l-enerġija mir-riħ kellha waqt storiku meta laħqet 53% tad-domanda tal-enerġija elettrika tat-terraferma^[49] u ġġenerat kwantità ta' enerġija ekwivalenti għal 14-il reattur nukleari.^[50] L-enerġiji rinnovabbli l-oħra użati fi Spanaj huma l-idroelettriku, il-bijomases u l-enerġija tal-baħar (qed jinbnew 2 impjanti).^[51]

Is-sorsi mhux rinnovabbli ta' enerġija użati fi Spanja huma in-nukleari (8 reatturi operattivi), il-gass, il-faħam u ż-żejt.

Trasport Immodifika

Ferrovija AVE fuq il-linja Madrid-Barċellona.

Is-sistema tat-toroq ewlenin hi ta' tip ċentralizzat, b'sitt awtostradi li jgħaqqdu lil Madrid mal-Pajjiżi Baski, ma' Katalonja, ma' Valencia, ma' Andalusija tal-punent, ma' Estremadura u ma' Galizja. Barra minn dawn, hemm toroq ewlenin oħra mal-kosta tal-Atlantiku (minn Ferrol sa Vigo), f'Cantabria (minn Oviedo sa San Sebastián) u mal-kosta tal-Mediterran (minn Girona sa Cadiz).

Ix-xibka tal-ferrovija ta' veloċità għolja li għandha Spanja hi l-iżjed mifruxa fl-Ewropa u t-tieni l-iżjed mifruxa fid-dinja wara ċ-Ċina.^[52]^[53]F'Ottobru tal-2010 Spanja kellha total ta' 3,500 km ta' linji ta' veloċità għolja li jgħaqqdu Malaga, Sivilja, Madrid, Barċellona, Valencia u Valladolid, b'treni li jilħqu veloċità ta' 300 km/h. F'dak li jirrigwarda l-puntwalità, hi t-tieni fid-dinja (98.54 % jaslu fil-ħin) wara x-Shinkansen tal-Ġappun (99 %).^[54] Jekk l-objettivi tal-programm ambizzjuż ta' Alta Velocidad Española jintlaħqu, sal-2020 Spanja jkollha 7,000 km ta' linji ferrovjarji b'veloċità għolja li jgħaqqdu kwazi l-bliet kollha ma' Madrid f'inqas minn tliet sigħat u ma' Barċellona f'inqas minn erba' sigħat.

Fi Spanja hemm 47 ajruport pubbliku. L-iżjed traffikuż minnhom hu l-ajruport ta' Madrid-Barajas, b'50.8 miljun passiġġier fl-2008. L-ajruport ta' Barċellona (El Prat) b'30 miljun passiġġier fl-2008 hu importanti wkoll. Hemm ajruporti kbar oħra f'Gran Canaria, Malaga, Valencia, Sivilja, Mallorca, Alicante u Bilbao.

Sport Immodifika

Camp Nou f'Barċellona.

L-interess sportiv fi Spanja hu ddominat mill-futbol. Real Madrid CF u FC Barcelona huma tnejn mit-timijiet tal-futbol li kellhom l-iżjed suċċess. It-Tim nazzjonali tal-futbol ta' Spanja, rebaħ il-Kampjonat Ewropew tal-Futbol fl-1964, fl-2008 u fl-2012 u t-Tazza tad-Dinja tal-Futbol fl- 2010.

Il-basketball, it-tennis, iċ-ċikliżmu, il-handball, il-motoċikliżmu u l-Formula 1 kollha żdiedu fil-popolarità u s-suċċess li kellhom bis-saħħa ta' ċampjins Spanjoli f'dawn l-oqsma. Il-Logħob Olimpiku tas-Sajf 1992 saru Barċellona. L-industrija tat-turiżmu ġabet titjib fl-infrastruttura sportiva, b'mod partikolari fl-oqsma tal-isport akwatiku, tal-golf u l-iskiing.

Rafael Nadal li bħalissa hu l-aqwa plejer tat-tennis Spanjol rebaħ diversi titli tal-Grand Slam. Anki t-tim Spanjol tat-Tazza Davis kiseb riżultati tajbin ħafna b'ħames titli mirbuħa bejn l-2000 u l-2011. Fin-naħa ta' fuq ta' Spanja, il-logħba tal-pelota hi popolari ħafna. Alberto Contador hu l-aqwa ċiklista Spanjol u rebaħ diversi titli tal-Grand Tour fosthom tliet titli tat-Tour de France, imma wara ġie skwalifikat minħabba d-drogi.

Nies notevoli minn Spanja Immodifika

Il-pittur Spanjol Diego Velázquez, detall mill-kwadru Las Meninas.

Averroes kien filosfu, tabib, matematiku e ġurista Għarbi
Isabella ta' Kastilja, reġina konsorti ta' Sqallija mill-1469 sal-1504, reġina ta' Kastilja mill-1474 sal-1504, u reġina konsorti ta' Aragona, Valencia, Sardenja, Mallorca u reġina titulari ta' Korsika, Kontessa konsorti ta' Barċellona u tal-kontej Katalani mill-1479 sal-1504.
Hernán Cortés
Vasco Núñez de Balboa
Juan Sebastián Elcano
Francisco Pizarro
Filippu II
Tirso de Molina
Lope de Vega
Miguel de Cervantes
Diego Velázquez
Calderón de la Barca
Francisco de Goya
Baltasar Gracián
Santiago Ramón y Cajal
Antoni Gaudí
Pablo Ruiz Picasso
Joan Miró
Raimondo Lullo
Michele Serveto
Ignacio de Loyola (San Injazju Loyola)
Menchu Gal
María Dolores Pradera
Jacinto Benavente
Antonio Ortiz Echague
Federico García Lorca
Luis Buñuel
Salvador Dalì
Pedro Almodovar

Battalji u Mumenti Storiċi Immodifika

La Capitulación de Granada por F. Pradilla: Muhammad XII Boabdil se rinde a Fernando e Isabel ponienedo fin a la Guerra d eGranada y a la Reconquista Cristiana (The Capitulation of Granada by F. Pradilla: Muhammad XII Boabdil surrenders to Fernando and Isabel ending the War of Granada and the Christian Reconquest/Il-Kapitulazzjoni ta' Granada minn F. Pradilla: Muhammad XII Boabdil jċedi lil Fernando u Isabel u jtemm il-Gwerra ta' Granada u r-Rikonkwista Nisranija)
Asedio de Barcelona/Setge de Barcelona 1651 (Siege of Barcelona, 1651/Assedju ta' Barċellona, 1651)
Asedio de Barcelona/Setge de Barcelona 1697 (Siege of Barcelona, 1697/Assedju ta' Barċellona, 1697)
Asedio de Barcelona/Setge de Barcelona 1705 (Siege of Barcelona, 1705/Assedju ta' Barċellona, 1705)
Asedio de Barcelona/Setge de Barcelona 1713-1714 (Siege of Barcelona, 1713-1714/Assedju ta' Barċellona, 1713-1714)
Asedio de Barcelona/Setge de Barcelona 1706 (Siege of Barcelona, 1706/Assedju ta' Barċellona, 1706)
Asedio de Barcelona/Setge de Barcelona 1713-1714 (Siege of Barcelona, 1713-1714/Assedju ta' Barċellona, 1713-1714)
Probables restos del foco francés De Marsay, localizado en 2015 cerca de la costa de Sitges, Barcelona (Probable remains of the French De Marsay focus, located in 2015 near the coast of Sitges, Barcelona/Fdalijiet probabbli tal-fokus Franċiż De Marsay, li jinsab fl-2015 ħdejn il-kosta ta' Sitges, Barċellona)

Bliet Spanjoli b'post interessanti Immodifika

Santa Cruz de Tenerife
Palma de Mallorca
Palma de Mallorca
Palma de Mallorca
Palma de Mallorca
Palma de Mallorca
Palma de Mallorca
Palma de Mallorca
La Línea de la Concepción
Olivenza
Os de Civís
Os de Civís
Llivia/Llívia
Ceuta
Ceuta
Ceuta
Ceuta
Ceuta
Ceuta
Ceuta
Melilla
Melilla
Melilla
Melilla
Melilla
Massanet de Cabrenys/Maçanet de Cabrenys
Santurce/Santurtzi
Seo de Urgel/La Seu d'Urgell
Desierto de Bardenas Reales (Royal Bardenas desert/Bardena Rjalis deżert)
Los Baños Árabes de Ceuta , construidos entre los siglos XI y XIII (The Arab Baths of Ceuta, built between the 11th and 13th centuries/Il-Banjijiet Għarab ta' Ceuta, mibnija bejn is-sekli 11 u 13)
Las murallas meriníes , construidas por Abu Sa'id Uthman II en 1328 (The Marinid Walls, built by Abu Sa'id Uthman II in 1328/Il-Ħitan Marinid, mibnija minn Abu Sa'id Uthman II fl-1328)
Representación del Príncipe Enrique el Navegante durante la Conquista de Ceuta en azulejos en la estación de tren de San Bento (Representation of Prince Henry the Navigator during the Conquest of Ceuta on tiles at the São Bento train station/Rappreżentazzjoni tal-Prinċep Henry n-Navigatur matul il-Konkwista ta' Ceuta fuq il-madum fl-istazzjon tal-ferrovija ta' Saint Bento)
1572 representación de Ceuta (1572 representation of Ceuta/1572 rappreżentazzjoni ta' Ceuta)
Las Murallas Reales de Ceuta , construidas desde el 962 hasta el siglo XVIII, y fosos navegables (The Royal Walls of Ceuta, built from 962 to the 18th century, and navigable moats/Il-Ħitan Irjali ta' Ceuta, mibnija mill-962 sas-seklu 18, u fossijiet navigabbli)
Ecléctica Casa de los Dragones de Ceuta, construida en 1905 (Eclectic House of Dragons, mibnija fl-1905 ta' Ceuta/build in 1905 in Ceuta)
Forte/Fuerte del Desnarigado en Ceuta, construido en el siglo XIX. Alberga un museo (Desnarigado Fort in Ceuta, built in the 19th century ta' Ceuta. It houses a museum/Fort Desnarigado, mibni fis-seklu 19. Jospita mużew)
Baluarte de la Coraza Alta en la orilla de la Playa del Chorrillo en Ceuta (Baluarte de la Coraza Alta on the shore of Beach of Chorrillo in Ceuta/Baluarte de la Coraza Alta fuq ix-xatt ta' Bajja ta Chorrillo f'Ceuta)
La calle Luis Torres de Ceuta, cerca de 1905-1910 (The Luis Torres street in Ceuta, around 1905-1910/Luis Torres Triq f'Ceuta, madwar 1905-1910)
Un mapa muy detallado de Ceuta (A highly detailed map of Ceuta/Mappa dettaljata ħafna ta' Ceuta)
Vista en perspectiva del Estrecho de Gibraltar mirando hacia el este; España y Gibraltar a la izquierda; Marruecos y Ceuta a la derecha. La dimensión vertical está exagerada por un factor de 3. (Perspective view of the Strait of Gibraltar looking east; Spain and Gibraltar on the left; Morocco and Ceuta on the right. The vertical dimension is exaggerated by a factor of 3/Veduta prospettiva tal-Istrett ta’ Ġibiltà tħares lejn il-Lvant; Spanja u Ġibiltà fuq ix-xellug; Il-Marokk u Ceuta fuq il-lemin. Id-dimensjoni vertikali hija esaġerata b'fattur ta' 3.)
Mapa de Ceuta (la isla de Perejil, parte de Ceuta, está frente a la costa, en la parte superior izquierda de este mapa) (Map of Ceuta (Perejil Island, part of Ceuta, is off the coast at the top left of this map)/Mappa ta' Ceuta (il-gżira ta' Perejil, parti minn Ceuta, tinsab 'il barra mill-kosta, fin-naħa ta' fuq tax-xellug ta' din il-mappa))
El Palacio de la Asamblea de Ceuta es la sede de la Asamblea de Ceuta (The Palace of the Assembly of Ceuta is the headquarters of the Assembly of Ceuta/Il-Palazz tal-Assemblea ta' Ceuta huwa l-kwartieri ġenerali tal-Assemblea ta' Ceuta)
Treemap de productos de Ceuta, 2020 (Treemap of Ceuta products, 2020/Mappa tas-siġra tal-prodotti ta' Ceuta, 2020)
La montaña marroquí de Jebel Musa , vista desde Benzú . También es conocida como la 'Mujer Muerta' por su silueta (The Moroccan mountain of Jebel Musa, seen from Benzú. She is also known as the 'Dead Woman' because of her silhouette/Il-muntanja Marokkina ta’ Jebel Musa, tidher minn Benzú. Hija magħrufa wkoll bħala l-'Mara Mejta' minħabba s-siluwett tagħha)
Restos de la basílica y necrópolis tardorromana cristiana de Ceuta, fechados a mediados del siglo IV d.C. o principios del siglo V d.C. (Remains of the Late Roman Christian basilica and necropolis of Ceuta, dated to the middle of the 4th century AD. or early 5th century AD./Fdalijiet tal-bażilika u nekropoli Kristjana Rumana Tard ta’ Ceuta, datati għal nofs is-seklu 4 wara Kristu. jew kmieni fis-seklu 5 AD.)
Catedral de Santa María de la Asunción, terminada en 1726 (Cathedral of Saint Mary of the Assumption/Katidral ta' Santa Marija Assunta, tlesta fl-1726)
Iglesia de San Pedro de la Nave-Almendra en el El Campillo, Zamora, la Iglesia es de la Era Visigoda del Siglo VIII a XI-XIV (Church of San Pedro de la Nave-Almendra in El Campillo, Zamora, the Church is from the Visigothic Era of the VIII to XI-XIV century/Knisja ta' San Pedro de la Nave-Almendra f'El Campillo, Zamora, il-Knisja hija mill-Era Visigothic tas-seklu VIII sa XI-XIV)
Aproximación de la planta de la iglesia de San de Pedro de la Nave-Almendra. Marcas de cantería (Approximation of the plan of the church of San de Pedro de la Nave-Almendra. stonework marks/Approssimazzjoni tal-pjanta tal-knisja ta’ San de Pedro de la Nave-Almendra. marki tal-ġebel)
Iglesia de Santa María de Melque, San Martín de Montalbán, en la provincia de Toledo es una Iglesia Visigoda de los Siglos VII a VIII (Church of Santa María de Melque, San Martín de Montalbán, in the province of Toledo is a Visigothic Church from the 7th to 8th centuries/Il-Knisja ta' Santa María de Melque, San Martín de Montalbán, fil-provinċja ta' Toledo hija Knisja Visigotika mis-7 sat-8 sekli)
Planta de la Iglesia (Church Plan/Pjanta tal-Knisja)
Interior de la iglesia (church interior/ġewwa tal-knisja)
Vista lateral (Lateral view/Veduta tal-ġenb)
Detalle de uno de los vanos (Detail of one of the openings/Dettall ta' wieħed mill-ftuħ)
Ermita medieval de San Miguel de los Fresnos, Bajadoz, de la era Visigoda construida antes de los los Siglos XVI a XVII y destruida en la Segunda mitad d el Siglo XVIII (Medieval hermitage of San Miguel de los Fresnos, Fregenal de la Sierra, Fregenal tas-Mountajn range, Bajadoz, mill-era Visigothic mibnija qabel is-seklu 16 sas-seklu 17 u meqruda fit-tieni nofs tas-seklu 18/Ermitaġġ medjevali ta' San Miguel de los Fresnos, Fregenal of the Mountain range, Bajadoz, from the Visigothic era built before the 16th to 17th centuries and destroyed in the second half of the 18th century)
Iglesia de San Pedro de la Mata en Sonseca, Toledo, la cual data de la Era Visigoda y fue construida en el Siglo XII (Church of San Pedro de la Mata in Sonseca, Toledo, which dates from the Visigothic Era and was built in the 7th century/Knisja ta' San Pedro de la Mata f'Sonseca, Toledo, li tmur mill-Era Visigotika u nbniet fis-seklu 7)
Acueducto de Segovia del Siglo II (Aqueduct of Segovia of the 2 century/Akwadott ta' Segovia tal-saklu 2)
Acueducto de Segovia del Siglo II (Aqueduct of Segovia of the 2 century/Akwadott ta' Segovia tal-saklu 2)
Plaza del Azoguejo en Segovia (Azojuelo Square in Segovia/Pjazza Azoguejo ta' f'Segovia)
Plaza del Azoguejo en Segovia, Siglo XIX (Azojuelo Square in Segovia, Siglo XIX/Pjazza Azoguejo ta' f'Segovia, Siglo XIX)
Post ta' Olivenza fuq mappa kartografika tal-fruntiera tal-punent Spanjola fl-1766, xogħol Tomás López de Vargas Machuca. (Situación de Olivenza en un mapa cartográfico de la frontera occidental española en 1766, obra de Tomás López de Vargas Machuca.)
Ħajt bis-swar Olivenza (Muralla abaluartada de Olivenza)
Town Hall tal-muniċipalità ta' Taliga (Ayuntamiento del municipio de Taliga)
Bandiera ta' Táliga (Bandera de Táliga)
Tarka ta' Taliga (Escudo de Taliga)
Bandiera ta' Olivenza (Bandera de Olivenza)
Tarka ta' Olivenza (Escudo de Olivenza)
Pont tal-Madonna tal-Għajnuna (Puente de Nuestra Señora de Ayuda/Ponte de Nossa Senhora da Ajuda)
Pont tal-Madonna tal-Għajnuna (Puente de Nuestra Señora de Ayuda/Ponte de Nossa Senhora da Ajuda)
Knisja ta' Santa Maria do Castelo ta' Olivenza
Kastell Olivenza, mibni minn Duarte d'Armas fl-1509
Il-Kastell Olivenza: veduta mill-Korsa
Bieb Manueline fil-Belt Hall ta' Olivenza
Intern Manueline tal-Knisja ta' Santa Marija Madalena, Olivenza
Pont li jgħaqqad Elvas ma' Olivenza, mibni fl-2000 ħdejn il-fdalijiet ta' Ponte da Ajuda
Bankina stil Portugiż fi Plaza de España (Spanja Square), Olivenza
São Jorge da Lor, ċmieni, Olivenza
Triq prinċipali ta' São Domingos de Gusmao, Olivenza
São Bento da Contenda, Knisja, Olivenza
Villa Real, Knisja tal-Assunta, Olivenza
Veduta bis-satellita tal-gżira ta' Menorca. Fit-tarf tal-lvant hemm Mahón, il-kapitali tal-gżira attwali stabbilita matul il-ħakma Brittanika (1713-1802), u fit-tarf tal-punent Ciudadela, il-kapitali sas-seklu 17. (Vista por satélite de la isla de Menorca. En el extremo oriental se sitúa Mahón, capital de la isla actual establecida durante el dominio británico (1713-1802), y en el occidental Ciudadela, capital hasta el siglo xvii.), Gżira ta' Menorca
Veduta ta' Mahón u l-port naturali tiegħu (Vista de Mahón y de su puerto natural)
Plaza de la Explanada u Town Hall ta' Villacarlos, belt imwaqqfa mill-Ingliżi taħt l-isem ta' Georgetown. (Plaza de la Explanada y Ayuntamiento de Villacarlos, ciudad fundada por los británicos con el nombre de Georgetown.), Gżira ta' Menorca

Plaza de la Explanada u Town Hall ta' Villacarlos, belt imwaqqfa mill-Ingliżi taħt l-isem ta' Georgetown. (Plaza de la Explanada y Ayuntamiento de Villacarlos, ciudad fundada por los británicos con el nombre de Georgetown.), Gżira ta' Menorca
Ġinn minn Menorca (Ginebra de Menorca)
Bandiera ta' Castellón de Ampurias/Castelló d'Empúries
Tarka ta' Castellón de Ampurias/Castelló d'Empúries
Pjazza tal-Irġiel (Plaza de los Hombres) ta' Castellón de Ampurias/Castelló d'Empúries
Castellón de Empurias/Castelló d'Empúries Town Hall, fil-Palazz tal-Konti l-antik.
Suq (Llotja) ta' Castellón de Ampurias/Castelló d'Empúries. Fi żminijiet medjevali, id-Dar tal-Kunsill u l-Lonja del Mar aktar tard kien fihom is-Sala tal-Belt. L-istruttura tagħha tmur lura għal madwar l-1393, b’riformi mis-seklu 18. Ta' min jenfasizza tarka kbira b'riliev u, ġewwa, kaxxa-forti gotika bil-kustilji, li għandha l-emblema tal-belt fiċ-ċavetta.
Faċċata tal-Knisja ta' Santa María ta' Castellón de Ampurias/Castelló d'Empúries.
Veduta parzjali tal-park Ampurdán Marismas ta' Castellón de Ampurias/Castelló d'Empúries.
Faċċata tal-Ekomużew-Mitħna tad-Dqiq ta' Castellón de Ampurias/Castelló d'Empúries.
Bandiera ta' La Escala
Tarka ta' La Escala
Triq ta' San Martín de Ampurias/Sant Martí d'Empúries
Fdalijiet tal-kastell
Knisja ta' San Martin ta' San Martín de Ampurias/Sant Martí d'Empúries.
Veduta ta' La Escala, Gerona
Knisja ta' San Pietru, La Escala, Gerona.
Bajja La Escala, Gerona.
Dettall ta' waħda mill-coves ġewwa Cala Montgó La Escala, Gerona.
Estensjoni tal-muniċipalità ta' La Escala fil-provinċja ta' Gerona.
Bażilika Paleo-Kristjana f'Empurias / Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae
Pjanta tas-sit arkeoloġiku ta' Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Krater Grieg misjub f'Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Ittra ta' negozju Griega f'Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Emporion Coin. Fuq in-naħa ta' quddiem naraw ir-ras tan-ninfa Arethusa, fuq in-naħa ta' wara l-leġġenda emporiton (emporitans) bil-Grieg u pegasus, simbolu tal-belt ta' Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Mużajk fil-parti Rumana tal-belt antika ta' Empúries.
Veduta tal-kompartiment ta' Asklepju (Greek) ta' Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Immaġni tal-breakwater Ellenistiku ta' Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Mużajk iswed u abjad ta' domus Ruman ta' Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Ħajt Ruman ta' Empúries / Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Statwa ta' Asklepju ta' Empúries / Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Mużajk ta' perniċi ta' Empúries / Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Sagrifiċċju ta' Iphigenia (mużajk) ta' Empúries / Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Il-mużajk tas-Sagrifiċċju ta' Iphigenia instab fl-1849 waqt skavi f'Empurias.
Ħġieġ b'simboli tal-alla Sabacio ta' Empúries / Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Kernos Grieg ta' Empúries / Ampurias / Ἐμπόριον / Emporiae.
Cerno mill-perjodu Bikrija Cycladic III-Middle Cycladic II (ċ. 2000 QK), skopert f'qabar f'Milo u ppreservat fil-Mużew tal-Louvre (Sèvres 3552).

Żmien tad-Deheb Spanjol Immodifika

Palazz ta' Carlos V fi Granada.
Faċċata tas-Santa Cruz Residence Hall f'Valladolid.
Monasteru tal-El Escorial
Faċċata tal-Monasteru ta' El Escorial, Madrid
In ictu oculi ("F'teptip ta' għajn"), vanitas ta' Juan de Valdés Leal
Librerija tal-Monasteru Rjali ta' San Lorenzo de El Escorial, mibnija fil-kuntest tal-umaniżmu kulturali tar-Rinaxximent.
Tfal jieklu għeneb u bettieħ, pittura taż-żejt minn Bartolomé Esteban Murillo (c. 1650). Hija inkwadrata f'pittura ta' ġeneru, tipoloġija li tispikka għar-rappreżentazzjoni ta' temi ta' kuljum b'mod realistiku u naturalistiku.
Il-Battalja ta' Lepanto (1571), li fiha kienet f’idejn Spanja li torganizza d-difiża tal-Ewropa kontra l-Imperu Ottoman.
Ritratt ta' gentleman mis-seklu 17 (1618-1623) ta' Juan Bautista Maíno, ippreservat fil-Musew tal-Prado f'Madrid.
Veduta ta' Toledo taħt maltempata (1596), minn El Greco.
Veduta tal-belt ta' Sivilja minn Triana fis-seklu 16. Il-Flotta tal-Indji waslet mix-Xmara Guadalquivir, li għaqqad il-belt mal-viċi-realtajiet Amerikani.
Bibbja Poliglotta Complutense (1520), mibdija u ffinanzjata mill-Kardinal Cisneros, li hija l-ewwel Bibbja poliglotta jew multilingwi, bil-lingwi Ebrajk, Grieg, Latin u Aramajk.
Rappreżentazzjoni ta' hacienda mill-minjiera ta' Proaño f'Zacatecas, bl-użu tal-metodu tal-bitħa ivvintat minn Bartolomé de Medina fis-seklu 16. Dan il-metodu għamilha possibbli li tissepara l-fidda minn metalli oħra bl-użu tal-merkurju u diversi melħ u huwa eżempju tal-applikazzjoni prattika tal-iskoperti xjentifiċi tal-Età tad-Deheb.
Il-paġna tat-titolu tal-editio princeps ta' The Ingenious Hidalgo of Don Quixote de la Mancha (1605).
Ritratt tar-reliġjuż u poeta San Ġwann tas-Salib. Flimkien ma' Santa Tereża ta' Ġesù, hija meqjusa bħala l-qofol tal-mistika sperimentali Kristjana.
Ritratt tal-kittieb Luis de Góngora minn Diego Velázquez. Ir-rivalità tiegħu ma’ Quevedo kienet tagħti eżempju tal-kunflitt taż-żewġ kurrenti letterarji ewlenin tal-mument: culteranismo u conceptismo. Boston Museum of Fine Arts, 1620.
Ritratt tal-poeta l-ġdida Spanjola Juana de Asbaje y Ramírez, magħrufa aħjar bħala Sor Juana Inés de la Cruz, minn Miguel Cabrera (ċ. 1750). Mużew Nazzjonali tal-Storja tal-Messiku.
Ritratt tal-kittieb Francisco de Quevedo, l-akbar esponent tal-kunċettiżmu, liebes ta' kavallier tal-Ordni ta' Santiago. Istitut ta' Valencia ta' Don Juan, nofs is-seklu 17.
Ritratt tal-poeta u drammaturgu Lope de Vega y Carpio. Mużew Lázaro Galdiano, kmieni fis-seklu 17.
Ritratt tad-drammaturgu Juan Ruiz de Alarcón y Mendoza, prolifiku fil-ġeneru tal-kummiedja tal-karattru. Tempju ta' Santa Prisca de Taxco, seklu 17.
Ritratt tal-kittieb Pedro Calderón de la Barca, prominenti fil-ġeneru tat-teatru. Inċiżjoni ta' Las glorias nacionales (1852), Università ta' Sevilja.
Ritratt tal-kittieb Mateo Alemán, magħruf għar-rumanz tiegħu Guzmán de Alfarache. Inċiżjoni tal-editio princeps tal-imsemmi xogħol (1599)
Baltasar Gracián, Ġiżwita u kittieb marbut mal-kunċettiżmu, spikka għax-xogħol tiegħu El Criticón, allegorija tal-ħajja umana.
Ritratt ta' Fray Bartolomé de las Casas, li mexxa dibattitu fl-1550 quddiem bord ta' teologi u ġuristi fil-Kulleġġ ta' San Gregorio f’Valladolid, dwar il-moralità tal-konkwista u d-dominazzjoni tal-Amerika, flimkien ma' intellettwali oħra bħal Domingo de Soto , Melchor Cano, Pedro de la Gasca jew l-Arċisqof Carranza. Huwa meqjus bħala prekursur tad-Drittijiet tal-Bniedem.
Ritratt tal-Ġiżwita Juan de Mariana, awtur ta' De rege et regis institutione (1599), esej li fih jiddefendi l-leġittimità ta' rivoluzzjoni jew l-eżekuzzjoni ta' re jekk jaġixxi b'mod tiraniku u kuntrarju għall-interess tan-nies, li saret waħda mill-aktar xogħlijiet skandalużi fl-Ewropa tas-seklu sbatax. Kien relatat mal-qtil tar-Re Enriku IV ta' Franza (1610) u r-Rivoluzzjoni Franċiża (1789).
L-ewwel karta tal-flus maħruġa mill-Bank ta' Spanja (1878), iddedikata lil Miguel de Cervantes.
Juan Luis Vives spikka fl-aspett tiegħu bħala moralista u riformatur edukattiv, b'pubblikazzjonijiet bħal De subventione pauperum jew De disciplinis libri XX.
Ir-reliġjuż Bartolomé de las Casas, magħruf fuq kollox għad-difiża tiegħu tal-Indjani Amerikani fil-Very Brief Account of the Destruction of the Indies.
It-teologu u filosofu Ġiżwiti Francisco Suárez, membru tal-Iskola ta' Salamanca u awtorità skolastika.
Id-Dfin tal-Konti ta' Orgaz (1586-1588), ta' El Greco, xogħol li jirrappreżenta l-miraklu li fih, skont it-tradizzjoni popolari, San Stiefnu u Santu Wistin niżlu mis-sema biex jidfnu personalment lil Gonzalo Ruiz de Toledo, Konti ta' Orgaz.
Las Meninas (1656), meqjus bħala l-kapolavur ta' Diego Velázquez, li jirrappreżenta diversi membri tal-qorti u l-familja tar-Re Filippu IV ta' Spanja, kif ukoll lill-awtur innifsu. Huwa ppreservat fil-Mużew Prado f'Madrid.
Qtil tal-inkwiżitur Pedro de Arbués (1664), minn Murillo (Oriġinarjament fil-Kappella tal-Inkwiżizzjoni f'Sevilja, bħalissa fil-Mużew tal-Hermitage f’San Pietruburgu). Ix-xogħol jirrappreżenta l-attakk li sar minn grupp ta' konverti Lhud kontra l-inkwiżitur ta' Aragona fl-1485, waqt li kien qed jitlob fil-Katidral ta' Zaragoza (Spanja).
Madonna tal-Kor (1515) ta' Damián Forment. Alabastru polikromu u indurat. Jiġi mill-Kunvent ta' Las Fecetas f'Zaragoza.
Ostensorju ta' proċessjoni tal-Moskea-Katidral ta' Córdoba (Spanja), biċċa magħmula mid-deheb u l-fidda mill-job tad-deheb Enrique de Arfe fis-seklu 16, bil-kontribuzzjonijiet ta' Juan Ruiz el Vandalino u Bernabé García de los Reyes.
Rilievi fuq is-siġġijiet tal-kor tal-Katidral ta' Córdoba, mibnija matul ir-Rinaxximent ġewwa l-Moskea l-antika tal-Kalifat.
Tomas Luis de Victoria.

Múzseú/Museo Nacional del Prado/Prado National Museum/Mużew Nazzjonali Prado

Il-Mużew tal-Prado, uffiċjalment il-Mużew Nazzjonali tal-Prado, huwa wieħed mill-aktar li jispikkaw fid-dinja,5 u huwa wkoll fost l-aktar li jżuruha nies (it-tlettax fl-2022 fost dawk iddedikati għall-arti). Ibbażat f’Madrid, Spanja, huwa wkoll meqjus bħala l-istituzzjoni kulturali l-aktar importanti fil-pajjiż, skont l-Osservatorju tal-Kultura tal-2022, studju li sar fost diversi mijiet ta’ professjonisti fis-settur. Il-Mużew jinsab f'Paseo del Prado, s/n, 28014, fil-belt ta 'Madrid, għandu 35,000 xogħol u erja ta' 41,995 m² u ġie approvat fl-1786 (oriġinarjament biex jilqa' l-Kabinett Irjali tal-Istorja Naturali) u inawgurat fid-19 ta' Novembru, 1819 ġie riformat fis-snin 1853, 1882, 1885, 1914-1921, 1943-1946, 1954-1956 u 2001-2007, l-periti tagħha kienu Juan de Villanueva (bini oriġinali), Colomer Francisco Pascual y Narciso Pascual Jareño, Fernando Arbós y Tremanti, Pedro Muguruza, Fernando Chueca Goitia, Manuel Lorente Junquera u Rafael Moneo (estensjonijiet u riformi), Viżitaturi annwali 2,427,718 (2022), aċċessati permezz tal-Art Station u Banco de España tal-Metro ta’ Madrid Il-ħinijiet tal-ftuħ tiegħu huma mit-Tnejn sas-Sibt mill-10:00 a.m. sat-8:00 p.m., Ħdud u festi mill-10:00 a.m. sas-7:00 p.m., id-direttur tiegħu huwa Miguel Falomir (mill-2017), il-president (tal-Bord Irjali) Javier Solana ( mill-2019) u l-kuratur (Deputat Direttur tal-Konservazzjoni u r-Riċerka) Andrés Úbeda (mill-2017).

Alfonso E. Pérez Sánchez, eks direttur tal-istituzzjoni, afferma li "jirrappreżenta f'għajnejn id-dinja l-aktar parti sinifikanti tal-kultura tagħna u l-aktar parti brillanti u dejjiema tal-istorja tagħna."

L-inventarju tal-assi artistiċi kien jinkludi, minn Frar 2017, aktar minn 35,000 oġġett, imqassma fi 8,045 pittura, 9,561 tpinġija, 5,973 stampa u 34 matriċi tal-ittimbrar, 971 skultura (minbarra 154 framment), 1,189, 3 biċċa ta' arti dekorattiva. armi u armatura, 2,155 midalja u muniti, aktar minn 15,000 ritratt, 4 kotba u 155 mappa.

Temple Expiatori de la Sagrada Família/Templo Expiatorio de la Sagrada Familia/Expiatory Temple of the Sacred Family/Tempju Spjatorju tas-Sagra Familja (8 de diciembre de 2021/December 8, 2021/8 ta' Diċembru, 2021)

It-Tempju Expiatory tal-Familja Mqaddsa (Katalan: Temple Expiatori de la Sagrada Família), magħruf sempliċement bħala Sagrada Família, li jinsab f'Calle de Mallorca, 401 f'Barċellona, hija bażilika Kattolika f'Barċellona (Spanja), iddisinjata mill- il-perit Antoni Gaudi. Mibdi fl-1882, għadu qed jinbena. Huwa l-kapolavur ta' Gaudí u l-akbar esponent tal-arkitettura modernista Katalana. Huwa wieħed mill-aktar monumenti li jżuruha nies fi Spanja, flimkien mal-Mużew tal-Prado u l-Alhambra fi Granada,1 u hija l-aktar knisja li jżuruha nies fl-Ewropa wara l-Bażilika ta' San Pietru fil-Vatikan.2 Meta tkun lesta, tkun il-knisja Nisranija. l-ogħla fid-dinja.

Alhambra, Generalife y(and) Albaicín de(of/ta') Granada (Patrimonio de la Humanidad de la Unesco/UNESCO World Heritage Site/Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO) (7 de agosto de 2014/Augoust 7, 2012/7 ta' Awwissu 2014)

L-Alhambra huwa kumpless monumentali fuq belt palatina Andalusa li tinsab fi Granada, Spanja. Tikkonsisti fi grupp ta’ palazzi, ġonna u fortizzi antiki (alcazaba, mill-Għarbi: القصبة al-qaṣbah 'ċittadella') inizjalment imfassla biex jospitaw l-emiru u l-qorti tar-renju Nasrid, aktar tard bħala r-residenza tar-rejiet ta’ Kastilja u ir-rappreżentanti tagħhom. Is-singularità artistika tagħha tinsab fl-interjuri tal-palazzi Nasrid, li d-dekorazzjoni tagħhom hija fost il-qofol tal-arti Andalusjana, kif ukoll fil-lokazzjoni u l-adattament tagħha, li ġġeneraw pajsaġġ ġdid iżda integrat bis-sħiħ man-natura pre-eżistenti. Barra minn hekk, fiha mużew tal-arti Andalusija, il-gallerija tal-arti prinċipali tal-belt u kunvent antik mibdul f'ħostel nazzjonali.

La Santa y Apostólica Iglesia Catedral Metropolitana Basílica de la Encarnación de Granada o más breve S.A.I., Catedral Metropolitana Basílica de Granada/The Holy and Apostolic Iglesia Catedral Metropolitana Basílica de la Encarnación de Granada or shorter S.A.I., Catedral Metropolitana Basílica de Granada/L-Iglesia Mqaddsa u Appostolika Catedral Metropolitana Basílica de la Encarnación de Granada jew fil-qosor S.A.I., Catedral Metropolitana Basílica de Granada (Frente/Front) (6 de noviembre de 2014/November 6, 2014/6 ta' Novembru, 2014)
Estructura. 1 Catedral. 2 Capilla Real.3 Iglesia Parroquial del Sagrario.4 Sacristía/Structure. 1 Cathedral. 2 Royal Chapel.3 Sagrario Parish Church.4 Sacristy/Struttura. 1 Katidral. 2 Kappella Rjali.3 Knisja Parrokkjali tas-Sagrario.4 Sagristija (Plano/Plan/Plane)
Fachada de la Catedral de Granada/Facade of the Cathedral of Granada/Faċċata tal-Katidral ta' Granada (8 de diciembre de 2013/December 8, 2013/8 ta' Diċembru 2013)

Iglesia Mqaddsa u Appostolika Catedral Metropolitana Basílica de la Encarnación de Granada Huwa tempju Kattoliku fil-belt Spanjola ta' Granada, sede tal-arċidjoċesi tal-belt. It-tempju huwa wieħed mill-kapolavuri tar-Rinaxximent Spanjol. Hija ddedikata għall-misteru ta' l-Inkarnazzjoni tal-Mulej, Hija tinsab fi Spanja fil-Komunità ta' Andalusia, fil-belt ta 'Granada fil-Plaza de las Pasiegas S/N, il-koordinati tagħha huma 37°10′34″N 3 °35′57 ″O, Qima Knisja Kattolika, Djoċesi ta' Granada, Ordni tal-Kleru Sekulari, Status Bażilika Katidral, Advokazzjoni Inkarnazzjoni tal-Mulej, Dedikazzjoni F’Awwissu 1561 bdiet il-qima fit-tempju, iżda mhux se tiġi kkonsagrata solennement sal-1 ta' Diċembru, 1946 mill-suspett li ma kienx qabel, Rector Cabildo Catedral, Storja tal-bini. Fondazzjoni tas-seklu 16, Ġebla tal-Fondazzjoni 25 ta’ Marzu 1523, Kostruzzjoni 1526-1561, Perit Diego de Siloé, Tip ta' Katidral, Stil Rinaxximentali u Barokk, Sena ta’ reġistrazzjoni 2 ta' Novembru 1929, Tul 116 metru, Wisa’ 67 metru, Assi ta’ Interess Kulturali, Wirt Storiku ta' Spanja, Kodiċi RI-51-0000339, Dikjarazzjoni tat-2 ta' Novembru, 1929

Bħal ħafna katidrali oħra fl-Andalusija, inbniet fuq il-moskea ewlenija tal-belt.

Il-kumpless huwa mmexxi mill-istituzzjoni Patronato de la Alhambra y el Generalife. Fl-2016 kien it-tieni spazju fin-numru ta' viżitaturi fi Spanja, wara s-Sagrada Familia f'Barċellona,2 b’2,615,1883 viżitatur.

Fl-1984 kien iddikjarat Sit ta' Wirt Dinji mill-Unesco, flimkien mal-Generalife u l-viċinat Albaicín.

Catedral de la Santa Creu i Santa Eulàlia, Catedral de Seu/Santa Iglesia Catedral Basílica Metropolitana de la Santa Cruz y Santa Eulalia, Catedral de Seo/Santa Iglesia Catedral Metropolitan Basilica of the Holy Cross and Saint Eulalia, Cathedral of Seo/Santa Iglesia Catedral Metropolitana Bażilika tas-Salib Imqaddes u Santa Eulalia, Katidral ta' Seo (Vista de la fachada principal/View of the main facade/Veduta tal-faċċata prinċipali) (26 de junio de 2019/June 26, 2019/26 ta' Ġunju 2019)

Il-Knisja Katidral Mqaddsa Bażilika Metropolitana tas-Salib Imqaddes u Santa Eulalia (bil-Katalan: Catedral de la Santa Creu i Santa Eulàlia)2 —imsejjaħ ukoll, minflok katidral, Seo— (bil-Katalan: Seu) huwa l-katidral Gotiku ta’ Barċellona, sede tal-Arċisqof ta’ Barċellona, f’Katalunja, Spanja.

Il-katidral attwali nbena bejn is-seklu 13 u l-15 fuq il-katidral Ruman l-antik, huwa stess mibni fuq knisja mill-perjodu Visigotiku, li kienet preċeduta minn bażilika Kristjana bikrija, li l-fdalijiet tagħha wieħed jista' jara fil-kantina, f' il-Mużew tal-Istorja tal-belt. It-tlestija tal-faċċata imponenti bl-istess stil, iżda, hija ħafna aktar moderna (seklu 19). Il-bini huwa Assi ta’ Interess Kulturali u, mit-2 ta' Novembru, 1929, Monument Storiku-Artistiku Nazzjonali.

Ilha ddedikata lis-Salib Imqaddes mis-sena 599 u mis-sena 877 ġiet miżjuda ma’ Santa Eulalia3, patruna tal-belt ta' Barċellona (bħalissa hija aktar ċċelebrata bħala tali l-Verġni tal-Ħniena, li, strettament, hija l-qaddisa patruna tad-djoċesi ta’ Barċellona, iżda mhux tal-belt), xebba żagħżugħa li, skont it-tradizzjoni Kattolika, sofriet il-martirju fi żmien ir-Rumani, meta infurmat lill-gvernatur Ruman bil-persekuzzjonijiet li sofrew il-Kattoliċi. Il-gvernatur, bogħod milli jgħinha, ikkastigaha talli kienet Kattolika. Waħda minn dawn l-istorja tgħid li kienet esposta għarwiena fil-forum tal-belt u li b’mod mirakoluż, f'nofs ir-rebbiegħa, niżlet silġ li għattitha għarwien. L-awtoritajiet Rumani rrabjati poġġewh ġo barmil b’ħġieġ imkisser, imsiemer u skieken imwaħħlin fiha u tefgħu l-barmil l-għolja (skont it-tradizzjoni, tkun triq Baixada de Santa Eulàlia, Cuesta de Santa Eulalia). U hekk, sa tlettax-il martirju differenti, wieħed għal kull sena ta’ età tal-qaddis. Fl-aħħar, ġiet imsallab fuq salib forma ta’ X, li huwa l-emblema tal-katidral u tad-djoċesi, kif ukoll l-attribut ikonografiku tal-qaddis.

Il-katidral għandu klawstru Gotiku li fih jgħixu tlettax-il wiżż abjad (jingħad li Eulalia kellha tlettax-il sena meta ġiet eżegwita u li kienet tgħammlet wiżż fuq il-proprjetà tagħha f’Sarrià, ħdejn il-belt)

Assi ta' interess kulturali u Assi Kulturali ta' Interess Nazzjonali

Catedral de Santa María, Catedral de Toledo, Catedral primada de España/Cathedral of Santa María, Cathedral of Toledo, Primate Cathedral of Spain/Katidral ta' Santa María, Katidral ta' Toledo, Katidral Primat ta' Spanja (9 de abril de 2012/April 9, 2012/9 ta' April 2012)

Katidral ta' Santa María Hija magħrufa popolarment bħala Dives Toletana (bit-tifsira tal-mara għanja minn Toledo) Hija s-sede tal-Arċidjoċesi ta' Toledo. (Patrimonio de la Humanidad (parte de «Ciudad histórica de Toledo», n.º ref. 379) 1986/World Heritage Site (part of "Historical City of Toledo", ref. no. 379) 1986/Sit ta' Wirt Dinji (parti minn "Belt Storika ta' Toledo", ref. nru 379) 1986) Pajjiż Spanja, Diviżjoni Castilla-La Mancha, Toledo, Town Toledo, Indirizz Plaza del Ayuntamiento, Koordinati 39°51′25″N 4°01′26″W, Informazzjoni reliġjuża, Qima Knisja Kattolika, Djoċesi Toledo, Ordni Kleru Sekulari, Advocazzjoni Santa Marija, Patrona Verġni Marija, Fondazzjoni 1226, Kostruzzjoni 1226-1493, Perit Petrus Petri u Surmast Martín, Sena tar-reġistrazzjoni 14 ta' Mejju, 1909, Tul 120 metru, Wisa' 59 metru, Għoli 92 metru

Renju ta' Asturias Asturum Regnum (Latin) Reinu d'Asturies (Asturian) 718 –924 separat mir-Renju Viżigotiku u integrat fir-Renju ta' León u r-Renju tal-Portugall Immodifika

Cruz de la Victoria , la cruz enjoyada como símbolo preheráldico/Victoria Cross, the jeweled cross as a pre-heraldic symbol/Victoria Cross, is-salib bil-ġojjellerija bħala simbolu pre-araldiku
Localización del Reino de Asturias en el 814 d.C./Location of the Kingdom of Asturias in 814 AD/Post tar-Renju ta 'Asturias fl-814 AD
El Reino de Asturias hacia el 800 d.C./The Kingdom of Asturias around 800 AD./Ir-Renju ta 'Asturias madwar 800 AD.
Reino de Asturias, hacia el 910 d.C./Kingdom of Asturias, around 910 AD./Renju tal-Asturias, madwar 910 AD.
Imagen de ḷḷagu del Vaḷḷe ( Somiedo ), que muestra las típicas casas de campo asturianas (llamadas teitos ), tal como ya estaban en uso en la época de los Astures/Image of ḷḷagu del Vaḷḷe (Somiedo), showing the typical Asturian country houses (called teitos), as they were already in use at the time of the Astures/Xbieha ta' ḷḷagu del Vaḷḷe (Somiedo), li turi d-djar tipiċi tal-kampanja Asturijani (imsejħin teitos), kif kienu diġà użati fi żmien l-Astures
Monumento en memoria de Pelagio en Covadonga/Monument in memory of Pelagio in Covadonga/Monument b'tifkira ta' Pelagio f'Covadonga
Rey Pelagio en la Batalla de Covadonga/King Pelagius at the Battle of Covadonga/Ir-Re Pelagius fil-Battalja ta' Covadonga
Ramiro I de Asturias (Oviedo c. 790 - Oviedo 1 de febrero de 850)/Ramiro I of Asturias (Oviedo c. 790 - Oviedo February 1, 850)/Ramiro I ta' Asturias (Oviedo c. 790 - Oviedo 1 ta' Frar, 850)
Ramiro I de Asturias (Oviedo c. 790 - Oviedo 1 de febrero de 850, reino del 842 hasta el 850)/Ramiro I of Asturias (Oviedo c. 790 - Oviedo February 1, 850 reigned 842–850)/Ramiro I ta' Asturias (Oviedo c. 790 - Oviedo 1 ta' Frar, 850 isaltan 842–850)
Miniatura (c. 1118) procedente del archivo de la Catedral de Oviedo que muestra a Alfonso III (c. 848 - 20 de diciembre de 910 reino de 866–910) flanqueado por su reina, Jimena (izquierda), y su obispo, Gomelo II (derecha)/Miniature (c. 1118) from the Oviedo Cathedral archive showing Alfonso III (c. 848 – 20 Dec 910 reigned 866–910) flanked by his queen, Jimena (left), and his bishop, Gomelo II (right)/Minjatura (c. 1118) mill-arkivju tal-Katidral ta' Oviedo li juri lil Alfonso III (c. 848 – 20 ta' Diċembru 910 isaltan 866–910) akkumpanjat mir-reġina tiegħu, Jimena (xellug), u l-isqof tiegħu, Gomelo II (lemin) (Libro de los Testamentos/Book of Testaments/Ktieb tat-Testamenti)
Alfonso III (c. 848 - 20 de diciembre de 910 reino de 866–910)/Alfonso III (c. 848 – 20 Dec 910 reigned 866–910)/Alfonso III (c. 848 – 20 ta' Diċembru 910 isaltan 866–910)
El dolmen de Santa Cruz, lugar de enterramiento de caciques del oriente asturiano desde la época megalítica/The dolmen of Santa Cruz, burial place of eastern Asturian caciques since megalithic times/Id-dolmen ta' Santa Cruz, post tad-dfin tal-kaċiki Asturijani tal-Lvant sa minn żminijiet megalitiċi
El tejo sigue siendo muy importante en el folclore asturiano, donde se erige como nexo con el más allá y es habitual plantarlo junto a iglesias y cementerios/The yew tree is still very important in Asturian folklore, where it stands as a link with the afterlife and it is common to plant it next to churches and cemeteries/Is-siġra tal-yew għadha importanti ħafna fil-folklor Asturian, fejn tinsab bħala rabta mal-ħajja ta' wara u huwa komuni li titħawwel ħdejn il-knejjes u ċ-ċimiterji
Mapa de Beato/Map of Beato/Mappa ta' Beato
El Ángel de la Quinta Trompeta , ejemplo de manuscrito de Beato/The Angel with the Fifth Trumpet, example of Beato's manuscript/L-Anġlu bil-Ħames Tromba, eżempju tal-manuskritt ta' Beato
Para Beato de Liébana, la Ramera de Babilonia (Apocalipsis, 17,4-5) (alegoría cristiana del mal) se encarnaba en el Emirato de Córdoba/For Beato de Liébana, the Harlot of Babylon (Apocalypse, 17,4-5) (Christian allegory of evil) was embodied in the Emirate of Córdoba/Għal Beato de Liébana, il-Prostituta ta' Babilonja (Apocalypse, 17,4-5) (allegorija Kristjana tal-ħażen) kienet inkorporata fl-Emirat ta' Kordoba
Lago Ercina, Covadonga. Según la leyenda, bajo sus aguas se esconde un pueblo, o quizás una ciudad/Lake Ercina, Covadonga. According to legend, a town, or perhaps a city, is hidden under its waters/Lag Ercina, Covadonga. Skont il-leġġenda, belt, jew forsi belt, hija moħbija taħt l-ilmijiet tagħha
Ilustración del Cántico de Ezequías perteneciente a las Très Riches Heures du Duc de Berry . Los monarcas asturianos a menudo tomaron como modelo a los reyes del Antiguo Testamento/Illustration of the Song of Hezekiah belonging to the Très Riches Heures du Duc de Berry. Asturian monarchs often took Old Testament kings as their model/Illustrazzjoni tal-Għanja ta' Ħeżekija li tappartjeni lit-Très Riches Heures du Duc de Berry. Il-monarki Asturijani spiss ħadu lir-rejiet tat-Testment il-Qadim bħala l-mudell tagħhom
Egliseé/Igreja/Iglesia de Santa María del Naranco, antiguo aula regia del palacio real asturiano. fachada este. Este es probablemente el mejor ejemplo de la arquitectura asturiana/Church of Santa María del Naranco, former royal classroom of the Asturian royal palace. East facade. This is probably the best example of Asturian architecture/Knisja ta' Santa María ta' Naranco, li qabel kienet klassi rjali tal-palazz irjali Asturijan. Faċċata tal-Lvant. Dan huwa probabbilment l-aqwa eżempju ta' arkitettura Asturiana (20 de Mayo de 2005/20 May 2005/20 ta' Mejju, 2005)
Bandeira/Bandera Real de Ramiro 1/Royal flag of Ramiro I/Bandiera Rjali ta' Ramiro 1
Una estatua del siglo XVIII en el Palacio Real de Madrid que representa el concepto del artista de Ramiro I/An 18th-century statue in the Royal Palace of Madrid depicting the artist's concept of Ramiro I/Statwa tas-seklu 18 fil-Palazz Irjali ta’ Madrid li turi l-kunċett tal-artist ta' Ramiro I
Alfonso III Firma/Signature

Viżigoti/Visigodos/Visigoths (Regnum Gothorum ) 418–c. 721 Immodifika

Las águilas representadas en estas fíbulas del siglo VI, y halladas en Tierra de Barros (Badajoz), eran un símbolo popular entre los godos de España/The eagles represented in these 6th century brooches, and found in Tierra de Barros (Badajoz), were a popular symbol among the Goths of Spain/L-ajkli rappreżentati f'dawn il-labar tas-6 seklu, u misjuba f'Tierra de Barros (Badajoz), kienu simbolu popolari fost il-Goti ta’ Spanja
Detalle de la corona votiva de Recesvinto del Tesoro de Guarrazar (Toledo, España), colgada en Madrid. Las letras colgantes deletrean [R]ECCESVINTHVS REX OFFERET [El rey R. ofrece esto]/Detail of the votive crown of Recesvinto del Tesoro de Guarrazar (Toledo, Spain), hanging in Madrid. Hanging letters spell out [R]ECCESVINTHVS REX OFFERET [King R. offers this]/Dettall tal-kuruna votiva ta' Recesvinto del Tesoro de Guarrazar (Toledo, Spanja), imdendla f'Madrid. L-ittri mdendlin jispjegaw [R] ECCESVINTHVS REX OFFERET [King R. joffri dan]
Europa en el 305 d.C./Europe in 305 AD./Ewropa fis-sena 305 AD.
Gutthiuda
Migraciones de la columna principal de los visigodos/Migrations of the main column of the Visigoths/Migrazzjonijiet tal-kolonna prinċipali tal-Visigoths
Una ilustración de Alarico entrando en Atenas en 395/An illustration of Alaric entering Athens in 395/Illustrazzjoni ta' Alaric li daħal f'Ateni fl-395
Europa en la caída del Imperio Romano Occidental en 476 d.C./Europe at the fall of the Western Roman Empire in AD 476./L-Ewropa fil-waqgħa tal-Imperu Ruman tal-Punent fl-476 AD.
Mayor extensión del reino visigodo de Toulouse en naranja claro y oscuro, c. 500. Del 585 al 711 Reino visigodo de Toledo en naranja oscuro, verde y blanco (Hispania)/Greater extent of the Visigothic kingdom of Toulouse in light and dark orange, c. 500. From 585 to 711 Visigothic Kingdom of Toledo in dark orange, green and white (Hispania)/Firxa akbar tar-renju Visigothic ta' Toulouse fl-oranġjo ċar u skur, c. 500. Minn 585 sa 711 Renju Visigothic ta' Toledo bl-oranġjo skur, aħdar u abjad (l-Ispanja)
La Hispania visigoda y sus divisiones regionales en el año 700, antes de la conquista musulmana/Visigothic Hispania and its regional divisions in the year 700, before the Muslim conquest/Hispania Visigothic u d-diviżjonijiet reġjonali tagħha fis-sena 700, qabel il-konkwista
Capitel de la iglesia visigótica de San Pedro de la Nave, provincia de Zamora/Capital of the Visigothic church of San Pedro de la Nave, province of Zamora/Kapitali tal-knisja Visigothic ta San Pedro de la Nave, provinċja ta Zamora
San Pedro de la Nave, una iglesia visigoda en Zamora/San Pedro de la Nave, a Visigothic church in Zamora/San Pedro de la Nave, knisja Viżigotika f'Zamora
El tesoro de Pietroasele descubierto en Rumanía, atribuido a los visigodos/The Pietroasele treasure discovered in Romania, attributed to the Visigoths/It-teżor Pietroasele skopert fir-Rumanija, attribwit lill-Visigoths (Tezaurul de la Pietroasele)
Hebilla de cinturón visigodo. Aleación de cobre con granates, vidrio e inclusión de lapislázuli. Museo Metropolitano de Arte (Nueva York)/Visigothic belt buckle. Copper alloy with garnets, glass and inclusion of lapis lazuli. Metropolitan Museum of Art (New York)/Bokla taċ-ċinturin Visigothic. Liga tar-ram b'granati, ħġieġ u inklużjoni ta 'lapis lazuli. Metropolitan Museum of Art (New York)
Tremissis que representa a Liuvigild (568–586)/Tremissis depicting Liuvigild (568–586)/Tremissis li jirrappreżenta lil Liuvigild (568–586)

Cruz de Borgoña/Burgundy Cross/Salib tal-Burgunja (usado en varios territorios y colonias del Imperio Español hasta 1785 cuando se inica un proceso para cambiarla por la bandera del Reino de 1785/used in various territories and colonies of the Spanish Empire until 1785 when a process began to change it for the flag of the Kingdom of 1785/użata f'diversi territorji u kolonji tal-Imperu Spanjol sal-1785 meta beda proċess biex tinbidel għall-bandiera tar-Renju tal-1785)
Bandeira/Bandera de España/Flag of Spain/Bandiera tal-Spanja (1785–1873, 1875–1931)
Bandeira/Bandera de España/Flag of Spain/Bandiera tal-Spanja (1760-1785)
Bandeira/Bandera de España/Flag of Spain/Bandiera tal-Spanja (1701-1760)
Bandeira/Bandera de la Corona de Castilla/Flag of the Crown of Castile/Bandiera tal-Kuruna ta' Kastilja (1400s)
Escudo de la Corona de Castilla/Shield of the Crown of Castile/Tarka tal-Kuruna ta' Kastilja (1400s)
Ubicación de Reino de Granada en la España de 1590/Location of the Kingdom of Granada in Spain at 1590/Post tar-Renju ta' Granada fi Spanja fl-1590
Bandeira/Bandera del Reino de Granada/Flag of the Kingdom of Granada/Bandiera tar-Renju ta' Granada (1492-1833)
Escudo del Reino de Granada/Seal of the Kingdom of Granada/Tarka tar-Renju ta' Granada (1492-1833)
Reino Nazarí de Granada en 1482, antes del comienzo de la guerra de Granada/Nasrid Kingdom of Granada in 1482, before the start of the Granada war/Renju Nasrid ta' Granada fl-1482, qabel il-bidu tal-gwerra ta' Granada (1238-1492)
Bandeira/Bandera del Reino Nazarí de Granada/Flag of the Nasrid Kingdom of Granada/Bandiera tar-Renju Nasrid ta' Granada
Escudo del Reino Nazarí de Granada/Seal of the Nasrid Kingdom of Granada/Tarka tar-Renju Nasrid ta' Granada (1238-1492) (después de la independencia del decadente Imperio Almohade en el 1238 por el noble nazarí Mohamed-Ben-Nazar. Aunque originalmente tenía su centro de poder situado en Jaén, unos años después el monarca nazarí trasladó su corte a Granada, alrededor de la cual organizó su nuevo Estado/after the independence of the decadent Almohad Empire in 1238 by the Nasrid nobleman Mohamed-Ben-Nazar. Although he originally had his center of power located in Jaén, a few years later the Nasrid monarch moved his court to Granada, around which he organized his new State/wara l-indipendenza tal-Imperu Almohad dekadenti fl-1238 min-nobbli Nasrid Mohamed-Ben-Nazar. Għalkemm oriġinarjament kellu ċ-ċentru tal-poter tiegħu jinsab f'Jaén, ftit snin wara l-monarka Nasrid mexxa l-qorti tiegħu fi Granada, li madwarha organizza l-Istat il-ġdid tiegħu)

Renju tal-Vandali u Alani (Regnum Vandalorum u Alanorum Vandaliric) (435–534) Immodifika

Li okkupat il-Gżejjer Baleariċi.

476 Mappa ta' Renju tal-Vandali u Alani (Regnum Vandalorum u Alanorum Vandaliric) (435–534)
Munita li turi lil Gelimer (530–534)
Kalifat Pillow (1121–1269) (ٱلْمُوَحِّدُونَ, al-Muwaḥḥidūn)

Couto Mixto/Coto Mixto (10 seklu - 1868) Immodifika

Coto Mixto (bil-Galizjan: Couto Mixto, bil-Portugiż: Couto Misto) kien mikro-stat Ewropew indipendenti, bla baħar, fuq il-fruntiera bejn Spanja u l-Portugall, indipendenti miż-żewġ renji u li jgawdi privileġġi differenti. Kien magħmul mill-bliet ta’ Santiago de Rubiás, Rubiás (fil-muniċipalità attwali ta' Calvos de Randín) u Meaus (fil-muniċipalità attwali ta’ Baltar), kollha fit-tramuntana tas-Sierra de Larouco, fil-baċin intermedju tal- Xmara Salas, Orense, Galicia. It-territorju ta' Coto Misto kien jinkludi wkoll strixxa żgħira diżabitata li issa hija parti mill-muniċipalità Portugiża ta’ Montalegre. Kien jokkupa erja ta’ 26.9 km² u skont l-istimi tal-Imħallef ta' qabel tal-aħħar tiegħu, Delfín Modesto Brandón, kellu popolazzjoni ta’ xejn. aktar minn 1000 abitant bejn l-1862 u l-1864.34

Bandeira
Mappa
Mappa
1863 mappa ta Couto Misto (minn Jose de Castro Lopez)
Plakka kommemorattiva fil-knisja ta' Santiago de Rubiás
Santiago de Rubiás (Iglesia/Igreja/Church/Knisja)
Dettall tal-mappa topografika ta' Julgado de Montealegre (1836), ta' Fidencio Bourman, fejn tista' tiġi apprezzata s-sitwazzjoni tal-Preservazzjoni Imħallta.

Bħala riżultat ta' relazzjonijiet manjali medjevali kumplessi, din l-art ħarbet mill-kontroll Portugiż u Spanjol għal sekli sħaħ, u ħadmet bħala komunità politika indipendenti fiha nnifisha sat-Trattat ta' Lisbona tal-1864, li qasam it-territorju bejn Spanja (li annessa l-biċċa l-kbira tal-art, inklużi t-tliet bliet) u l-Portugall (li baqa’ bi strixxa iżgħar ta' art diżabitata). Bħala pajjiż de facto indipendenti, l-abitanti ta' Coto Misto kellhom ħafna drittijiet u privileġġi, inkluż l-awtonomija, eżenzjoni mis-servizz militari u taxxi, id-dritt li jġorru l-armi, bolol uffiċjali, setgħu jagħtu ażil lil maħruba mill-ġustizzja Portugiża jew Spanjola. , li jiċħdu aċċess għal kwalunkwe kontinġent militari barrani, kellhom drittijiet ta' passaġġ fit-toroq, libertà tal-kummerċ (bħal melħ, oġġett ta’ tabakk5), libertà ta' kultivazzjoni (bħat-tabakk, oġġett ta’ tabakk), libertà tal-għażla ta’ Nazzjonalità Spanjola jew Portugiża għall-abitanti tagħha, fost oħrajn.6

L-oriġini tagħha, marbuta mill-Medju Evu tard mal-kastell ta' A Picoña u aktar tard mad-Dar ta' Braganza, tmur lura għas-seklu 10 u l-indipendenza tal-Portugall (c. 1147), meta l-limiti ġurisdizzjonali ma’ León ma kinux stabbiliti b’mod ċar. . Ħafna minn dak li hu magħruf dwar dan it-territorju tal-fruntiera, ir-regoli, l-użi u d-drawwiet tiegħu, ġej minn rapporti diplomatiċi mħejjija fi żmien in-negozjati tat-Trattat ta’ Lisbona tal-1864.8

Din is-sitwazzjoni, antika ħafna, kienet deskritta bħala anomala u kemm Spanja kif ukoll il-Portugall iddeterminaw b’mod unanimu li ma setgħetx tinżamm, għax kienet tmexxi b’mod speċjali l-kuntrabandu u għax f'dawk l-artijiet kienu jospitaw ukoll gruppi kriminali.

Ma qabiżx elf abitant, il-Koordinati tagħha 41°54'05"N 7°49'53"W, Kapitali: Santiago de Rubiás, Entità: Mikrostat, Lingwa uffiċjali Galleg-Portugiż, Gallegjan, Portugiż, Spanjol, Wiċċ

• Total 26.7 km²

Popolazzjoni (1864)

• Total 1000 ab.
• Densità 37.45 abb/km²

reliġjon kattoliku Storja

• Seklu 10 Stabbilit
• 1868 Xolt bit-Trattat ta' Lisbona, Forma ta' gvern: Repubblika, Demokrazija Diretta

Imħallef Preservat Imħallat • 1863 – ċ. 1865 Delfín Modesto Brandón, Preċedentement parti mir-Renju tal-Galicia u aktar tard parti minn Spanja u l-Portugall.

Oriġini Immodifika

Għalkemm l-oriġini ta’ Couto Misto għadha mhix ċara, l-isem ta’ dan it-territorju qed jiżvela. It-terminu couto (priserva bl-Ispanjol) ġej mil-Latin cautēs ("blat bil-ponta"), li ġeneralment jirreferi għal żona mdawra ma 'cairns (cautos lapideos). [3] It-terminu fil-bidu kien jirreferi għall-ġebel użat biex jimmarka l-konfini ta’ territorju partikolari, iżda fil-Medju Evu kien jintuża biex jirreferi għal sett speċjali ta’ territorji li, taħt is-sistema feudali, kienu eżentati mill-awtorità tar-re. , li għandhom reġim ekonomiku, politiku u ġudizzjarju speċjali. [4] Il-ġurisdizzjoni speċjali tal-coutos inżammet permezz tad-drawwa u l-privileġġi mogħtija, li jsostnu stati tassew indipendenti fil-konfini tagħhom li kienu difiżi minn gwardji (couteiros). [5]

L-aġġettiv misto, li jfisser "imħallat" jew "flimkien", probabbilment jirreferi għar-rabtiet doppji seigneurial ta' dan it-territorju mal-Mulej feudali tad-Dukat ta' Braganza u l-kontea ta' Monte-Rei. Interpretazzjoni oħra, sostnuta minn tradizzjonijiet orali u minn xi dokumenti medjevali (fejn jintużaw it-termini mystigos jew místicos li jfissru mistiku), torbot l-oriġini tal-Couto mal-leġġenda ta’ prinċipessa maħruba tqila, allegatament (Qaddisa) Ilduara Eriz, li sabet kenn fl-irħula ta’ dan it-territorju u li kienet se twelled lil (Qaddis) Rudesind Guterri, tagħti privileġġi lill-abitanti tagħha bħala gratitudni. Din l-ispjegazzjoni tista’ tkun ibbażata fuq fatti storiċi, peress li Ilduaria Eriz, waħda mill-aktar aristokratiċi importanti tal-Galizia fl-aħħar tas-seklu 9/bidu tas-seklu 10, żammet ir-reġjun tal-Limia, fejn jinsab Couto, u wkoll li llum huwa t-tramuntana tal-Portugall, taħt il-ħakma tiegħu. Ukoll, il-post tat-twelid ta 'Rudesind fil-fatt tqiegħed fil-Wied ta' Salas.

Diversi storiċi dataw l-oriġini tal-Couto għall-istess perjodu taż-żieda tar-Renju tal-Portugall, xi żmien madwar is-seklu 12, li huwa sostnut minn dokumenti li jmorru għall-bidu tas-seklu 14. Fil-bidu, il-Couto kien taħt il-ġurisdizzjoni tal-Kastell Piconha (oriġinarjament Portugiż, iżda issa fi ħdan it-territorju Spanjol), iżda eventwalment kien marbut mad-djar nobbli ta' Braganza u Monte-Rei. Bl-estinzjoni tal-coutos fil-Portugall, li bdiet fl-1692 u ntemmet fl-1790, il-Couto Misto ħeles lilu nnifsu mir-rabtiet feudali tiegħu, u jaħdem bħala stat indipendenti de facto sal-qsim u l-annessjoni tiegħu fl-1868.

Organizzazzjoni Immodifika

It-tliet bliet kienu inkwadrati amministrattivament f’Tourém u jiddependu fuq id-djoċesi ta' Ourense,11 għalkemm il-kappillani kienu maħtura mill-awtoritajiet Portugiżi.12 It-territorju kien jitħallas kull sena, sal-1834, lill-Kuruni Portugiżi u Spanjoli, minbarra d-Dar ta’ Braganza, meta tqisha s-sid tal-art fejn issetiljat.

L-abitanti ("imħallta") iltaqgħu f'assemblea fil-knisja ta' Santiago.14 Ma pparteċipawx fl-affarijiet politiċi Spanjoli u Portugiżi, u jillimitaw ruħhom biex jeleġġu imħallef - jew sindku15 jew "imħallef ċivili u tal-gvern",16 skont las fuentes. —, l-ogħla awtorità tagħha, eletta mir-residenti minn fost il-kapijiet tal-familja kull tliet xtiewi,14 ikkonfermata aktar tard mill-korregidor ta’ Braganza11 sal-1836, meta l-awtoritajiet Portugiżi injoraw il-ħatra għax ma qisux lilhom infushom kompetenti. mgħejjuna minn tliet kmamar tal-ftehim imsemmijin minnu,16 waħda li tirrappreżenta kull belt, u li eżerċitaw is-setgħa amministrattiva.

El Coto kien jaqsam minn "triq newtrali" jew "triq privileġġjata" lejn Tourém11 u, għalkemm ġieli kienet tgħaddi mit-territorju Spanjol, il-pulizija ma kellha l-ebda ġurisdizzjoni fuqha.18 Fost il-privileġġi tal-Coto mtawla maż-żmien, l-eżenzjoni mit-taxxa, eżenzjoni mis-servizz militari, id-dritt tal-ażil u l-kultivazzjoni tat-tabakk u l-immaniġġjar tiegħu, fost l-oħrajn.1119 L-abitanti tagħha kienu ppreżentati bħala Portugiżi kultant u bħala Spanjoli oħrajn, skont l-interess tagħhom, iżda ma qiesu lilhom infushom bħala suġġetti tal-ebda waħda. taż-żewġ Kuruni. Huma taw ukoll il-kunsens għal xi ġurisdizzjoni Portugiża jew Spanjola f'ċerti każijiet. Meta kien meħtieġ intervent ġudizzjarju, kull dar rrikorriet għall-ġustizzja tal-pajjiż li lejh kienet leali.

L-ebda persuna li ħadet kenn fit-territorju ma setgħet tiġi detenuta jew imċaħħda mill-ġid tagħha. Madankollu, f’każi ta’ omiċidju u reati serji oħra mwettqa minn suġġetti Spanjoli jew Portugiżi, l-awtoritajiet ta’ dawn il-pajjiżi pproċedew biex jarrestawhom, anke fi ħdan ir-Riżerva, u b’hekk ma jirrispettawx il-ġurisdizzjoni.20 F’każ ta’ gwerra li fiha kienu involuti Fi jew taż-żewġ pajjiżi, l-abitanti tal-Coto Mixto qiesu lilhom infushom inklużi fl-amministrazzjoni tal-pajjiż l-ieħor.11 Bl-istess mod, il-mixtos ma setgħux jinżammu la fil-Coto innifsu u lanqas kampjonat bogħod minnu.

Privileġġi Immodifika

Il-privileġġi ta’ Couto Mixto kienu jinkludu n-nazzjonalità, it-taxxi, is-servizz militari, id-dritt li ġġorr l-armi, il-bolol uffiċjali, l-awtonomija, id-dritt għall-ażil, il-fieri u s-swieq, id-drittijiet tal-passaġġ, u l-uċuħ tar-raba'.

Stat attwali Immodifika

Peress li t-tliet irħula ta 'Couto Misto issa huma separati f'żewġ muniċipalitajiet differenti, il-memorja ewlenija ta' Couto Misto fiż-żona hija t-trusts tal-art komunali li jkomplu jiffunzjonaw f'kull wieħed mill-irħula taħt is-sistema ta 'assemblea popolari l-antika. It-tliet trusts komuni ġew stabbiliti fl-1976 u jinkorporaw 654 ettaru (6.54 km 2 ) għal Rubiás, 452 ettaru (4.52 km 2 ) għal Santiago de Rubiás u 311 ettaru (3.11 km 2 ) għal Meaus. Dan l-ejido jirrappreżenta l-biċċa l-kbira tat-territorju tal-Couto Misto l-antik. It-trusts iżommu wkoll pretensjoni ta' drittijiet ta' proprjetà komuni għall-istrixxa ta' art li qabel kienet parti mill-Couto Misto u issa hija parti mill-muniċipalità Portugiża ta' Montalegre. Kawża legali kumplessa dwar wind farm fl-istrixxa kkontestata ġiet solvuta ma' Enersis, korporazzjoni multinazzjonali tal-enerġija elettrika, b’kumpens ta’ €140,000 lit-trustees. Id-dħul minn trusts ta' art komunali kien ta' importanza sinifikanti fl-iżvilupp tal-komunità matul l-aħħar ftit deċennji.

L-interess estern fil-Couto reġa' qajjem f'nofs id-disgħinijiet, u wassal għal riċerka ġdida u pubblikazzjonijiet akkademiċi sussegwenti. L-Università ta' Vigo u l-Università ta' Trás-os-Montes u Alto Douro organizzaw programm konġunt tas-sajf fl-1999 iffukat fuq l-istorja tal-Couto. Fl-1998, ġiet stabbilita l-Asociation de Amigos do Couto Mixto (Assoċjazzjoni tal-Ħbiberija Couto Misto) mingħajr skop ta' qligħ, segwita fl-2003 mill-Asociation de Veciños do Couto Mixto (Assoċjazzjoni tal-Komunità Couto Misto). Iż-żewġ organizzazzjonijiet restawraw il-figura tal-Homens de Acordo, b'persuna waħda tirrappreżenta kull belt, u dik tal-Juiz Honorário (Imħallef tal-Unur) li jiġi msemmi kull sena f'ċerimonja li ssir fil-Knisja ta' Santiago. Is-Sid tat-Tliet Ċwievet ġie restawrat ukoll, u kull waħda miċ-ċwievet tħalliet fil-kustodja tal-Homens de Acordo attwali.

L-isforzi politiċi madwar il-Couto Misto taw lok għal dibattiti u riżoluzzjonijiet fil-Parlamenti ta' Galizja, Spanjol u Ewropew. F'Mejju 2007, ġiet diskussa u approvata mozzjoni (Proposicion no de ley) (bi 303 vot favur) mill-Parlament Spanjol li tirrikonoxxi l-uniċità tal-Couto Mixto bħala enklavi storiku u kulturali, u li titlob miżuri li jippermettu żvilupp soċjali. u l-iżvilupp ekonomiku tat-territorju. Fl-istess ħin, ġiet approvata mozzjoni simili mill-Parlament tal-Galicia, li tirrikonoxxi wkoll l-uniċità storika tal-Couto. Fl-2008, tressqet mistoqsija bil-miktub fil-Parlament Ewropew dwar il-kontribut tal-Unjoni Ewropea għall-qawmien mill-ġdid tal-Couto Mixto, definit bħala "istituzzjoni politikament u amministrattivament indipendenti mill-kuruni Spanjola u Portugiża". Fl-2016, l-għoti ta' nazzjonalità doppja Portugiża u Spanjola lill-abitanti ta' Couto intalbet wara l-każ preċedenti ta' Olivenza.

Data Immodifika

Motto: Tres Unum Sunt (Latin) "Tliet huma Wieħed"

Delfín Modesto Brandón (imwieled f'Tourém fl-1835), kien il-kap ta' stat ta' qabel ta' l-aħħar, minn Jannar 1863, skont il-memorji tiegħu, wara li ġie wara l-aħħar Imħallef li l-mandat tiegħu spiċċa bil-qsim u l-annessjoni tat-territorju.

Il-Portugall jirrinunzja favur Spanja għad-drittijiet kollha li jista’ jkollu fuq l-art ta’ Coto Misto u fuq il-bliet li jinsabu fiha, li bis-saħħa tad-diviżjoni determinata mil-linja deskritta jibqgħu fit-territorju Spanjol. —L-Artikolu vii tat-Trattat ta' Lisbona (1864).

Ħoloq esterni Immodifika

Sit uffiċjali tat-Turiżmu Spanjol

Referenzi Immodifika

^ ^a ^b ^ċ ^d [1] Spanja, Fond Monetarju Internazzjonali, aċċessata 10 ta' Ottubru 2012
^ Spanjol:islas Salvajes, Portugiż:Ilhas Selvagens
^ Anuario estadístico de España 2006. 1ª parte: entorno físico y medio ambiente
^ Jesús-Luis Cunchillos y José-Ángel Zamora, Gramatica elemental fenicia, Madrid, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1997 (pp. 141-154), ISBN 84-00-07702-4
^ ‘First west Europe tooth’
^ Oġġetti Awrinjazjani tipiċi instabu f'Cantabria (Morín, El Pendo, Castillo), il-Pajjiż Bask (Santimamiñe) u Catalonia. Id-datazzjoni bir-radjukarbonju tagħti dawn id-dati: 32,425 u 29,515 perjodu tal-bronz.
^ Rinehart Robert, Seeley, Jo Ann Browning, A Country Study: Spain – Hispania
^ Payne Stanley G. A History of Spain and Portugal Ch. 1 Ancient Hispania
^ Id-Dhimma tipprovdi d-dritt għar-reżidenza bil-ħlas tat-taxxi. H. Patrick Glenn, Legal Traditions of the World, Oxford University Press, 2007, pg. 218–219.
^ Id-Dhimmi għandhom inqas drittijiet legali u soċjali mill-Misilmin imma iżjed dtittijiet minn dawk li mhumiex Misilmin. Lewis, Bernard, The Jews of Islam, Princeton: Princeton University Press (1984). ISBN 978-0-691-00807-3 p. 62
^ Thomas F. Glick Islamic and Christian Spain in the Early Middle Ages, Kap. 5: Ethnic Relations,
^ Stanley G.. A History of Spain and Portugal, Kap. 2: Al-Andalus
^ Rinehart Robert, Seeley, Jo Ann Browning, A Country Study: Spain – Castile and Aragon
^ Payne Stanley G., A History of Spain and Portugal, Kap. 5 The Rise of Aragón-Catalonia
^ The Black Death [2]
^ The Treaty of Granada, 1492
^ Spanish Inquisition left genetic legacy in Iberia, New Scientist, 4 ta' Diċembru 2008
^ Rinehart Robert, Seeley, Jo Ann Browning, A Country Study: Spain – The Golden Age
^ Imperial Spain Università ta' Calgary
^ Payne Stanley G., A History of Spain and Portugal Kap. 13 The Spanish Empire
^ Gascoigne Bamber, History of Spain: Bourbon dynasty: from AD 1700
^ David A. Bell, Napoleon’s Total War
^ (Gates 2001, p.20)
^ (Gates 2001, p.467)
^ Spanish Civil War crimes investigation launched
^ Relatives of Spaniards who fled Franco granted citizenship
^ Pfanner, Eric, Economy reaps benefits of entry to the ‘club’ : Spain’s euro bonanza Pfanner, Eric Ara wkoll: Spain’s economy / Plain sailing no longer
^ Al-Qaeda ‘claims Madrid bombings’ Madrid bombers get long sentences
^ Del 11-M al 14-M: estrategia yihadista, elecciones generales y opinión pública
^ Spain awakes to socialist reality
^ Parque Nacional del Teide en todo sobre España
^ World Map of the Köppen-Geiger climate classification
^ [3]
^ [4]
^ cfr. is-sit tal-INE
^ Association of Religion Data Archives (ARDA) hi assoċjazzjoni Amerikana reżidenti fid-Dipartiment tas-Soċjoloġij tal-Università tal-Istat ta' Pennsylvania fl-Istati Uniti.
^ Instituto nacional de estadística
^ Cruz Jo, Western Views of Islam in Medieval and Early Modern Europe: Perception and Other, Editur David R. Blanks u Frassetto, New York, Saint Martin’s Press, 1999.
^ ^a ^b The top 100 books of all time, The Guardian
^ Jordan Barry, Rikki Morgan-Tamosunas, Contemporary spanish cinema, Manchester University Press, 1998
^ www.spagna.cc
^ Global Guru
^ Bank ta' Spanja - Rapport ekonomiku
^ Spain Is World’s Leader In Solar Energy
^ Spain becomes solar power world leader
^ Spain becomes the first European wind energy producer after overcoming Germany for the first time
^ Asociación Empresarial Eólica – Spanish Wind Energy Association – Energía Eólica
^ [ http://www.elpais.com/articulo/sociedad/eolica/supera/primera/vez/mitad/produccion/electrica/elpepusoc/20091109elpepisoc_2/Tes Méndez Rafael La eólica supera por primera vez la mitad de la producción eléctrica]
^ Wind power in Spain breaks new instantaneous power record
^ 14 reactores nucleares movidos por el viento
^ La Fuerza del Mar
^ The Need for Speed–High Speed Rail in Europe: Do You Speak Spanish? Europe on Track
^ Spain has developed Europe’s largest high-speed rail network.
^ Spain powers ahead with high-speed rail

Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Spanja

[imf2-1] ċ ^d [1] Spanja, Fond Monetarju Internazzjonali, aċċessata 10 ta' Ottubru 2012

[2] Spanjol:islas Salvajes, Portugiż:Ilhas Selvagens

[INEF2006-3] Anuario estadístico de España 2006. 1ª parte: entorno físico y medio ambiente

[4] Jesús-Luis Cunchillos y José-Ángel Zamora, Gramatica elemental fenicia, Madrid, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1997 (pp. 141-154), ISBN 84-00-07702-4

[5] ‘First west Europe tooth’

[6] Oġġetti Awrinjazjani tipiċi instabu f'Cantabria (Morín, El Pendo, Castillo), il-Pajjiż Bask (Santimamiñe) u Catalonia. Id-datazzjoni bir-radjukarbonju tagħti dawn id-dati: 32,425 u 29,515 perjodu tal-bronz.

[country-7] Rinehart Robert, Seeley, Jo Ann Browning, A Country Study: Spain – Hispania

[hispania-8] Payne Stanley G. A History of Spain and Portugal Ch. 1 Ancient Hispania

[9] Id-Dhimma tipprovdi d-dritt għar-reżidenza bil-ħlas tat-taxxi. H. Patrick Glenn, Legal Traditions of the World, Oxford University Press, 2007, pg. 218–219.

[10] Id-Dhimmi għandhom inqas drittijiet legali u soċjali mill-Misilmin imma iżjed dtittijiet minn dawk li mhumiex Misilmin. Lewis, Bernard, The Jews of Islam, Princeton: Princeton University Press (1984). ISBN 978-0-691-00807-3 p. 62

[11] Thomas F. Glick Islamic and Christian Spain in the Early Middle Ages, Kap. 5: Ethnic Relations,

[chap2-12] Stanley G.. A History of Spain and Portugal, Kap. 2: Al-Andalus

[13] Rinehart Robert, Seeley, Jo Ann Browning, A Country Study: Spain – Castile and Aragon

[14] Payne Stanley G., A History of Spain and Portugal, Kap. 5 The Rise of Aragón-Catalonia

[15] The Black Death [2]

[16] The Treaty of Granada, 1492

[17] Spanish Inquisition left genetic legacy in Iberia, New Scientist, 4 ta' Diċembru 2008

[cong-18] Rinehart Robert, Seeley, Jo Ann Browning, A Country Study: Spain – The Golden Age

[19] Imperial Spain Università ta' Calgary

[20] Payne Stanley G., A History of Spain and Portugal Kap. 13 The Spanish Empire

[21] Gascoigne Bamber, History of Spain: Bourbon dynasty: from AD 1700

[22] David A. Bell, Napoleon’s Total War

[23] (Gates 2001, p.20)

[24] (Gates 2001, p.467)

[25] Spanish Civil War crimes investigation launched

[26] Relatives of Spaniards who fled Franco granted citizenship

[27] Pfanner, Eric, Economy reaps benefits of entry to the ‘club’ : Spain’s euro bonanza Pfanner, Eric Ara wkoll: Spain’s economy / Plain sailing no longer

[28] Al-Qaeda ‘claims Madrid bombings’ Madrid bombers get long sentences

[29] Del 11-M al 14-M: estrategia yihadista, elecciones generales y opinión pública

[30] Spain awakes to socialist reality

[31] Parque Nacional del Teide en todo sobre España

[32] World Map of the Köppen-Geiger climate classification

[33] [3]

[34] [4]

[35] r. is-sit tal-INE

[36] Association of Religion Data Archives (ARDA) hi assoċjazzjoni Amerikana reżidenti fid-Dipartiment tas-Soċjoloġij tal-Università tal-Istat ta' Pennsylvania fl-Istati Uniti.

[37] Instituto nacional de estadística

[38] Cruz Jo, Western Views of Islam in Medieval and Early Modern Europe: Perception and Other, Editur David R. Blanks u Frassetto, New York, Saint Martin’s Press, 1999.

[top100books-39] The top 100 books of all time, The Guardian

[40] Jordan Barry, Rikki Morgan-Tamosunas, Contemporary spanish cinema, Manchester University Press, 1998

[41] www.spagna.cc

[guru-42] Global Guru

[43] Bank ta' Spanja - Rapport ekonomiku

[44] Spain Is World’s Leader In Solar Energy

[45] Spain becomes solar power world leader

[46] Spain becomes the first European wind energy producer after overcoming Germany for the first time

[47] Asociación Empresarial Eólica – Spanish Wind Energy Association – Energía Eólica

[Graber2005-48] [ http://www.elpais.com/articulo/sociedad/eolica/supera/primera/vez/mitad/produccion/electrica/elpepusoc/20091109elpepisoc_2/Tes Méndez Rafael La eólica supera por primera vez la mitad de la producción eléctrica]

[49] Wind power in Spain breaks new instantaneous power record

[50] 14 reactores nucleares movidos por el viento

[51] La Fuerza del Mar

[52] The Need for Speed–High Speed Rail in Europe: Do You Speak Spanish? Europe on Track

[53] Spain has developed Europe’s largest high-speed rail network.

[54] Spain powers ahead with high-speed rail

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]