Polonja
Il-Polonja, magħrufa uffiċjalment bħala r-Repubblika tal-Polonja (Rzeczpospolita Polska), hi pajjiż fl-Ewropa Ċentrali.[5][6] Il-pajjiż imiss mal-Ġermanja fil-Punent; ir-Repubblika Ċeka u s-Slovakkja fin-Nofsinhar; l-Ukrajna, il-Bjelorussja u l-Litwanja fuq il-Lvant; u l-Baħar Baltiku u l-Oblast ta' Kaliningrad fit-Tramuntana. Il-Polonja, b'żona territorjali ta' 312,696 kilometru kwadru[7][8] (120,726 mi kwd), hi d-70 (2013) l-ikbar pajjiż fid-dinja u d-9 wieħed fl-Ewropa. B'popolazzjoni ta' 38 miljun ruħ, dan il-pajjiż hu l-34 pajjiż l-aktar popolat fid-dinja[9] u fost l-iktar wieħed mill-membri tal-Unjoni Ewropea.
Repubblika tal-Polonja Rzeczpospolita Polska |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Innu nazzjonali: Mazurek Dąbrowskiego (Dąbrowski's Mazurka) |
||||||
![]() Pożizzjoni tal-Polonja (aħdar skur)
– fi ħdan l-Unjoni Ewropea (aħdar ċar) fil-kontinent Ewropew (griż skur) |
||||||
Belt kapitali (u l-ikbar belt) | Varsavja [1][2]) 52°13′N 21°02′E / 52.217°N 21.033°E
| |||||
Lingwi uffiċjali | Pollak | |||||
Gruppi etniċi | Pollakki | |||||
Gvern | Repubblika parlamentari | |||||
- | President | Andrzej Duda | ||||
- | Prim Ministru | Mateusz Morawiecki | ||||
Formazzjoni | ||||||
- | Kristjanizzazzjoni tal-Polonja | 14 ta' April 966 | ||||
- | Renju tal-Polonja | 18 ta' April 1025 | ||||
- | Konfederazzjoni Pollakko-Litwana | 1 ta' Lulju 1569 | ||||
- | Partizzjoni tal-Polonja | 24 ta' Ottubru 1795 | ||||
- | Dukat ta' Varsavja | 22 ta' Lulju 1807 | ||||
- | Ir-Renju tal-Kungress | 9 ta' Ġunju 1815 | ||||
- | Rikostituzzjoni tal-Polonja | 11 ta' Novembru 1918 | ||||
- | Invażjoni tal-Polonja, It-Tieni Gwerra Dinjija | 1 ta' Settembru 1939 | ||||
- | Polonja Komunista | 8 ta' April 1945 | ||||
- | Repubblika tal-Polonja | 13 ta' Settembru 1989 | ||||
- | Sħubija fl-Unjoni Ewropea | 1 ta' Mejju 2004 | ||||
Sħubija fl-UE | 1 ta' Mejju 2004 | |||||
Erja | ||||||
- | Total | 312,696[1][2] km2 (70) 120,696.41 mil kwadru |
||||
- | Ilma (%) | 3.07 | ||||
- | Densità | 123/km2 (90) 319.9/mili kwadri |
||||
PGD (PSX) | stima tal-2012 | |||||
- | Total | $265.911 biljun[3] | ||||
- | Per capita | $21,000[3] | ||||
PGD (nominali) | stima tal-2012 | |||||
- | Total | $513.821 biljun[3] | ||||
- | Per capita | $13,540[3] | ||||
IŻU (2013) | ![]() |
|||||
Valuta | Złoty (PLN ) |
|||||
Żona tal-ħin | CET (UTC+1) | |||||
Kodiċi telefoniku | 48 | |||||
TLD tal-internet | .pl |





Il-Polonja huwa stat unitarju, magħmul minn sittax-il provinċja li jissejħu województwo bl-ilsien Pollakk. Varsavja hi l-belt kapitali tal-Polonja u tinsab fil-provinċja ta' Mazowieckie. Il-Polonja hi wkoll membru tal-Unjoni Ewropea, tan-NATO, tan-Nazzjonijiet Uniti, tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ, u tal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Kummerċjali (OECD).
Provinċji Immodifika
Festi Nazzjonali tal-Polonja Immodifika
- Jum il-Ħaddiem - 1 ta' Mejju
- Jum il-Bandiera Pollakka - 2 ta' Mejju
- Jum il-Kostituzzjoni tat-3 ta' Mejju - 3 ta' Mejju
- Jum l-Armata Pollakka - 15 ta' Awwissu
- Jum l-Indipendenza - 11 ta' Novembru
Is-sistema politika Immodifika
Il-Polonja hija repubblika parlamentari b’kap tal-gvern - il-prim ministru - u kap tal-istat - il-president. L-istruttura tal-gvern hija ċċentrata fuq il-kunsill tal-ministri. Il-pajjiż huwa maqsum f’16-il provinċja, l-aktar fuq il-bażi tar-reġjuni storiċi tal-pajjiż. L-awtorità amministrattiva fil-livell provinċjali hija kondiviża bejn gvernatur maħtur mill-gvern, assemblea reġjonali eletta u eżekuttiv elett mill-assemblea reġjonali.[10]
Il-kummerċ u l-ekonomija Immodifika
L-aktar setturi importanti tal-ekonomija tal-Polonja fl-2018 kienu l-kummerċ bl-ingrossa u bl-imnut, it-trasport, l-akkomodazzjoni u s-servizzi tal-ikel (26.2%), l-industrija (25.6%) u l-amministrazzjoni pubblika, id-difiża, l-edukazzjoni, is-saħħa tal-bniedem u l-attivitajiet ta’ xogħol soċjali (14.0%).[10]
Il-kummerċ fi ħdan l-UE jammonta għal 80% tal-esportazzjonijiet tal-Polonja (il-Ġermanja 28%, iċ-Ċekja u Franza 6% t-tnejn li huma), filwaqt li barra mill-UE 3% jmorru kemm fir-Russja kif ukoll fl-Istati Uniti.[10]
F’termini ta’ importazzjonijiet, 69% jiġu minn Stati Membri tal-UE (il-Ġermanja 27%, in-Netherlands 6% u l-Italja 5%), filwaqt li barra mill-UE 8% jiġu miċ-Ċina u 7% mir-Russja.[10]
Il-Polonja fl-UE Immodifika
Hemm 51 membru fil-Parlament Ewropew mill-Polonja. [10]
Fil-Kunsill tal-UE, il-ministri nazzjonali jiltaqgħu b'mod regolari biex jadottaw il-liġijiet tal-UE u jikkoordinaw il-politiki. Il-laqgħat tal-Kunsill jattendu għalihom regolarment rappreżentanti tal-gvern Pollakk, skont il-qasam tal-politika li jkun qed jiġi indirizzat.[10]
Il-Kunsill tal-UE m’għandux persuna waħda permanenti bħala president (bħal pereżempju, il-Kummissjoni jew il-Parlament). Minflok, ix-xogħol jitmexxa mill-pajjiż li jkollu l-Presidenza tal-Kunsill, li jinbidel kull sitt xhur.[10]
Matul dawn is-6 xhur, il-ministri mill-gvern ta’ dak il-pajjiż jippresiedu u jgħinu jiddeterminaw l-aġenda tal-laqgħat tal-Kunsill f’kull qasam ta’ politika, u jiffaċilitaw id-djalogu ma’ istituzzjonijiet oħra tal-UE. Dati tal-Presidenzi Pollakki: Lul-Diċ 2011[10]
Il-Kummissarju nominat mill-Polonja għall-Kummissjoni Ewropea hu Janusz Wojciechowski, li hu responsabbli għall-Agrikoltura.[10]
Il-Kummissjoni hija rrappreżentata f’kull pajjiż tal-UE minn uffiċċju lokali, imsejjaħ “rappreżentanza”.[10]
Il-Polonja għandha 21 rappreżentant fil-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew. Dan il-korp konsultattiv – li jirrappreżenta lil dawk li jħaddmu, il-ħaddiema u gruppi oħra ta’ interess – huwa kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex ikun hemm idea aħjar tal-bidliet possibbli tas-sitwazzjonijiet soċjali u tax-xogħol fil-pajjiżi membri.[10]
Il-Polonja għandha 14-il rappreżentant fil-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni, l-assemblea tal-UE tar-rappreżentanti reġjonali u lokali. Dan il-korp konsultattiv jiġi kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex jiżgura li dawn il-liġijiet iqisu l-perspettiva minn kull reġjun tal-UE.[10]
Il-Polonja tikkomunika wkoll mal-istituzzjonijiet tal-UE permezz tar-rappreżentanza permanenti tagħha fi Brussell. Bħala l-“ambaxxata għall-UE” tal-Polonja, il-kompitu ewlieni tagħha huwa li tiżgura li l-interessi u l-politiki tal-pajjiż huma segwiti b’mod effettiv kemm jista’ jkun fl-UE.[10]
L-ammont li jħallas kull pajjiż tal-UE fil-baġit tal-UE huwa kkalkulat b’mod ġust, skont il-mezzi. Aktar ma tkun kbira l-ekonomija tal-pajjiż, aktar iħallas – u viċi versa. L-għan tal-baġit tal-UE mhuwiex li jipprova jqassam mill-ġdid il-ġid, iżda pjuttost jiffoka fuq il-ħtiġijiet tal-Ewropej b’mod ġenerali. [10]
Ċifri tal-2018 għall-Polonja:[10]
- Nefqa totali tal-UE fil-Polonja – € 16.350 biljun (ekwivalenti għal 3.43% tal-ekonomija Pollakka)
- Kontribuzzjoni totali għall-baġit tal-UE – € 3.983 biljun (ekwivalenti għal 0.84% tal-ekonomija Pollakka)
Il-flus imħallsa fil-baġit tal-UE mill-Polonja jgħinu biex jiġu ffinanzjati programmi u proġetti fil-pajjiżi kollha tal-UE – bħall-bini ta’ toroq, is-sussidjar ta’ riċerkaturi u l-ħarsien tal-ambjent.[10]
Veduti Immodifika
-
Poznań
-
Ayuntamiento/Town Hall, Kalisz el 27 de Junio de 2018/in June 27, 2018/fis-27 ta' Ġunju 2018 (Kalisz ratusz 2018)
-
Antigua fábrica de pianos "Calisia Uno", Kalisz el 24 agosto de 2019/Former piano factory "Calisia One", Kalisz in August 24, 2019/Ex fabbrika tal-pjanu "Calisia Waħda", Kalisz fis-24 ta' Awwissu 2019
-
Palacio de justicia, construido entre 1820-1824 y registrada como Edificio Histórico el 12 de Diciembre de 1964; fotografiado el 21 de Junio de 2020, Kalisz/Courthouse, built between 1820-1824 and registered as a Historical Building on December 12, 1964; photographed on June 21, 2020, Kalisz/Courthouse, mibni bejn l-1820-1824 u rreġistrat bħala Bini Storiku fit-12 ta' Diċembru, 1964; fotografat fil-21 ta' Ġunju 2020, Kalisz (Sad w Kaliszu. Trybunał, ob. Sad, Al. Wolności 30, 1820-24, nr rej.: 29/A z 12.12.1964)
-
Edificio de viviendas "Gołębnik" construiod entre 1820-1824 y registrada como Edificio Histórico el 12 de Diciembre de 1964; fotografiado el 24 agosto de 2019, Kalisz/Residential building "Gołębnik" built between 1820-1824 and registered as a Historical Building on December 12, 1964; photographed on August 24, 2019, Kalisz/Bini residenzjali "Gołębnik" mibni bejn l-1820-1824 u rreġistrat bħala Bini Storiku fit-12 ta' Diċembru, 1964; fotografat fil-24 ta' Awwissu 2019, Kalisz (Kamienica "Gołębnik" przy ul. Górnośląskiej 71 w Kaliszu)
-
Vista aérea del casco antiguo de Kalisz fotografiado el 22 de Junio de 2019/Aerial view of the old town of Kalisz photographed on June 22, 2019/Veduta mill-ajru tal-belt il-qadima ta' Kalisz fotografata fit-22 ta' Ġunju 2019
-
Sello medieval de la ciudad de Kalisz/Medieval seal of the city of Kalisz/Siġill medjevali tal-belt ta' Kalisz, (Herb Ksiestwa Kaliskiego)
-
Kalisz Flag/Bandera de Kalisz/Bandeira ta' Kalisz
-
Kalisz Seal/Escudo de Kalisz/Tarka ta' Kalisz
-
Svinica/Świnica
-
Monte/Mount Rysi
-
Għoli Trata/Upper Trata/Alto Trata (Vysoké Tatry/Tatry Wysokie)
-
Tatras Belianske
-
Tatras tal-Lvant/East Tatras/Tratas Orientales
-
Snajja tal-Punent/Oeast Tatras/Tratas Occidentales
-
Montes/Mounts Tratas
-
Reino de Polonia en 996 bajo el gobierno de Mieszko I, cuya aceptación del cristianismo y el bautismo de Polonia marcaron el comienzo de la condición de Estado en 966/Kingdom of Poland in 996 under the rule of Mieszko I, whose acceptance of Christianity and the Baptism of Poland marked the beginning of statehood in 966/Renju tal-Polonja fl-996 taħt il-ħakma ta' Mieszko I, li l-aċċettazzjoni tiegħu tal-Kristjaneżmu u l-magħmudija tal-Polonja mmarkaw il-bidu ta' stat fl-966
-
Monumento a los niños de Głogów en Głogów , que conmemora la exitosa defensa polaca de Głogów durante la invasión alemana de 1109/Monument to the Children of Głogów in Głogów, commemorating the successful Polish defense of Głogów during the German invasion of 1109/Monument lit-Tfal ta' Głogów fi Głogów, li jfakkar id-difiża Pollakka ta' suċċess ta' Głogów matul l-invażjoni Ġermaniża tal-1109
-
La Batalla de Grunwald (Tannenberg) se libró contra la Orden Alemana de los Caballeros Teutónicos y resultó en una victoria decisiva para el Reino de Polonia el 15 de julio de 1410/The Battle of Grunwald was fought against the German Order of the Teutonic Knights and resulted in a decisive victory for the Kingdom of Poland on July 15, 1410/Il-Battalja ta' Grunwald ġiet miġġielda kontra l-Ordni Ġermaniża tal-Kavallieri Tewtoni u rriżultat f'rebħa deċiżiva għar-Renju tal-Polonja fil-15 ta' Lulju, 1410
-
Alegoría de la primera partición de Polonia, que muestra a Catalina la Grande de Rusia (izquierda), José II de Austria y Federico el Grande de Prusia (derecha) discutiendo por sus tomas territoriales/Allegory of the first partition of Poland, showing Catherine the Great of Russia (left), Joseph II of Austria, and Frederick the Great of Prussia (right) arguing over their territorial seizures/Allegorija tal-ewwel qasma tal-Polonja, li turi Katerina l-Kbira tar-Russja (xellug), Ġużeppi II tal-Awstrija, u Frederik il-Kbir tal-Prussja (lemin) jargumentaw dwar il-qbid territorjali tagħhom
-
Włodzimierz Tetmajer, Alegoría de la Polonia muerta, Catedral de San Nicolás, Kalisz/Włodzimierz Tetmajer, Allegory of Dead Poland, St. Nicholas Cathedral, Kalisz/Włodzimierz Tetmajer, Allegorija tal-Polonja Mejta, Katidral ta' San Nikola, Kalisz (Alegoria Umarlej Polski)
Gvern Pollakk fl-eżilju 1939-1990 Immodifika
Il-Gvern tal-Polonja fl-Eżilju, uffiċjalment il-Gvern tar-Repubblika tal-Polonja fl-Eżilju (Pollakk: Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie), kien il-gvern tal-Polonja wara l-okkupazzjoni mill-Ġermanja Nażista u l-invażjoni sussegwenti. Il-Gvern Pollakk fl-Eżilju mexxa l-Forzi Armati Pollakki li ħadmu fil-Polonja u barra matul il-gwerra. Għalkemm ilha ma ġietx rikonoxxuta u ma kellha l-ebda setgħa effettiva wara t-Tieni Gwerra Dinjija, baqgħet teżisti sat-tmiem tal-ħakma komunista fil-Polonja fl-1990, meta formalment għaddiet ir-responsabbiltajiet tagħha lill-gvern il-ġdid.
Fis-17 ta’ Settembru, 1939, il-President tar-Repubblika tal-Polonja, Ignacy Mościcki, li dak iż-żmien kien fil-belt żgħira ta’ Kosów, qrib il-fruntiera tan-nofsinhar tal-Polonja, iffirma digriet li jsemmi lil Władysław Raczkiewicz, il-kelliem fis-Senat, bħala s-suċċessur tiegħu. . Għamel dan skont l-artikolu 24 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Polonja, adottata f’April 1935, li kien jgħid kif ġej:
F'każ ta' gwerra, il-mandat tal-kariga ta' President jiġi estiż sa tliet xhur wara l-kisba tal-paċi; F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-President tar-Repubblika jinnomina, permezz ta’ digriet speċjali promulgat fil-Gazzetta Uffiċjali, is-suċċessur tiegħu, f’każ li l-kariga tibqa’ vakanti qabel il-kisba tal-paċi. Il-President suċċessur irid jassumi l-kariga u l-gvern tiegħu jiskadi tliet xhur wara l-kisba tal-paċi. Raczkiewicz, li kien f'Pariġi, ħatar immedjatament il-ġurament kostituzzjonali fl-ambaxxata Pollakka u nħatar President tar-Repubblika tal-Polonja. [ċitazzjoni meħtieġa] Imbagħad ħatar lill-Ġeneral Władysław Sikorski bħala Prim Ministru u Kmandant Kap tal-Forzi Armati Pollakki. .
Ħafna mill-flotta Pollakka kienet ħarbet lejn il-Gran Brittanja sa Settembru 1, 1939, u għexieren ta 'eluf ta' suldati u ajru Pollakki kienu ħarbu mill-Ungerija u r-Rumanija jew il-Baħar Baltiku biex ikomplu l-ġlieda fi Franza u fil-Mandat.Sirjana Franċiż. Bosta Pollakki sussegwentement ħadu sehem f'operazzjonijiet Alleati fil-Kampanja Norveġiża (Narvik), il-Battalja ta' Franza, il-Battalja tal-Gran Brittanja, il-Battalja tal-Atlantiku, l-Afrika ta' Fuq (speċjalment f'Tobruk), l-Italja (fil-Battalja ta' Montecassino u Ancona), Market Garden, Wilhelmshaven u x'imkien ieħor ma' forzi alleati oħra. Anke wara l-waqgħa tal-Polonja, u qabel id-dħul tal-Unjoni Sovjetika fil-gwerra, il-Polonja baqgħet it-tielet l-aktar alleat b’saħħtu fil-battalja, wara Franza u r-Renju Unit. (Unitajiet militari Pollakki oħra, iffurmati fl-Unjoni Sovjetika wara l-invażjoni ta' Adolf Hitler fl-Unjoni Sovjetika f’Ġunju 1941, ġġieldu flimkien u taħt id-direzzjoni tas-Sovjetiċi.)
Il-Gvern Pollakk fl-eżilju, stabbilit l-ewwel f’Pariġi u wara f’Londra, ġie rikonoxxut mill-gvernijiet Alleati kollha. Politikament, kienet koalizzjoni tal-Partit tal-Peasant Pollakk, il-Partit Soċjalista Pollakk u l-Partit Demokratiku Nazzjonali, minkejja l-fatt li dawn il-partiti żammew biss vestiġju ta 'eżistenza fiċ-ċirkostanzi tal-eżilju.
Kapitali: Varsavja; Entità: Gvern fl-eżilju; Lingwa Uffiċjali: Pollakk; Perjodu Storiku: It-Tieni Gwerra Dinjija, Gwerra Bierda, 17 ta’ Settembru mill-1939-Okkupazzjoni Ġermaniża-Sovjetika, 1990-Tmiem tar-reġim komunista; President: Władysław Raczkiewicz (1939-1943), Ryszard Kaczorowski (1989-1990); Prim Ministru: Władysław Sikorski (1939-1943), Edward Szczepanik (1986-1990); Kapitali fl-eżilju: Pariġi (1939-1940), Angers (1940), Londra (1940-1989).
lustrar stat taħt l-art Immodifika
L-Istat Pollakk taħt l-art (Pollakk: Polskie Państwo Podziemne, magħruf ukoll bħala l-Istat Sigriet Pollakk)[a] kien entità politika u militari unika ffurmata mill-unjoni ta’ organizzazzjonijiet tar-reżistenza fil-Polonja okkupata li kienu leali lejn il-Gvern tar-Repubblika tal-Polonja . fl-eżilju f’Londra. L-ewwel elementi ta 'l-Istat ta' taħt l-art ġew stabbiliti fl-aħħar jiem ta 'l-invażjoni Ġermaniża u Sovjetika tal-Polonja, fl-aħħar ta' Settembru 1939. L-Istat ta 'taħt l-art kien pperċepit mill-partitarji bħala kontinwazzjoni legali tar-Repubblika tal-Polonja ta' qabel il-gwerra u l-istituzzjonijiet tagħha. ) li wettqet ġlieda armata kontra l-poteri okkupanti tal-pajjiż: il-Ġermanja Nażista u l-Unjoni Sovjetika. L-Istat taħt l-art kien jinkludi mhux biss ir-reżistenza militari, waħda mill-akbar fid-dinja, iżda wkoll strutturi ċivili, bħall-ġustizzja, l-edukazzjoni, il-kultura, u s-servizzi soċjali.
Għalkemm l-istat taħt l-art gawda appoġġ wiesa' għal ħafna mill-gwerra, ma kienx appoġġjat jew rikonoxxut mix-xellug estrem (komunisti). Nazzjonalisti fin-National Radical Falanga Camp u l-National Radical ABC Camp opponew l-okkupazzjoni Ġermaniża tal-Polonja u ż-żewġ movimenti malajr ġew sostitwiti mill-Konfederacja Narodu, parti mill-Istat Pollakk Underground li kien jinkludi wkoll il-biċċa l-kbira tal-membri ta’ qabel il-gwerra. tajba. L-influwenza tal-komunisti eventwalment naqset fost it-treġġigħ lura militari (l-aktar, il-falliment tar-Rewwixta ta 'Varsavja) u ostilità dejjem tikber mill-USSR. L-Unjoni Sovjetika kienet ħolqot gvern pupazzi alternattiv fl-1944 (il-Kumitat Pollakk għal-Liberazzjoni Nazzjonali) u żgurat li jifforma l-bażi tal-gvern ta 'wara l-gwerra fil-Polonja. Matul it-teħid komunista tal-Polonja appoġġjat mis-Sovjetiċi fi tmiem il-gwerra, ħafna membri tal-Istat taħt l-art ġew imħarrka bħala tradituri suspettati u mietu fil-jasar. Abbandunati mill-Alleati tal-Punent, li ma setgħux jinnegozjaw mas-Sovjetiċi, u li xtaqu jevitaw il-gwerra ċivili, l-istituzzjonijiet ewlenin tal-istat taħt l-art ġew xolti fl-ewwel nofs tal-1945.
Fl-aħħar mill-aħħar, mijiet ta 'eluf ta' nies kienu involuti direttament ma 'diversi aġenziji statali taħt l-art (estimi ta' sħubija f'Armia Krajowa biss ta 'spiss jersqu lejn nofs miljun ruħ), u miljuni ta' ċittadini Pollakki appoġġjawhom fis-skiet. Ir-raġuni wara l-ħolqien tal-awtorità ċivili sigrieta kienet ibbażata fuq il-fatt li l-okkupazzjoni Ġermaniża u Sovjetika tal-Polonja kienet illegali. Għalhekk, l-istituzzjonijiet kollha maħluqa mill-poteri okkupanti kienu kkunsidrati illegali, u istituzzjonijiet paralleli Pollakki taħt l-art ġew stabbiliti skont il-liġi Pollakka. L-iskala tal-Istat Taħt l-Art kienet ukoll involontarjament megħjuna mill-azzjonijiet tal-okkupanti, li t-tentattivi tagħhom biex jeqirdu l-istat Pollakk, in-nazzjon u l-kultura tiegħu, inklużi l-aktar politiki ġenoċidali importanti mmirati lejn iċ-ċittadini Pollakki taw spinta lill-appoġġ popolari għall-moviment tar-reżistenza Pollakk. żvilupp.
Matul l-era tal-Gwerra Bierda, uffiċjali komunisti Pollakki naqqsu r-riċerka dwar l-Istat taħt l-art, minflok enfasizzaw ir-rwol li kellhom il-partiġjani komunisti fir-reżistenza kontra n-Nażisti. Għalhekk, sa ftit ilu, ħafna mir-riċerka li saret dwar dan is-suġġett saret minn akkademiċi Pollakki li kienu jgħixu fl-eżilju.
Tieni Repubblika Pollakka Immodifika
It-Tieni Repubblika Pollakka (II Rzeczpospolita) huwa l-isem storiku tar-Repubblika tal-Polonja li kien jeżisti bejn l-1918 u l-1939, matul il-perjodu ta’ bejn il-gwerra. Ir-Repubblika kellha fruntieri mal-Ġermanja, iċ-Ċekoslovakkja, ir-Rumanija, il-Latvja, il-Litwanja, u l-Unjoni Sovjetika.
Bl-iffirmar tal-Armistizju ta’ Compiègne, il-Gvernatur Von Beseler ċeda l-poter lill-Ġeneral Pollakk Józef Piłsudski fil-11 ta’ Novembru 1918.1 Dan it-trasferiment tal-poter fisser it-twaqqif tal-ewwel stat Pollakk indipendenti f’aktar minn tnax-il deċennju msejjaħ ir-Reġenza jew Renju Pollakk mill-Polonja. .
It-Tieni Repubblika Pollakka ma baqgħetx teżisti wara l-bidu tat-Tieni Gwerra Dinjija fl-1 ta’ Settembru, 1939, meta l-Ġermanja invadiet il-Polonja. Fis-17 ta’ Settembru, l-Unjoni Sovjetika, wara l-protokoll sigriet addizzjonali mal-Ġermanja li akkumpanja l-Patt Molotov-Ribbentrop, invadiet il-Polonja mil-lvant, u tefgħet id-difiżi Pollakki fil-kaos billi fetħet it-tieni front. Id-difiża Pollakka ma kinitx se żżomm il-ġlieda fuq żewġ fronti f'daqqa. Ġurnata wara, kemm il-president Pollakk kif ukoll il-kmandant-kap ħarbu lejn ir-Rumanija. Fl-1 ta’ Ottubru, wara assedju ta’ xahar fuq Varsavja, il-forzi tal-għadu daħlu fil-belt. L-aħħar unitajiet Pollakki ċedew fis-6 ta’ Ottubru, 1939.
Matul l-okkupazzjoni tal-Polonja, inżamm il-gvern Pollakk fl-eżilju.
Formazzjoni tal-gvern Immodifika
Wara l-waqgħa tal-Poteri Ċentrali, qamu diversi ċentri tal-poter li tħabtu biex jiksbu l-kontroll tal-gvern tal-Istat il-ġdid Pollakk u jiġu rikonoxxuti bħala tali mir-rebbieħa tal-gwerra.
Minn naħa, kien hemm il-Kumitat Nazzjonali Pollakk (KNP), magħmul minn membri tal-Partit Demokratiku Nazzjonali konservattiv immexxi minn Roman Dmowski. Ibbażat f'Pariġi, kellu xi simpatija mill-alleati (speċjalment minn Franza), talli qabad mal-Entente mill-bidu tal-kunflitt. Għalkemm ma rnexxilux jiġi rikonoxxut bħala l-gvern leġittimu fl-eżilju, fuq kollox minħabba t-talbiet territorjali tiegħu, meqjusa mill-alleati bħala eċċessivi, qagħad fuq il-qrubija tiegħu mar-rebbieħa u fuq il-kontroll tat-truppi Pollakki fuq il-front tal-punent. . , madwar 70,000 raġel Il-kuntatt tagħhom mat-territorji Pollakki kien limitat, minħabba l-okkupazzjoni.
Fil-Polonja kien hemm, minn naħa, il-Kunsill tar-Reġenza, magħmul minn tliet persuni, fosthom l-Arċisqof ta’ Varsavja Aleksander Kakowski u s-sindku tal-istess belt, il-Prinċep Zdzisław Lubomirski, li kienu subordinati mill-ħolqien tal-kunsill għal il-Poteri Ċentrali. Il-pożizzjoni tagħha kienet prekarja, peress li kienet tiddependi fuq il-pajjiżi issa megħluba. Madankollu, kellha l-embrijun tal-amministrazzjoni futura u xi truppi, madwar 6,000 raġel, għalkemm il-kontroll tiegħu fuq il-pajjiż kien prekarju ħafna u ma kienx jestendi ħafna lil hinn mill-kapitali futura u ċerti żoni taż-żona ta’ qabel ir-Russja.2 Politika tiegħu pożizzjoni, konservattiva ħafna, iddefendiet Stat monarkiku kostituzzjonali, fuq ix-xbieha tal-Prussjan.Min-naħa l-oħra, l-organizzazzjonijiet taċ-ċentru xellug iffurmaw il-gvern ta’ Lublin, fin-Nofsinhar tal-pajjiż meħlus mill-okkupazzjoni Awstro-Ungeriża mill-forzi paramilitari tal-Organizzazzjoni Militari Pollakka, iffurmata minn Józef Piłsudski. Il-Marixxall futur Rydz-Śmigły kien il-kmandant ta 'din il-formazzjoni, u l-gvern kien immexxi mis-soċjalista Ignacy Daszyński. Fi Krakovja, il-Kummissjoni tal-Likwidazzjoni Pollakka, ikkontrollata mill-partijiet agrarji, ukoll ma rrikonoxxietx lill-Kunsill tar-Reġenza, peress li qiesu konservattiv eċċessivament.
Innu: Mazurek Dąbrowskiego (Pollakk: "Dabrowski's Mazurka"); Koordinati: 52°13′48″N 21°00′40″E; Kapitali: Varsavja; Lingwa Uffiċjali: Pollakk, Lingwi Reġjonali: Ġermaniż, Belarussu, Litwan, Ukrajn; Mitkellma: Russu, Jiddix; Żona: 388,634.39 km²; Popolazzjoni (1938): 34,849,000 abitant, Densità: 89,67 abitant/km², Żona storika: (1921) 387,000 km², (1931) 388,634 km², (1938) 389,720 abitant/km², Popolazzjoni storika: (1921) 720,000 km² (1931 est. ) 32,107,000 abitant, (1938 est.) 34,849,000 abitant; Munita: Marka (sal-1921), Złoty (mill-1921); Perjodu storiku Perjodu ta' bejn il-gwerra: 11 ta' Novembru tal-1918-Indipendenza, 25 ta' Awwissu 1920-Battalja ta' Varsavja, 18 ta' Marzu tal-1921-Paċi ta' Riga, 14 ta' Mejju tal-1926-Kup ta' Mejju, 23 ta' Awwissu 1939-Patt Ribbentrop-Molotov, 1 ta’ Settembru 1939-Invażjoni Ġermaniża, 17 ta’ Settembru 1939-Invażjoni Sovjetika, 28 ta' Settembru 1939-Waqgħa ta' Varsavja, 6 ta' Ottubru mill-1939-okkupazzjoni Ġermaniża-Sovjetika; Forma tal-Gvern Repubblika kostituzzjonali parlamentari Unitarja (1918-1935), Repubblika kostituzzjonali presidenzjali Unitarja (1935-1939); President: Józef Piłsudski (1918-1922), Gabriel Narutowicz (1922), S. Wojciechowski (1922-1926), Ignacy Mościcki (1926-1939); Prim Ministru: Jędrzej Moraczewski (1918-1919), Józef Piłsudski (1926-1935), Felicjan Składkowski (1936-1939); Leġiżlatura: Sejm; Kamra ta' Fuq: Senat, Kamra ta' Fuq: Kamra tad-Deputati.
Tsarate tal-polonja Immodifika
Tsarate Polonja, ir-Renju tal-Polonja (Pollakk: Królestwo Polskie; Russu: Царство Польское, Tsárstvo Pólskoye) 1 jew il-Polonja tal-Kungress (Pollakk: Kongresówka), magħrufa wkoll bħala l-Polonja Russa, kien stat maħluq fil-Kungress ta' Vjenna fl-1815, wara l-Grand attaché ta' Napuljun, wara l-waqgħa kbira ta' Napuljun suċċessur tal-Gwerra u l-Kbir ta' Napuljun. lill-Imperu Russu. Wara r-rewwixta Pollakka tal-1830 ġiet integrata fl-Imperu Russu sal-1915 meta tħalla f’idejn il-Ġermanja matul l-Ewwel Gwerra Dinjija.
-
Bandiera
-
Tarka (1881)
-
Mappa
Dukat ta' Varsavja Księstwo Warszawskie (1807-1815) Immodifika
Id-Dukat ta' Varsavja (Pollakk: Księstwo Warszawskie; Russu: Варшавское герцогство; Franċiż: Duché de Varsovie; Ġermaniż: Herzogtum Warschau) kienet unità politika maħluqa minn Napuljun I fl-1807 biex jerġa' jistabbilixxi l-istat Pollakk. Id-Dukat tfaċċa wara t-Trattat ta’ Tilsit, iffirmat minn Franza u r-Russja biex itemm il-gwerra tar-Raba’ Koalizzjoni.
Id-Dukat kellu popolazzjoni ta' erba' miljuni u nofs abitant u erja ta’ 155,000 km², u kien immexxi minn Federico Augusto I (Re ta’ Sassonja).
Napuljun kien megħlub mir-Russja, li ppruvat jaħtfu d-dukat fl-1813, iżda l-Kungress ta’ Vjenna qasam it-territorju bejn is-setgħat rebbieħa.
-
Bandiera
-
Tarka
-
Mappa fl-1812
-
Mappa
-
Konferenza ta' Napuljun dwar il-Kostituzzjoni tad-Dukat, 1807.
Stat satellita tal-Ewwel Imperu Franċiż Għaqda personali mar-Renju ta' Sassonja (1807-1813)
Commonwealth Pollakk-Litwan Immodifika
Il-Commonwealth Pollakka-Litwanja (jew sempliċement il-Polonja-Litwanja), magħrufa dak iż-żmien bħala r-Repubblika jew il-Commonwealth ta' Żewġ Nazzjonijiet (Pollakk: Rzeczpospolita Obojga Narodów, Litwan: Abiejų tautų respublika, Belarussu: Рэч Пасіч Пасіпи піПаспал і Пасіпал пі Паспал: bil-Latin: Res Publica Utriusque Nationis), mis-seklu 18 imsejħa wkoll uffiċjalment ir-Repubblika tal-Polonja jew l-Ewwel Repubblika Pollakka, (Pollakk: Rzeczpospolita Polska), kienet monarkija aristokratika federali ffurmata fl-1569 mir-Renju tal-Polonja u l-Gran Dukat tal-Litwanja permezz tal-Unjoni ta’ Lublin, u eżistew suċċessivi fil-Polonja sal-1177, u qagħda suċċessiva fl-1569. 5. L-istat kopra mhux biss it-territorji attwali tal-Litwanja u l-Polonja (ħlief għall-parti attwali tal-punent ta 'dan il-pajjiż), iżda wkoll it-territorju tal-Belarus, parti kbira mill-Ukrajna, il-Latvja, l-Estonja, kif ukoll l-Oblast ta' Kaliningrad u partijiet ta 'Smolensk u Bryansk Oblasts fir-Russja.
Oriġinarjament il-lingwi uffiċjali jew formali tal-commonwealth kienu Latin, Pollakk (fir-Renju tal-Polonja) u Rutenjan sal-1696 (fil-Gran Dukat tal-Litwanja). Lingwi informali jew ta 'kuljum kienu l-Litwan u l-Belarus fil-Lvant u fin-Nofsinhar tat-territorju mbagħad mogħtija lil-Litwanja, żona abitata l-aktar minn Belarussi; Fl-Ukrajna, li dak iż-żmien kienet tal-Polonja, il-lingwa informali jew ta’ kuljum kienet l-Ukrajna, iżda fl-aħħar tas-seklu tmintax l-unika lingwa uffiċjali rriżulta li kienet il-Pollakk. Fl-eqqel tagħha, il-Commonwealth kienet 4,000,000 mil kwadru u multi-etnika, b'popolazzjoni ta 'madwar 11-il miljun.
Il-Commonwealth kienet estensjoni tal-Unjoni Pollakka-Litwana, għaqda personali bejn dawn iż-żewġ stati li kienet teżisti mill-1386. Il-Commonwealth kienet waħda mill-akbar u l-aktar stati popolati fl-Ewropa dak iż-żmien, u għal żewġ sekli għamlet gwerer ma’ Livonia, Muscovy, l-Imperu Ottoman, u l-Isvezja.
Is-sistema politika tal-commonwealth, imsejħa Demokrazija tan-Nobbli jew Golden Liberty, kienet ikkaratterizzata mil-limitazzjoni tal-poter tal-monarka bil-liġijiet u l-kamra leġiżlattiva (Sejm) ikkontrollata min-nobbli tal-Polonja u l-Litwanja (Szlachta). Din is-sistema kienet il-prekursur tal-kunċetti moderni tad-demokrazija,1 monarkija kostituzzjonali,234 u federazzjoni.5
Id-Dukat ta' Varsavja, stabbilit fl-1807, itraċċa l-oriġini tiegħu sal-Commonwealth. Mumenti oħra dehru waqt ir-Rewwixta ta' Jannar (1863-1864) u diġà fis-snin 20, li fihom Józef Piłsudski jipprova joħloq federazzjoni msejħa Międzymorze (bejn l-ibħra), mal-Litwanja u l-Ukrajna ta’ Simon Petliura.
S'issa l-Polonja tqis lilha nnifisha bħala s-suċċessur tal-Commonwealth,6 filwaqt li r-Repubblika tal-Litwanja ta' qabel it-Tieni Gwerra Dinjija tbiegħed mill-assoċjazzjoni, li hija tqis li ma kinitx ta' benefiċċju storiku fl-eżistenza tagħha.
-
Standard Rjali ta' Siġimund III (Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy)
-
Tarka
-
Post tar-Repubblika taż-Żewġ Nazzjonijiet
-
Entitajiet kostitwenti tar-Repubblika taż-Żewġ Nazzjonijiet (ca. 1635).Renju tal-Polonja, Gran Dukat tal-Litwanja, Dukat ta' Kurlandja u Semigalia, Dukat ta' Livonia, Dukat tal-Prussja
Motto: Jekk Alla magħna, allura min hu kontra tagħna? (Latin:) "Si Deus nobiscum, quis contra nos." Bil-Fidi, il-Liġi u r-Re (jiġifieri b'"il-Liġi" is-sett ta' liġijiet bażiċi tal-istat u l-patti li kull Re Elett impenja ruħu għalihom) (Latin:) «Pro Fide, Lege et Rege» (mis-seklu 18)
Kapitali: Krakovja (1569-1596); Varsavja (1596-1795); Lingwa Uffiċjali: Pollakk, Latin, Lingwi Oħrajn: Rutenjan, Litwan u oħrajn; Żona: 865,000 km², 878,000 km² u 718,000 km²; Popolazzjoni (1,580): 7,500,000 abitant, Densità 8.67 abitant/km²; wiċċ storiku. (1618) 990,000 km²; Popolazzjoni storika stmata. (1618): 10,500,000 abitant, (1717): est. 9,000,000 abitant; Storja: 1 ta' Lulju tal-1569-Unjoni ta' Lublin, 5 ta' Awwissu mill-1772-1 Qasam, 3 ta' Mejju tal-1791-Kostituzzjoni tat-3 ta' Mejju, 23 ta' Jannar 1793-2 Taqsim, 24 ta' Ottubru mill-1795-3 taqsim; Forma ta' Gvern: Repubblika nobbli u elettiva.
Isem Immodifika
L-isem uffiċjali ta 'l-istat kien ir-renju tal-Polonja u l-kbir Ducadado de Litwanja (bil-Pollakk: Królestwo Polskie I Wielkie Księstwo Litewskie, f'Lithuano: Lenkijos Karalystė ir Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė ) u t-terminu fil-Latin użat għandu jintuża fi trattati internazzjonali u diplomazija.
Fis-seklu 17 u wara, kien magħruf ukoll bħala l-Commonwealth l-Aktar Seren tal-Polonja (Pollakk: Najjaśniejsza Rzeczpospolita Polska, Latin: Serenissima Res Publica Poloniae),9 il-Commonwealth tar-Renju tal-Polonja, jew il-Commonwealth tal-Polonja.
L-Ewropej tal-Punent ħafna drabi ssimplifikaw l-isem għall-Polonja u fil-biċċa l-kbira tas-sorsi tal-passat u moderni huwa msejjaħ ir-Renju tal-Polonja, jew sempliċement il-Polonja. It-termini Commonwealth tal-Polonja u Commonwealth taż-Żewġ Nazzjonijiet (Pollakk: Rzeczpospolita Obojga Narodów, Latin: Res Publica Utriusque Nationis) intużaw fil-Garanzija Reċiproka ta' Żewġ Nazzjonijiet.
Ismijiet informali oħra jinkludu r-Repubblika tan-Nobbli (Pollakk: Rzeczpospolita szlachecka) u l-Ewwel Repubblika (Pollakk: I Rzeczpospolita), din tal-aħħar relattivament komuni fl-istorjografija biex tiddistingwiha mit-Tieni Repubblika Pollakka.
Renju tal-Polonja (-1 ta' Lulju ta' 1385-1 ta' Lulju ta' 1569) Immodifika
L-Era Jagiellonian (1385-1569) kienet iddominata mill-unjoni personali tal-Polonja u l-Litwanja taħt id-dinastija Jagiellonian, imwaqqfa mill-Gran Duka Litwan Wladislaus II tal-Polonja. Is-sħubija wriet li kienet ta' benefiċċju għall-Pollakki u l-Litwani, li kellhom rwol dominanti f’wieħed mill-aktar imperi b'saħħithom fl-Ewropa għat-tliet sekli li ġejjin.
-
Banner tar-Renju tal-Polonja fis-seklu 14 Siġill tad-Duka Premislaus II mill-1290 juri lill-ħakkiem iżomm banner imqabbad b'ajkla nkurunata. Matul ir-renju tar-Re Ladislaus (r. 1320–1333), id-drapp aħmar bl-Ajkla l-Bajda ġie stabbilit bħala l-bandalora rjali.
-
Rikostruzzjoni tal-arma mill-invers tas-siġill maestuż tar-Re tal-Polonja – Przemysł II mill-1295
-
Il-Polonja, il-Litwanja u l-Ordni Teutonika fil-bidu tas-seklu 15.
-
Evoluzzjoni territorjali (1450-1600)
-
Il-Battalja ta' Grunwald ta' Jan Matejko (1878) (Il-Battalja ta' Grunwald, il-Battalja ta' Žalgiris jew l-Ewwel Battalja ta' Tannenberg, ġiet miġġielda fil-15 ta' Lulju 1410 waqt il-Gwerra Pollakka-Litwana-Teutonika. L-alleanza tal-Kuruna tar-Renju tal-Polonja u l-Gran Dukat tal-Litwanja, immexxija rispettivament mir-Re Wladyslaw II Jagiełło (Jogaila), u l-Gran Duka Vytautas, għelbu b'mod deċiżiv lill-Ordni Tewtoniku Ġermaniż, immexxi mill-Gran Mastru Ulrich von Jungingen. Tewtoniċi nqatlu jew ittieħdu priġunieri.)
Kapitali: Krakovja; Entità: Renju; Lingwa Uffiċjali: Latin, Pollakk; Żona (1569): 1,000,000 km²; Popolazzjoni stmata (1,569): 10,000,000 abitant; Storja: 14 ta' Awwissu, 1385-Għaqda ta' Krewo, 1 ta' Lulju, 1569-Għaqda ta' Lublin; Forma ta' Gvern: Monarkija; Re: Wladislaus II (1386-1434), Siġimund II (1548-1569).
L-Unjoni Pollakka-Litwana Immodifika
L-assoċjazzjoni tal-Polonja mal-Gran Dukat tal-Litwanja, l-aħħar stat pagan fl-Ewropa, kienet rimedju immedjat għad-dilemma politika u militari li kkaġunat l-estinzjoni tad-dinastija Piast. Fl-aħħar tas-seklu 14, il-Litwanja kienet unità politika gwerra li kienet mifruxa mat-territorji tal-Belarus u l-Ukrajna tal-lum. Waqt li twarrbu l-ostilità preċedenti tagħhom, il-Polonja u l-Litwanja raw li jaqsmu għedewwa komuni, speċjalment il-Kavallieri Tewtoni; din is-sitwazzjoni kienet inċentiv dirett għall-Unjoni Krewo tal-1385. Il-ftehim wassal għaż-żwieġ tar-reġina Pollakka Eduviges I tal-Polonja ma’ Jogaila, li sar Re tal-Polonja bl-isem ta' Vladislao II (Władysław II); bi skambju, il-monarka l-ġdid aċċetta l-magħmudija f'isem il-poplu tiegħu u qabel li jikkonfedera l-Litwanja mal-Polonja. Fl-1387 ġie stabbilit l-Isqof ta' Vilnius biex jikkonverti s-suġġetti ta' Vladislaus għall-Kattoliċiżmu (l-Ortodossija Biżantina kienet predominata f’xi partijiet tal-Litwanja). Mil-lat militari, il-Polonja rċeviet protezzjoni kontra l-Mongols u t-Tatars, filwaqt li l-Litwanja rċeviet rinforzi għall-ġlieda fit-tul tagħha mal-Kavallieri Teuttoni.
L-alleanza Pollakka-Litwana kellha influwenza notevoli fuq l-istorja tal-Ewropa tal-Lvant. Il-Polonja u l-Litwanja kienu magħqudin għal aktar minn erba' mitt sena, u għall-ewwel tliet sekli l-Commonwealth Pollakka-Litwanja kienet waħda mill-potenzi ewlenin fil-kontinent.
Is-sħubija dalwaqt ipproduċiet benefiċċji: fl-1410 il-forzi tal-Commonwealth għelbu lill-Kavallieri Teuttoni fil-Battalja ta' Grunwald (Tannenberg) matul il-Gwerra Pollakka-Litwana-Teutonika; din ir-rebħa temmet il-fewd twil mal-kruċjati rinnegati. Id-dinastija l-ġdida Pollakka-Litwana, bl-isem ta' Jagiellon għall-fundatur tagħha, kompliet iżżid it-territorji tagħha matul l-għexieren ta’ snin ta' wara. Fl-aħħar tas-seklu ħmistax, rappreżentanti tal-Jagiellon ħakmu l-Boemja u l-Ungerija kif ukoll il-Polonja-Litwanja; il-familja estendiet il-ħakma tagħha fuq kważi l-Ewropa tal-Lvant u Ċentrali kollha. Din il-federazzjoni waqgħet fl-1526 meta l-armati tal-Imperu Ottoman rebħu rebħa kbira fil-Battalja ta’ Mohács (l-Ungerija) u qabdu l-Boemja u l-Ungerija mingħand il-Jagelloni. Minn dakinhar it-Torok kienu theddida għall-Ewropa ċentrali.
L-età tad-deheb tas-seklu 16 Immodifika
Id-dinastija Jagiellon qatt ma reġgħet kisbet l-eġemonija mitlufa tagħha fuq l-Ewropa Ċentrali, u t-theddida Ottomana ħabbret is-sottomissjoni finali tar-reġjun kollu għall-ħakma barranija; iżda n-nofs seklu li segwa l-Battalja ta' Mohács wassal għal era ta' stabbiltà, opulenza u avvanz kulturali bla paragun fl-istorja Pollakka, u meqjusa mill-Pollakki bħala s-seklu tad-deheb ta' pajjiżhom.
Polonja u l-Litwanja bħala poteri Ewropej Immodifika
Il-Kavallieri Teuttoni kienu tnaqqsu għal vassallaġġ, u minkejja theddid persistenti mit-Torok u l-kolossu emerġenti tal-Prinċipat ta’ Moska, il-Gran Dukat tal-Litwanja rnexxielu jiddefendi l-istatus tiegħu bħala qawwa Ewropea. Id-diplomazija tas-seklu pprevjeniet l-espansjoni territorjali, iżda pproteġiet il-pajjiż u ppermettiet żvilupp intern konsiderevoli. "Paċi eterna" ġiet iffirmata mat-Torok Ottomani fl-1533, għalkemm dan ma neħħax it-theddida ta 'invażjoni.
Il-ġid ewlieni tar-renju kien kummerċ ta’ esportazzjoni agrikola bi qligħ. Kien hemm tkabbir kbir fil-popolazzjoni tal-Ewropa tal-Punent u dan żied id-domanda għall-ikel; il-Commonwealth Pollakk-Litwan sar il-fornitur ewlieni tal-qamħ fl-Ewropa. Il-qamħ kien mibgħut barra mill-port Baltiku ta 'Gdansk. Minbarra li tarrikkixxi l-kaxxa Pollakki, in-negozju tal-qamħ influwenza elementi notevoli oħra tal-iżvilupp nazzjonali. Hija affermat mill-ġdid il-preeminenza tan-nobbli li għandha l-art, li rċeviet il-benefiċċji tagħha, u għenet biex tippreserva soċjetà u ekonomija tradizzjonalment rurali, fi żmien meta l-Ewropa tal-Punent kienet bdiet timxi lejn l-urbanizzazzjoni u l-kapitaliżmu.
Il-Gvern tal-Polonja u l-Litwanja Immodifika
F'aspetti oħra, ukoll, il-karatteristiċi partikolari tal-Polonja Jagiellonian ħabtu mal-kurrenti storiċi tal-Ewropa moderna bikrija. Waħda kienet l-istruttura governattiva unika tagħha. F'era li ffavoriet l-akkumulazzjoni kostanti tal-poter f'idejn il-monarki Ewropej, il-Polonja u l-Gran Dukat tal-Litwanja żviluppaw sistema deċentralizzata ħafna, iddominata minn aristokrazija li żammet l-awtorità rjali taħt kontroll. In-nobbli Pollakka, jew szlachta, gawdew il-benefiċċji konsiderevoli tal-pussess tal-art u l-kontroll tax-xogħol tal-bdiewa. In-nobbli ma kinux is-sidien tal-ħajja u l-mewt tal-bdiewa, iżda ma setgħux jitilqu mill-belt mingħajr permess tal-mulej. Is-szlachta kienet tinkludi 7 sa 10 fil-mija tal-popolazzjoni, billi kienet klassi nobbli kbira ħafna skont l-istandards tal-Ewropa. In-nobbli wriet solidarjetà impressjonanti tal-grupp minkejja differenzi individwali kbar fil-ġid u l-prestiġju. Maż-żmien, il-Mulej feudali Pollakki kisbu sensiela ta' konċessjonijiet u garanziji rjali li investew lill-Parlament nobbli—is-Sejm—b’kontroll deċiżiv fuq ħafna mill-affarijiet statali; Fost is-setgħat parlamentari kien hemm id-dritt esklussiv li jiġu ppromulgati liġijiet.
Fl-1505 is-Sejm approva li liġi ġdida ma setgħetx tiġi stabbilita mingħajr il-qbil tan-nobbli (l-att ta' Nihil novi). Ir-Re Alessandru I Jagiellon kien imġiegħel jaċċetta dan il-ftehim. Is-Sejm kien jaħdem fuq il-prinċipju tal-kunsens unanimu: kull nobbli kien jgħodd bħala sovran. Bħala salvagwardja għad-drittijiet tal-minoranzi parlamentari, l-użu Pollakk ssanzjona d-dritt ta' grupp ta' sinjuri li jiffurmaw konfederazzjoni, li fil-fatt ippermetta li r-rewwixti jitolbu riparazzjoni għall-ilmenti. In-nobbli kellha wkoll id-dritt kruċjali li tagħżel il-monarka, għalkemm il-Ġaġelloni kienu fil-fatt jekk mhux fil-liġi dar rjali ereditarja. Is-sultan kellu jagħti privileġġi lin-nobbli biex jippromwovi l-elezzjoni ta’ wliedu għat-tron. Dawk il-privileġġi naqqsu l-awtorità rjali. Siġimund II Augustus Jagiellon, l-aħħar tad-dinastija Jagiellon, ma kellu l-ebda dixxendenti. Il-prestiġju tal-Jagiellonians u ċ-ċertezza li kienu se jżommu t-tron f'elezzjonijiet sovrani suċċessivi pprovdew element ta' koeżjoni li kkubatta l-forzi dissoċjattivi inerenti fis-sistema statali.
Xi storiċi kkritikaw il-mekkaniżmu governattiv delikat Pollakk-Litwan bħala suxxettibbli għall-anarkija. Għalkemm il-falliment eventwali tagħha kkontribwixxa bil-kbir għat-telf tal-indipendenza fis-seklu tmintax, is-sistema ħadmet b'mod pjuttost effettiv għal mitejn sena, u ġġenerat spirtu ta' liberalità ċivika mhux imqabbla fl-Ewropa dak iż-żmien. Is-sett ta' garanziji legali li n-nobbli ġeneralment ippromulgaw għalihom infushom antiċipaw id-drittijiet taċ-ċittadinanza tad-demokraziji moderni, u l-memorja tal-libertajiet tad-deheb tal-commonwealth hija element importanti tas-sens Pollakk tal-lum tat-tradizzjoni tagħha tal-libertà. Min-naħa l-oħra, l-esklużjoni tan-nobbli t'isfel mill-biċċa l-kbira ta' dawn is-salvagwardji kkawżat riżentiment intens fost din il-klassi essenzjalment fqira, u l-aristokrazija għaddiet liġijiet fil-bidu tas-seklu 16 li għamlu lill-bdiewa skjavi virtwali ta' korporazzjonijiet li jiffjorixxu.
Re tal-Polonja 1385-1569 Immodifika
- Eduviges I, Eduviges de Anjou (1384-1399)
- Wladislaus II Jagiellon (1386-1434)
- Wladislaus III Jagiellon (1434-1444)
- Każimir IV Jagiellon (1447-1492)
- Ġwanni I Albertu (1492-1501)
- Alessandru I Jagellon (1501-1506)
- Siġimund I Ġagellon il-Kbir (1506-1548)
- Siġimund II Augustus Jagiellon (1548-1572)
Polonja-Litwanja fi żmien ir-Riforma Immodifika
Mil-lat modern, l-aspett liberali ewlieni tal-Polonja Jagiellonian kien it-tolleranza mhux tas-soltu tad-differenzi reliġjużi. Dan kien jipprevali anke waqt rewwixti reliġjużi, gwerer, u atroċitajiet relatati mal-impjantazzjoni tar-Riforma Protestanti u r-riperkussjonijiet tagħha f’ħafna partijiet tal-Ewropa tas-seklu sittax. Ir-Riforma waslet il-Polonja bejn l-1523 u l-1526. Il-gruppi żgħar Kalvinisti, Luterani, u Hussiti li ffurmaw kienu ppersegwitati serjament mill-Knisja Kattolika fis-snin bikrin. Iżda fl-1552 is-Sejm abolixxa l-eżekuzzjoni ċivili tas-sentenzi ekkleżjastiċi għall-ereżija. Għall-130 sena ta' wara, il-Polonja baqgħet Kattolika sod, iżda rrifjutat li ssegwi d-differenzi reliġjużi u baqgħet kenn għal varjetà wiesgħa ta' reliġjużi mhux konformi.
Tolleranza bħal din kienet ġejja kemm mill-ħtieġa kif ukoll mill-prinċipju, għaliex il-pajjiż kien magħmul minn popolazzjoni ta’ diversità etnika u reliġjuża kbira minbarra l-Kattoliċi, bħall-Ortodossi tal-Lvant, il-Protestanti, u bosta abitanti mhux Insara. B'mod partikolari, wara nofs is-sitt seklu, l-artijiet Pollakki kien fihom l-akbar konċentrazzjoni ta' Lhud fid-dinja, stmata li tammonta għal 150,000 fl-1582. Mal-Jagiellonians, il-Lhud sofrew inqas restrizzjonijiet fil-Polonja-Litwanja milli f'postijiet oħra mill-Ewropa u stabbilixxew lilhom infushom bħala negozjanti u amministraturi tal-proprjetà għan-nobbli.
Ir-Rinaxximent Pollakk Immodifika
Is-seklu 16 kien forsi l-aktar fażi illustri fl-istorja kulturali Pollakka. Matul dan il-perjodu, il-Polonja-Litwanja ġibdet ispirazzjoni artistika kbira mit-Taljani li magħhom il-qorti Jagiellonian ikkultivat relazzjonijiet mill-qrib. Ġew importati stili karatteristiċi tal-istati tal-Italja, tipiċi tar-Rinaxximent tard. Dawn l-influwenzi kienu riflessi fl-arkitettura famuża ta’ Kraków, il-kapitali rjali sakemm dak l-istatus għadda lil Varsavja fl-1611. L-Università ta’ Krakovja kisbet reputazzjoni internazzjonali bħala ċentru kożmopolitana ta’ tagħlim, u fl-1543 l-aktar student illustri tagħha, Nicholas Copernicus (Mikolaj). Kopernik), litteralment irrevoluzzjona x-xjenza tal-astronomija.
Dan il-perjodu ġab ukoll il-maturità tal-letteratura Pollakka, immudellata fuq il-moda tar-Rinaxximent tal-Punent. Id-dilettanti Mikołaj Rej kien l-ewwel kittieb Pollakk importanti li uża l-vernakulari, għalkemm huwa l-klassista eleganti Jan Kochanowski (1530-1584) li huwa rikonoxxut bħala l-ġenju taż-żmien. Prolifiku f'diversi ġeneri u ugwalment fluwenti bil-Pollakk u bil-Latin, Kochanowski huwa meqjus b'mod wiesa' bħala l-akbar poeta Slav qabel is-seklu 19.
Ir-reġjuni tal-Lvant tar-renju Immodifika
Il-popolazzjoni tal-Polonja-Litwanja kienet fil-biċċa l-kbira la Kattolika u lanqas Pollakka. Din iċ-ċirkustanza kienet riżultat tal-federazzjoni mal-Litwanja, fejn Pollakki etniċi kienu minoranza. Dak iż-żmien, li tkun Pollakk ma kinitx karatteristika etnika imma waħda ta' grad; kienet nomina riżervata prinċipalment għall-klassi nobbli, li kienet tinkludi kemm membri ta' oriġini Pollakka kif ukoll mhux Pollakka. B'mod ġenerali, il-familji nobbli mhux Pollakki tal-Litwanja adottaw il-lingwa u l-kultura Pollakki. Bħala riżultat, fit-territorji tal-Lvant tar-renju l-aristokrazija Pollakka jew Pollakka kienet iddominat il-bdiewa, li ħafna minnhom la kienu Pollakki u lanqas Kattoliċi. Dan qajjem riżentiment li aktar tard kiber f'movimenti nazzjonalisti separati—Litwanja, Belarussa, u Ukranja.
F'nofs is-seklu 16, l-unjoni tal-Polonja u l-Litwanja fittxet modi biex iżżomm is-saltna diversa flimkien u tevita żewġ theddidiet. L-ewwel kellha tkun Moska: mill-aħħar tas-seklu ħmistax, sensiela ta' zars ambizzjużi mid-dar ta' Rurikovich kienu ġabu l-Prinċipat ta' Moska f'kompetizzjoni mal-Gran Dukat tal-Litwanja għall-influwenza fuq it-territorji Slavi li jinsabu bejn iż-żewġ naħat. stati. It-tieni kien in-nuqqas ta' eredi maskili tar-renju minħabba n-nuqqas ta' wlied ta' Siġimund II Awgustu (1548-1572). Id-dinastija Jagiellon sparixxa mal-mewt tiegħu. L-Unjoni ta' Lublin tal-1569 imbagħad bidlet il-konfederazzjoni laxka u l-unjoni personali ta' żminijiet Jagiellon f'Commonwealth Pollakka-Litwanja, billi approfondit u tifformalizza r-rabtiet bejn il-Polonja u l-Litwanja.
Dukat ta' Masovia (1138-1526) Immodifika
Id-Dukat ta' Masovia (Pollakk: Księstwo Mazowieckie) kien dukat medjevali iffurmat meta r-renju Pollakk tal-Piasts tkisser fl-1138. Kien jinsab fir-reġjun storiku ta' Mazovia fil-Grigal tal-Polonja. Id-dukat ġie inkorporat mill-ġdid fir-Renju Jagiellonian tal-Polonja fl-1526.
-
Bandiera
-
Tarka
-
Organizzazzjoni territorjali tad-Dukat ta' Masovia
-
Frammentazzjoni tal-Polonja fl-1138: Boleslaus IV il-Kaboċċa. Bolesław IV Dukat ta' Masovia bil-blu ċar.
-
Qsim tal-1313: Dukat ta' Plock taħt Wenceslas bl-isfar, Dukat ta’ Rawa taħt Siemowit I bil-kannella, Dukat ta' Czersk taħt Trojden I bil-griż.
-
Il-qasma tal-1381
-
Tarka ta' Dinastija Piast (Piastowie bil-Pollakk)
-
Tarka ta' Dinastija Jagellon (Litwan: Jogailaičiai, Pollakk: Jagiellonowie)
-
Fl-aħħar tas-1490, il-Ġagellonjani ħakmu fuq territorju vast li kien jinfirex mill-Baltiku sal-Baħar l-Iswed u l-Adrijatiku.
-
Duka Boleslaus I il-Kaboċċa (1138-1173), Bin Bolesław III Wrymouth tal-Polonja. Ukoll Duka ta' Silesja u monarka tal-Polonja.
-
Kasimiru II il-Ġust (1186-1194), Bin Bolesław III Wrymouth tal-Polonja. Wkoll monarka tal-Polonja.
-
Helena ta' Moravia-Znojmo (regent f'isem binha) (1194-1200)
-
Leszek I l-Abjad (1194-1200), Bin Kasimir il-Ġust. Wkoll monarka tal-Polonja, wara l-abdikazzjoni tiegħu ta 'Mazovia lil ħuh Conrad, fl-1200, ftit wara li laħaq il-maġġoranza.
-
Konrad I (1200-1247), Bin Kasimir il-Ġust. Wkoll monarka tal-Polonja.
-
Boleslaus I (1247-1248), Bin Kunrado I. Miet mingħajr dixxendenti.
-
Siemowit I (1248-1262), Ħuna Bolesław I. Maqtul f'battalja kontra l-Litwani, li ħadu wkoll priġunier lill-werriet tiegħu.
-
Boleslaus the Pious, Duka ta' Wielkopolska (regent) (1262-1264), Regents waqt il-jasar ta' Conrad fil-Litwanja.
-
Konrad II (1264-1275), iben) Meħlus wara sentejn ta' priġunerija. Fl-1275 qasam l-art mat' ħuh Boleslaw. Wara d-diviżjoni tad-dukat irċieva Czersk. Il-mewt tiegħu mingħajr werrieta maskili ppermettiet lil ħuh jgħaqqad mill-ġdid id-Dukat.
-
Boleslaus II (1275-1294, 1294-1313), reġa' għaqqad id-dukat wara l-mewt ta' ħuh, iżda wara mewtu Masovia reġgħet ġiet maqsuma.
-
Trojden I (1310-1313, 1313-1341), Bin Boleslaus II, żamm Czersk matul ħajtu missieru. Wara l-mewt ta' Boleslaus, Trojden irċieva aktar art fil-wirt u għamel lil Varsavja l-kapitali l-ġdida tiegħu. Poġġa lil ibnu stess fuq it-tron tal-Galicia-Volhynia.
-
Siemowit II (1313-1345), Bin Boleslaus II, żamm lil Rawa. Ma ħalla l-ebda dixxendenti u d-dukat tiegħu kien wiret min-neputijiet tiegħu Siemowit III u Casimiro I.
-
Wenceslaus I (1313-1336), Bin Boleslaus II, żamm lil Płock.
-
Siemowit II, Duka ta' Rawa (reġent) (1336-1340), Reġenti f'isem neputi tiegħu, Bolesław III.
-
Trojden I, Duka ta' Varsavja (regent) (1336-1340), Reġenti f'isem neputi tiegħu, Bolesław III.
-
Każimir I (1329/31-26 ta' Novembru 1355/5 ta' Diċembru 1355), Ulied Trojden I, ħakmu flimkien. Fl-1345 wiret Rawa. Fl-1349 qasam l-art bejniethom: Siemowit irċieva Varsavja u Casimir Rawa. Wara l-mewt ta' Casimir mingħajr dixxendenti fl-1355, Siemowit reġa' għaqqad lil Mazovia. Huwa ġab ukoll lil Płock lejn il-Polonja fl-1370. Wara mewtu, id-dukat reġa' ġie maqsum bejn uliedu Janusz I u Siemowit IV.
-
Siemowit III (1341-1345, 1345-1349, 1349-1355), Ulied Trojden I, ħakmu flimkien. Fl-1345 wiret Rawa. Fl-1349 qasam l-art bejniethom: Siemowit irċieva Varsavja u Casimir Rawa. Wara l-mewt ta' Casimir mingħajr dixxendenti fl-1355, Siemowit reġa' għaqqad lil Mazovia. Huwa ġab ukoll lil Płock lejn il-Polonja fl-1370. Wara mewtu, id-dukat reġa' ġie maqsum bejn uliedu Janusz I u Siemowit IV.
-
Siemowit IV iż-Żgħir, (1381-1426), Iben Siemowit III. Mill-1386, kien vassall ereditarju tal-Polonja, u għalkemm tilef ħafna mid-dominju tiegħu lill-Ordni Tewtoniku fl-1382 (Wizna, Zawkrze, Płońsk), huwa kiseb dukati oħra (Belz) mill-Polonja.
-
Ladislaus I (1426-1434), Ulied Siemowit IV, ħakmu flimkien. Fl-1434, it-tliet aħwa li baqgħu ħajjin qasmu l-art: Siemowit irċieva Rawa, Casimir irċieva Bełz, u Ladislaus irċieva Płock. Il-mewt ta' Siemowit u Casimir fl-1442, it-tnejn mingħajr ħruġ, ippermettiet lil Ladislaus biex jerġa' jingħaqad il-wirt ta' missieru.
-
Boleslaus IV (1436-1454)
-
Boleslaus V (1462), Ulied Boleslaus IV, ħakmu flimkien. Fl-1462 huma wirtu l-bqija tal-Mazovia, u ngħaqdu mill-ġdid id-Dukat. Madankollu, fl-1471 għamlu diviżorji ġodda: Casimir irċieva Płock, madankollu fl-1475 abdika l-artijiet tiegħu lil ħuh Janusz, li ma kellu l-ebda parti mill-art mill-1471; Conrad irċieva Czersk u Boleslaus Varsavja, li reġgħu ngħaqdu ma' Czersk minn Conrad wara l-mewt ta' Boleslaus fl-1488. Fl-1495, bħala l-aħħar ħu li baqa' ħaj fil-poter, huwa definittivament reġa' għaqqad il-Mazovia kollha.
-
John II (1462), Ulied Boleslaus IV, ħakmu flimkien. Fl-1462 huma wirtu l-bqija tal-Mazovia, u ngħaqdu mill-ġdid id-Dukat. Madankollu, fl-1471 għamlu diviżorji ġodda: Casimir irċieva Płock, madankollu fl-1475 abdika l-artijiet tiegħu lil ħuh Janusz, li ma kellu l-ebda parti mill-art mill-1471; Conrad irċieva Czersk u Boleslaus Varsavja, li reġgħu ngħaqdu ma' Czersk minn Conrad wara l-mewt ta' Boleslaus fl-1488. Fl-1495, bħala l-aħħar ħu li baqa' ħaj fil-poter, huwa definittivament reġa' għaqqad il-Mazovia kollha.
-
Conrad III l-Aħmar (1462), Ulied Boleslaus IV, ħakmu flimkien. Fl-1462 huma wirtu l-bqija tal-Mazovia, u ngħaqdu mill-ġdid id-Dukat. Madankollu, fl-1471 għamlu diviżorji ġodda: Casimir irċieva Płock, madankollu fl-1475 abdika l-artijiet tiegħu lil ħuh Janusz, li ma kellu l-ebda parti mill-art mill-1471; Conrad irċieva Czersk u Boleslaus Varsavja, li reġgħu ngħaqdu ma' Czersk minn Conrad wara l-mewt ta' Boleslaus fl-1488. Fl-1495, bħala l-aħħar ħu li baqa' ħaj fil-poter, huwa definittivament reġa' għaqqad il-Mazovia kollha.
-
Anna Radziwiłł (regent f'isem uliedha) (1503-1518), Regent f'isem uliedu.
-
Ġwanni III (1518-1526), Ulied Konrad III, ħakmu flimkien.
-
Stanisław I (1518-1524).
-
Anna (1526), L-aħħar piasta Mazovian. Oħt Stanislaus u Ġwanni III, Anna ġiet magħżula dukessa min-nobbli biex iżżomm l-indipendenza tad-Dukat. Ma rnexxietx, għaliex, fl-istess sena, Mazovia ġiet annessa mar-Renju tal-Polonja.
Id-Dukat tal-Mazovia għadda minn bosta bidliet fil-fruntieri tiegħu matul l-istorja tiegħu, xi drabi tilef u kultant kiseb territorju.
Storja Immodifika
L-artijiet Mazovian li jinsabu fil-lvant tax-Xmara Vistula kienu ġew maħkuma mid-Duka Mieszko I tal-Polonja tad-dinastija Piast (960-992) u ffurmaw parti kostitwenti ta' Civitas Schinesghe tiegħu. Id-Djoċesi Mazovian ta' Płock twaqqfet fl-1075.
Wara l-mewt tad-Duka Boleslaw III fl-1138, u skont ir-rieda tiegħu, il-provinċja Masovjana kienet immexxija mit-tieni iben tiegħu Boleslaw IV il-Kaboċċa, li, wara li keċċa lil nofs ħuh Vladislaus, fl-1146 sar Gran Prinċep (il-kbir Duka) ta' Polonja. Is-saltna tiegħu Mazovian kienet tinkludi wkoll l-artijiet maġenb Cuyavian (Kujawy) fuq ix-xatt tal-punent tal-Vistula.
Fost id-duki Piast ta’ Masovia, in-neputi ta' Boleslaus IV Konrad I kien grandduka Pollakk mill-1229 sal-1232 u għal darb’oħra mill-1241 sal-1243; Kien il-ħakkiem li fl-1226 talab lill-Ordni Tewtoniku għall-għajnuna kontra l-Prussjani pagani li heddew il-fruntiera tat-Tramuntana tat-territorju tiegħu. Bi skambju, huwa ċeda l-Art Chełmno Prussjana (Kulmerland) lill-kavallieri fl-1230; skond il-Bolla tad-Deheb ta' Rimini (datata 1226), maħruġa mill-imperatur Hohenstaufen Federiku II, dawn l-artijiet saru n-nukleu tal-Istat tal-Ordni. Fl-1233 Konrad ta lil Cuyavia lit-tieni ibnu Casimir I, filwaqt li Masovia għaddiet lill-iben il-kbir Bolesłao mal-mewt tiegħu fl-1247, warajh ħuh Siemowit is-sena ta' wara.
Filwaqt li t-tifel ta' Siemowit id-Duka Konrad II (1264–1294) mexxa r-residenza tiegħu f'Czersk, hu u ħuh Bolesłao II bdew fergħa twila fuq is-sinjur Pollakk mal-qraba tagħhom Kujawy u l-Piasts Silesjani, li aljenawhom mill-monarkija Piast. Meta r-renju fl-aħħar ġie restawrat fl-1295 bl-inkurunazzjoni tad-Duka Premyslaus II ta' Wielkopolska, id-Dukat ta' Masovia baqa' indipendenti.
Mal-mewt tad-Duka Boleslaus II fl-1313, Masovia kienet maqsuma bejn uliedu:
Siemowit II kien duka f'Rawa (sal-1345), Trojden kien duka f'Czersk (sal-1341), Wenceslaus kien Duka fi Płock (sal-1336), segwit minn ibnu Boleslaus III (sal-1351) Peress li la Siemowit II u lanqas Bolesław III ta' Płock ma kellhom werrieta, iben Trojden Siemowit III (1341–1381) għaqqad mill-ġdid il-biċċa l-kbira tal-Mazovia taħt il-ħakma tiegħu; fl-1351 hu u ħuh Casimir saru vassalli tar-rejiet Pollakki, filwaqt li l-isqof ta' Płock dejjem kien parti mill-Arċidjoċesi Pollakka ta’ Gniezno. Mal-mewt ta 'Siemowit III fl-1381, Mazovia reġgħet ġiet maqsuma fost uliedu:
Janusz I, ħakem bħala duka f'Czersk sal-1413, meta ċċaqlaq ir-residenza tiegħu f'Varsavja, segwit min-neputi tiegħu Duka Boleslaus IV (1429-1454) Siemowit IV, Duka f'Rawa u Płock (sal-1426), ukoll Duka ta' Belz mill-1388 Wara l-unjoni Pollakka-Litwana ta' Krewo fl-1385, Masovia bdiet tinstab fost l-istati Jagiellonian. Id-duki ta’ Masovia ħakmu wkoll id-Dukat ta' Belz sal-1462.
Wara t-twaqqif tal-voivodeships ta' Rawa u Płock fl-1495 l-aħħar iben li baqa' ħaj ta' Boleslaus IV, id-Duka Conrad III Rudy, reġa' għaqqad lil Masovia. Madankollu, il-linja maskili tal-Piasts Masovian mietet mal-mewt ta’ binhom Janusz III fl-1526, u wara d-dukat sar voivodeship dipendenti fuq il-Kuruna Pollakka.
Partijiet mir-reġjun tan-Nofsinhar tal-Ġar tal-Lvant tal-Prussja rċevew settlers reliġjużi Protestanti u refuġjati li saru magħrufa bħala Mazurs. Sas-seklu 18 iż-żona tal-Prussja tal-Lvant li fiha stabbilixxew xi drabi kienet magħrufa bħala Masuria (Mazury, Masuren), u kienet abitata minn popolazzjoni Protestanta ta 'Ġermaniżi u Pollakki.
Renju tal-Polonja (18 ta' April ta' 1025-1 ta' Lulju ta' 1385) Immodifika
Ir-Renju tal-Polonja kien stat medjevali fl-Ewropa tal-Lvant maħluq fit-18 ta' April, 1025 mill-inkurunazzjoni ta' Boleslaus I l-Brave bħala Re tal-Polonja f’dak li qabel kien id-Dukat tal-Polonja. Boleslaus kien inkurunat lilu nnifsu re wara l-mewt tal-Imperatur Ġermaniku Enriku II, iżda bil-mewt tal-monarka Pollakk, it-titlu tiegħu u r-rank tal-istat Pollakk kienu se jisparixxu. Ikun fl-1295 waqt ir-renju ta' Premislau II (1257-1296) meta l-Polonja titla' legalment u definittivament sal-rank ta' renju u s-sinjuri tagħha jkollhom it-titlu ereditarju ta' re.
Fl-1385 Vladislao II għaqqad fil-persuna tiegħu t-titli ta’ Re tal-Polonja u Duka tal-Litwanja, iżda żamm iż-żewġ pajjiżi separati.
</gallery> Stampa:Flag of the Kingdom of Poland.svg|Banner tar-Renju tal-Polonja fis-seklu 14 Siġill tad-Duka Premislaus II mill-1290 juri lill-ħakkiem iżomm banner imqabbad b'ajkla nkurunata. Matul ir-renju tar-Re Ladislaus (r. 1320–1333), id-drapp aħmar bl-Ajkla l-Bajda ġie stabbilit bħala l-bandalora rjali. L-orjentazzjoni tal-ajkla fuq il-bandalora kienet tvarja; kap tagħha jista 'jippunta jew 'il fuq jew lejn il-parank. Stampa:Coat of Arms of the Polish Crown.svg|Rikostruzzjoni tal-arma mill-invers tas-siġill maestuż tar-Re tal-Polonja – Przemysł II mill-1295 Stampa:Europe mainland d1097.JPG|Ir-Renju tal-Polonja fl-1097 Stampa:Duchy of Poland 1000.svg|Mappa tal-sena 1000 Stampa:Polska 992 - 1025-es.svg|L-akbar firxa tar-renju tal-Polonja qabel il-Commonwealth Pollakk-Litwan, matul is-snin tal-konkwista fl-1002-1005. </gallery>
Kapitali: Gniezno, Poznań, Płock, Krakovja; Entità: Renju Medjevali; Lingwa Uffiċjali: Latin; Lingwi Oħra: Pollakk Qadim; Storja: 18 ta' April ta' 1025-Inkurunazzjoni ta' Boleslau I l-Brave, 1 ta' Lulju ta' 1385-Għaqdata' Krewo; Forma ta' Gvern: Monarkija; Re: Boleslaus I l-Brave (l-1) (1025), Ġadwiga (l-aħħar) (1384-1385).
L-ewwel Dukat u l-ewwel Renju tal-Polonja Immodifika
Il-pedament għall-iżvilupp ta' stat Pollakk tpoġġiet mid-dinastija Piast, li ilha preeminenti mis-seklu 10. Flimkien ma' wegħda ta' lealtà u rċieva t-titlu dukali ta' Otto I, id-Duka Mieszko I kkonverti għall-Kristjaneżmu u witta t-triq għal pajjiż, iktar tard jismu l-Polonja, bħala membru tal-familja ta' renji Kristjani. Fis-sena 1000, waqt il-Kungress ta' Ġniezno, id-Duka Boleslaus I ġie rikonoxxut bħala kkollaboratur tal-Imperu Ruman Qaddis u l-Papat. Fl-1025, id-Duka Boleslaus I tal-Polonja inkuruna lilu nnifsu re tal-Polonja, li ġie aċċettat mill-Papa. Dan ir-renju dam, iżda spiċċa sena wara l-mewt ta' Boleslaus I (u pprova fi żmien qasir biex Miecislaus II Lampert jevita l-lealtà lejn l-imperu). Kien segwit għal ħafna snin minn duka-rejiet, sakemm fl-1295 Premislaw II u mbagħad fl-1300 Wenceslaus II tal-Boemja saru rejiet tal-Polonja.
Ir-re jmexxi l-pajjiż fuq ir-responsabbiltà tiegħu stess, iżda huwa mistenni li jirrispetta d-drawwiet tradizzjonali tal-popli. Is-suċċessjoni tal-ħakkiem mhijiex legalment limitata mill-primoġenitura. L-ulied kollha tar-re jew duka għandhom drittijiet ta' wirt indaqs u min irriżulta li kien l-aktar bsaħħtu b'xi mod irnexxielu fuq it-tron.
Perjodu ta' frammentazzjoni Immodifika
Id-Duka Boleslaw III il-Ħalq Mgħawġ, li dam isaltan mill-1102 sal-1138, ipprova jtemm il-ġlied ripetut bejn diversi rikorrenti billi jistabbilixxi l-gvern tal-Polonja fuq bażi aktar formali. It-testment ta’ Boleslao III Krzywust qasam l-artijiet tiegħu f’ħames dukati, li qassamhom fost uliedu.
Biex jiggarantixxi l-unità, huwa stabbilixxa l-prinċipju manjali, li ddikjara li l-ogħla membru tad-dinastija għandu jkun ta' preponderanza għolja u jkollu setgħa suprema fuq id-duki l-oħra. Id-duka ta' fuq irċieva, minbarra dak li wiret id-dukat, fil-parti seigneurial indiviżibbli, strixxa wiesgħa ta' art li tgħaddi mit-tramuntana għan-nofsinhar miċ-ċentru tal-Polonja, b'Krakow bħala l-belt ewlenija. Il-prerogattivi tad-duka kienu jinkludu wkoll il-kontroll tal-Pomerania, fief tal-Imperu Ruman Qaddis.
Filwaqt li l-parti Sinjuri kienet dejjem ridotta għal dan il-membru tad-dinastija li kompla jsir uffiċjali għolja, l-erba' dukati l-oħra ntirtu bil-mod tas-soltu fost id-dixxendenti ta' wlied Boleslaw.
Madankollu, dawn l-arranġamenti malajr tkissru, bid-diversi duki jippruvaw jirbħu l-kariga ta' High Duke għalihom infushom, irrispettivament mill-anzjanità attwali. Id-dispożizzjonijiet, maħsuba biex jiggarantixxu l-għaqda tal-pajjiż, ifframmentawha aktar, u wasslu għal tnaqqis fil-poter monarkiku. Il-Polonja saħansitra daħlet taħt l-influwenza tad-dinastija Premyslid tar-rejiet tar-Renju tal-Boemja, iżda din id-dinastija mietet qabel ma setgħet tqatta post stabbli fil-Polonja.
Il-frammentazzjoni ntemmet bl-adeżjoni tal-Piasts lid-Duka Ladislaus I fl-1306. Huwa għaqqad il-prinċipalitajiet varji tar-Renju tal-Polonja, u fl-1320 ibnu Każimir III il-Kbir ġie inkurunat re, u saħħaħ konsiderevolment l-stat tal-Polonja kemm fil-qasam domestiku. u l-affarijiet barranin.
Bidla dinamika u għaqda mal-Litwanja Immodifika
Casimir kien l-aħħar membru maskili tad-dinastija Piast u kien is-suċċessur min-neputi tiegħu Louis I tal-Ungerija tad-dinastija Angevin. Iż-żieda tal-monarkija kompliet taħt Louis. Peress li Louis ma kellu l-ebda iben, bintu Eduviges I tal-Polonja saret il-werriet tal-monarkija Pollakka.
Skont it-termini tal-Unjoni Krew, hija żżewġet lil Jogaila, il-Gran Duka tal-Litwanja, li kkonvertit għall-Kristjaneżmu. Dan iż-żwieġ ħoloq mhux biss għaqda dinastika bejn il-Polonja u l-Litwanja, iżda wkoll għaqqad iż-żewġ pajjiżi għall-erba 'sekli li ġejjin.
Dukat tal-Polonja (qabel 966-18 ta' April ta' 1025) Immodifika
Id-Dukat tal-Polonja, jew magħruf ukoll bħala Civitas Schinesghe, kien stat fl-Ewropa tal-Lvant maħluq qabel l-966 (Magħmudija tal-Polonja) mid-Duka Miecislao I.
Kapitali: Ġniezno; Entità, Stat: Dukat: Lingwa Uffiċjali: Pollakk l-Antik, Latin; Lingwi Oħra: Ungeriż Qadim; Forma ta' Gvern: Monarkija; Duka: Miecislao I (960-992), Boleslao I l-Brave (992-1025).
</gallery> Stampa:Emblem of Civitas Schinesghe.svg|Tarka Stampa:Duchy of Poland 1000.svg|Mappa tal-sena 1000 Stampa:Polska 992 - 1025-es.svg|L-akbar firxa tar-renju tal-Polonja qabel il-Commonwealth Pollakk-Litwan, matul is-snin tal-konkwista fl-1002-1005. </gallery>
Etimoloġija Immodifika
Skont id-Dagome iudex, regesta storika miktuba madwar is-sena 991 AD. C. u skoperti mill-ġdid ftit tal-ħin wara, matul il-papat ta' Girgor VII (1073-1085), jissemmew l-artijiet “Civitas Schinesghe”, li huwa kif il-Pollakki sejħu lilhom infushom u kien ukoll l-ewwel isem uffiċjali li bih kienet magħrufa l-Polonja.
Kapitali: Ġniezno; Entità: Sucado; Lingwa Uffiċjali: Pollakk l-Antik, Latin; Lingwi Oħra: Ungeriż Qadim; Forma ta' Gvern: Monarkija; Duka. Miecislaus I (960-992), Boleslaus I the Brave (992-1025).
Storja Immodifika
Matul il-Medju Evu, kienet maqsuma f’diversi gruppi rivali, li fosthom spikkaw il-Vislanos u l-Polanos, li raw kif il-qawwa tagħhom żdiedet bil-kontroll tar-rotot merkantili. Fil-leġġenda Lech, Ċeka u Rus, Lech wasal mal-grupp tiegħu fuq ix-xtut tax-Xmara Varta u ħdejn il-Lag Goplo, fejn kien jgħix it-tribù Slavi tal-Polán. Hemmhekk ra bejta ta’ ajkli bojod fuq siġra. Huwa ddeċieda li joqgħod hemm u semmiet is-sit Gniezno (bejta). Huwa pproklama lilu nnifsu prinċep ta 'dik il-belt. Bħala tarka adottaw l-ajkla bajda bil-ġwienaħ tagħha estiżi fl-attitudni tat-titjira fuq il-għalqa ħamra, l-arma attwali tal-Polonja.
Fl-aħħar tas-seklu 10, il-Polani, immexxija mid-dinastija Piast, għaqqdu t-territorju. Matul il-gvern ta’ Miecislao I (960-992) inżammet għaqda li tkopri mill-Oder sal-Vistula u resqet eqreb ukoll lejn il-kumplament tal-Ewropa bil-konverżjoni tagħha għall-Kristjaneżmu li magħha kienet kostitwita bħala provinċja ekkleżjastika awtonoma fis-sena. 1000.Fi Fis-seklu 13, il-frammentazzjoni interna kkawża l-erożjoni tal-istat inizjali, iżda matul is-seklu l-bażi ta 'stat dominanti ġdid li kellu jiġi kkonsolidat.Boleslaus kien inkurunat innifsu re wara l-mewt tal-imperatur Ġermaniku Enriku II. , iżda bil-mewt tal-monarka Pollakk, it-titlu tiegħu u r-rank tal-istat Pollakk kienu se jisparixxu. Ikun fl-1295 meta l-Polonja titla’ legalment u definittivament fil-grad ta’ renju u d-dixxendenti tagħha jkollhom it-titlu ereditarju ta’ re li jibda minn Premislaw II (1257-1296).
Referenzi Immodifika
- ^ Główny Urząd Statystyczny, dane za rok 2018, stan na 01.01.2018. [1]
- ^ Bankier.pl, Powierzchnia Polski wzrosła o 1643 ha [2]
- ^ a b ċ d International Monetary Fund (ed.). "Polonja". Parametru mhux magħruf
|aċċessdata=
injorat (għajnuna) - ^ United Nations, ed. (2013). "Human Development Report 2013" (PDF). Parametru mhux magħruf
|aċċessdata=
injorat (għajnuna) - ^ http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/gegn23wp48.pdf
- ^ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pl.html
- ^ Główny Urząd Statystyczny, dane za rok 2018, stan na 01.01.2018. [3]
- ^ Bankier.pl, Powierzchnia Polski wzrosła o 1643 ha [4]
- ^ NationMaster.com 2003–2007, Polonja, Fatti u figuri
- ^ a b ċ d e f ġ g għ h ħ i ie j k l europa.eu, Polonja
Ħoloq esterni Immodifika
- Poland.pl
- Tourist information portal
- LOT - Polish Airlines
- Centralwings - Polish Airlines (Low Cost)
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Polonja (Poland) |