Wikipedija

Ċekja

pajjiż fl-Ewropa Ċentrali
(Rindirizzat minn Repubblika Ċeka)

Ir-Repubblika Ċeka (biċ-Ċek: Česká republika), jew Ċekja hija pajjiż interkjuż fl-Ewropa Ċentrali. Il-pajjiż huwa mdawwar mill-Ġermanja lejn il-Punent, l-Awstrija fin-Nofsinhar, is-Slovakkja lejn il-Lvant u l-Polonja lejn it-Tramuntana. Il-belt kapitali u l-akbar belt, b'1.3 miljun abitant, hija Praga. Ir-Repubblika Ċeka tinkludi t-territorji storiċi tal-Boħemja u l-Moravja u parti żgħira ta' Silesja.

Repubblika Ċeka
Česká republika
Česká republika – Bandiera Česká republika – Emblema
Mottu: "Pravda vítězí" (Ċek)
Verità prevali
Innu nazzjonali: "Kde domov můj?" (Ċek)
Fejna d-dar tiegħi?
EU-Czech Republic.svg
Belt kapitali
(u l-ikbar belt) 		Praga
50°05′N 14°28′E / 50.083°N 14.467°E / 50.083; 14.467

Lingwi uffiċjali Ċek[1]
Gvern Repubblika Parlamentari
 -  President Miloš Zeman
 -  Prim Ministru Bohuslav Sobotka
 -  Prim Ministru nominat
Formazzjoni
 -  Prinċipalità tal-Boħemja c. 870 
 -  Renju tal-Boħemja 1198 
 -  Ċekoslovakkja 28 ta' Ottubru 1918 
 -  Repubblika Soċjalista Ċeka 1 ta' Jannar 1969 
 -  Repubblika Ċeka 1 ta' Jannar 1993 
Sħubija fl-UE 1 ta' Mejju, 2004
Erja
 -  Total 78,866 km2 (116)
30,450 mil kwadru 
 -  Ilma (%) 2
Popolazzjoni
 -  stima tal-2012 10,513,209[2] (81)
 -  ċensiment tal- 10,436,560 
 -  Densità 134/km2 (84)
341/mili kwadri
PGD (PSX) stima tal-2012
 -  Total $286.952 biljun[3] 
 -  Per capita $27,190[3] 
PGD (nominali) stima tal-2012
 -  Total $196.072 biljun[3] 
 -  Per capita $18,579[3] 
IŻU (2013) ▲ 0.873[4] (għoli ħafna) (28)
Valuta Koruna Ċeka (CZK)
Żona tal-ħin CET (UTC+1)
Kodiċi telefoniku +420
TLD tal-internet .cz1
1 Id-dominju .eu hija wkoll użata u maqsuma mal-istati membri oħrajn tal-Unjoni Ewropeja.
Organizzazzjoni territorjali
Mappa

Is-sistema politikaImmodifika

 
Il-Palazz Wallenstein, is-sede tas-Senat Ċek/Wallenstein Palace, seat of the Czech Senate

Iċ-Ċekja hija repubblika parlamentari b'kap tal-gvern - il-prim ministru - u kap tal-istat - il-president. Il-pajjiż kien iffurmat fl-1993 wara li ċ-Ċekoslovakkja nqasmetfiċ-Ċekja u s-Slovakkja. Il-pajjiż issa huwa maqsum f'14-il reġjun, inkluża l-belt kapitali, Praga.

Il-kummerċ u l-ekonomijaImmodifika

L-aktar setturi importanti tal-ekonomija tar-Repubblika Ċeka fl-2018 kienu l-industrija (30.2%), il-kummerċ bl-ingrossa u bl-imnut, it-trasport, l-akkomodazzjoni u s-servizzi tal-ikel (19.2%), l-amministrazzjoni pubblika, id-difiża, l-edukazzjoni, is-saħħa tal-bniedem u l-attivitajiet ta' xogħol soċjali (15.5%).

Il-kummerċ fi ħdan l-UE jammonta għal 84% tal-esportazzjonijiet tar-Repubblika Ċeka (il-Ġermanja 32%, is-Slovakkja 8% u l-Polonja 6%), filwaqt li barra mill-UE 2% jmorru fl-Istati Uniti u fir-Russja.

F'termini ta' importazzjonijiet, 76% jiġu minn Stati Membri tal-UE (il-Ġermanja 29%, il-Polonja 9% u s-Slovakkja 6%), filwaqt li barra mill-UE 8% jiġu miċ-Ċina u 2% mill-Istati Uniti.

Iċ-Ċekja fl-UEImmodifika

Hemm 21 membru tal-Parlament Ewropew miċ-Ċekja.[5]

Fil-Kunsill tal-UE, il-ministri nazzjonali jiltaqgħu b'mod regolari biex jadottaw il-liġijiet tal-UE u jikkoordinaw il-politiki. Il-laqgħat tal-Kunsill jattendu għalihom regolarment rappreżentanti mill-gvern taċ-Ċekja, skont il-qasam ta' politika li jkun qed jiġi indirizzat.[5]

Il-Kunsill tal-UE m'għandux persuna waħda permanenti bħala president (bħal pereżempju, il-Kummissjoni jew il-Parlament). Minflok, ix-xogħol jitmexxa mill-pajjiż li jkollu l-Presidenza tal-Kunsill, li jinbidel kull sitt xhur.[5]

Matul dawn is-6 xhur, il-ministri mill-gvern ta' dak il-pajjiż jippresiedu u jgħinu jiddeterminaw l-aġenda tal-laqgħat tal-Kunsill f'kull qasam ta' politika, u jiffaċilitaw id-djalogu ma' istituzzjonijiet oħra tal-UE. Dati tal-Presidenzi taċ-Ċekja: Jan-Ġun 2009[5]

Il-Kummissarju nominat miċ-Ċekja għall-Kummissjoni Ewropea hi Vĕra JourováFittex it-traduzzjonijiet disponibbli tal-link preċedentiEN•••, il-Viċi President għall-Valuri u t-Trasparenza. Il-Kummissjoni hija rrappreżentata f'kull pajjiż tal-UE minn uffiċċju lokali, imsejjaħ “rappreżentanza”.[5]

Iċ-Ċekja għandha 12-il rappreżentant fil-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew. Dan il-korp konsultattiv – li jirrappreżenta lil dawk li jħaddmu, il-ħaddiema u gruppi oħra ta' interess – huwa kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex ikun hemm idea aħjar tal-bidliet possibbli tas-sitwazzjonijiet soċjali u tax-xogħol fil-pajjiżi membri.[5]

Iċ-Ċekja għandha 12-il rappreżentant fil-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni, l-assemblea tar-rappreżentanti reġjonali u lokali tal-UE. Dan il-korp konsultattiv jiġi kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex jiżgura li dawn il-liġijiet iqisu l-perspettiva minn kull reġjun tal-UE.[5]

Iċ-Ċekja tikkomunika wkoll mal-istituzzjonijiet tal-UE premezz tar-rappreżentanza permanenti fi Brussell. Bħala l-"ambaxxata tal-UE" tar-Repubblika Ċeka, il-kompitu ewlieni tagħha hu li l-interessi u l-politiki tal-pajjiż huma segwiti bl-aktar mod effettiv possibbli fl-UE.[5]

L-ammont li jħallas kull pajjiż tal-UE fil-baġit tal-UE huwa kkalkulat b'mod ġust, skont il-mezzi. Aktar ma tkun kbira l-ekonomija tal-pajjiż, aktar iħallas – u viċi versa. L-għan tal-baġit tal-UE mhuwiex li jipprova jqassam mill-ġdid il-ġid, iżda pjuttost jiffoka fuq il-ħtiġijiet tal-Ewropej b'mod ġenerali. Ċifri tal-2018 għaċ-Ċekja:

  • Nefqa totali tal-UE fiċ-Ċekja – € 4.123 biljun (ekwivalenti għal 2.10% tal-ekonomija Ċeka)
  • Kontribuzzjoni totali għall-baġit tal-UE – € 1.720 biljun (ekwivalenti għal 0.88% tal-ekonomija Ċeka)[5]

Il-flus imħallsa fil-baġit tal-UE miċ-Ċekja jgħinu biex jiġu ffinanzjati programmi u proġetti fil-pajjiżi kollha tal-UE - bħall-bini ta' toroq, is-sussidjar ta' riċerkaturi u l-ħarsien tal-ambjent.[5]

  • Praga (Praha)

  • Brno/Brünn

  • Liberec/Reichenberg

  • Olomouc/Olmütz/Ołomuniec

  • Ostrava/Uostrawa/Ostrawa/Mährisch-Ostrau

  • Karviná/Karwina/Karwin

  • Plzeň/Pilsen

  • Ceske Budejovice/Budweis

  • Hradec Králové/Königgrätz

  • Moravské Budějovice

  • Znojmo

  • Moravský Krumlov

  • Stařeč

  • Světlá nad Sázavou

  • Světlá nad Sázavou, Světlá nad Sázavou, knisja:: il-knisja ta’ San Venceslas.

  • Světlá nad Sázavou, Závidkovice, il-kappella.

  • Bystřice nad Pernštejnem

  • Nové Město na Moravě

  • Chotěboř/Chotieborsch

  • Humpolec

  • Havlíčkův Brod

  • Pelhřimov

  • Pelhřimov, veduta tat-triq: Palackého/ve to the Palackého street

  • Žďár nad Sázavou, Knisja tal-Pellegrinaġġ ta’ San Ġwann Nepomuceno/Pilgrimage Church of San Juan Nepomuceno.

  • Ihlava CZ main square PICT2911.jpg

    Jihlava/Iglau, In-naħa tal-Lvant tal-pjazza bil-knisja ta’ Sant’Injazju fuq ix-xellug u s-sala tal-belt fuq il-lemin/Eastern side of the square withh St Ignatius church in the left and city hall in the right.

  • Náměšť nad Oslavou

  • Telč, din hija l-pjazza ewlenija bi djar tas-seklu 16./this is the main square with 16th century houses.

  • Veduta ta' Telč, /View/Vista

  • Velké Meziříčí

  • Jaroměřice nad Rokytnou

  • Třebíč

  • Třebíč

  • Ústí nad Labem

  • Ústí nad Labem, Veduta tal-Mírové Náměstí mal-knisja.

  • Ústí nad Labem, Veduta tal-Mírové Náměstí bil-pont.

  • Ústí nad Labem, Hotel Vetruse.

  • Ústí nad Labem, Is-serratura ħdejn Střekov.

  • Ústí nad Labem, Veduta tar-raħal Vaňov.

  • Ústí nad Labem, Knisja f'Církvice.

  • Děčín, Veduta tal-belt u tax-xmara Elbe.

  • Děčín, Ix-Xmara Elbe hekk kif tgħaddi minn Děčín..

  • Děčín, Pont il-Qadim.

  • Děčín, Kwadra.

  • Děčín, il-kastell

  • Děčín, Knisja: il-knisja ta’ San Wenceslas u Blaze

  • Děčín, Knisja: Ix-xatt tax-xellug tal-Elba bil-Ħajt tar-Ragħaj

  • Skoda marka tal-karozzi Ċeka/Skoda a Czech car brand.

ReferenziImmodifika

  1. ^ "Lingwa Ċeka" (bl-Ingliż). Ministeru għall-Affarijiet Barranin (Ċekja). Miġbur 2011-11-14.
  2. ^ "Popolazzjoni". Czech Statistical Office. 2012-10-19. Miġbur 2012-12-19.
  3. ^ a b c d "Repubblika Ċeka" (bl-Ingliż). Fond Monetarju Internazzjonali. Miġbur 2013-04-17.
  4. ^ "Human Development Report 2013" (PDF) (bl-Ingliż). Nazzjonijiet Uniti. 2013. Miġbur 2013-03-14.
  5. ^ a b c d e f g h i j europa.eu
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Ċekja&oldid=288722"