Awstrija

pajjiż fl-Ewropa Ċentrali

L-Awstrija (Ġermaniż:Österreich), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Awstrija (bil-Ġermaniż: Republik Österreich.ogg Republik Österreich ), hi repubblika federali u pajjiż interkjuż ta' madwar 8.86 miljun ruħ[1] fl-Ewropa Ċentrali tal-Lvant. Il-pajjiż jaqsam fruntiera maċ-Ċekja u l-Ġermanja lejn it-Tramuntana, l-Ungerija u s-Slovakkja lejn il-Lvant, is-Slovenja u l-Italja fin-Nofsinhar, u l-Iżvizzera u l-Liechtenstein lejn il-Punent. It-territorju tal-Awstrija jkopri 83,879 kilometru kwadru (32,386 mi kw) u għandu klima moderata u alpina. It-territorju tal-Awstrija huwa ferm muntanjuż minħabba l-preżenza tal-Alpi; 32 % biss tal-pajjiż huwa b'għoli inqas minn 500 metru (1,640 ft), u l-ogħla punt huwa 3,798 metru (12,461 ft).[4] Il-maġġoranza tal-popolazzjoni lokali titkellem bid-djaletti Bavarjani tal-Ġermaniż bħala l-lingwa nattiva tagħha,[5] u l-Ġermaniż fil-forma standard tiegħu huwa l-lingwa uffiċjali tal-pajjiż.[6] Lingwi uffiċjali lokali oħra huma l-Ungeriż, il-Kroat Burgenland, u s-Sloven.[4]

Repubblika tal-Awstrija
Republik Österreich
Republik Österreich – Bandiera Republik Österreich – Emblema
Innu nazzjonali: 
Land der Berge, Land am Strome  (Ġermaniż)
Art tal-Muntanji, Art fuq ix-Xmara

Belt kapitali
(u l-ikbar belt)
Vjenna
48°12′N 16°21′E / 48.2°N 16.35°E / 48.2; 16.35

Lingwi uffiċjali Ġermaniż
Gvern Repubblika semi-presidenzjali federali
 -  President Alexander Van der Bellen
 -  Kanċillier Karl Nehammer
Indipendenza
 -  Dukat 1156 
 -  Arkdukat 1453 
 -  Imperu 1804 
 -  L-Ewwel Repubblika 1918–1934 
 -  Stat Federali 1934–1938 
 -  Anschluss 1938–1945 
 -  It-Tieni Repubblika mill-1945 
 -  Trattat tal-Istat fl-effett 27 ta' Lulju 1955 
Sħubija fl-UE 1 ta' Jannar 1995
Erja
 -  Total 83,878.99 km2 (113)
32,385.86 mil kwadru 
 -  Ilma (%) 1.7
Popolazzjoni
 -  ċensiment tal-2019 8,858,775[1] 
 -  Densità 106/km2 (107)
274/mili kwadri
PGD (PSX) stima tal-2012
 -  Total $359.021 biljun[2] 
 -  Per capita $42,408[2] 
PGD (nominali) stima tal-2012
 -  Total $398.594 biljun[2] 
 -  Per capita $47,083[2] 
IŻU (2011) 0.895[3] (għoli ħafna) (18)
Valuta Ewro () (EUR)
Żona tal-ħin CET (UTC+1)
Kodiċi telefoniku +43
TLD tal-internet .at
Mappa ta' Awstrija
Mappa ta' Awstrija

Il-fruntieri tal-Awstrija jammontaw għal 2,524 km, il-pajjiżi tal-fruntiera (8): ir-Repubblika Ċeka 402 km; Ġermanja 801 km; Ungerija 321 km; Italja 404 km; Liechtenstein 34 km; Slovakkja 105 km; Slovenja 299 km; Izvizzera 158 km.

Is-sistema politika immodifika

L-Awstrija hija repubblika parlamentari federali b’kap tal-gvern - il-Kanċillier - u kap tal-istat - il-President. Il-pajjiż hu magħmul minn disa' stati (Bundesländer). Il-gvernijiet reġjonali u federali t-tnejn li huma jeżerċitaw setgħa eżekuttiva. Il-Parlament Federali jikkonsisti minn żewġt ikmamar: il-Kamra Inferjuri (Nationalrat) - eletta direttament - u l-Kamra Superjuri (Bundesrat) - eletta mill-parlamenti reġjonali.[7]

Diviżjoni amministrattiva immodifika

L-Awstrija hi maqsuma f'disa' stati federali (bil-Ġermaniż: Bundesland, plural: Bundesländer) li mbagħad huma maqsumin f'84 distrett (Bezirk plural Bezirke) u 15-il Belt għandhom Statut Awtonomu (Statutarstadt, plural Statutarstädte). L-84 distrett huma maqsumin f'2,381 Komun (Gemeinde, plural Gemeinden).

 
Stati federati Awstriaċi
Stat Kapitali Erja
(Kilometru kwadru)
Populazzjoni
(1 ta' Jan 2017)
Densità
per km2
PDG (ewro)
(2012 Eurostat)
PDG per
capita
1. Burgenland Eisenstadt 3,965 291,942 73.6 7.311 bn 25,600
2. Kärnten Klagenfurt 9,536 561,077 58.8 17.62 bn 31,700
3. L-Awstrija l-Baxxa Sankt Pölten 19,178 1,665,753 86.9 49.75 bn 30,800
4. L-Awstrija l-Għolja Linz 11,982 1,465,045 122.3 53.863 bn 38,000
5. Salzburg Salzburg 7,154 549,263 76.8 23.585 bn 44,500
6. Steiermark Graz 16,401 1,237,298 75.4 40.696 bn 33,600
7. Tirol Innsbruck 12,648 746,153 59.0 28.052 bn 39,400
8. Vorarlberg Bregenz 2,601 388,752 149.5 14.463 bn 38,900
9. Vjenna 415 1,867,582 4,500 81.772 bn 47,300

Il-kummerċ u l-ekonomija immodifika

L-aktar setturi importanti tal-ekonomija tal-Awstrija fl-2018 kienu l-kummerċ bl-ingrossa u bl-imnut, it-trasport, l-akkomodazzjoni u s-servizzi tal-ikel (22.9 %), l-industrija (22 %) u l-amministrazzjoni pubblika, id-difiża, l-edukazzjoni, is-saħħa tal-bniedem u l-attivitajiet ta' xogħol soċjali (17.3 %).[7]

Il-kummerċ fl-UE jammonta għal 71 % tal-esportazzjonijiet tal-Awstrija (il-Ġermanja 30 %, l-Italja 6 % u s-Slovakkja 5 %), filwaqt li barra mill-UE 6 % jmorru fl-Istati Uniti u 5 % fl-Iżvizzera.[7]

F’termini ta’ importazzjonijiet, 78 % jiġu minn Stati Membri tal-UE (il-Ġermanja 41 %, l-Italja 6 % u ċ-Ċekja u n-Netherlands 4 %), filwaqt li barra mill-UE 4 % jiġu mill-Iżvizzera u 3 % miċ-Ċina.[7]

L-Awstrija fl-UE immodifika

Hemm 18-il membru tal-Parlament Ewropew mill-Awstrija.[7]

Fil-Kunsill tal-UE, il-ministri nazzjonali jiltaqgħu b'mod regolari biex jadottaw il-liġijiet tal-UE u jikkoordinaw il-politiki. Il-laqgħat tal-Kunsill jattendu għalihom regolarment rappreżentanti mill-gvern Awstrijak, skont il-qasam ta' politika li jkun qed jiġi indirizzat.[7]

Il-Kunsill tal-UE m’għandux persuna waħda permanenti bħala President (bħal pereżempju, il-Kummissjoni jew il-Parlament). Minflok, ix-xogħol jitmexxa mill-pajjiż li jkollu l-Presidenza tal-Kunsill, li jinbidel kull sitt xhur.[7]

Matul dawn is-sitt xhur, il-ministri mill-gvern ta’ dak il-pajjiż jippresiedu u jgħinu jiddeterminaw l-aġenda tal-laqgħat tal-Kunsill f’kull qasam ta’ politika, u jiffaċilitaw id-djalogu ma’ istituzzjonijiet oħra tal-UE.[7]

Dati tal-Presidenzi Awstrijaċi:

Lul-Diċ 1998 | Jan-Ġun 2006 | Lul-Diċ 2018

Il-Kummissarju nominat mill-Awstrija għall-Kummissjoni Ewropea huwa Johannes Hahn, li hu responsabbli għall-Baġit u l-Amministrazzjoni.[7]

Il-Kummissjoni hija rrappreżentata f’kull pajjiż tal-UE minn uffiċċju lokali, imsejjaħ “rappreżentanza”.[7]

L-Awstrija għandha 12-il rappreżentant fil-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew. Dan il-korp konsultattiv - li jirrappreżenta lil dawk li jħaddmu, il-ħaddiema u gruppi oħra ta’ interess - huwa kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex ikun hemm idea aħjar tal-bidliet possibbli tas-sitwazzjonijiet soċjali u tax-xogħol fil-pajjiżi membri.[7]

L-Awstrija għandha 12-il rappreżentant fil-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni, l-assemblea tal-UE tar-rappreżentanti reġjonali u lokali. Dan il-korp konsultattiv jiġi kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex jiżgura li dawn il-liġijiet iqisu l-perspettiva minn kull reġjun tal-UE.[7]

L-Awstrija tikkomunika wkoll mal-istituzzjonijiet tal-UE permezz tar-rappreżentanza permanenti tagħha fi Brussell. Bħala l-“ambaxxata għall-UE” tal-Awstrija, il-kompitu ewlieni tagħha huwa li tiżgura li l-interessi u l-politiki tal-pajjiż huma segwiti b’mod effettiv kemm jista’ jkun fl-UE.[7]

L-ammont li jħallas kull pajjiż tal-UE fil-baġit tal-UE huwa kkalkulat b’mod ġust, skont il-mezzi. Aktar ma tkun kbira l-ekonomija tal-pajjiż, aktar iħallas – u viċi versa. L-għan tal-baġit tal-UE mhuwiex li jipprova jqassam mill-ġdid il-ġid, iżda pjuttost jiffoka fuq il-ħtiġijiet tal-Ewropej b’mod ġenerali. [7]

Ċifri tal-2018 għall-Awstrija [7]

  • Nefqa totali tal-UE fl-Awstrija – €1.953 biljun (ekwivalenti għal 0.51 % tal-ekonomija Awstrijaka)
  • Kontribuzzjoni totali għall-baġit tal-UE – €3.277 biljun (ekwivalenti għal 0.85 % tal-ekonomija Awstrijaka)

Il-flus imħallsa fil-baġit tal-UE mill-Awstrija jgħinu biex jiġu ffinanzjati programmi u proġetti fil-pajjiżi kollha tal-UE - bħall-bini ta’ toroq, is-sussidjar ta’ riċerkaturi u l-ħarsien tal-ambjent.[7]

Referenzi immodifika

  1. ^ a b "Bevölkerung Österreichs wuchs 2018 um 0,41% auf 8,86 Millionen am 1. Jänner 2019" (bil-Ġermaniż). Statistik Austria. 2019-05-21. Miġbur 2019-12-14.
  2. ^ a b ċ d "Awstrija" (bl-Ingliż). Fond Monetarju Internazzjonali.
  3. ^ "Human Development Report 2011" (PDF) (bl-Ingliż). Ġnus Magħquda. 2011. Miġbur 2011-11-08.
  4. ^ a b "Austria". Ktieb tal-Fatti tad-Dinja (bl-Ingliż). Aġenzija tal-Intelliġenza Ċentrali. 2009-05-14. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2009-06-10. Miġbur 2009-05-31.
  5. ^ "Die Bevölkerung nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland" (PDF) (bil-Ġermaniż). Statistik Austria. Arkivjat (PDF) mill-orġinal fl-2010-11-13. Miġbur 2010-11-17.
  6. ^ "Austria" (bl-Ingliż). Encyclopædia Britannica. 2009-05-31. Arkivjat mill-orġinal fl-2009-04-19. Miġbur 2009-05-31.
  7. ^ a b ċ d e f ġ g h ħ i ie j k l Awstrija, europa.eu

Ħoloq esterni immodifika