Wikipedija

Estonja

stat sovran fl-Ewropa tal-Grigal

L-Estonja en-us-Estonia.ogg ɨsˈtoʊniə (għajnuna·info) (Estonjan:Eesti), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Estonja (Estonjan:Eesti Vabariik), hi stat fir-Reġjun Baltiku fl-Ewropa ta' Fuq. Il-pajjiż huwa mdawwar fit-tramuntana mill-Golf tal-Finlandja, lejn il-punent mill-Baħar Baltiku, fin-nofsinhar il-Latvja (343 km), u lejn il-lvant mill-Lag Peipus u r-Russja (338.6 km).[5] In-naħa l-oħra tall-Baħar Baltiku għandha l-Iżvezja fil-punent u l-Finlandja fit-tramuntana. It-territorju tal-Estonja jkopri 45,227 km2 (17,462 mi kw), u huwa influwenzat mill-klima kontinentali umida.

Repubblika tal-Estonja
Eesti Vabariik
Eesti Vabariik – Bandiera Eesti Vabariik – Emblema
Innu nazzjonali: Mu isamaa, mu õnn ja rõõm

EU-Estonia.svg
Belt kapitali
(u l-ikbar belt) 		Tallinn
59°25′N 24°45′E / 59.417°N 24.75°E / 59.417; 24.75

Lingwi uffiċjali Estonjan
Gvern Repubblika parlamentari
 -  President Kersti Kaljulaid
 -  Prim Ministru Kaja Kallas
 -  Kelliem tal-parlament Jüri Ratas
Indipendenza
 -  Awtonomija ddikjarata 12 ta' April 1917 
 -  Indipendenza ddikjarata
imbagħad rikonoxxuta		 24 ta' Frar 1918
2 ta' Frar 1920 
 -  L-Ewwel okkupazzjoni Sovjetika 1940–1941 
 -  Okkupazzjoni mill-Ġermanja Nażista 1941–1944 
 -  It-tieni okkupazzjoni Sovjetika 1944–1991 
 -  Indipendenza restawrata 20 ta' Awwissu 1991 
Sħubija fl-UE 1 ta' Mejju, 2004
Erja
 -  Total 45,227 km2 (132)
17,413 mil kwadru 
 -  Ilma (%) 4.45%
Popolazzjoni
 -  stima tal-2013 1,286,540[2] (151)
 -  ċensiment tal-2011 1,294,455 [1] 
 -  Densità 29/km2 (181)
75/mili kwadri
PGD (PSX) stima tal-2012
 -  Total $29.088 biljun[3] 
 -  Per capita $21,713[3] 
PGD (nominali) stima tal-2012
 -  Total $21.863 biljun[3] 
 -  Per capita $16,319[3] 
IŻU (2013) ▲ 0.846[4] (għoli ħafna) (33)
Valuta Ewro (EUR)
Żona tal-ħin EET (UTC+2)
Kodiċi telefoniku +372
TLD tal-internet .ee
Estonja 2021
Università ta' Tartu
Organizzazzjoni territorjali

Is-sistema politikaImmodifika

L-Estonja hija repubblika parlamentari. Il-kap tal-gvern tagħha - il-prim ministru - huwa maħtur mill-president u approvat mill-parlament. Dan huwa responsabbli mis-setgħa eżekuttiva mogħtija lill-gvern. Il-kap tal-istat - il-president - huwa elett mill-Parlament jew il-kulleġġ elettorali għal 5 snin. Il-Parlament għandu 101 membri, eletti kull 4 snin. Il-pajjiż huwa maqsum fi 15-il kontea u 79 muniċipalità.[6]

Il-kummerċ u l-ekonomijaImmodifika

L-aktar setturi importanti tal-ekonomija tal-Estonja fl-2018 kienu l-kummerċ bl-ingrossa u bl-imnut, it-trasport, l-akkomodazzjoni u s-servizzi tal-ikel (21.1%), l-industrija (20.8%) u l-amministrazzjoni pubblika, id-difiża, l-edukazzjoni, is-saħħa tal-bniedem u l-attivitajiet ta' xogħol soċjali (15.6%).[6]

Il-kummerċ fi ħdan l-UE jammonta għal 68% tal-esportazzjonijiet tal-Estonja (il-Finlandja 16%, l-Iżvezja 11% u l-Latvja 10%), filwaqt li barra mill-UE 6% jmorru fl-Istati Uniti u fir-Russja.[6]

F’termini ta’ importazzjonijiet, 77% jiġu minn Stati Membri tal-UE (il-Finlandja 13%, il-Ġermanja 10% u l-Litwanja 9%), filwaqt li barra mill-UE 9% jiġu mir-Russja u 4% miċ-Ċina.[6]

L-Estonja fl-UEImmodifika

Hemm 6 membri tal-Parlament Ewropew mill-Estonja.[6]

Fil-Kunsill tal-UE, il-ministri nazzjonali jiltaqgħu b'mod regolari biex jadottaw il-liġijiet tal-UE u jikkoordinaw il-politiki. Il-laqgħat tal-Kunsill jattendu għalihom regolarment rappreżentantiFittex it-traduzzjonijiet disponibbli tal-link preċedentiEN••• tal-gvern Estonjan, skont il-qasam tal-politika li jkun qed jiġi indirizzat.[6]

Il-Kunsill tal-UE m’għandux persuna waħda permanenti bħala president (bħal pereżempju, il-Kummissjoni jew il-Parlament). Minflok, ix-xogħol jitmexxa mill-pajjiż li jkollu l-Presidenza tal-Kunsill, li jinbidel kull sitt xhur. Matul dawn is-6 xhur, il-ministri mill-gvern ta’ dak il-pajjiż jippresiedu u jgħinu jiddeterminaw l-aġenda tal-laqgħat tal-Kunsill f’kull qasam ta’ politika, u jiffaċilitaw id-djalogu ma’ istituzzjonijiet oħra tal-UE. Dati tal-presidenzi Estonjani: Lul-Diċ 2017.[6]

Il-Kummissarju nominat mill-Estonja għall-Kummissjoni Ewropea hi Kadri Simson, li hi responsabbli għall-Enerġija.[6]

Il-Kummissjoni hija rrappreżentata f’kull pajjiż tal-UE minn uffiċċju lokali, imsejjaħ “rappreżentanza”.[6]

L-Estonja għandha 6 rappreżentanti fil-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew. Dan il-korp konsultattiv – li jirrappreżenta lil dawk li jħaddmu, il-ħaddiema u gruppi oħra ta’ interess – huwa kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex ikun hemm idea aħjar tal-bidliet possibbli tas-sitwazzjonijiet soċjali u tax-xogħol fil-pajjiżi membri.[6]

L-Estonja għandha 6 rappreżentanti fil-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni, l-assemblea tal-UE tar-rappreżentanti reġjonali u lokali. Dan il-korp konsultattiv jiġi kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex jiżgura li dawn il-liġijiet iqisu l-perspettiva minn kull reġjun tal-UE.[6]

L-Estonja tikkomunika wkoll mal-istituzzjonijiet tal-UE permezz tar-rappreżentanza permanenti tagħha fi Brussell. Bħala l-“ambaxxata għall-UE” tal-Estonja, il-kompitu ewlieni tagħha hu li tiżgura li l-interessi u l-politiki tal-pajjiż huma segwiti b’mod effettiv kemm jista’ jkun fl-UE.[6]

L-ammont li jħallas kull pajjiż tal-UE fil-baġit tal-UE huwa kkalkulat b’mod ġust, skont il-mezzi. Aktar ma tkun kbira l-ekonomija tal-pajjiż, aktar iħallas – u viċi versa. L-għan tal-baġit tal-UE mhuwiex li jipprova jqassam mill-ġdid il-ġid, iżda pjuttost jiffoka fuq il-ħtiġijiet tal-Ewropej b’mod ġenerali. [6]

Ċifri tal-2018 għall-Estonja:[6]

  • Nefqa totali tal-UE fl-Estonja – € 0.759 biljun (ekwivalenti għal 3.03% tal-ekonomija Estonjana)
  • Kontribuzzjoni totali għall-baġit tal-UE – € 0.210 biljun (ekwivalenti għal 0.84% tal-ekonomija Estonjana)

Il-flus imħallsa fil-baġit tal-UE mill-Estonja jgħinu biex jiġu ffinanzjati programmi u proġetti fil-pajjiżi kollha tal-UE – bħall-bini ta’ toroq, is-sussidjar ta’ riċerkaturi u l-ħarsien tal-ambjent.[6]

  • Narva

  • Tartu

  • Narva

  • Il-Kastell ta’ Hermann/Hermann Castle/Castillo de/do Hermann (Hermanni linnus)

  • Fuerte/Forte/Fortizza Ivangorod Fort

  • Fuerte/Forte/Fortizza Narva Fort ()

  • Fuerte/Forte/Fortizza Ivangorod Fort

  • Fuerte/Forte/Fortizza Ivangorod Fort

  • Il-Belt ta' Valga, il-Knisja u l-Istazzjon tal-Ferroviji ta' Jaani (San Ġwann)/Valga Town Hall, Jaani (St. John´s) Church and Railway Station/La Ciudad de Valga, la Iglesia y la Estación de Ferrocarril de Jaani (San Juan).

  • Petsery

  • Petsery

  • Il-bandiera attwali fuq it-torri Pikk Hermann, il-Kastell/Castle ta' Toompea, Tallinn.

  • Bandiera tal-Estonja fuq it-torri tal-għassa Suur Munamägi, l-ogħla punt fl-Estonja, fi 318-il metru (1,043 pied) 'il fuq mil-livell tal-baħar.

  • Ċpar ta’ filgħodu fir-Riżerva Naturali ta’ Põhja-Kõrvemaa.

  • Bandiera ta' salib Estonjan użata fil-gżira ta' Vormsi.

  • Jaan Künnap fuq Ibn Sina Peak, l-ewwel darba li l-bandiera Estonjana kienet murija 'l fuq minn 7,000 metru (23,000 pied).

  • Il-bandiera oriġinali (1881) tas-Soċjetà tal-Istudenti Estonjani.

  • Bnadar Estonjani waqt it-tħabbira tad-dikjarazzjoni tal-Indipendenza f'Pärnu fit-23 ta' Frar 1918. Waħda mill-ewwel immaġini tar-Repubblika tal-Estonja.

  • 24.02. Kell 8.33. 1989 Toompeal (02).jpg

    Il-bandiera Estonjana blu-iswed-abjad ittajret f'Pikk Hermann fl-24 ta' Frar, 1989.

  • Fuerte/Forte/Fortizza Ivangorod Fort, Il-knejjes ta' San Nikola (1498) u d-Dormizzjoni tal-Verġni (1558) ġewwa l-ħitan tal-fortizza/The churches of Saint Nicholas (1498) and the Dormition of the Virgin (1558) within the fortress walls/Las iglesias de San Nicolás (1498) y la Dormición de la Virgen (1558) dentro de la murallas de la fortaleza.

ReferenziImmodifika

  1. ^ "PHC 2011 RESULTS". Statistics Estonia. Miġbur 2013-01-16.
  2. ^ "Statistics Estonia". Stat.ee. 2013-01-01.
  3. ^ a b c d "Estonja". International Monetary Fund. Miġbur 2013-04-17.
  4. ^ "Human Development Report 2011". United Nations. 2011. Miġbur 2011-08-14.
  5. ^ Repubblika Estonjana. Websajt uffiċjali tar-Repubblika tal-Estonja (Estonjan)
  6. ^ a b c d e f g h i j k l m n o europa.eu, Estonja
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Estonja&oldid=287186"