Wikipedija

Università Nazzjonali Awtonoma tal-Messiku

università fil-Belt tal-Messiku, il-Messiku

L-Università Nazzjonali Awtonoma tal-Messiku jew l-UNAM (bl-Ispanjol: Universidad Nacional Autónoma de México, UNAM) hija università pubblika tar-riċerka fil-Belt tal-Messiku, il-Messiku. B'mod konsistenti tiġi kklassifikata bħala waħda mill-aqwa universitajiet fl-Amerka Latina[1][2][3], fejn hija wkoll l-ikbar f'termini ta' ammont ta' studenti.[4] Parti mill-kampus prinċipali tal-UNAM fil-Belt tal-Messiku, magħrufa bħala Ciudad Universitaria (Belt Universitarja), hija Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[5] Din il-parti ġiet iddisinjata minn uħud mill-iżjed arkitetti rinomati tal-Messiku tas-seklu 20 u ospitat il-Logħob Olimpiku tas-sajf tal-1968. Fil-kampus prinċipali ġew impittra affreski minn uħud mill-iżjed artisti rinomati fl-istorja tal-Messiku, fosthom Diego Rivera u David Alfaro Siqueiros. B'rati ta' aċċettazzjoni li normalment ikunu taħt l-10 %, l-UNAM hija magħrufa wkoll għall-proċess ta' aċċettazzjoni kompetittiv tagħha.[6] Ir-rebbieħa Messikani kollha tal-Premju Nobel kienu studenti jew għallmu fl-UNAM.[7]

Is-siġill uffiċjali tal-UNAM.

L-UNAM ġiet stabbilita fil-forma moderna tagħha fit-22 ta' Settembru 1910 minn Justo Sierra[8][9][10][11] bħala alternattiva lajka għall-predeċessur tagħha, l-Università Rjali u Papali tal-Messiku (l-ewwel università bl-istil tal-Punent fl-Amerka ta' Fuq, stabbilita fl-1551).[12][13] L-UNAM kisbet awtonomija amministrattiva mill-gvern fl-1929. Dan wassal biex l-università jkollha l-libertà li tiddefinixxi l-kurrikulu tagħha stess u tamministra l-baġit tagħha mingħajr l-interferenza tal-gvern. Dan kellu effett qawwi fuq il-ħajja akkademika fl-università, fejn uħud isostnu li ta spinta lil-libertà u lill-indipendenza akkademika.[14] L-UNAM kienet ukoll il-post fejn twieled il-moviment tal-istudenti tal-1968.[15]

Storja

immodifika
 
Justo Sierra.

L-istabbiliment tal-università jmur lura għall-1551, meta Carlos I, ir-Re ta' Spanja (Karlu V, l-Imperatur tal-Imperu Ruman Sagru) ħareġ digriet dwar l-istabbiliment tal-Università tal-Messiku.[16] L-università ngħatat isem ġdid fit-22 ta' Settembru 1910 minn Justo Sierra, li dak iż-żmien kien il-Ministru għall-Edukazzjoni fir-reġim ta' Porfirio Díaz, li pprova joħloq istituzzjoni differenti ħafna mill-prekursur tagħha tas-seklu 19, l-Università Rjali u Papali tal-Messiku, li kienet ġiet stabbilita fil-21 ta' Settembru 1551 permezz ta' digriet irjali mill-Prinċep Eredi Filippu f'isem Karlu I ta' Spanja u li ngħalqet għalkollox fl-1865 minn Massimiljanu I tal-Messiku.[17][18][19] Minflok reġa' ta l-ħajja lil istituzzjoni li hu qies bħala anakronistika b'rabtiet sfiqa mal-Knisja Kattolika Rumana, huwa kellu l-għan li joħloq fużjoni u fl-istess ħin ikabbar il-kulleġġi deċentralizzati tal-edukazzjoni għolja tal-Belt tal-Messiku (inkluż l-eks fakultajiet tal-università l-antika), u joħloq università ġdida, b'natura lajka u b'ambitu nazzjonali, li twassal għal riorganizzazzjoni tal-edukazzjoni għolja fil-pajjiż, isservi bħala mudell għall-pożittiviżmu u tħaddan l-ideat tal-liberaliżmu Messikan dominanti.

Il-proġett inizjalment għaqqad flimkien il-kulleġġi tal-Belle Arti, tan-Negozju, tax-Xjenza Politika, tal-Ġurisprudenza, tal-Inġinerija, tal-Mediċina, fost oħrajn, u l-iskejjel preparatorji nazzjonali;[20] l-ewwel rettur tal-università kien Joaquin Eguía y Lis.[21]

L-isfidi tal-università l-ġdida kienu l-iktar politiċi, minħabba r-Rivoluzzjoni Messikana li kienet għaddejja u l-fatt li l-gvern federali kellu kontroll dirett fuq il-politiki u l-kurrikulu tal-università; uħud irreżistew l-istabbiliment tagħha għal raġunijiet filosofiċi. Din l-oppożizzjoni wasslet għal tfixkil fil-funzjonament tal-università meta l-instabbiltà politika obbligat ir-riżenji fil-gvern, inkluż dik tal-President Díaz. Internament, l-ewwel strajk tal-istudenti seħħ fl-1912 bi protesta kontra l-metodi ta' eżaminar introdotti mid-direttur tal-Fakultà tal-Ġurisprudenza, Luis Cabrera. Sa Lulju ta' dik is-sena, il-maġġoranza tal-istudenti tad-dritt iddeċidew li jabbandunaw l-università biex jissieħbu fl-Iskola Ħielsa tad-Dritt li kienet għadha kemm inħolqot.[21]

 
Joaquin Eguia Lis.

Fl-1914 l-isforzi inizjali biex tinkiseb l-awtonomija għall-università fallew. Fl-1920, José Vasconcelos sar ir-rettur. Fl-1921, huwa ħoloq is-siġill tal-iskola: ix-xbieha ta' ajkla u ta' kondor wara mappa tal-Amerka Latina, mill-fruntiera tat-Tramuntana tal-Messiku sa Tierra del Fuego, u l-motto, "L-Ispirtu għandu jitkellem għall-poplu tiegħi". L-isforzi biex tinkiseb l-awtonomija għall-università komplew fil-bidu tas-snin 20 tas-seklu 20. F'nofs is-snin 20 tas-seklu 20, it-tieni mewġa ta' strajkijiet tal-istudenti opponiet sistema ġdida tal-għoti tal-marki. L-istrajkijiet kienu jinkludu dimostrazzjonijiet kbar fejn bosta studenti abbandunaw il-klassijiet fl-iskola tad-dritt u kien hemm konfrontazzjonijiet mal-pulizija fl-iskola tal-mediċina. L-istudenti li ħadu sehem fl-istrajkijiet kienu appoġġati minn bosta professuri u negozjati sussegwenti eventwalment wasslu l-awtonomija għall-università. L-istituzzjoni ma baqgħetx iktar dipendenza tas-Segretarjat tal-Edukazzjoni Pubblika; ir-rettur tal-università sar l-awtorità finali, u b'hekk elimina ħafna mid-diskrepanza fl-awtorità li kienet toħloq il-konfużjoni.[22]

Matul is-snin 30 tas-seklu 20, ir-rettur tal-UNAM kien Manuel Gómez Morín. Il-gvern ipprova jimplimenta edukazzjoni soċjalista fl-universitajiet Messikani, iżda Gómez Morín, bosta professuri, u l-Kattoliċi opponew dan it-tentattiv bħala ksur tal-libertà akkademika. Gómez Morín, bl-appoġġ ta' grupp ta' studenti stabbiliti mill-Ġiżwiti, l-Unión Nacional de Estudiantes Católicos, irnexxielu jopponi l-edukazzjoni soċjalista. L-UNAM appoġġat ir-rikonoxximent taċ-ċertifikati akkademiċi mill-iskejjel preparatorji Kattoliċi, u dan ivvalida l-funzjoni edukattiva tagħhom. L-UNAM kellha rwol importanti fl-istabbiliment tal-istituzzjoni tal-Ġiżwiti fl-1943, l-Universidad Iberoamericana fl-1943.[23] Madankollu, l-UNAM opponiet inizjattivi fl-Universidad Iberoamericana fis-snin ta' wara, u opponiet l-istabbiliment ta' esponenti fir-relazzjonijiet industrijali u l-komunikazzjoni.[24]

Fl-1943 ttieħdu d-deċiżjonijiet inizjali biex l-università tiġi ttrasferita mid-diversi binjiet li kienet tokkupa fiċ-ċentru tal-belt lejn kampus ġdid u kkonsolidat; is-Ciudad Universitaria (litteralment Belt Universitarja) l-ġdida ġiet stabbilita f'San Ángel, fin-Nofsinhar tal-belt.[25] L-ewwel ġebla li tpoġġiet kienet dik tal-fakultà tax-Xjenzi, l-ewwel binja tal-Belt Universitarja. Il-President Miguel Alemán Valdés ipparteċipa fiċ-ċerimonja fl-20 ta' Novembru 1952. L-Istadjum Olimpiku Universitarju ġie inawgurat fl-istess jum. Fl-1957 il-Kunsill tad-Dottorati nħoloq biex jirregola u jorganizza l-istudji universitarji.[26]

Strajk kbir ieħor tal-istudenti, mill-ġdid minħabba r-regolamenti dwar l-eżamijiet, seħħ fl-1966. L-istudenti invadew ir-rettorat u obbligaw lir-rettur jirriżenja. Il-Bord tar-Reġġenti ma aċċettax din ir-riżenja, għaldaqstant il-professuri strajkjaw, u pparalizzaw l-università u obbligaw lill-Bord jaċċetta. Fis-sajf, seħħew protesti vjolenti f'għadd ta' kampusijiet tal-iskejjel preparatorji affiljati tal-università. Il-pulizija ħadu l-kontroll ta' diversi kampusijiet tal-edukazzjoni għolja u ndarbu xi persuni.

L-istudenti fl-UNAM, flimkien ma' universitajiet oħra tal-Belt tal-Messiku, immobilizzaw il-moviment tal-istudenti tal-Messiku tal-1968, il-protesti kontra l-Logħob Olimpiku tal-1968 fil-Belt tal-Messiku, iżda wkoll firxa sħiħa ta' tensjonijiet politiċi u soċjali. Matul Awwissu 1968, iffurmaw protesti fil-kampus prinċipali kontra l-azzjonijiet tal-pulizija fiċ-ċentru tal-belt. Il-protesti kibru f'moviment tal-istudenti li talab ir-riżenja tal-kap tal-pulizija, fost affarijiet oħra. F'Settembru saru protesti oħra, li kulma jmur saru iktar frekwenti u attiraw iktar nies. Matul laqgħa tal-mexxejja tal-istudenti, l-armata sparat fuq il-binja ta' Chihuahua f'Tlatelolco, fejn suppost kien hemm l-organizzazzjoni tal-istudenti. Fil-massakru ta' Tlatelolco, l-azzjoni tal-pulizija rriżultat f'ħafna imwiet, midruba u detenuti. Il-protesti komplew wara dan l-avveniment. Għaxart ijiem wara biss, sar il-ftuħ tal-Logħob Olimpiku tal-1968 fl-Istadjum Universitarju. L-università ngħalqet għat-tul tal-Logħob Olimpiku.[27]

 
Il-Librerija tal-UNAM fl-1974.

Fis-snin 70 u 80 tas-seklu 20 infetħu kampusijiet anċillari f'partijiet oħra tal-Messiku u f'inħawi fil-qrib, sabiex is-sistema tiġi ddeċentralizzata. Kien hemm xi strajkijiet żgħar tal-istudenti, l-iktar minħabba s-sistema tal-għoti tal-marki u t-tagħlim.[28][29]

L-aħħar strajk kbir tal-istudenti fl-università seħħ fl-1999-2000 meta l-istudenti għalqu l-kampus għal kważi sena biex jipprotestaw kontra proposta biex l-istudenti li jkunu jifilħu jkollhom iħallsu l-ekwivalenti ta' 150 dollaru Amerikan għal kull semestru. Saru referenda kemm mill-università kif ukoll mill-università u minn dawk li kienu jipproponu u jieħdu sehem fl-istrajks, iżda l-ebda naħa ma aċċettat ir-riżultati tan-naħa l-oħra. Skont ordni ta' mħallef, il-pulizija daħlet fil-binjiet okkupati minn dawk li kienu qed jagħmlu l-istrajk fis-7 ta' Frar 2000, u temmew l-istrajk.[30][31][32]

Fl-2009 l-università ngħatat il-Premju tal-Prinċep tal-Asturias għall-Komunikazzjoni u għall-Umanitajiet[33], bħala l-bidu taċ-ċelebrazzjoni taċ-ċentenarju tagħha b'diversi attivitajiet li baqgħu sejrin sal-2011.[34]

L-UNAM b'mod attiv inkludiet il-minoranzi f'diversi oqsma edukattivi, bħat-teknoloġija.[35][36][37] Fl-2016, l-università adottat pjattaforma tan-Nazzjonijiet Uniti fil-kampusijiet kollha tagħha sabiex tappoġġa u tagħti s-setgħa lin-nisa.[38][39][40]

Siġill

immodifika

José Vasconcelos, li kien ir-rettur tal-universitá fl-1920, esprima l-importanza li tintemm l-oppressjoni u li ma jibqax ikun hemm tixrid tad-demm fil-konfrontazzjonijiet bħalma kien hemm fl-imgħoddi, u minflok l-università tkun post tal-kultura u tal-edukazzjoni li permezz tagħhom tinkiseb era ġdida fil-pajjiż, fejn il-Messikani jkollhom f'moħħhom il-ħtieġa li l-popli u l-kulturi jingħaqdu lil hinn mill-fatturi spiritwali, razzjali u territorjali, u jirriflettu l-unifikazzjoni tal-Amerikani Latini. Dawn l-elementi ġew riflessi fis-siġill tal-università, rappreżentata b'ajkla Messikana u kondor tal-Andes, li jiffurmaw ajkla b'żewġt irjus, appoġġata b'allegorija tal-vulkani u kaktus, li jirrappreżentaw l-għeruq tal-Messikani. Fil-parti ċentrali tat-tarka hemm il-mappa tal-Amerka Latina, mill-fruntiera tat-Tramuntana tal-Messiku sal-Kap Horn. Mal-mappa hemm il-frażi "Għall-poplu tiegħi għandu jitkellem l-ispirtu". Fil-parti ta' fuq tas-siġill hemm żigarella bil-kliem "L-Università Awtonoma Nazzjonali tal-Messiku".

Motto

immodifika

Il-motto tal-università nazzjonali, "Għall-poplu tiegħi għandu jitkellem l-ispirtu", jiżvela l-vokazzjoni umanistika li biha ġiet stabbilita. L-awtur ta' din il-frażi, José Vasconcelos, sar rettur fl-1920, fil-qafas tar-Riforma Universitarja tal-Amerka Latina, u fi żmien meta t-tamiet tar-Rivoluzzjoni Messikana kienu għadhom ħajjin. Kien hemm fidi kbira nazzjonalistika u l-ispirtu ta' fidwa kien estiż fl-ambjent. "Dan il-motto ifisser twemmin li r-razza tagħna se telabora kultura ta' tendenzi ġidda, ta' essenza spiritwali u ħielsa", spjega l-"Master of America" meta ppreżenta l-proposta bil-motto. Iktar 'il quddiem, jispeċifika: "Immaġinajt it-tarka tal-università li ppreżentajt lill-Kunsill, bejn wieħed u ieħor bil-kliem tal-motto, li jfisser li qomna minn lejl twil ta' oppressjoni".

Emblema

immodifika

Fl-20 ta' April 1974, ir-rettur ta' dak iż-żmien Guillermo Soberón Acevedo ppreżenta l-emblema sportiva ġdida tal-UNAM fl-Awditorju tal-Fakultà tax-Xjenzi. L-università kkummissjonat id-disinn lil Manuel Andrade Rodríguez, bħala parti mir-rinnovazzjoni tad-Direttorat Ġenerali tal-Attivitajiet tal-Isport u tar-Rikreazzjoni. L-emblema ntgħażlet fost 16-il emblema, u kienu meħtieġa iktar minn 800 skizz.[41]

L-emblema tikkonsisti minn wiċċ puma lewn id-deheb, magħmul mill-kontorn ta' ponn magħluq, fuq triangolu blu bit-truf ittondjati. Min-naħa l-oħra, dan it-triangolu jesprimi t-tliet pilastri fundamentali tal-università: l-edukazzjoni, ir-riċerka u d-diffużjoni tal-kultura.

L-emblema tal-puma sservi bħala siġill għat-timijiet sportivi tal-università. Fl-2013, il-gazzetta Brittanika The Guardian inkludietha f'lista ta' wħud mill-iżjed emblemi notevoli fil-futbol.[42]

Kampusijiet

immodifika

Belt Universitarja

immodifika
 
Veduta ġenerali tal-kampus.

Il-"Belt Universitarja" hija l-kampus prinċipali tal-UNAM, u tinsab fid-distrett ta' Coyoacán fil-parti tan-Nofsinhar tal-Belt tal-Messiku. Il-kostruzzjoni tal-kampus ċentrali tal-UNAM kienet l-idea ċentrali ta' żewġ studenti mill-Iskola Nazzjonali tal-Arkitettura fl-1928: Mauricio De Maria y Campos[43] u Marcial Gutiérrez Camarena. Ġiet iddisinjata mill-arkitetti Mario Pani, Armando Franco Rovira, Enrique del Moral, Eugenio Peschard, Ernesto Gómez Gallardo Argüelles, Domingo García Ramos, u oħrajn bħal Mauricio De Maria y Campos li dejjem wera interess kbir li jipparteċipa fil-proġett. L-arkitetti De Maria y Campos, Del Moral u Pani ngħataw ir-responsabbiltà bħala diretturi u koordinaturi biex kull wieħed minnhom jassenja arkitett għal kull binja jew struttura qrib l-Istadjum Olimpiku Universitarju, madwar 40 fakultà u istituti, iċ-Ċentru Kulturali, riżerva ekoloġika, il-Librerija Ċentrali, u xi mużewijiet. Inbniet matul is-snin 50 tas-seklu 20 fuq lava antika li ssolidifikat biex tissostitwixxi għadd ta' binjiet sparpaljati fil-Belt tal-Messiku, fejn kienu jingħataw il-klassijiet. Tlestiet fl-1954, u kważi hija reġjun separat fi ħdan il-Belt tal-Messiku, bir-regoli, bil-kunsilli u sa ċertu punti bil-pulizija tagħha stess, b'mod iktar fundamentali mill-biċċa l-kbira tal-universitajiet madwar id-dinja.

F'Ġunju 2007, il-kampus prinċipali tal-Belt Universitarja ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[44]

Kampusijiet anċillari

immodifika
 
Ġonna tal-Iskola tal-Edukazzjoni Għolja ta' Aragon.

Minbarra l-Belt Universitarja (Ciudad Universitaria), l-UNAM għandha diversi kampusijiet fiż-Żona Metropolitana tal-Belt tal-Messiku (Acatlán, Aragón, Cuautitlán, Iztacala u Zaragoza), kif ukoll oħrajn f'diversi postijiet madwar il-Messiku (f'Santiago de Querétaro, Morelia, Mérida, Sisal, Ensenada, Cuernavaca, Temixco u Leon), immirati l-iktar lejn ir-riċerka u l-istudji universitarji tal-ewwel lawrija. Il-Fakultà tal-Mużika tagħha, li qabel kienet l-Iskola Nazzjonali tal-Mużika, tinsab f'Coyoacán. Iċ-Ċentru tat-Tagħlim għall-Barranin għandu kampus f'Taxco, fl-istat ta' Guerrero fin-Nofsinhar tal-Messiku, li jiffoka fuq il-lingwa Spanjola u l-kultura Messikana għall-barranin, kif ukoll postijiet oħra fid-distrett lussuż ta' Polanco fiċ-ċentru tal-Belt tal-Messiku.

L-università għandha skejjel ta' estensjoni fl-Istati Uniti u fil-Kanada, li jiffukaw fuq il-lingwa Spanjola, il-lingwa Ingliża, il-kultura Messikana, u, fil-każ tal-UNAM fil-Kanada, il-lingwa Franċiża. Fl-Istati Uniti hemm l-UNAM ta' San Antonio, Texas; l-UNAM ta' Los Angeles, California; l-UNAM ta' Chicago, Illinois; u l-UNAM ta' Seattle, Washington.

Topera Ċentri għall-Istudji Messikani u/jew ĊentrI tat-Tagħlim għall-Barranin f'Beijing, iċ-Ċina (b'mod konġunt mal-Università tal-Istudji Barranin ta' Beijing); f'Madrid, Spanja (b'mod konġunt mal-Istitut Cervantes); f'San Jose, il-Costa Rica (b'mod konġunt mal-Università ta' Costa Rica); f'Londra, ir-Renju Unit (mal-King's College London); f'Pariġi, Franza (b'mod konġunt mal-Università ta' Pariġi-Sorbonne); u f'Northridge, California, l-Istati Uniti (b'mod konġunt mal-California State University Northridge).

Mużewijiet u binjiet ta' interess

immodifika

Palacio de Minería

immodifika
 
Il-binja tal-Colegio de Minería (Kulleġġ tax-Xogħol fil-Minjieri) fit-Triq ta' Tacuba fiċ-ċentru storiku tal-Belt tal-Messiku.

Il-Palazz Kolonjali tax-Xogħol fil-Minjieri jinsab fiċ-ċentru storiku tal-Belt tal-Messiku u jaqa' taħt ir-responsabbiltà tal-Fakultà tal-Inġinerija tal-UNAM. Qabel kien magħruf bħala L-Iskola tal-Inġinerija, għandu tliet sulari, u jospita il-Fiera Internazzjonali tal-Kotba ("Feria Internacional del Libro" jew "FIL") u l-Jum Internazzjonali tal-Kungress tas-Sigurtà tal-Qasam tal-Kompjuters ("DISC"). Barra minn hekk, fih hemm wirja permanenti ta' kotba storiċi, l-iktar opri topografiċi u naturalisti ta' xjenzati Messikani tas-seklu 19, li tinstab fl-eks librerija tal-Iskola tal-Inġinerija. Fih ukoll diversi wirjiet marbuta max-xogħol fil-minjieri, li kien qasam ċentrali tal-inġinerija matul il-kolonizzazzjoni Spanjola. Il-binja titqies bħala wieħed mill-iżjed eżempji sinifikanti tal-arkitettura Messikana ta' żmienha, iddisinjata minn Manuel Tolsa matul it-tmexxija kolonjali Spanjola bi stil Neoklassiku tas-seklu 18.

Casa del Lago

immodifika

Id-Dar tal-Lag fil-Park ta' Chapultepec fil-Belt tal-Messiku hija post iddedikat għal attivitajiet kulturali, fosthom iż-żfin inġenerali, it-teatru u ż-żfin klassiku. Tintuża wkoll bħala post fejn jiltaqgħu diversi organizzazzjonijiet u kumitati universitarji.

Mużew ta' San Ildefonso

immodifika

Dan il-mużew u ċentru kulturali jitqies bħala l-post fejn twieled il-moviment tal-opri mal-ħitan (murales) Messikani. Il-Mużew ta' San Ildefonso inizjalment kien skola prestiġjuża tal-Ġiżwiti fejn l-istudenti kienu jgħixu u jistudjaw fiha, u wara l-Gwerra tar-Riforma, reġgħet saret prestiġjuża fil-qasam edukattiv bħala Skola Preparatorja Nazzjonali, marbuta mill-qrib mal-istabbiliment tal-UNAM. Din l-iskola u l-binja, ingħalqet għalkollox fl-1978, u mbagħad reġgħet infetħet bħala mużew u ċentru kulturali fl-1994, b'amministrazzjoni konġunt bejn l-UNAM, il-Kunsill Nazzjonali għall-Kultura u l-Arti u l-gvern tad-Distrett Federali tal-Belt tal-Messiku. Il-mużew għandu wirjiet permanenti u temporanji tal-arti u tal-arkeoloġija, kif ukol bosta affreski mpittra fuq il-ħitan tiegħu minn José Clemente Orozco, Diego Rivera u oħrajn. Il-kumpless jinsab bejn it-Triq ta' San Ildefonso u t-Triq ta' Justo Sierra fiċ-ċentru storiku tal-Belt tal-Messiku.

Mużew Universitarju ta' Chopo

immodifika
 
Il-Mużew Universitarju tal-Arti Moderna (MUAC).

Il-Mużew Universitarju ta' Chopo għandu arkitettura artistika, panewijiet kbar tal-kristall u żewġ torrijiet tal-ħadid iddisinjati minn Gustave Eiffel. Infetaħ b'parti mill-kollezzjoni tal-eks Mużew Pubbliku tal-Istorja Naturali, l-Arkeoloġija u l-Istorja, li eventwalment sar il-Mużew Nazzjonali tal-Kulturi. Intuża bħala l-Mużew Nazzjonali tal-Istorja Naturali għal kważi 50 sena, u issa jintuża għal wirjiet temporanji tal-arti viżiva.

Mużew Sperimentali ta' El Eco

immodifika

Il-Museo Experimental El Eco huwa waħda miż-żewġ binjiet tal-artist modern Ġermaniż Mathias Goeritz u huwa eżempju ta' arkitettura emozzjonali. Goeritz kien kollaboratur qrib tal-arkitett Luis Barragán u awtur ta' diversi skulturi pubbliċi, inkluż it-Torres de Satélite. Il-binja ġiet akkwistata u rinnovata mill-Università Nazzjonali fl-2004 u mill-2005 tintuża għall-wiri tal-arti kontemporanja u għall-kompetizzjoni tal-arkitettura ta' Pabellón Eco li ssir kull sena.

Osservatorju Astronomiku Nazzjonali

immodifika

L-Osservatorju Astronomiku Nazzjonali jinsab fil-katina muntanjuża ta' Sierra San Pedro Mártir f'Baja California, madwar 130 kilometru fin-Nofsinhar tal-fruntiera bejn l-Istati Uniti u l-Messiku. Ilu jopera mill-1970, u attwalment għandu tliet teleskopji kbar ta' riflessjoni.

Sit ta' Wirt Dinji

immodifika

L-Università Nazzjonali Awtonoma tal-Messiku (UNAM) ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2007.[5]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' tliet kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (i) "Rappreżentazzjoni ta' kapulavur frott il-kreattività tal-bniedem"; il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[5]

Rebbieħa tal-Premju Nobel

immodifika

It-tliet rebbieħa Messikani kollha tal-Premju Nobel kien studenti tal-UNAM:

Barra minn hekk, ħdax-il għalliem tal-UNAM ħadu sehem fil-Premju Nobel għall-Paċi (Ana María Cetto darbtejn), fl-1995, fl-2005 u fl-2007; bħala membri tal-Konferenza ta' Pugwash, tal-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija Atomika u l-Panel Intergovernattiv dwar it-Tibdil fil-Klima.[45][46]

 
Il-Mużew tax-Xjenza UNIVERSUM.
 
L-ambjent tal-Belt Universitarja.

Nies notevoli

immodifika

Studenti notevoli

immodifika
 
Il-Pjazza tal-Istudenti.

Kapijiet ta' stat

immodifika

Politiċi

immodifika

Diplomatiċi

immodifika
 
Il-Konkwista tal-Enerġija ta' José Chávez Morado mal-Fakultà tax-Xjenza.

Artisti, kittieba u umanisti

immodifika

Tobba u kirurgi

immodifika
  • Celia Mercedes Alpuche Aranda (viċi direttur ġenerali taċ-Ċentru għar-Riċerka dwar il-Mard Infettiv)
  • Carlos Fernández del Castillo (speċjalist tal-mard fil-pankreas, tal-kirurġija pankreatobiljarja u tal-kirurġija gastrointestinali fl-Isptar Ġenerali ta' Massachusetts, l-Istati Uniti)[52]
  • Fernando Antonio Bermúdez Arias (tabib, kardjologu, xjenzat, kittieb, għalliem, storiku, artist u difensur soċjali prominenti)
  • Ignacio Chávez (tabib Messikan prominenti, li stabbilixxa l-ewwel żona tal-kardjoloġija fl-Isptar Ġenerali tal-Messiku. Huwa kien ir-rettur tal-Università Awtonoma Nazzjonali tal-Messiku (1965-1966). Huwa stabbilixxa diversi istituzzjonijiet Messikani tal-Kardjoloġija u nħatar tabib onorarju jew rettur ta' 95 università madwar id-dinja. Huwa kien membru fundatur ta' El Colegio Nacional fl-1943)
  • Jorge Calles-Escandón (endokrinologu, li jispeċjalizza fil-bijopsija tat-tirojde, fid-dijabete tat-tip 1, fid-dijabete tat-tip 2 u fil-pompi tal-insulina fil-Wake Forest Baptist Medical Center, l-Istati Uniti)
  • David Herzog, espert tal-mard relatat mal-ikel u professur onorarju tal-Psikjatrija fil-Harvard Medical School
  • Anastasio López Escobedo (Hijo Predilecto de San Miguel de Allende, Benemérito de Guanajuato, Diputado Constituyente Congreso 1917)
  • Alberto P. León (tabib, professur, u Segretarju tas-Saħħa tal-Messiku)
  • Gerardo Jiménez Sánchez (pedjatra, president fundatur tas-Soċjetà Messikana tal-Mediċina Ġenomika)
  • Mauricio Tohen, professur distint u President tad-Dipartiment tal-Psikjatrija u x-Xjenzi Komportamentali fl-Università ta' New Mexico
  • Nora Volkow (direttur tal-Istitut Nazzjonali tal-Abbuż tad-Drogi)

Xjenzati

immodifika

Negozjanti

immodifika
  • Carlos Slim (negozjant tal-inġinerija u r-raba' l-iktar persuna sinjura attwalment fid-dinja).

Atleti

immodifika

Organizzazzjoni

immodifika
 
Il-ġonna tal-Fakultà tal-Inġinerija.

L-UNAM hija organizzata f'fakultajiet jew kulleġġi, iktar milli dipartimenti. Huma disponibbli l-ewwel lawriji kif ukoll studji postgradwatorji. L-UNAM hija responsabbli wkoll għall-Iskola Preparatorja Nazzjonali u għall-Kulleġġ tax-Xjenzi u l-Umanitajiet, li jikkonsistu minn diversi skejjel tal-edukazzjoni għolja fil-Belt tal-Messiku. Meta wieħed jgħodd l-istudenti kollha tal-UNAM fl-entitajiet edukattivi differenti, l-UNAM għandha iktar minn 324,413 student, u b'hekk hija waħda mill-ikbar universitajiet fid-dinja.

Fakultajiet u kulleġġi

immodifika

L-UNAM għandha sett ta' fakultajiet li jkopru oqsma akkademiċi differenti bħall-inġinerija jew id-dritt. Il-fakultajiet kollha tal-UNAM joffru studji tal-ewwel lawrija u studji postgradwatorji (masters u dottorati). Madankollu, l-iskejjel li fl-UNAM jissejħu "skejjel nazzjonali" joffru biss studji tal-ewwel lawrija, u dawn it-tip ta' entitajiet edukattivi normalment ikunu ffukati l-iktar fuq l-esperjenza prattika. Dan huwa l-każ tal-Iskola Nazzjonali tal-Infermerija u tal-Ostetrija, u l-Iskola Nazzjonali tax-Xogħol Soċjali.[53]

 
Il-Fakultà tax-Xjenzi.
 
Il-Fakultà tal-Kimika.

Lista ta' fakultajiet u istituti

immodifika
  • Fakultajiet (li joffru diplomi u lawriji)
    • Il-Fakultà tal-Kontabbiltà u tal-Amministrazzjoni
    • Il-Fakultà tal-Arkitettura
    • Il-Fakultà tal-Arti u tad-Disinn
    • Il-Fakultà tal-Kimika
    • Il-Fakultà tal-Ekonomija
    • Il-Fakultà tal-Inġinerija
    • Il-Fakultà tal-Edukazzjoni Għolja ta' Acatlán
    • Il-Fakultà tal-Edukazzjoni Għolja ta' Aragón
    • Il-Fakultà tal-Edukazzjoni Għolja ta' Cuautitlán
    • Il-Fakultà tal-Edukazzjoni Għolja ta' Iztacala
    • Il-Fakultà tal-Edukazzjoni Għolja ta' Zaragoza
    • Il-Fakultà tad-Dritt
    • Il-Fakultà tal-Mediċina
    • Il-Fakultà tal-Mużika
    • Il-Fakultà tal-Odontoloġija
    • Il-Fakultà tal-Filosofija u tal-Lingwi
    • Il-Fakultà tax-Xjenzi Politiċi u Soċjali
    • Il-Fakultà tal-Psikoloġija
    • Il-Fakultà tax-Xjenzi
    • Il-Fakultà tal-Mediċina Veterinarja u tal-Annimali
  • Skejjel Nazzjonali (li joffru lawriji biss)
    • L-Iskola Nazzjonali tal-Infermerija u tal-Ostetrija
    • L-Iskola Nazzjonali tax-Xogħol Soċjali
    • L-Iskola Preparatorja Nazzjonali (b'disa' skejjel tal-edukazzjoni għolja)
    • L-Iskola Nazzjonali tal-Edukazzjoni Għolja ta' Morelia (fl-istat ta' Michoacan)
    • L-Iskola Nazzjonali tal-Edukazzjoni Għolja ta' León (fl-istat ta' Guanajuato)
    • L-Iskola Nazzjonali tal-Edukazzjoni Għolja ta' Mérida (fl-istat ta' Yucatán)
    • L-Iskola Nazzjonali tal-Edukazzjoni Għolja ta' Juriquilla (fl-istat ta' Querétaro)
    • L-Iskola u l-Kulleġġ Nazzjonali tax-Xjenzi u tal-Umanitajiet (b'ħames skejjel tal-edukazzjoni għolja)

Sistema Edukattiva tal-Università Miftuħa u Fuq Distanza

immodifika

Is-Sistema Edukattiva tal-Università Miftuħa u Fuq Distanza jew "Sistema de Universidad Abierta y Educación a Distancia" (SUAyED) hija alternattiva għall-edukazzjoni fil-kampus tal-università. Il-programmi tal-edukazzjoni miftuħa jirrikjedu l-assitenza fil-kampus mill-inqas għal jum kull ħmistax, normalment nhar ta' Sibt (semipreżenza). Il-programmi tal-edukazzjoni fuq distanza jkunu online għalkollox u jużaw kontenut ipprovdut permezz ta' pjattaformi online, fejn l-istudenti, l-għalliema u l-pari jikkomunikaw ma' xulxin online. Madwar 32,000 student tal-UNAM isegwu programmi miftuħa jew fuq distanza.[54]

Is-SUAyED toffri korsijiet tal-ewwel lawrija u studji postgradwatorji.

Riċerka

immodifika
 
Bastiment għar-riċerka oċeanografika.

L-UNAM hija eċċellenza f'bosta oqsma tar-riċerka. L-università tospita bosta mill-istituzzjonijiet ewlenin tar-riċerka fil-Messiku. F'dawn l-aħħar snin, l-università attirat studenti u xjenzati professjonali mid-dinja kollha, l-iktar mir-Russja, mill-Indja u mill-Istati Uniti, u b'hekk inħolqot komunità xjentifika unika u diversifikata.

Ir-riċerka xjentifika fl-UNAM hija maqsuma bejn il-fakultajiet, l-istituti, iċ-ċentri u l-iskejjel, u tkopri firxa ta' dixxiplini fl-Amerka Latina. Xi istituti notevoli tal-UNAM huma l-Istitut tal-Astronomija, l-Istitut tal-Bijoteknoloġija, l-Istitut tax-Xjenzi Nukleari, l-Istitut tal-Ekoloġija, l-Istitut tal-Fiżika, l-Istitut tal-Enerġiji Rinnovabbli, l-Istitut tal-Fiżjoloġija Ċellulari, l-Istitut tal-Ġeofiżika, l-Istitut tal-Inġinerija, l-Istitut tar-Riċerka dwar il-Materjali, l-Istitut tal-Kimika, l-Istitut tax-Xjenza Bijomedika u l-Istitut tal-Matematika Applikata u r-Riċerka tas-Sistemi.

 
L-Osservatorju ta' San Pedro Mártir tal-UNAM f'Baja California.

Iċ-ċentri tar-riċerka għandhom it-tendenza li jiffukaw fuq problemi multidixxiplinari li jkunu partikolarment rilventi għall-Messiku u għall-pajjiżi li qed jiżviluppaw, b'mod partikolari, iċ-Ċentru għax-Xjenzi Applikati u l-Iżvilupp Teknoloġiku, li jiffoka fuq ir-rabta bejn ix-xjenzi u l-problemi tad-dinja reali (eż. l-ottika u n-nanoxjenzi), u ċ-Ċentru għar-Riċerka dwar l-Enerġija, li jwettaq riċerka dinjija fl-enerġiji alternattivi.

Iċ-ċentri kollha tar-riċerka huma miftuħa għall-istudenti mid-dinja kollha. L-UNAM għandha għadd ta' programi għall-istudenti fi ħdan il-pajjiż, u jintużaw internships xjentifiċi biex titħeġġeġ ir-riċerka fil-pajjiż.

L-UNAM installat l-ewwel superkompjuter tagħha msejjaħ Sirio (Cray Y/MP) fl-1991. Mill-2013 topera superkompjuter imsejjaħ Miztli (HP) għar-riċerka xjentifika.

Studenti u fakultà

immodifika

Sports, klabbs u tradizzjonijiet

immodifika
 
It-tim tal-futbol tal-UNAM.

Klabb tal-futbol professjonali

immodifika

Il-klabb tal-futbol tal-UNAM, Club Universidad Nacional, jipparteċipa fil-Liga MX, l-ogħla diviżjoni tal-futbol Messikan. Il-klabb rebaħ darbtejn wara xulxin l-Apertura u l-Clausura fl-2004. Il-grawnd tagħhom huwa l-Estadio Olímpico Universitario jew l-Istadjum Olimpiku Universitarju.

Tim tal-volleyball tal-Pumas

immodifika

It-tim tal-volleyball tal-UNAM, Pumas, kellu suċċess kbir fuq livell nazzjonali u internazzjonali. Il-kowċ tat-tim nazzjonali tal-volleyball tal-Messiku kien jilgħab mal-Pumas, u diversi plejers tat-tim nazzjonali huma wkoll studenti tal-UNAM, u wħud lagħbu fil-Logħob Olimpiku ta' Rio.[55]

Tradizzjonijiet kulturali

immodifika

L-università għandha tradizzjoni li kull sena jsiru offerti (bl-Ispanjol: ofrenda) f'Jum il-Mejtin fil-pjazza prinċipali tal-Belt Universitarja. Kull fakultà tagħmel offerta, u fiċ-ċentru, normalment ikun hemm offerta kbira skont tema li tikkorrispondi mal-festivitajiet tal-università għal dik is-sena partikolari.

Attiviżmu politiku

immodifika
 
Veduta mill-ajru tal-Istadjum Olimpiku tal-UNAM.

L-istudenti u l-professuri tal-UNAM ġeneralment jitqiesu bħala attivi ħafna politikament fil-Messiku kollu. Mis-sena 2000, binja żgħira fil-Fakultà tal-Umanitajiet (qrib il-Librerija Ċentrali) effettivament kienet taħt il-kontroll ta' grupp ta' studenti anarkokomunisti, li bidlu isem il-post minn "Awditorju ta' Justo Sierra" għal "Awditorju ta' Che Guevara". Filwaqt li l-biċċa l-kbira tal-istudenti normalment ikunu qrib ideoloġiji u movimenti tax-Xellug, l-università pproduċiet ukoll diversi politiċi u negozjanti prominenti tal-Lemin u neoliberali, bħall-President Carlos Salinas de Gortari, ir-rettur Kattoliku Manuel Gómez Morín u n-negozjant għani Carlos Slim.

L-istorja tal-UNAM wasslet biex l-università taqbeż ferm għall-minoranzi, speċjalment in-nisa fil-qasam tat-teknoloġija. Il-Fakultà tal-Inġinerija organizzat flimkien ma' Google wħud mill-ikbar Hackathons tal-Amerka Latina.

Assoċjazzjonijiet tal-istudenti

immodifika

L-UNAM fiha diversi assoċjazzjonijiet tal-istudenti attwali li jipprovdu attivitajiet ekstrakurrikulari lill-komunità inġenerali, li jarrikkixxu l-attivitajiet universitarji b'avvenimenti kulturali, soċjali u xjentifiċi:

  • Fundación UNAM;
  • Nibiru Sociedad Astronomica;
  • SAFIR.

Referenzi

immodifika
  1. ^ "QS Latin America University Rankings 2023". Top Universities (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-23.
  2. ^ Strauss, Karsten. "The Top 10 Universities In Latin America In 2017". Forbes (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-23.
  3. ^ "The UNAM is among the best universities in the world". El Universal (bl-Ispanjol). 2019-06-19. Miġbur 2022-10-23.
  4. ^ Hollander, Kurt (2008-01-27). "A Campus Serves as a Needed Oasis in a Crowded City" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-23.
  5. ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Central University City Campus of the <i>Universidad Nacional Autónoma de México</i> (UNAM)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-23.
  6. ^ Valle-Jones, Diego (2014-04-07). "Analysis of the UNAM's entrance exam". Diego Valle-Jones's Blog (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-23.
  7. ^ "History" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-23.
  8. ^ "About UNAM". web.archive.org. 2013-05-15. Arkivjat mill-oriġinal fl-2013-05-15. Miġbur 2022-10-23.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  9. ^ Sierra, Justo (1910). "Discurso en el acto de la inauguración de la Universidad Nacional de México" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2008-10-03. Miġbur 2022-10-23.
  10. ^ Lempérière, Annick. "Los dos centenarios de la Independencia mexicana (1910–1921): de la historia patria a la antropología cultural" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2008-10-03. Miġbur 2022-10-23.
  11. ^ Garciadiego, Javier. "De Justo Sierra a Vasconcelos. La Universidad Nacional durante la Revolución Mexicana" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2011-08-17. Miġbur 2022-10-23.
  12. ^ "Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM)". Top Universities (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-23.
  13. ^ Natasha (2022-10-21). "35 Interesting & FUN Facts About Mexico". theworldpursuit.com (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-23.
  14. ^ Elizalde, Guadalupe, Piedras en el Camino de la UNAM, EDAMEX, 1999. p. 49.
  15. ^ "University Officials Yield to Student Strike in Mexico". archive.nytimes.com. Miġbur 2022-10-23.
  16. ^ "General Direction of International Affairs - UNAM, Mexico \ History". web.archive.org. 2014-08-14. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2014-08-14. Miġbur 2022-10-23.
  17. ^ Méndez Arceo, Sergio (1990). La Real y Pontificia Universidad de México: antecedentes, tramitación y despacho de las reales cédulas de erección (in Spanish). Mexico City: Universidad Nacional Autónoma de México. pp. 93–100. ISBN 968-36-1704-2.
  18. ^ Catholic Encyclopedia (1911), Catholic Encyclopedia, Volume 10, Appleton, p. 260, ISBN 9780595392414.
  19. ^ Charles A. Hale (2014), The Transformation of Liberalism in Late Nineteenth-Century Mexico, Princeton University Press, p. 193, ISBN 9781400863228.
  20. ^ "Acerca de la UNAM". web.archive.org. 2009-09-18. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2009-09-18. Miġbur 2022-10-23.
  21. ^ a b "About UNAM". web.archive.org. 2009-02-01. Arkivjat mill-oriġinal fl-2009-02-01. Miġbur 2022-10-23.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  22. ^ "About UNAM". web.archive.org. 2008-06-04. Arkivjat mill-oriġinal fl-2008-06-04. Miġbur 2022-10-23.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  23. ^ David Espinosa, Jesuit Student Groups, the Universidad Iberoamericana, and Political Resistance in Mexico, 1913-1979. Albuquerque: the University of New Mexico Press 2014, p. 11.
  24. ^ Espinosa, Jesuit Student Groups, pp. 96-97.
  25. ^ "About UNAM". web.archive.org. 2008-04-12. Arkivjat mill-oriġinal fl-2008-04-12. Miġbur 2022-10-23.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  26. ^ "About UNAM". web.archive.org. 2008-03-05. Arkivjat mill-oriġinal fl-2008-03-05. Miġbur 2022-10-23.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  27. ^ "About UNAM". web.archive.org. 2008-04-12. Arkivjat mill-oriġinal fl-2008-04-12. Miġbur 2022-10-23.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  28. ^ "About UNAM". web.archive.org. 2008-04-12. Arkivjat mill-oriġinal fl-2008-04-12. Miġbur 2022-10-23.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  29. ^ "About UNAM". web.archive.org. 2008-04-12. Arkivjat mill-oriġinal fl-2008-04-12. Miġbur 2022-10-23.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  30. ^ "University Officials Yield to Student Strike in Mexico". archive.nytimes.com. Miġbur 2022-10-23.
  31. ^ "Big Majority Votes to End Strike at Mexican University". archive.nytimes.com. Miġbur 2022-10-23.
  32. ^ "BBC News | AMERICAS | Mexican police storm university". news.bbc.co.uk. Miġbur 2022-10-23.
  33. ^ "archive.ph". archive.ph. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-08-25. Miġbur 2022-10-23.
  34. ^ "UNAM celebra desde ahora su centenario | Ediciones Impresas Milenio". web.archive.org. 2009-10-20. Arkivjat mill-oriġinal fl-2009-10-20. Miġbur 2022-10-23.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  35. ^ Torres, Karen Julibeth Quevedo (2015-03-08). "Ser ingeniera en los tiempos de Agustín Lara" (bl-Ispanjol). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2022-10-23. Miġbur 2022-10-23.
  36. ^ Milenio.com "’Hackatón’ une a mujeres para crear casas inteligentes"
  37. ^ "Facultad de Ingeniería / Coordinación de Comunicación". www.comunicacionfi.unam.mx. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2022-10-23. Miġbur 2022-10-23.
  38. ^ "La UNAM respalda la igualdad de género con 'He for She'". Excélsior (bl-Ispanjol). 2016-08-29. Miġbur 2022-10-23.
  39. ^ "UNAM se adhiere al programa He For She de la ONU". El Universal (bl-Ispanjol). 2016-08-29. Miġbur 2022-10-23.
  40. ^ "He for She | TVUNAM". web.archive.org. 2016-10-04. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2016-10-04. Miġbur 2022-10-23.
  41. ^ "Cumple 40 años el escudo de los Pumas de la UNAM". Excélsior (bl-Ispanjol). 2014-04-20. Miġbur 2022-10-23.
  42. ^ "The Joy of Six: weird and wonderful football club crests | John Ashdown". the Guardian (bl-Ingliż). 2013-12-13. Miġbur 2022-10-23.
  43. ^ "Creación de Ciudad Universitaria". www.comitedeanalisis.unam.mx. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2022-10-23. Miġbur 2022-10-23.
  44. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Three new sites inscribed on UNESCO's World Heritage List". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-23.
  45. ^ "All Nobel Peace Prizes". NobelPrize.org (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-24.
  46. ^ "Boletines". web.archive.org. 2007-10-18. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-10-18. Miġbur 2022-10-24.
  47. ^ "Forbes List Directory". Forbes (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-24.
  48. ^ "Nombra la UNAM a Bernardo Sepúlveda, investigador extraordinario, y a Juan José Sánchez Sosa, profesor emérito". www.dgcs.unam.mx. Miġbur 2022-10-24.
  49. ^ "Andrés Manuel López Obrador". gob.mx (bl-Ispanjol). Miġbur 2022-10-24.
  50. ^ "Colegio Nacional". web.archive.org. 2014-03-09. Arkivjat mill-oriġinal fl-2014-03-09. Miġbur 2022-10-24.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  51. ^ "About Mark | Mark Kirk | Senator for Illinois". web.archive.org. 2016-05-24. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2016-05-24. Miġbur 2022-10-24.
  52. ^ "MIT Medical - Clinical Staff - Carlos Fernandez del Castillo". web.archive.org. 2007-12-18. Arkivjat mill-oriġinal fl-2007-12-18. Miġbur 2022-10-24.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  53. ^ "Docencia-Unidades académicas". web.archive.org. 2010-09-24. Arkivjat mill-oriġinal fl-2010-09-24. Miġbur 2022-10-24.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  54. ^ Cervantes-Perez, Francisco; Vadillo, Guadalupe; Bucio, Jackeline; Herrera, Alma (2019-03-20). "Characterizing UNAM's Open Education System Using the OOFAT Model". The International Review of Research in Open and Distributed Learning (bl-Ingliż). 20 (4).
  55. ^ "Daniel Vargas, un ingeniero de la UNAM que competirá en los Juegos Olímpicos". deporte.unam.mx. Miġbur 2022-10-24.
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Università_Nazzjonali_Awtonoma_tal-Messiku&oldid=315271"