Wikipedija

Lista ta' Siti ta' Wirt Dinji fl-Oċeanja

lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-Oċeanja

L-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (UNESCO) iddeżinjat 37 Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-Oċeanja. Din fiha 14-il pajjiż, fosthom il-Gżejjer Marshall, il-Gżejjer Solomon, New Zealand, Vanuatu, l-Istati Uniti (Hawaii), ir-Renju Unit (il-Gżejjer Pitcairn), Papua New Guinea, Franza (New Caledonia u l-Polineżja Franċiża), Fiġi, l-Istati Federati tal-Mikroneżja, Kiribati, iċ-Ċilì (Rapa Nui), Palau, u l-maġġoranza tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO li jinsabu fl-Awstralja.

It-Teatru tal-Opri ta' Sydney billejl.

L-ewwel tliet Siti ta' Wirt Dinji mir-reġjun kienu l-Iskoll il-Kbir tal-Qroll, il-Park Nazzjonali ta' Kakadu u l-Lagi ta' Willandra, li tniżżlu fl-1981, tliet snin wara l-ħolqien tal-lista.[1] Ir-reġjun fih l-ikbar tliet Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fid-dinja: iż-Żona Protetta tal-Gżejjer Phoenix, Papahānaumokuākea, u l-Iskoll il-Kbir tal-Qroll. Barra minn hekk, iż-Żona Naturali Selvaġġa tat-Tażmanja hija waħda mill-uniċi żewġ siti li jissodisfaw saħansitra seba' kriterji tal-għażla tal-UNESCO minn għaxra (is-sit l-ieħor huwa l-Muntanja Tai fiċ-Ċina).

Kull sena, il-Kumitat tal-Wirt Dinji tal-UNESCO jista' jiddeżinja siti ġodda fil-lista, jew ineħħi s-siti li ma jissodisfawx iktar il-kriterji tal-għażla tal-UNESCO. L-UNESCO tiddeżinja s-siti abbażi ta' għaxar kriterji tal-għażla; kull sit irid jissodisfa mill-inqas wieħed mill-għaxar kriterji. Il-kriterji (i) sa (vi) huma kulturali, filwaqt li l-kriterji (vii) sa (x) huma naturali. Is-siti "mħallta" huma siti li jissodisfaw kriterji bħala sit kulturali u bħala sit naturali.[2][3]

Il-Kumitat tal-Wirt Dinji jista' jispeċifika wkoll li sit jinsab fil-periklu, u jikkwota "kundizzjonijiet li jheddu l-istess karatteristiċi tal-għażla tal-UNESCO li wasslu biex is-sit jitniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO".[4] Fl-2013, il-Kumitat tal-Wirt Dinji żied il-Lvant ta' Rennell fil-lista ta' siti fil-periklu minħabba t-theddida tal-attivitajiet tal-qtugħ tas-siġar li kienet qed ixxekkel il-valur universali straordinarju tas-sit.[5]

Siti ta' Wirt Dinji

immodifika

NB: * Siti transnazzjonali (bl-asterisk)

Sit Ritratt Post Kriterji tal-Għażla Sena tad-deżinjazzjoni Deskrizzjoni
Park Nazzjonali ta' Kakadu   Territorju tat-Tramuntana i, vi, vii, ix, x (imħallat) 1981 L-Aboriġini Awstraljani ilhom jgħixu f'Kakadu għal iktar minn 50,000 sena. It-tinqix fuq il-blat u t-tpittir fl-għerien li jmorru lura eluf ta' snin jagħtu ħjiel dwar il-ħajja tas-soċjetajiet preistoriċi tal-kaċċaturi-ġemmiegħa, b'tradizzjonijiet li għadhom jeżistu sal-lum. L-arti fuq il-blat turi bnedmin u annimali, inkluż xi speċijiet li ilhom estinti. Mill-perspettiva naturali, il-park iħaddan firxa wiesgħa ta' ekosistemi, fosthom boskijiet tas-savanna, foresti fil-beraħ, pjanuri tal-għargħar, mangrovji, artijiet imtajna tal-mareat, kosti, u foresti tal-monsoons. L-artijiet mistagħdra huma protetti bħala siti ta' Ramsar. Il-park jospitaw bosta speċijiet ta' għasafar, rettili u ħut. Saru modifiki fiż-żona ta' lqugħ tas-sit fl-1987, fl-1992 u fl-2011. Fl-istampa jidhru l-Kaskati ta' Jim Jim.[6]
Skoll il-Kbir tal-Qroll   Queensland vii, viii, ix, x (naturali) 1981 L-Iskoll il-Kbir tal-Qroll, estiż fuq 2,000 km (1,200 mil) tul il-kosta ta' Queensland, huwa l-ikbar sistema ta' skoll tal-qroll fid-dinja u l-iżjed wieħed estensiv. Jikkonsisti minn madwar 2,500 skoll tal-qroll individwali u mijiet ta' gżejjer u qaliet tar-ramel. L-Iskoll il-Kbir tal-Qroll huwa rikk fil-bijodiversità tal-ispeċijiet tal-baħar, b'400 tip ta' qroll, 1,500 speċi ta' ħut, u 4,000 tip ta' mollusk. Fih jgħixu wkoll speċijiet fil-periklu ta' estinzjoni bħad-dugongu u l-fekruna l-ħadra tal-baħar. L-Iskoll il-Kbir tal-Qroll ilu jinbidel tul il-millenji. Il-bidliet fil-livell tal-baħar matul il-glaċjazzjoni Kwarternarja jidhru fil-qroll l-antik. Illum il-ġurnata, l-iskoll tal-qroll qed jissawwar bl-erożjoni u bit-tibdil fil-klima.[7]
Reġjun tal-Lagi ta' Willandra   New South Wales iii, viii (imħallat) 1981 Ir-reġjun fih fost l-eqdem evidenza ta' okkupazzjoni tal-bniedem modern 'il barra mill-Afrika. Il-lagi kienu jeżistu matul il-Plejstoċen u nixfu madwar 18,500 sena ilu; minn dak iż-żmien 'l hawn, iż-żona ma tantx ġiet disturbata. L-arkeologi sabu l-fdalijiet tal-kremazzjoni li jmorru lura għal madwar 40,000 sena ilu, kif ukoll għodod bikrin tal-ġebel, u fossili ta' marsupjali ġganteski. Is-sedimenti tal-lagi jagħtu ħjiel dwar it-tibdil fil-klima u l-ambjent fl-aħħar 100,000 sena, b'ċikli ta' perjodi glaċjali u interglaċjali.[8]
Żona Naturali Selvaġġa tat-Tażmanja   Tażmanja iii, iv, vi, vii, viii, ix, x (imħallat) 1982 Oriġinarjament is-sit kien imsejjaħ bħala l-Parks Nazzjonali tal-Punent taż-Żona Naturali Selvaġġa tat-Tażmanja u mbagħad saru erba' modifiki fiż-żona ta' lqugħ tas-sit, l-aħħar waħda fl-2013. Is-sit ikopri parti mdaqqsa tal-gżira tat-Tażmanja. Il-pajsaġġ issawwar mill-glaċjazzjoni Kwaternarja u l-art issa hija miksija b'foresti tropikali miti. Hemm bosta formazzjonijiet karstiċi fuq l-art. L-ammont kbir ta' xita li tinżel jirriżulta f'sistemi kbar ta' xmajjar. Abbażi tal-iskavi fl-Għar ta' Kutikina, l-Aboriġini Awstraljani ilhom jgħixu fl-inħawi mill-inqas minn 21,000 sena ilu.[9]
Grupp ta' Gżejjer tal-Gżira ta' Lord Howe   New South Wales vii, x (naturali) 1982 Il-grupp ta' gżejjer u gżejriet vulkaniċi madwar 570 kilometru (350 mil) lil hinn mill-art kontinentali għandu bijodiversità rikka u jospita diversi speċijiet endemiċi, bħall-gallozza tal-Gżira ta' such as the Lord Howe. Il-fażmid tal-Gżira ta' Lord Howe, l-ikbar insett b'għamla ta' zokk żgħir, kien maħsub li kien estint iżda reċentement ġie skopert mill-ġdid fuq il-gżejra tal-Piramida ta' Ball (fl-istampa). Il-gżejjer huma siti importanti fejn ibejtu l-għasafar, fosthom il-kangu ta' Providence u l-għasfur tat-tropiċi ta' denbu aħmar. L-ilmijiet ta' madwar il-gżejjer isostnu l-iżjed skolli tal-qroll fin-Nofsinhar u jirrappreżentaw punt fejn hemm speċijiet tropikali u miti.[10]
Foresti Tropikali ta' Gondwana tal-Awstralja   New South Wales, Queensland viii, ix, x (naturali) 1986 Is-sit jinkludi 41 żona protetta (fl-istampa jidher il-Park Nazzjonali ta' Lamington), l-iktar tul il-Ponta l-Kbira fil-Grigal tal-Awstralja. Mill-perspettiva ġeoloġika, iż-żona toħroġ fid-dieher il-proċessi bħall-ħolqien ta' marġni kontinentali ġodda wara t-tifrik u s-separazzjoni tas-superkontinent ta' Gondwana. Il-foresti subtropikali jospitaw speċijiet ta' pjanti, bħal felċi, li kienu prominenti fis-siġar karboniferi jew Araucarias li oriġinaw fil-Ġurassiku. Peress li l-foresti tropikali huma frammentati, id-distanza bejniethom qed tikkontribwixxi għall-ispeċjazzjoni tal-ispeċijiet ta' annimali u ta' pjanti. Modifika sinifikanti fiż-żona ta' lqugħ saret fl-1994.[11]
Park Nazzjonali ta' Uluṟu-Kata Tjuṯa   Territorju tat-Tramuntana v, vi, vii, viii (imħallat) 1987 Il-pajsaġġ kulturali huwa dominat mill-ġebel ramli monolitiku ta' Uluru (fuq quddiem fl-istampa) u l-formazzjoni tal-blat ta' Kata Tjuta (fl-isfond fl-istampa) li huma sinifikanti spiritwalment għall-poplu Aṉangu, u jiffurmaw parti mis-sistema tat-twemmin tat-tjukurpa. Iż-żewġ formazzjonijiet huma magħrufa wkoll għas-sbuħija xenika tagħhom. Mill-perspettiva ġeoloġika, iż-żewġ formazzjonijiet joħorġu fid-dieher proċessi kajmana ta' erożjoni b'għamla ta' xehda. Oriġinarjament imniżżel bħala l-Park Nazzjonali ta' Uluru, is-sit ġie mmodifikat fl-1994 biex jitqiesu wkoll il-kriterji kulturali.[12]
Tropiċi Mistagħdra ta' Queensland   Queensland vii, viii, ix, x (naturali) 1987 Is-sit ikopri madwar 450 kilometru (280 mil) ta' foresti tropikali mifruxa tul il-Medda Diviżorja l-Kbira. Il-foresti, li ilhom jippersistu minn żmien Gondwana, fihom livell eċċezzjonali ta' bijodiversità, b'iżjed minn 500 speċi endemika u bl-ogħla konċentrazzjoni ta' speċijiet ta' pjanti primittivi fid-dinja, fosthom felċi u ċikadi. Fost l-annimali, hemm bosta speċijiet ta' għasafar u ta' marsupjali. Permezz tal-foresti tal-mangrovji jiffurmaw kontinwità terrestri mal-Iskoll il-Kbir tal-Qroll. Fl-istampa jidher il-Park Nazzjonali ta' Daintree.[13]
Bajja tal-Klieb il-Baħar, il-Punent tal-Awstralja   Punent tal-Awstralja vii, viii, ix, x (naturali) 1991 Is-saff tal-qiegħ tal-Bajja tal-Klieb il-Baħar għandu l-ikbar żona ta' mergħat tal-ħaxix tal-baħar u l-iżjed waħda rikka fid-dinja, fejn jgħixu d-dugongi fil-periklu ta' estinzjoni. Il-Pixxina ipersalina ta' Hamelin (fl-istampa) fiha l-iżjed kolonja abbundanti u diversifikata ta' stromatoliti ħajjin fid-dinja, li jipprovdu wħud mill-iżjed rekords bikrin ta' ħajja fid-Dinja. Fuq l-art, iż-żona tirrappreżenta l-punt fejn jiltaqgħu l-veġetazzjoni Eremea arida, dominata minn speċijiet ta' akaċja, u l-veġetazzjoni miti tal-Lbiċ, dominata minn speċijiet ta' ewkaliptu. Iż-żona tospita speċijiet mhedda bħall-boodie, il-walibi ħamrani, il-walibi tal-istrixxi, il-ġurdien ta' Gould, u l-bandicoot tal-istrixxi tal-Punent.[14]
K’gari (Gżira ta' Fraser)   Queensland vii, viii, ix (naturali) 1992 B'tul ta' 122 kilometru (76 mil), il-Gżira ta' Fraser hija l-ikbar gżira tar-ramel fid-dinja. Fiha bosta lagi tal-ilma ħelu u għaram tar-ramel li jilħqu l-240 metru (790 pied) 'il fuq mil-livell tal-baħar. Huwa l-unika post fid-dinja fejn il-foresti tropikali għoljin jikbru fuq ir-ramel. Il-proċess tal-formazzjoni tal-ħamrija tat-tip podzol, li f'xi postijiet tifforma saffi ħoxnin 25 metru (82 pied), huwa uniku wkoll.[15]
Siti Awstraljani tal-Fossili tal-Mammiferi (Riversleigh / Naracoorte)   Nofsinhar tal-Awstralja, Queensland viii, ix (naturali) 1994 Iż-żewġ siti jipprovdu wħud mill-aqwa ġabriet ta' fossili li joħorġu fid-dieher l-evoluzzjoni unika tal-mammiferi fl-Awstralja, li rriżultat minn kważi iżolament sħiħ għal 35 miljun sena. L-iżjed sit antik ta' Riversleigh għandu fossili minn 30 sa 10 miljun sena ilu (Ċenożojku nofsani), li jiddokumentaw il-bidliet minn foresti tropikali għal foresti nexfin u boskijiet. Is-sit ta' Naracoorte għandu fossili tal-megafawna tal-Plestjoċen, inkluż it-Thylacoleo (fl-istampa) u Thylacine li ġie estint reċentement. Ir-rekord tal-fossili jitrikkeb mal-wasla tal-bnedmin fl-Awstralja.[16]
Gżejjer ta' Heard u ta' McDonald   Territorju tal-Gżejjer ta' Heard u ta' McDonald viii, ix (naturali) 1997 Dawn iż-żewġ gżejjer għandhom l-unika żewġ vulkani attivi fir-reġjun sub-Antartiku, u tniżżlu bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO għall-valur tagħhom għar-riċerka fil-glaċjoloġija u fil-proċessi ġeomorfiċi, b'mod partikolari l-vulkaniżmu bl-iżbroffar tal-irmied u l-formazzjoni tal-qoxra oċeanika u kontinentali. Il-Gżira ta' Heard hija miksija primarjament bil-glaċieri (immaġni satellitari fl-istampa). Minħabba kemm huma remoti, l-ekosistema tagħhom ma ġietx imfixkla, u ma hemm l-ebda storja ta' impatt uman sinifikanti jew ta' xi speċi introdotta.[17]
Gżira ta' Macquarie   Tażmanja vii, viii (naturali) 1997 Il-gżira tinsab bejn wieħed u ieħor f'nofs triq bejn l-Awstralja u l-Antartika fuq iż-Żona tal-Qasma ta' Macquarie. Il-gżira hija l-unika post fid-dinja fejn il-blat mis-saff ta' taħt il-qoxra (mantell) tad-Dinja qed jiġi espost attivament 'il fuq mil-livell tal-baħar fi proċess tettoniku li għadu għaddej. Dan jippermetti lir-riċerkaturi jistudjaw is-sekwenza tal-livelli tal-qoxra tad-Dinja sa 6 kilometri (3.7 mili) taħt il-qiegħ tal-oċean. Il-gżira hija post importanti għat-tnissil tal-pingwini imperjali, tal-pingwini rjali (fl-istampa), ta' erba' speċijiet ta' albatross, u tal-iljunfanti tal-baħar.[18]
Żona l-Kbira tal-Muntanji l-Blu   New South Wales ix, x (naturali) 2000 Il-promontorju tal-ġebel ramli huwa miksi bil-foresti tas-siġar tal-ewkaliptu u joħroġ fid-dieher l-adattament evoluzzjonarju tal-ġeneru għal ħabitats differenti, b'foresti tropikali u b'foresti nexfin tal-isklerofilla, b'artijiet imtajna, b'artijiet mistagħdra, bi bwar tal-ħaxix, u b'artijiet bil-linjotuberi. Fl-inħawi hemm parti sostanzjali tal-bijodiversità Awstraljana, kemm bħala speċijiet ta' annimali kif ukoll bħala speċijiet ta' pjanti. Is-sit jinkludi wkoll l-unika siti tat-tkabbir ta' speċijiet relitti antiki tal-Pherosphaera fitzgeraldii u tal-Wollemia. Fl-istampa tidher il-formazzjoni tal-blat imsejħa t-Tliet Aħwa Bniet.[19]
Park Nazzjonali ta' Purnululu   Punent tal-Awstralja viii, ix (naturali) 2003 Il-park nazzjonali mbiegħed, ġestit bħala żona naturali selvaġġa, jinkludi l-Katina Muntanjuża ta' Bungle Bungle (fl-istampa), promontorju Devonjan li ġarrab erożjoni kbira u ssawwar bħala pajsaġġ drammatiku ta' torrijiet koniċi tal-ġebel ramli. Huwa wieħed mill-ikbar networks ta' formazzjonijiet karstiċi tal-ġebel ramli fid-dinja. Huwa importanti għall-fehim tal-proċessi tal-erożjoni u tal-formazzjoni ta' blat karstiku koniku. Il-promontorju jilħaq 250 metru (820 pied) 'il fuq mill-bwar tal-ħaxix tas-savanna tal-madwar.[20]
Royal Exhibition Building u l-Ġonna ta' Carlton   Victoria ii (kulturali) 2004 Mibnija biex tospita l-Fiera Internazzjonali ta' Melbourne fl-1880, ir-Royal Exhibition Building (fl-istampa) u l-ġonna tal-madwar jirrappreżentaw l-moviment tal-fieri internazzjonali tas-seklu 19 u tal-bidu tas-seklu 20, li kienu vetrini ta' innovazzjonijiet teknoloġiċi u ta' żvilupp tan-nazzjonijiet kollha. Il-kumpless ġie ddisinjat minn Joseph Reed u ospita wkoll il-Wirja Ċentenarja ta' Melbourne tal-1888. Dawn kienu l-ikbar żewġ avvenimenti internazzjonali fl-Awstralja kolonjali. Saret modifika minuri fiż-żona ta' lqugħ tas-sit fl-2010.[21]
Teatru tal-Opri ta' Sydney   New South Wales i (kulturali) 2007 It-Teatru tal-Opri, li jinsab fit-tarf ta' peniżola ppuntata lejn il-Port ta' Sydney, huwa kapulavur tal-arkitettura tas-seklu 20. Ġie ddisinjat mill-arkitett Daniż Jørn Utzon u ġie inawgurat fl-1973. Il-binja hija sinifikanti kemm minħabba d-disinn bla preċedent kif ukoll minħabba l-innovazzjoni teknoloġika matul il-kostruzzjoni tagħha. Il-kumpless huwa magħmul minn tliet gruppi ta' strutturi interkonnessi qishom qxur tal-baħar, li jsaqqfu żewġ swali tal-ispettakli u ristorant.[22]
Siti Penitenzjarji Awstraljani   New South Wales, Gżira ta' Norfolk, Tażmanja, Punent tal-Awstralja iv, vi (kulturali) 2010 Fis-sekli 18 u 19, l-Imperu Brittaniku ttrasporta madwar 166,000 raġel, mara, tifel u tifla lejn il-kolonji penitenzjarji fl-Awstralja. Minbarra piena u riabilitazzjoni, il-persuni fis-siti penitenzjarji kienu soġġetti għal xogħol sfurzat biex jibnu l-infrastruttura kolonjali. Kienu jirrappreżentaw ukoll sors sinifikanti tal-popolazzjoni ta' oriġini Ewropea. Fl-istess ħin, dan wassal biex il-popolazzjoni Aboriġena tiġi spustjata iktar 'il ġewwa fl-art kontinentali. Is-sit huwa magħmul minn ħdax-il komponent madwar l-Awstralja; fl-istampa jidher il-Ħabs ta' Fremantle f'Perth.[23]
Kosta ta' Ningaloo   Punent tal-Awstralja vii, x (naturali) 2011 L-ilmijiet kostali ta' Ningaloo fihom wieħed mill-itwal skolli tal-qroll qrib il-kosta. Minbarra l-iżjed minn 300 speċi ta' qroll, hemm ukoll bosta speċijiet ta' ħut, molluski u krustaċji. Kull sena, mijiet ta' klieb il-baħar balieni (fl-istampa) jikkongregaw fl-inħawi biex jieklu matul il-perjodi b'żieda ta' produttività. Il-komponent terrestri tas-sit huwa mmarkat minn karatteristiċi karstiċi tal-ġebla tal-ġir, b'mod partikolari għerien li jsostnu diversità ta' speċijiet ta' annimali li jgħixu taħt l-art.[24]
Pajsaġġ Kulturali ta' Budj Bim   Victoria iii, v (kulturali) 2019 Il-pajsaġġ kulturali tal-vulkan ta' Budj Bim issawwar mill-poplu Gunditjmara matul iktar minn sitt millenji. Il-flussi tal-lava, prodotti minn żbroffar, iffurmaw il-bażi ta' wieħed mill-eqdem eżempji ta' akkwakultura fid-dinja. In-nies bnew sensiela ta' reċinti, digi u kanali, biex jidderieġu l-ilma mil-lagi sabiex jonsbu u jaħsdu s-sallura tal-pinen qosra (jew kooyang) li tpassi mix-xmara kull sena.[25]
Sit tat-Test Nukleari tal-Gżejjer tal-Qroll ta' Bikini   Katina ta' Ralik, il-Gżejjer Marshall

11°36′00″N 165°22′50″E / 11.6°N 165.380556°E / 11.6; 165.380556 (Bikini Atoll Nuclear Test Site)

kulturali:

(iv), (vi)

2010 Total ta' 67 test bl-armi nukleari twettqu mill-Istati Uniti bejn l-1946 u l-1958, inkluż id-detonazzjoni tal-ewwel bomba tal-idroġenu fl-1952. It-testijiet kellhom konsegwenzi sinifikanti fuq is-saħħa tal-ambjent u tal-abitanti tal-madwar. L-effetti sekondarji mill-isplużjoni ta' Castle Bravo fl-1954 wasslu għall-iżjed kontaminazzjoni radjoloġika sinifikanti fl-istorja tal-Istati Uniti. Is-sit fih bosta fdalijiet viżibbli tal-effetti tal-ittestjar nukleari.[26]
Dominju tal-Kap Roi Mata   Shefa, Vanuatu

17°37′41″S 168°10′40″E / 17.628069°S 168.177719°E / -17.628069; 168.177719 (Chief Roi Mata's Domain)

kulturali:

(iii), (v), (vi)

2008 Is-sit jikkonsisti minn tliet komponenti fuq il-gżejjer ta' Efate, Lelepa u Artok li huma assoċjati ma' Roi Mata, kap ewlieni tas-seklu 13 li wettaq riformi soċjali li baqgħu rilevanti għas-soċjetà lokali kontemporanja. Is-sit jinkludi r-residenza tiegħu fl-insedjament abbandunat ta' Mangaas, is-sit ta' mewtu fil-gżira ta' Lelepa, u s-sit fejn indifen fil-gżira ta' Artok.[27]
Lvant ta' Rennell   Rennell u Bellona,

il-Gżejjer Solomon 11°41′00″S 160°20′00″E / 11.683330°S 160.333330°E / -11.683330; 160.333330 (East Rennell)

naturali:

(ix)

1998 Il-Gżira ta' Rennell hija l-ikbar gżira tal-qroll olzata fid-dinja. Hija miksija bil-foresti u fiha livelli għoljin ta' endemiżmu. Il-parti tan-Nofsinhar tal-gżira tal-qroll tinsab madwar il-laguna preċedenti tagħha, Te Nggano, li issa hija l-ikbar lag fl-Oċean Paċifiku.[28]
Park Nazzjonali tal-Vulkani ta' Hawaii   Hawaii,

l-Istati Uniti 19°24′03″N 155°07′25″W / 19.400833°N 155.123611°W / 19.400833; -155.123611 (Hawaii Volcanoes National Park)

naturali:

(viii)

1987 Il-park jinsab fuq il-gżira ta' Hawaii u fih tnejn mill-iżjed vulkani attivi fid-dinja: Kilauea u Mauna Loa. Peress li l-attività vulkanika faċilment tista' tiġi osservata, iż-żona pprovdiet ħjiel xjentifiku rigward il-proċessi tal-vulkaniżmu, inkluż it-twelid tal-gżejjer ta' Hawaii.[29]
Gżira ta' Henderson   Gżira ta' Henderson, il-Gżejjer Pitcairn, ir-Renju Unit, l-Oċean Paċifiku

24.35°S 128.31°W

naturali: (vii), (x) 1988 Il-gżira hija gżira tal-qroll fin-Nofsinhar tal-Oċean Paċifiku, b'ekoloġija li kważi qatt ma ntmisset mill-bniedem. L-iżolament tagħha joħroġ fid-dieher id-dinamiki tal-evoluzzjoni. Hemm għaxar speċijiet endemiċi ta' pjanti u erba' speċijiet endemiċi ta' annimali fil-gżira.[30]
Sit Agrikolu Bikri ta' Kuk   Artijiet Għoljin tal-Punent, Papua New Guinea

5°47′01″S 144°19′54″E / 5.783711°S 144.331722°E / -5.783711; 144.331722 (Kuk Early Agricultural Site)

kulturali:

(iii), (iv)

2008 L-istħarriġiet arkeoloġiċi fl-Art Imtajna ta' Kuk ipprovdew evidenza ta' sistemi primittivi ta' irrigazzjoni u ta' kultivazzjoni ta' madwar 9,000 sena ilu, u b'hekk huwa wieħed mill-iżjed siti bikrin għall-iżvilupp tal-agrikoltura fid-dinja.[31]
Laguni ta' New Caledonia: Diversità tal-Iskoll tal-Qroll u Ekosistemi Assoċjati   New Caledonia, Franza naturali: (vii), (ix), (x) 2008 Diversità ta' ekosistemi fl-Iskoll tal-Qroll ta' New Caledonia.[32]
Raħal Portwali Storiku ta' Levuka   Diviżjoni tal-Lvant, Fiġi

17°41′00″S 178°50′04″E / 17.683378°S 178.834533°E / -17.683378; 178.834533 (Levuka Historical Port Town)

kulturali:

(ii), (iv)

2013 Ir-raħal ta' Levuka, max-xatt tal-Lvant ta' Ovalau, kien l-ewwel sit ta' insedjament Ewropew f'Fiġi, u sar l-ewwel kapitali kolonjali Brittanika ta' Fiji fl-1874. Il-bosta binjiet ippreservati tajjeb ta' dak iż-żmien, jagħmluh eżempju eċċellenti ta' port kolonjali żviluppat matul l-aħħar tas-seklu 19 fin-Nofsinhar tal-Paċifiku.[33]
Nan Madol, Ċentru Ċerimonjali tal-Lvant tal-Mikroneżja   Pohnpei, l-Istati Federati tal-Mikroneżja

6°50′23″N 158°19′51″E / 6.83972222°N 158.33083333°E / 6.83972222; 158.33083333 (Nan Madol)

kulturali:

(i), (iii), (iv), (vi)

2016 Nan Madol hija sensiela ta' iktar minn 100 gżejra lil hinn mill-kosta tax-Xlokk ta' Pohnpei li nbnew b'ħitan tal-bażalt u b'ħaġar tal-qroll. Dawn il-gżejjer fihom il-fdalijiet ta' palazzi, tempji, oqbra u binjiet residenzjali tal-ġebel li nbnew bejn l-1200 u l-1500 W.K. Dawn il-fdalijiet jirrappreżentaw iċ-ċentru ċerimonjali tad-dinastija Saudeleur, perjodu vibranti fil-kultura tal-Gżira tal-Paċifiku. L-iskala enormi tal-binjiet, is-sofistikazzjoni teknika tagħhom u l-konċentrazzjoni ta' strutturi megalitiċi jixhdu prattiki soċjali u reliġjużi kumplessi tas-soċjetajiet tal-gżira ta' dak il-perjodu. Is-sit tniżżel ukoll fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji fil-periklu minħabba theddidiet, l-iktar marbuta mal-qagħda tal-mogħdijiet tal-ilma, li qed jikkontribwixxu għat-tkabbir bla kontroll tal-mangrovji u li qed jimminaw il-binjiet eżistenti.[34]
Gżejjer Sub-Antartiċi ta' New Zealand   Gżejjer Periferiċi,

New Zealand 50°45′00″S 166°06′16″E / 50.75°S 166.104444°E / -50.75; 166.104444 (New Zealand Sub-Antarctic Islands)

naturali:

(ix), (x)

1998 Il-gżejjer jinkludu l-Gżejjer Antipodes, Auckland, Bounty, Campbell u The Snares. Il-gżejjer huma magħrufa għad-diversità u għad-densità ta' organiżmi selvaġġi, b'livelli għoljin ta' endemiżmu. Huma s-sit kritiku tat-tnissil għal firxa ta' speċijiet, u jospitaw kolonji enormi tat-tnissil ta' għasafar tal-baħar, pingwini kif ukoll iljuni tal-baħar.[35]
Papahānaumokuākea   Hawaii,

l-Istati Uniti 25°21′N 170°9′W / 25.35°N 170.15°W / 25.35; -170.15 (Papahānaumokuākea)

imħallat:

(iii), (vi) (viii), (ix), (x)

2010 Din il-katina ta' gżejjer ġiet iffurmata minn sensiela ta' avvenimenti vulkaniċi. Issostni kważi 7,000 speċi tal-baħar, kwart minnhom endemiċi, u hija kritika għall-għajxien ta' diversi speċijiet fil-periklu ta' estinzjoni. Il-gżejjer huma spiritwalment sinifikanti għal bosta ċittadini nattivi ta' Hawaii, peress li huma assoċjati mal-kunċett ta' rabta bejn il-bniedem u n-natura. Żewġ gżejjer fihom santwarji ppreservati tajjeb.[36]
Żona Protetta tal-Gżejjer Phoenix   Gżejjer Phoenix,

Kiribati 3°38′59″S 172°51′27″W / 3.649722°S 172.8575°W / -3.649722; -172.8575 (Phoenix Islands Protected Area)

naturali:

(vii), (ix)

2010 Din ir-riżerva tinkludi l-Gżejjer Phoenix, li huma gżejjer inospitabbli u b'popolazzjoni ċkejkna, u tipproteġi waħda mill-ikbar żoni oċeaniċi selvaġġi fid-dinja. Tkopri varjetà ta' ħabitats tal-baħar, u tifforma post tat-tnissil ewlieni tul ir-rotot tal-passa ta' diversi speċijiet tal-baħar u ta' għasafar tal-baħar. Titqies ta' importanza vitali għall-evalwazzjoni tal-konsegwenzi tat-tibdil fil-klima fuq il-livelli tal-baħar u s-saħħa tal-iskolli tal-qroll.[37]
Park Nazzjonali ta' Rapa Nui   Isla de Pascua,

iċ-Ċilì 27°07′00″S 109°22′00″W / 27.116667°S 109.366667°W / -27.116667; -109.366667 (Rapa Nui National Park)

kulturali:

(i), (iii), (v)

1995 Dan il-park ikopri kważi nofs il-gżira ta' Rapa Nui u joħroġ fid-dieher il-pajsaġġ kulturali uniku prodott miċ-ċivilizzazzjoni iżolata ta' Rapa Nui. L-iżjed karatteristiċi rikonoxxibbli tiegħu huma l-istatwi magħrufa bħala moai kif ukoll is-santwarji ċerimonjali magħrufa bħala ahu. Il-park tniżżel fil-lista ta' Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO bħala "fenomenu kulturali notevoli".[38]
Laguna tan-Nofsinhar tal-Gżejjer tal-Blat   Koror, Palau

7°14′49″N 134°21′09″E / 7.246925°N 134.3525°E / 7.246925; 134.3525 (Rock Islands Southern Lagoon)

imħallat:

(iii), (v), (vii), (ix), (x)

2012 Il-Laguna tan-Nofsinhar tal-Gżejjer tal-Blat tkopri 100,200 ettaru u 445 gżira mhux abitata tal-ġebla tal-ġir ta' oriġini vulkanika. Bosta mill-gżejjer għandhom għamliet uniċi qishom ta' faqqiegħ f'laguni turkważ imdawra bi skolli tal-qroll. Dan is-sit fih iktar minn 385 speċi ta' qroll u tipi differenti ta' ħabitats. Is-sit iħaddan l-ikbar konċentrazzjoni ta' lagi tal-baħar fid-dinja, li huma korpi iżolati tal-ilma baħar isseparati mill-oċean permezz tal-art.[39]
Marae ta' Taputapuatea
 
 Polineżja Franċiża, Franza kulturali: (iii), (iv), (vi) 2017 Is-sit jinkludi żewġ widien bil-foresti, parti minn laguna u skoll tal-qroll, u medda ta' oċean miftuħ. Fil-qalba tas-sit hemm il-kumpless tal-marae ta' Taputapuātea, ċentru politiku, ċerimonjali u funebri tal-Polineżja. Taputapuātea hija xhieda eċċezzjonali ta' 1,000 sena taċ-ċivilizzazzjoni tal-mā'ohi.[40]
Te Wahipounamu – il-Lbiċ ta' New Zealand   Gżira tan-Nofsinhar,

New Zealand 45°02′10″S 167°19′11″E / 45.036028°S 167.319611°E / -45.036028; 167.319611 (Te Wahipounamu – South West New Zealand)

naturali: (vii), (viii), (ix), (x) 1990 Is-sit huwa pajsaġġ muntanjuż ta' qċaċet u ta' fjordi msawwar minn eluf ta' snin ta' tħaffir glaċjali. Iż-żona tinkorpora diversi parks nazzjonali u hija l-iżjed żona naturali selvaġġa mhux mimsusa fi New Zealand. Is-sit jospita l-aqwa turija eżistenti ta' organiżmi selvaġġi ħajjin ta' oriġini minn Gondwana, il-biċċa l-kbira minnhom tassew rari u uniċi.[41]
Park Nazzjonali ta' Tongariro   Ruapehu,

New Zealand 39°17′27″S 175°33′44″E / 39.290833°S 175.562222°E / -39.290833; 175.562222 (Tongariro National Park)

imħallat:

(vi), (vii), (viii)

1990 Il-park tniżżel fil-lista ta' Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO għall-importanza ġeoloġika u kulturali straordinarja tiegħu. Fih firxa wiesgħa u diversifikata ta' karatteristiċi vulkaniċi. Ħafna mill-qċaċet tiegħu huma sagri għall-Māori, peress li s-sistema tat-twemmin tradizzjonali tagħhom tassoċja l-muntanji mal-antenati tal-qedem tagħhom.[42]

Ara wkoll

immodifika

Referenzi

immodifika
  1. ^ "Australia's World Heritage sites - Australian Geographic". web.archive.org. 2013-10-05. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-10-05. Miġbur 2023-09-06.
  2. ^ "UNESCO World Heritage Centre - The Criteria for Selection". web.archive.org. 2016-06-12. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-06-12. Miġbur 2022-03-17.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  3. ^ "World Heritage List Nominations. UNESCO". web.archive.org (bl-Ingliż). Arkivjat mill-oriġinal fl-2010-06-27.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  4. ^ "UNESCO World Heritage Centre - World Heritage in Danger". web.archive.org. 2021-01-13. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-01-13. Miġbur 2023-09-06.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  5. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "World Heritage Committee inscribes East Rennell on the List of World Heritage in Danger". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  6. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Kakadu National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  7. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Great Barrier Reef". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  8. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Willandra Lakes Region". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  9. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Tasmanian Wilderness". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  10. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Lord Howe Island Group". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  11. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Gondwana Rainforests of Australia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  12. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Uluru-Kata Tjuta National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  13. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Wet Tropics of Queensland". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  14. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Shark Bay, Western Australia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  15. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "K’gari (Fraser Island)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  16. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Australian Fossil Mammal Sites (Riversleigh / Naracoorte)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  17. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Heard and McDonald Islands". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  18. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Macquarie Island". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  19. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Greater Blue Mountains Area". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  20. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Purnululu National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  21. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Royal Exhibition Building and Carlton Gardens". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  22. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sydney Opera House". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  23. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Australian Convict Sites". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  24. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ningaloo Coast". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  25. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Budj Bim Cultural Landscape". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  26. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Bikini Atoll Nuclear Test Site". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  27. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Chief Roi Mata’s Domain". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  28. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "East Rennell". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  29. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Hawaii Volcanoes National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  30. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Henderson Island". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-15.
  31. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Kuk Early Agricultural Site". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-06.
  32. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Lagoons of New Caledonia: Reef Diversity and Associated Ecosystems". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-18.
  33. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Levuka Historical Port Town". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  34. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Nan Madol: Ceremonial Centre of Eastern Micronesia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  35. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "New Zealand Sub-Antarctic Islands". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  36. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Papahānaumokuākea". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  37. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Phoenix Islands Protected Area". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  38. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Rapa Nui National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  39. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Rock Islands Southern Lagoon". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  40. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Taputapuātea". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-18.
  41. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Te Wahipounamu – South West New Zealand". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  42. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Tongariro National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_ta%27_Siti_ta%27_Wirt_Dinji_fl-Oċeanja&oldid=319178"