Lista ta' Siti ta' Wirt Dinji fl-Iran
Is-Siti ta' Wirt Dinji tal-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (UNESCO) huma postijiet b'importanza kulturali jew naturali, kif deskritt fil-Konvenzjoni tal-Wirt Dinji tal-UNESCO, li ġiet stabbilita fl-1972.[1] Il-wirt kulturali jikkonsisti minn monumenti (bħal xogħlijiet arkitettoniċi, skulturi monumentali, jew inċiżjonijiet), gruppi ta' binjiet, u siti (fosthom siti arkeoloġiċi). Il-wirt naturali jinkludi karatteristiċi naturali (li jikkonsistu minn formazzjonijiet fiżiċi u bijoloġiċi), ġeoloġiċi u fiżjografiċi (inkluż il-ħabitats ta' speċijiet mhedda ta' annimali u pjanti), u siti naturali li huma importanti mill-puntdivista tax-xjenza, tal-konservazzjoni jew tas-sbuħija naturali.[2]
L-Iran aċċetta l-Konvenzjoni tal-Wirt Dinji fis-26 ta' Frar 1975, u b'hekk is-siti storiċi tiegħu saru eliġibbli biex jiżdiedu mal-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO. B'kollox, l-Iran għandu 28 Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO, 26 kulturali u 2 naturali.[3]
L-ewwel tliet siti fl-Iran, il-Pjazza ta' Naqsh-e Jahan, f'Esfahan, Persepolis u Tchogha Zanbil, tniżżlu fil-lista fit-tielet sessjoni tal-Kumitat tal-Wirt Dinji li sar fil-Kajr u f'Luxor, l-Eġittu, fl-1979.[4] Dawn baqgħu l-unika Siti ta' Wirt Dinji tar-Repubblika Iżlamika tal-Iran sal-2003, meta żdied Takht-e Soleyman mal-lista.[5] L-iżjed sit li żdied reċentement huwa Hegmataneh fl-2024.
Siti ta' Wirt Dinji
immodifikaIs-Siti ta' Wirt Dinji tal-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (UNESCO) huma postijiet b'importanza kulturali jew naturali, kif deskritt fil-Konvenzjoni tal-Wirt Dinji tal-UNESCO, li ġiet stabbilita fl-1972.[1]
Sit | Ritratt | Post u Koordinati | Kriterji | Erja
ha (akri) |
Sena | Links |
---|---|---|---|---|---|---|
Kumplessi Monastiċi Armeni tal-Iran | Provinċja tal-Punent tal-Ażerbajġan | Kulturali: (ii)(iii)(vi) |
129 (320) | 2008 | [6] | |
Bam u l-Pajsaġġ Kulturali tiegħu | Provinċja ta' Kerman | Kulturali: (ii)(iii)(iv)(v) |
— | 2004 | [7] | |
Bisotun | Provinċja ta' Kermanshah | Kulturali: (ii)(iii) |
187 (460) | 2006 | [8] | |
Pajsaġġ Kulturali ta' Maymand | Provinċja ta' Kerman | Kulturali: (v) |
4,954 (12,240) | 2015 | [9] | |
Pajsaġġ Kulturali ta' Hawraman/Uramanat | Provinċja tal-Kurdistan | Kulturali: (iii)(v) |
106 (260) | 2021 | [10] | |
Gonbad-e Qābus | Provinċja ta' Golestan | Kulturali: (i)(ii)(iii)(iv) |
1 (2.5) | 2012 | [11] | |
Palazz ta' Golestan | Tehran35°40′47″N 51°25′13″E / 35.67972°N 51.42028°E
|
Kulturali: (ii)(iii)(iv) |
5.3 (13) | 2013 | [12] | |
Deżert ta' Lut | Provinċji ta' Kerman u ta' Sistan u Baluchestan | Naturali: (vii)(viii) |
2,278,012 (5,629,090) | 2016 | [13] | |
Pajsaġġ Arkeoloġiku tas-Sassanidi fil-Provinċja ta' Fars (Bishabpur, Firouzabad, Sarvestan) | Provinċja ta' Fars | Kulturali: (ii)(iii)(v) |
639.3 (1,580) | 2018 | [14] | |
Moskea tal-Ġimgħa ta' Esfahan | Isfahan, Provinċja ta' Isfahan | Kulturali: (ii) |
2.0756 (5.129) | 2012 | [15] | |
Pjazza ta' Naqsh-e Jahan | Isfahan, Provinċja ta' Isfahan | Kulturali: (i)(v)(vi) |
— | 1979 | [16] | |
Pasargadae | Provinċja ta' Fars | Kulturali: (i)(ii)(iii)(iv) |
160 (400) | 2004 | [17] | |
Persepolis | Provinċja ta' Fars | Kulturali: (i)(iii)(vi) |
12.5 (31) | 1979 | [18] | |
Shahr-e Sukhteh | Provinċja ta' Sistan u Baluchestan | Kulturali: (ii)(iii)(iv) |
275 (680) | 2014 | [19] | |
Kumpless tal-Khānegāh u tas-Santwarju tax-Xejikk Safi al-din f'Ardabil | Provinċja ta' Ardabil | Kulturali: (i)(ii)(iv) |
2 (4.9) | 2010 | [20] | |
Sistema Idrawlika Storika ta' Shushtar | Provinċja ta' Khuzestan | Kulturali: (i)(ii)(v) |
240 (590) | 2009 | [21] | |
Soltaniyeh | Provinċja ta' Zanjan | Kulturali: (ii)(iii)(iv) |
790 (2,000) | 2005 | [22] | |
Susa | Provinċja ta' Khuzestan | Kulturali: (i)(ii)(iii)(iv) |
350 (860) | 2015 | [23] | |
Kumpless tal-Bażar Storiku ta' Tabriz | Provinċja tal-Lvant tal-Ażerbajġan | Kulturali: (ii)(iii)(iv) |
29 (72) | 2010 | [24] | |
Takht-e Soleyman | Provinċja tal-Punent tal-Ażerbajġan | Kulturali: (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
10 (25) | 2003 | [25] | |
Tchogha Zanbil | Provinċja ta' Khuzestan 32°05′00″N 48°32′00″E / 32.0833333°N 48.5333333°E
|
Kulturali: (iii)(iv) |
— | 1979 | [26] | |
Il-Ġnien Persjan | Bosta provinċji (Fars, Kerman, Razavi Khorasan, Yazd, Mazandaran, u Isfahan) | Kulturali: (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
716 (1,770) | 2011 | [27] | |
Linja Ferrovjarja Trans-Iranjana | Provinċji ta' Mazandaran, Tehran u Khuzestan | Kulturali: (ii)(vi) |
5,784 (14,290) | 2021 | [28] | |
Qanat Persjani | Bosta provinċji (Razavi Khorasan, Nofsinhar ta' Khorasan, Yazd, Kerman, Markazi u Isfahan) | Kulturali: (iii)(iv) |
— | 2016 | [29] | |
Belt Storika ta' Yazd | Yazd, Provinċja ta' Yazd | Kulturali: (iii)(v) |
195.67 (483.5) | 2017 | [30] | |
Foresti Irkanjani* | Provinċji ta' Golestan, Mazandaran u Gilan, l-Iran u l-Ażerbajġan | Naturali: (ix) |
129,484.74 (319,963.8) | 2019 | [31] | |
Karavanseraj Persjani | 54 sit fl-Iran | Kulturali:
(ii)(iii) |
27.77 | 2023 | Il-karavanseraj kienu bereġ tul it-toroq li kienu jipprovdu l-kenn, l-ikel u l-ilma għall-karovani, għall-pellegrini u għal vjaġġaturi oħra. Ir-rotot u l-postijiet tal-karavanseraj kienu jiġu ddeterminati mill-preżenza tal-ilma, mill-kundizzjonijiet ġeografiċi u mis-sigurtà. Il-54 komponent tal-karavanseraj huma perċentwal żgħir biss tal-bosta karavanseraj li nbnew tul it-toroq antiki tal-Iran.[32] | |
Hegmataneh | Provinċja ta' Hamadan | Kulturali: (ii)(iii) | 75 | 2024 | Il-fdalijiet arkeoloġiċi ta' Hegmataneh jew Ecbatana jinsabu fil-Majjistral tal-Iran. Kontinwament abitata għal kważi tliet millenji, Hegmataneh tipprovdi evidenza importanti u rari tal-Medes fis-sekli 7 u 6 Q.K. u wara ntużat bħala l-belt kapitali tas-sajf tal-Akemenidi, tas-Selewċidi, tal-Partiċi u tas-Sassanidi.[33] |
Referenzi
immodifika- ^ a b "UNESCO World Heritage Centre - The World Heritage Convention". web.archive.org. 2016-08-27. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-08-27. Miġbur 2022-04-08.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "UNESCO World Heritage Centre - Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage". web.archive.org. 2021-02-01. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-02-01. Miġbur 2022-04-08.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Iran (Islamic Republic of) - UNESCO World Heritage Convention". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ "WH Committee: Report of 3rd Session, Cairo 1979". whc.unesco.org. Miġbur 2022-08-13.
- ^ "Decisions adopted by the 27th session of the World Heritage Committee, 30 June - 5 July 2003". whc.unesco.org. Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Armenian Monastic Ensembles of Iran". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Bam and its Cultural Landscape". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Bisotun". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cultural Landscape of Maymand". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cultural Landscape of Hawraman/Uramanat". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Gonbad-e Qābus". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Golestan Palace". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Lut Desert". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sassanid Archaeological Landscape of Fars Region". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Masjed-e Jāmé of Isfahan". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Meidan Emam, Esfahan". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Pasargadae". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Persepolis". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Shahr-i Sokhta". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sheikh Safi al-din Khānegāh and Shrine Ensemble in Ardabil". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Shushtar Historical Hydraulic System". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Soltaniyeh". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Susa". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Tabriz Historic Bazaar Complex". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Takht-e Soleyman". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Tchogha Zanbil". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Persian Garden". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Trans-Iranian Railway". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Persian Qanat". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic City of Yazd". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Hyrcanian Forests". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
- ^ https://whc.unesco.org/en/list/1668/. Parametru mhux magħruf
|last=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|title=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|access-date=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|website=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|language=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|first=
injorat (għajnuna);|title=
nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ "Hegmataneh". whc.unesco.org. Miġbur 2024-07-29.