Katidral ta' Burgos

Il-Katidral ta' Santa Marija ta' Burgos (bl-Ispanjol: Santa Iglesia Basílica Catedral Metropolitana de Santa María de Burgos) huwa knisja Kattolika ddedikata lil Santa Marija li tinsab fiċ-ċentru storiku tal-belt Spanjola ta' Burgos.

Il-faċċata prinċipali tal-Katidral ta' Burgos.

Il-kostruzzjoni tal-katidral bdiet fl-1221, bl-istil Gotiku Franċiż ibbażat fuq pjanta ta' salib Latin. Wara kważi 200 sena, il-katidral ġie msebbaħ fis-sekli 15 u 16: bl-ispiri tal-faċċata prinċipali, il-Kappella tal-Kuntistabbli (Capilla del Condestable), il-koppla u t-transett. Dawn huma elementi tal-Gotiku Franċiż karatteristiċi tal-katidral. L-aħħar xogħlijiet ta' importanza (is-Sagristija jew il-Kappella ta' Santa Tekla) saru fis-seklu 18, u l-portali Gotiċi tal-faċċata prinċipali ġew immodifikati wkoll. L-istil tal-katidral huwa Gotiku, għalkemm fih diversi elementi dekorattivi Barokki u Rinaxximentali wkoll. Il-kostruzzjoni u r-rinnovazzjonijiet saru bil-ġebla tal-ġir estratta mill-barrieri tar-raħal fil-qrib ta' Hontoria de la Cantera.

Bosta xogħlijiet ta' artisti straordinarji huma ppreservati fil-katidral, u joħorġu fid-dieher il-ġenju kreattiv ta' arkitetti u ta' skulturi tal-familja Colonia (Juan, Simón u Francisco), l-arkitett Juan de Vallejo, l-iskulturi Gil de Siloé, Felipe Bigarny, Rodrigo de la Haya, Martín de la Haya, Juan de Ancheta u Juan Pascual de Mena, l-iskultur u l-arkitett Diego de Siloé, l-artist tax-xatbiet Cristóbal de Andino, l-artist tal-ħġieġ ikkulurit Arnao de Flandes u l-pitturi Alonso de Sedano, Mateo Cerezo, Sebastiano del Piombo jew Juan Ricci, fost oħrajn.

Id-disinn tal-faċċata prinċipali huwa marbut mal-iżjed stil pur tal-Gotiku Franċiż bħal dak tal-katidrali l-kbar kontemporanji ta' Pariġi u ta' Reims, filwaqt li l-elevazzjoni fuq ġewwa hija simili għall-Katidral ta' Bourges. Il-faċċata tikkonsisti minn tliet sulari flimkien ma' żewġ kampnari laterali kwadri. L-ispiri, li juru influwenza Ġermanika, żdiedu fis-seklu 15 minn Juan de Colonia. Il-portali ta' Sarmental u ta' la Coronería nbnew bl-istil Gotiku tas-seklu 13, filwaqt li l-portal ta' la Pellejería fih influwenzi Rinaxximentali-Platereski tas-seklu 16.

Il-katidral ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fil-31 ta' Ottubru 1984. Huwa l-uniku katidral Spanjol li tniżżel waħdu fil-lista tal-UNESCO, mingħajr iż-żieda wkoll taċ-ċentru storiku tal-belt (bħal fil-każ ta' Salamanca, Santiago de Compostela, Ávila, Córdoba, Toledo, Alcalá de Henares jew Cuenca) jew ta' binjiet oħra (bħal fil-każ ta' Sivilja). Huwa simili għad-disinn tal-Katidral ta' Brussell, il-Belġju.

Storja tal-katidral

Binja Rumaneska tas-seklu 11

Burgos saret veskovat fl-1075 bis-saħħa tar-re Alfonso VI "il-Qalbieni" ta' León u Kastilja bl-awtorità tal-Papa Gregorju VII, u b'hekk ingħata kontinwità kanonika bit-tradizzjoni episkopali tad-djoċesi ta' Oca. Il-prelat ta' dan tal-aħħar fil-589 diġà kien irreġistrat bħala firmatarju tat-Tielet Kunsill ta' Toledo matul ir-renju tal-Viżigoti.

Il-monarka ddedika l-kostruzzjoni ta' katidral lil Santa Marija. Id-disinn oriġinali tiegħu mhux magħruf, iżda x'aktarx li kien Rumanesk u simili għax-xogħlijiet kontemporanji bħall-Abbazija ta' Santo Domingo de Silos, il-Monasteru ta' San Pedro de Arlanza ta' San Martín de Tours de Frómista jew il-Katidral ta' Jaca). Hemm evidenza ddokumentata li l-monarka ta b'donazzjoni l-parti ta' barra tal-palazz irjali li kien ta' missieru Ferdinandu I ta' León u knisja żgħira ddedikata lil Santa Marija li kienet għadha qed tinbena.

Fl-1096 il-kostruzzjoni tal-knisja tlestiet. Iżda l-knisja wara ftit saret żgħira wisq għall-ħtiġijiet tal-belt li kienet il-belt kapitali simbolika tar-renju, veskovat b'saħħtu (is-sala kapitolari tal-katidral diġà kellha iktar minn tletin kanonku qabel l-1200) u kulma jmur ċentru dinamiku tan-negozju. Id-deċiżjoni li jinbena katidral ġdid ittieħdet finalment fis-seklu 13. Bħalma kien jiġri spiss dak iż-żmien, il-binja Rumaneska nqerdet (fadal biss xi elementi ta' skulturi biss issa), x'aktarx matul it-tieni kampanja ta' kostruzzjoni tal-katidral il-ġdid fis-snin 40 u 50 tas-seklu 13. F'dak is-sit, imkabbar bit-tiġrif tad-djar fil-qrib, u permezz tad-donazzjonijiet mill-Isqof Marino, inbena katidral Gotiku ġdid.

Pjanta arkitettonika

Il-pjanta attwali tal-katidral

Il-Portiku ta' Sarmental. It-Transett, in-naħa tan-Nofsinhar. Il-Bieb tal-kjostru ta' fuq. Il-Kappella tal-Viżti. Il-Kappella ta' San Enriku. Il-Kappella ta' San Ġwann ta' Sahagún. Il-Kappella tar-Relikwi. Il-Kappella tal-Preżentazzjoni. Il-Kappella ta' Kristu Mqaddes ta' Burgos. In-Navata ċentrali u l-arloġġ ta' Papamoscas. Il-Kappella ta' Santa Tekla. Il-Kappella ta' Sant'Anna jew tal-Kunċizzjoni. It-Transett, in-naħa tat-Tramuntana u t-taraġ tad-deheb. Il-Kappella ta' San Nikola. Iċ-Ċentru tal-Katidral, il-Koppla u l-Qabar ta' El Cid u ta' Doña Jimena. Kappella u artal. In-Navata ċentrali u l-kor. Il-Kappella tan-Natività. Il-Kappella tat-Tħabbira. Il-Kappella ta' San Gregorju. Il-Korsiji, l-Ambulatorju u l-Girola. Il-Kappella tal-Kuntistabbli. Is-Sagristija. Il-Kjostru ta' fuq. Il-Kappella ta' San Ġlormu bil-kjostru. Il-Kappella tal-Corpus Christi. Id-Dar tal-kappillan. Il-Kappella ta' Santa Katerina. Il-Kappella ta' San Ġwann il-Battista u ta' San Ġakbu. In-Narthex, id-Daħla ta' Santa Marija. Id-Daħla tal-Coronería. Id-Daħla tal-Pellejería. Il-Kjostru t'isfel.

Pedamenti Gotiċi u xogħlijiet tas-sekli 13 u 14

Veduta mill-ajru mit-Tramuntana. Mix-xellug għal-lemin: il-Kappella tal-Kuntistabbli, it-torri ottagonali u ż-żewġ spiri tal-Punent bl-istil Gotiku Franċiż.

L-ewwel ġebla tal-katidral il-ġdid tpoġġiet fl-20 ta' Ġunju 1221 fil-preżenza tal-promoturi tal-katidral: ir-re Ferdinandu III "il-Qaddis" ta' Kastilja u l-Isqof Maurice ta' Burgos, isqof tad-djoċesi ta' Burgos mill-1213. Il-Papa Onorju III ta indulġenza lill-kontributuri kollha tal-kostruzzjoni. X'aktarx, l-ewwel arkitett kien xi ħadd anonimu Franċiż, għalkemm xi riċerkaturi jsostnu li kien il-kanonku Johan de Champagne, ikkwotat f'dokument tal-1227, li wisq probabbli nġab lejn Burgos mill-Isqof Maurice nnifsu, wara l-vjaġġ tiegħu lejn Franza u l-Ġermanja biex jirranġa ż-żwieġ bejn il-monarka u Eliżabetta ta' Swabja. Iċ-ċerimonja tat-tieġ saret fil-katidral Rumanesk l-antik.

Il-katidral kien jinsab eżattament fil-punt fejn ix-xaqliba tal-għolja, difiża mill-Kastell ta' Burgos, tibda tiela' 'l fuq. Il-kostruzzjoni nbdiet fuq in-naħa ta' quddiem u fil-presbiterju, fejn l-isqof fundatur indifen. Il-katavru tiegħu iktar 'il quddiem ġie ttrasferit fiċ-ċentru tal-kor. Sal-1240 l-hekk imsejjaħ Mastru Enrique sar l-arkitett ewlieni tax-xogħlijiet ta' kostruzzjoni tal-katidral. Huwa kien responsabbli wkoll għall-kostruzzjoni tal-Katidral ta' León u kien ispirat ċertament mill-Katidral ta' Reims. Ix-xogħol twettaq malajr ħafna u fl-1238, is-sena meta miet il-prelat fundatur, midfun fil-presbiterju, u n-naħa ta' quddiem u l-biċċa l-kbira tat-transett u tan-navati diġà kienu kważi tlestew. Il-konsagrazzjoni tal-katidral seħħet fl-1260, għalkemm is-servizzi ekkleżjastiċi diġà kienu ilhom isiru mill-1230.

Il-kappelli tal-korsiji tlestew bejn it-tieni nofs tas-seklu 13 u l-bidu tas-seklu 14 u nbena kjostru ġdid. Mastru Enrique miet f'Burgos fl-1277 u s-suċċessur tiegħu kien Mastru Juan Pérez. Iktar 'il quddiem ħadlu postu Aparicio Pérez, li kien attiv fl-1327, u Pedro Sánchez de Molina u Martín Fernández, li mietu fl-1396 u fl-1418 rispettivament.

Tkabbir u modifiki tas-sekli 15 sa 18

Fis-seklu 15 il-familja Colonia, oriġinarjament minn Köln, inkorporat l-ispiri miftuħa tal-faċċata prinċipali (bejn l-1442 u l-1458), il-koppla fuq it-transett u l-Kappella tal-Kuntistabbli. Fis-seklu 16, apparti l-modifiki f'diversi kappelli, bdiet il-kostruzzjoni ta' koppla ġdida minn Juan de Vallejo (għall-ħabta tal-1518-1569) u Felipe Vigarny, li ssostitwiet iċ-cimborio (torri b'koppla ċentrali) li kien inbena minn Juan de Colonia (li ġġarraf minħabba uragan). Dan iċ-cimborio għandu pinnaklu u lanterna ottagonali ta' żewġ sulari mżejna b'mod rikk. Fis-seklu 18 bdiet il-kostruzzjoni tal-Kappella ta' Santa Tekla bl-istil Churrigueresk (li tlestiet fl-1734) fis-sit tal-knisja parrokkjali oriġinali), tal-Kappella tar-Relikwi u tas-Sagristija.

Wieħed mill-iżjed isqfijiet famużi ta' Burgos kien l-istudjuż u l-istoriku tas-seklu 15 Alphonsus.

Restawr fis-sekli 19 u 20

Il-Katidral ta' Burgos għad għandu bosta kapulavur tal-arti tas-sekli 13 sa 18, speċjalment minħabba l-fatt li matul is-sekli 19 u 20, ma kien sar l-ebda restawr deċiżiv.

Apparti l-kjostru l-ġdid, li ġie mmodifikat b'mod essenzjali wara l-1800, ġew irrestawrati wkoll il-Kappella ta' Kristu Mqaddes jew tal-Madonna tar-Rimedji, li jinsabu fil-Punent tal-kjostru l-antik. Ir-rinnovazzjoni bdiet bit-trasferiment tal-Kurċifiss Imqaddes ta' Kristu mill-Kunvent ta' Santu Wistin għall-kappella, li mbagħad bdiet tissejjaħ il-Kappella tal-Kristu Mqaddes ta' Burgos. Fis-snin 90 tas-seklu 19, Vicente Lampérez y Romea, l-arkitett prinċipali tal-katidral mill-1887, wettaq restawr estensiv ta' din il-kappella, u neħħa t-tkaħħil tal-ħitan u tal-volti u rrinova għalkollox is-saqaf tan-navata. Barra minn hekk, wettaq it-twieqi Neo-Gotiċi, l-arkati għomja tal-ħitan u l-biċċa l-kbira tal-elementi arkitettoniċi l-oħra.

Pittura tal-faċċata prinċipali tal-Katidral ta' Burgos ta' Jenaro Pérez Villaamil u Charles Claude Bachelier fl-1850.

Bejn l-1899 u l-1911 Lampérez irrestawra wkoll il-kjostru l-ġdid u essenzjalment reġa' rkupra l-għamla oriġinali tiegħu. Fil-kjostru bena t-tielet sular u minflok it-twieqi Barokki żgħar huwa fetaħ it-twieqi oriġinali tal-kjostru li kienu kważi magħluqa għalkollox. L-installazzjoni ta' twieqi ornamentali fuq mudelli u tekniki antiki, tirrappreżenta t-tmiem tar-restawr. Il-kjostru ta' fuq ma nbidel kważi xejn, mentri l-kjostru t'isfel ġie rrestawrat ferm. L-għamla tal-kjostru qisha kustilja, x'aktar Gotiku Aħħari, hija xogħol Lampérez. Qabel ir-restawr, il-kjostru t'isfel kien maqsum f'diversi kompartimenti u b'mod ġenerali kien fi stat ħażin ta' konservazzjoni. X'aktarx li matul ir-restawr tal-kjostru tneħħa t-taraġ li sussegwentement ġie miżjud, u li jinsab fir-rokna ta' ġewwa fuq in-naħa tal-Lbiċ tal-istess kjostru. Sussegwentement, il-konnessjoni bejn iż-żewġ kjostri ġiet stabbilita biss permezz ta' taraġ tal-injam taħt il-Kappella ta' San Ġlormu.

Fir-restawr l-iktar reċenti tal-katidral, mill-arkitett Marcos Rico Santamaría, ġie sostitwit is-saqaf b'wieħed ħafif tal-azzar. Fir-rigward tal-istilla mrikkba b'qisha kustilji, sospiża fit-torri ċentrali tat-transett, għandha wiċċ tal-ħġieġ li permezz tiegħu l-kustilji jidhru mdawlin. Minkejja dan ir-restawr, ma tantx saru tentattivi reċenti biex tiġi mmodifikata l-qalba arkitettonika u skulturali tal-katidral. Fit-12 ta' Awwissu 1994, statwa ta' San Lawrenz waqgħet mit-tarf tat-torri tat-Tramuntana tal-faċċata prinċipali, u b'hekk il-pubbliku malajr induna li l-monument kien jeħtieġ miżuri immedjati ta' protezzjoni u ta' konservazzjoni.

Finalment, interventi kontemporanji notevoli oħra, mingħajr xi modifika kbira tal-katidral, ikkontribwew b'mod sinifikanti għat-titjib tal-qagħda tal-katidral, bħall-eliminazzjoni fil-bidu tas-seklu 20 ta' xi binjiet mehmuża mat-tempju, bħall-Palazz tal-Arċisqof.

Sit ta' Wirt Dinji

Il-Katidral ta' Burgos ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1984 u ż-żona ta' lqugħ tas-sit ġiet immodifikata kemxejn fl-2014.

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' tliet kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem"; u l-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".

Fuq barra

Faċċata ta' Santa Marija

Il-faċċata ta' Santa Marija.

Veduta ġenerali.

Meta wieħed jinżel it-taraġ li jagħti għall-Pjazza ta' Santa Marija, jasal quddiem il-faċċata tal-Punent tal-katidral, ispirata mill-faċċata tal-katidrali ta' Pariġi u ta' Reims.

Il-Portal ta' Santa Marija jikkonsisti minn tliet ħnejjiet ippuntati. Il-portal ċentrali jissejjaħ il-Bieb Irjali jew il-Bieb tal-Maħfra. Il-portali laterali huma ddedikati lit-Tlugħ is-Sema u l-Kunċizzjoni Immakulata. Dan il-portal inbena fis-seklu 13, u bl-ikonografija tiegħu ddedikata lill-Madonna, kien meqjus bħala l-iżjed manifestazzjoni skulturali importanti tal-arti Gotika f'Kastilja. Il-portali laterali ġew rikostruwiti fl-1663, minħabba li kienu ddeterjoraw ferm, mill-arkitett Juan de Pobes. Fl-1790 il-portal ċentrali ġie rikostruwit bl-istil Neoklassiku, b'arċitravi orizzontali u pediment triangolari. Fit-timpani tal-portali laterali saru riljievi tal-Kunċizzjoni u tal-Inkurunament minn Juan de Pobes, u fl-ispazji triangolari, inbnew żewġ ħnejjiet laterali doppji li jagħtu kenn lill-istatwetti rispettivi.

It-tieni parti tal-faċċata nbniet ukoll fis-seklu 13. Fin-nofs tagħha fiha rużun ta' ispirazzjoni miċ-Ċisterċensi, bit-traċċi ta' stilla b'sitt ponot, jew tas-siġill ta' Salamun.

Il-faċċata prinċipali mixgħula billejl.

It-tielet parti fiha gallerija eleganti kollha spiri u diversi pinnakli, u tikkonsisti minn żewġ twieqi kbar bil-paranti u bit-traċċi ta' tliet okuli b'erba' tundjaturi. Taħt it-tmien ħnejjiet li jiffurmaw il-paranti ta' żewġ ħnejjiet hemm l-istatwi tal-ewwel tmien rejiet ta' Kastilja minn Ferdinandu I "il-Manjifiku" ta' León sa Ferdinandu III "il-Qaddis" ta' Kastilja. Fuq hemm ġabra rqiqa ta' ħnejjiet ippuntati bi statwa tal-Madonna bil-Bambin, akkumpanjata bil-kitba Pulchra es et decora ("Kollok ġmiel u sbuħija"), b'allużjoni għal Omm Alla. Din iż-żieda finali saret f'nofs is-seklu 15 minn Juan de Colonia.

Fuq il-bibien laterali tal-ewwel parti ttellgħu żewġ torrijiet kważi identiċi fis-seklu 13. Fihom tliet sulari, b'pilastri mżejna b'pinnakli u bi statwi fil-kantunieri, kif ukoll fetħiet ippuntati mżejnin fuq kull naħa ta' kull sular: waħda bil-paranti u bit-traċċi ta' okulu, miksi bil-ħġieġ ikkulurit, fl-ewwel sular; tnejn irranġati bħala par mingħajr paranti u traċċi, fit-tieni sular; u tnejn oħra rranġati bħala par bil-paranti u bit-traċċi, fit-tielet sular.

Veduta mill-Paseo del Espolón.

F'nofs is-seklu 15, Juan de Colonia fuq dawn it-torrijiet tella' spiri piramidali miftuħa qishom labar b'bażi ottagonali. Il-lavur mirqum tagħhom bla dubju sawwar il-kontorn tal-Katidral ta' Burgos. L-arkitett oriġina minn Köln (bħala Johan von Köln). Id-disinn tiegħu huwa simili għal dak tal-proġett tal-Katidral ta' Köln, li dak iż-żmien kien jeżisti biss fl-iskizzi li jaf kellu l-opportunità li jara. L-ispiri tal-Katidral ta' Köln ġew miżjuda ferm wara. L-ispiri tal-Katidral ta' Burgos ittellgħu permezz tal-kontribuzzjonijiet finanzjarji tal-Isqof Alonso de Cartagena u tas-suċċessur tiegħu Luis de Acuña. L-istemma ta' dan tal-aħħar, flimkien ma' dik tal-monarkija ta' Kastilja u Lèon, jidhru fil-parapetti kkollegati mal-qċaċet tat-torrijiet. F'dawn il-parapetti, l-arkitett Juan żied il-kitba pax vobis u l-iskultura ta' Kristu bil-posti tal-Passjoni tiegħu, f'wieħed minnhom, u l-kitba ecce agnus dei u skultura ta' San Ġwann il-Battista, f'parapett ieħor.

Iż-żewġ turretti poligonali huma karatteristiċi tal-faċċata, imżejna bi ħnejjiet ġejjin għat-tond, bi statwi u b'pinnakli, u fuqhom spiri piramidali. Ġo fihom hemm taraġ spirali li jibqa' tiela' sal-klerestorju u l-volti tan-navati.

Faċċata u Daħla tas-Sarmental

Il-Bieb tas-Sarmental tas-seklu 13.

Id-Daħla tas-Sarmental hija magħrufa inqas. Din id-daħla, li nfetħet fit-transett tan-Nofsinhar u li tħares lejn il-Plaza del Rey San Fernando, u li tiġi aċċessata minn taraġ wieqaf, inbniet għall-ħabta tal-1230 u l-1240. Din id-daħla fiha wieħed mill-aqwa settijiet ta' skulturi Gotiċi Klassiċi tas-seklu 13 fi Spanja. Hija ddedikata lit-tema arkajka ta' Kristu Re, iżda b'laqta innovattiva.

L-element ċentrali u l-iżjed mirqum artistikament huwa t-timpanu, li jiġi attribwit lil artist Franċiż magħruf bħala l-Mastru tal-Beau Dieu ta' Amiens. Li hu ċert hi l-influwenza tal-iskultura tal-Katidral ta' Amiens fid-daħla mirquma. F'dan l-ispazju kważi triangolari li jirrappreżenta lil Ġesù bilqiegħda bħala l-Pantokrator bil-Ktieb tal-Liġi, u madwaru, l-Erba' Evanġelisti: b'mod ikoniku, dawn jidhru jiktbu l-Vanġeli fuq l-iskrivaniji tagħhom. Isfel, isseparati b'arċitravu, jidhru l-appostli bilqiegħda, attribwiti lil artist Franċiż ieħor magħruf bħala l-Mastru tal-Bieb tas-Sarmental. It-timpanu huwa mdawwar bi tliet arċivolti b'24 għaref anzjan tal-Apokalissi, idoqqu jew jintonaw strumenti mużikali Medjevali, diversi kori ta' anġli u allegorija tal-Arti. Dan is-sett ikonografiku kellu jitnaqqax minn skulturi lokali mmexxija mill-mastri Franċiżi.

Il-faċċata tas-Sarmental.

Id-daħla hija maqsuma bil-paranti fejn tidher miksija b'kanopew bl-effiġja tal-Ħaruf, li jaf ġiet imnaqqxa wkoll mill-Mastru tas-Sarmental) u li tirrappreżenta isqof; skont it-tradizzjoni dan jiġi identifikat bħala D. Mauricio, għalkemm jaf kien ukoll D. Asterio jew San Indalezju, l-ewwel isqof ta' Almería, martri u evanġelizzatur tal-provinċja ta' Burgos. Fuq il-ġnub hemm sitt figuri mnaqqxa, wara l-kumplament tal-portal; erba' minnhom jirrappreżentaw lil Mosè, Aaron, San Pietru u Pawlu l-Appostlu; it-tnejn l-oħra mhumiex faċilment identifikabbli.

Għalkemm il-portal l-iktar li jiġbed l-attenzjoni, wieħed ma jistax jinjora l-bqija tal-faċċata, b'riffieda robusti bil-pinnakli fil-quċċata li saru lejn l-aħħar tas-seklu 13. Iż-żewġ sezzjonijiet ta' fuq, strutturati tul il-linji tal-korp ċentrali tal-faċċata ta' Santa Marija, fihom rużun u fuqu sett ta' galleriji miftuħa bi tliet arkati b'suffitti b'kwadrifolji tripli u mirfuda bil-paranti. Fl-isfond hemm statwa kbira interpretata bħala tal-Liturġija Divina, fejn Kristu jagħti l-Ewkaristija mdawwar bi tnax-il anġlu maġenbu.

Attwalment, it-turisti jistgħu jżuru l-Katidral ta' Burgos mill-Bieb tas-Sarmental biss.

Faċċata u Daħla tal-Coronería

Il-Bieb tal-Coronería tas-seklu 13.

Is-saqaf forfċi tat-transett tat-Tramuntana, fl-għoli tal-calle Fernán González iżda fil-pjan, diversi metri ogħla mill-bażi tat-tempju hemm id-Daħla tal-Coronería jew id-Daħla tal-Appostli, li minn ġewwa l-katidral tagħti għan-navata permezz tat-Taraġ tad-Deheb magħmul minn Diego de Siloé. Dan ix-xogħol sar bejn l-1250 u l-1257 mill-artisti lokali qrib il-Mastru Enrique, xi kultant imsejjaħ il-Mastru tal-Coronería. Madankollu, parti mit-temi tal-iskulturi, Gotiċi għalkollox, isegwu t-tradizzjoni Rumaneska. Barra minn hekk, l-ambjent tad-daħla ġie rinnovat fl-1786, bi ħnejja semiċirkolari ta' voussoirs kbar u bi stil Barokk, li ħadet post paranti Gotiku fejn kien hemm il-figura ta' Alla l-Missier. Wara li sar ir-rimudellar, il-Kunsill iddeċiedi li jagħlaq din id-daħla bit-traffiku eċċessiv tal-ġirien li kienu jinżlu fil-parti t'isfel tal-belt bil-provvisti u bl-utensili. B'hekk, dawn in-nies kellhom aċċess għall-katidral permezz tad-Daħla tal-Coronería flimkien mal-pellegrini tal-Pellegrinaġġ ta' San Ġakbu.

Il-faċċata tal-Coronería.

Taħt u fuq il-ġnub tad-daħla, u estiżi mal-kumplament tal-ħajt tal-madwar, hemm freġji ta' serje għamja ta' ħnejjiet ippuntati oġivali u bit-trifolji, li fil-parti ta' taħt huma mmuntati fuq par kolonni b'kapitelli veġetali. Taħt din il-gallerija għamja ta' trifolji u ta' kolonni hemm l-istatwi tal-appostli kważi ta' daqs reali ta' bniedem. Hemm sitt appostli fuq kull naħa, mal-ħajt u sseparati mill-ġnub tad-daħla.

It-tliet arċivolti huma miksija bir-riljievi ta' serafim fuq ġewwa, ta' anġli fin-nofs, u ta' xeni tal-irxoxtar tal-mejtin fuq barra. It-timpanu, maqsum f'żewġ partijiet, jirrappreżenta l-Aħħar Ġudizzju. Fuq l-arċitravu ta' fuq id-daħla hemm ir-riljiev ta' xena twila bl-Arkanġlu Mikiel bil-miżien tal-ġudizzju tal-erwieħ; madwaru, fuq ix-xellug, hemm xitan jipprova jagħmel ħiltu biex id-dnubiet tal-erwieħ iwassluhom lejn l-infern, u fuq il-lemin, dar żgħira b'bieb miftuħ li tirrappreżenta d-daħla tal-ġenna, fejn diġà hemm in-nobbli, re, reġina, patri bil-kappa u patri Franġiskan, u l-erwieħ imbierkin. Dan il-motiv ta' psikostażi huwa wirt ikonografiku tal-arti Rumaneska. Fuq nett tat-timpanu hemm motiv ieħor komuni tal-istil Rumanesk, id-Dieżi, b'Kristu fuq it-tron bħala l-imħallef universali, b'dirgħajh mgħollija, juri l-ferita ta' ġenbu, u maġenbu l-Madonna u San Ġwann jitolbuh iħenn għall-erwieħ imsejkna. Fl-apiċi tat-timpanu, fuq sħaba, hemm anġli bil-bandiera tal-Passjoni. It-tentattivi ta' espressjonijiet drammatiċi u mnikkta ta' diversi figuri ta' din il-faċċata jitbiegħdu mill-Klassiċiżmu Franċiż u jwasslu xejra iktar naturalistika u iktar Ispanika.

Pittura tal-faċċata tal-Coronería ta' Jenaro Pérez Villaamil u Manson fl-1850.

Din il-faċċata hija meqjusa bħal dik tal-Ġudizzju tal-faċċata tal-Punent tal-Katidral ta' León u bħat-tema ikonografika tal-Katidral ta' Reims u ta' Chartres, kważi bħar-referenza iktar ovvja tad-Daħla tas-Sarmental.

Il-faċċata tal-portal tal-Coronería testendi 'l fuq b'tieqa kbira b'għamla ta' qaws triplu mtarraġ, u fuqha qishom labar bi spiri mmarkati rispettivi, gallerija ta' tliet arkati oġivali, bil-paranti u bit-traċċi ta' tliet ċrieki. Mehmuż mal-paranti hemm tnax-il statwa inkurunati li jalludu għall-esponenti rjali ta' Kastilja u, mehmuż mat-truf tal-arkati hemm l-anġli. Il-faċċata tas-Sarmental, tintemm fuq nett b'qisu poġġaman iffurmat mill-arkati.

Fuq ġewwa

Fuq ġewwa hemm bosta teżori arkitettoniċi, skulturali u pittoriċi. L-iżjed notevoli jinkludu:

• il-koppla Gotika-Platereska, mibnija minn Juan de Colonia fis-seklu 15;
• il-Kappella tal-Kuntistabbli, bi stil Gotiku Isabelin, mibnija mill-familja Colonia, Diego de Siloé u Felipe Bigarny;
• l-artal Gotiku Spanjol-Fjamming magħmul minn Gil de Siloé għall-Kappella ta' Sant'Anna;
• is-sedji tal-kor Rinaxximentali-Plateresk magħmula minn Bigarny;
• ir-riljievi Gotiċi Aħħarin tal-girola magħmula minn Bigarny;
• id-diversi oqbra Gotiċi u Rinaxximentali;
• it-Taraġ tad-Deheb Rinaxximentali, mibni minn Diego de Siloé fil-bidu tas-snin 20 tas-seklu 16, li ġie mmudellat fuq it-taraġ tal-Cortile Belvedere ta' Bramante (fil-Vatikan);
• il-Kristu Mqaddes ta' Burgos, ix-xbieha bi tradizzjoni ta' devozzjoni kbira;
• il-qabar ta' El Cid u tal-mara tiegħu Doña Jimena, u l-ittra tal-pagament bil-quddiem tiegħu u s-senduq tiegħu;
• l-Arloġġ ta' Papamoscas, arloġġ bi statwa artikolata li tiftaħ ħalqha mat-tokki ta' kull siegħa.

Gallerija

• 
  Il-faċċata tal-Katidral ta' Burgos.
• 
  Il-Katidral mixgħul billekl.
• 
  Il-Kappella tal-Constable minn ġewwa.
• 
  Il-Kappella tal-Constable minn barra.
• 
  Detall fuq barra tal-Kappella tal-Constable.
• 
  It-torri ottagonali tal-lanterna (cimborrio).
• 
  In-naħa tan-Nofsinhar mill-Plaza de San Fernando.
• 
  Is-saqaf bl-istil Mudéjar fil-kamra tal-kor.
• 
  Il-kappella maġġuri minn ġewwa.
• 
  It-taraġ tad-deheb.
• 
  Il-kjostru.
• 
  Il-Pellejería tal-faċċata tal-Lvant.
• 
  Detail tal-qabar tal-Constables.
• 
  Is-senduq ta' El Cid.
• 
  L-arloġġ ta' Papamoscas.
• 
  Il-katidral fl-1911.
• 
  Il-katidral mixgħul billejl matul il-festival tal-2011 tan-Notte Bianca.
• 
  Il-bieb imqaddes tas-Sena Mqaddsa tal-Ħniena 2015-2016.