Gremxula ta' Malta

speċi ta' gremxula u rettili


Il-gremxula ta' Malta (Podarcis filfolensis) hija speċi ta' gremxula fil-familja ta' Lacertidae. Tinstab fl-Italja (fil-Gżejjer Pelaġiċi) u fl-arċipelagu ta' Malta. L-abitat naturali tagħha huma l-veġetazzjoni Mediterranja bl-arbuxelli, iż-żoni bil-blat, ix-xtut tal-blat, ir-raba' li jinħadem, il-mergħat, u l-ġonna rurali.

Gremxula ta' Malta
Stat ta' konservazzjoni

Riskju minimu  (IUCN 3.1)
Klassifikazzjoni xjentifika
RenjuAnimalia
PhylumChordata
KlassiReptilia
OrdniSquamata
FamiljaLacertidae
ĠeneruPodarcis
speċi Podarcis filfolensis
Bedriaga, 1876
Distribuzzjoni ġeografika

P. filfolensis in Malta

immodifika

Fil-Gżejjer Maltin, hemm erba' sottospeċijiet tal-gremxula ta' Malta, li kollha huma endemiċi.

 
Gremxula Podarcis filfolensis ssp. maltensis maskili f'Għawdex

Podarcis filfolensis ssp. maltensis

immodifika

Din is-sottospeċi tinstab fuq it-tliet gżejjer prinċipali: Malta, Għawdex u Kemmuna. Normalment ikollha lewn ħadrani u xi kultant bit-tikek.[1]

Podarcis filfolensis ssp. filfolensis

immodifika

Din is-sottospeċi hija endemika għall-gżejra ta' Filfla. Hija l-ikbar mill-erba' sottospeċijiet u għandha lewn fl-iswed b'tikek blu.

Podarcis filfolensis ssp. kieselbachi

immodifika

Din is-sottospeċi kienet endemika għal Selmunett, magħrufa wkoll bħala l-Gżejjer ta' San Pawl. Il-lewn tagħha kien ivarja ferm, pereżempju kannella, griż, eċċ., b'żaqqha fl-oranġjo b'tikek suwed żgħar. Il-popolazzjoni saret estinta fl-2005.

 
Gremxula Podarcis filfolensis ssp. filfolensis femminili

Podarcis filfolensis ssp. generalensis

immodifika

Din is-sottospeċi hija endemika għall-Ġebla tal-Ġeneral (fil-kosta tal-Punent ta' Għawdex). Għandha żaqqha fl-aħmar u għandha lewn fil-blu fuq il-ġnub tagħha.[1]

Sottospeċijiet oħra

immodifika

Huwa maħsub li teżisti l-ħames sottospeċi fuq il-gżira ta' Kemmunett[1], filwaqt li sottospeċi oħra, Podarcis filfolensis ssp. laurentimulleri, tgħix fil-gżejjer Taljani ta' Linosa u Lampione.[2]

Karatteristiċi u mġiba

immodifika
 
Gremxula Podarcis filfolensis ssp. kieselbachi maskili tal-Gżejjer ta' San Pawl

Għad-differenza tal-gremxul maskili, li għandu lwien jgħajtu, il-gremxul żgħir u femminili għandu lewn kemxejn skur (fil-kannella). Il-gremxula ta' Malta s-soltu tiekol insetti żgħar bħal nemel jew termiti.[1]

Il-gremxul maskili għandu mġiba territorjali. Meta gremxul maskili ieħor jidħol fit-territorju tal-gremxula ta' Malta maskili, dan tal-aħħar jonfoħ 'il fuq u jgħolli rasu. Ikollu mġiba simili meta jipprova jattira l-gremxul femminili. L-istaġun tat-tgħammir huwa fir-rebbiegħa. Ftit wara l-gremxul femminili jbid bajda jew tnejn, u finalment il-bajd ifaqqas bejn Ġunju u nofs Awwissu.[1]

Referenzi

immodifika
  1. ^ a b ċ d e Wildlife of the Maltese Islands, BirdLife Malta and Nature Trust, 1995.
  2. ^ Nature in Gozo, BirdLife Malta, 2007.