Wikipedija

Blat Imkenni ta' Bhimbetka

sit arkeoloġiku preistoriku f'Madhya Pradesh, l-Indja

ll-Blat Imkenni ta' Bhimbetka huwa sit arkeoloġiku fl-Indja li jkopri l-perjodu Paleolitiku u l-perjodu Mesolitiku, kif ukoll il-perjodu storiku.[1][2] Fih instabu l-iżjed traċċi bikrin tal-ħajja umana fl-Indja u evidenza ta' Żmien il-Ħaġar li beda fis-sit fil-perjodu Aċewljan.[3][4][5] Is-sit jinsab fid-Distrett ta' Raisen fl-istat Indjan ta' Madhya Pradesh, madwar 45 kilometru (28 mil) fix-Xlokk ta' Bhopal. Huwa Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO li jikkonsisti minn seba' għoljiet u iktar minn 750 blata mkennija mifruxa fuq 10 kilometri (6.2 mili).[6] Mill-inqas ftit mill-blat imkenni kien abitat iżjed minn 100,000 sena ilu. Il-blat imkenni u l-għerien jixħtu "dawl rari" fuq insedjament uman u l-evoluzzjoni kulturali taż-żmien meta l-bniedem kien għadu jikkaċċja għall-ikel, għaż-żmien meta beda jmedd idejh għall-agrikoltura, u għaż-żmien meta beda jwettaq espressjonijiet ta' spiritwalità preistorika.[7]

It-tpittir fuq il-Blat Imkenni ta' Bhimbetka.

Ftit mill-blat imkenni ta' Bhimbetka fihom tpittir preistoriku u l-iżjed bikrin għandhom madwar 10,000 sena (għall-ħabta tat-8,000 Q.K.), li jikkorrispondi għall-perjodu Mesolitiku Indjan.[8][9][10][11] Dan it-tpittir fl-għerien juri temi bħal annimali, evidenza bikrija taż-żfin u tal-kaċċa minn Żmien il-Ħaġar kif ukoll ta' ġellieda fuq iż-żwiemel minn perjodu iktar 'il quddiem (x'aktarx Żmien il-Bronż).[12][13][14] Is-sit ta' Bhimbetka fih l-iżjed arti antika fuq il-blat fl-Indja[15] u huwa wieħed mill-ikbar kumplessi preistoriċi fil-pajjiż.[16]

Il-Blat Imkenni ta' Bhimbetka fih ukoll fossili mill-perjodu Prekambrjan, mijiet ta' miljuni ta' snin qabel ma tfaċċa l-bniedem, inkluż tal-annimal enigmatiku Dickinsonia.[17]

Mappa li turi l-pożizzjoni tal-Blat Imkenni ta' Bhimbetka.

Pożizzjoni immodifika

Il-Blat Imkenni ta' Bhimbetka jinsab 45 kilometru fix-Xlokk ta' Bhopal u disa' kilometri mill-belt ta' Obedullaganj fid-Distrett ta' Raisen tal-istat ta' Madhya Pradesh fit-tarf tan-Nofsinhar tal-Katina Muntanjuża ta' Vindhya. Fin-Nofsinhar ta' dan il-blat imkenni hemm sensiela suċċessiva ta' għoljiet ta' Satpura. Jinsab fi ħdan is-Santwarju tal-Organiżmi Selvaġġi ta' Ratapani, fuq blat tal-ġebel ramli, fl-għoljiet ta' qabel il-Katina Muntanjuża ta' Vindhya. Is-sit jikkonsisti minn seba' għoljiet: Vinayaka, Bhonrawali, Bhimbetka, Lakha Juar (Lvant u Punent), Jhondra u Muni Babaki Pahari.[18]

Sfond immodifika

Etimoloġija immodifika

Bhimbetka, li tfisser "il-post tal-mistrieħ ta' Bhima", hija kelma komposta magħmula minn Bhima (it-tieni wieħed mill-aħwa fost il-ħames Pandava ta' Mahabharata) u Baithaka (post tal-mistrieħ). Skont it-twemmin tal-post, matul l-eżilju tiegħu Bhima kien jieqaf jistrieħ hawnhekk biex jinteraġixxi man-nies tal-post.[19]

Storja immodifika

 
Il-monument nru N-MP-225 tal-Istħarriġ Arkeoloġiku tal-Indja.

W. Kincaid, uffiċjal ta' żmien l-Indja Brittanika, semma l-Blat Imkenni ta' Bhimbetka għall-ewwel darba f'dokument ta' studju fl-1888. Huwa serraħ fuq l-informazzjoni li ġabar mill-adivasis (nies tribali) lokali qrib il-lag ta' Bhojpur fil-qrib u rrefera għas-sit ta' Bhimbetka bħala sit Buddista. L-ewwel arkeologu li żar uħud mill-għerien tas-sit u li skopra l-importanza preistorika tagħhom kien V. S. Wakankar, li ra dawn il-formazzjonijiet tal-blat u ħaseb li kienu simili għal dawk li kien ra fi Spanja u fi Franza. Huwa żar iż-żona flimkien ma' tim ta' arkeologi u fl-1957 irrapporta li kien hemm bosta blat imkenni preistoriku.

Kien biss fis-snin 70 tas-seklu 20 li l-iskala u l-importanza reali tal-Blat Imkenni ta' Bhimbetka ġie skopert u rrapportat. Minn dak iż-żmien 'l hawn, iżjed minn 750 għar jew blat imkenni ġew identifikati. Il-grupp ta' Bhimbetka fih 243 minnhom, filwaqt li l-grupp ta' Lakha Juar fil-qrib fih 178 oħra. Skont l-Istħarriġ Arkeoloġiku tal-Indja, l-evidenza tissuġġerixxi li kien hemm insedjament uman kontinwu hawnhekk minn Żmien il-Ħaġar, sal-aħħar tal-perjodu Aċewljan, sal-aħħar tal-Mesolitiku u sas-seklu 2 Q.K. f'dawn l-għerien. Dan huwa bbażat fuq l-iskavi li saru fis-sit, l-artefatti u l-oġġetti li ġew skoperti, il-kuluri fid-depożiti, kif ukoll it-tpittir fuq il-blat.

Is-sit jinkludi l-eqdem ħitan u artijiet tal-ġebel fid-dinja.[20]

Barkheda ġie identifikat bħala s-sors minn fejn inġabet il-materja prima li ntużat f'uħud mill-monoliti skoperti f'Bhimbetka.

Is-sit jikkonsisti minn 1,892 ettaru li fl-1990 ġew iddikjarati bħala protetti skont il-liġijiet tal-Indja u li jiġu ġestiti mill-Istħarriġ Arkeoloġiku tal-Indja. Il-Blat Imkenni ta' Bhimbetka tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2003.[6][21]

 
Wieħed mill-madwar 750 għar fis-sit tal-Blat Imkenni ta' Bhimbetka.

Fossili tad-Dickinsonia immodifika

Il-fossili tad-Dickinsonia li nstabu f'Bhimbetka, l-ewwel skoperta ta' fossili tad-Dickinsonia ta' madwar 635-541 miljun sena ilu fl-Indja, huma simili għall-fossili tad-Dickinsonia tenuis mill-Membru ta' Ediacara tal-Għoljiet ta' Ediacara fin-Nofsinhar tal-Awstralja. Il-fossili nstabu fil-blat ramli tal-Grupp ta' Bhander tas-Supergrupp ta' Vindhyan imħallta ma' depożiti ramlin (proċessi Eolji, depożiti mit-tsunami (tsunamiti), u depożiti intermareali (depożiti tal-blat fiż-żona intermareali)). Is-sejbiet tar-riċerka jappoġġaw il-konklużjoni dwar il-formazzjoni ta' Gondwanaland għall-ħabta ta' 550 miljun sena ilu, iżda ma jappoġġawx il-moviment polari reali (il-moviment tal-poli manjetiċi tad-dinja b'rabta mal-assi rotazzjonali tad-dinja), peress li l-konklużjoni turi li l-Cloudina kienu jgħixu fi klimi tropikali sa sottotropikali, filwaqt li d-Dickinsonia kienu jgħixu fi klimi miti sa sottotropikali.[17]

Għar tal-Awditorju immodifika

Mill-bosta blat imkenni

 
It-torrijiet tal-kwarzit ta' Bhimbetka.
 
L-Għar tal-Awditorju.

, l-Għar tal-Awditorju huwa wieħed mill-iżjed karatteristiċi sinifikanti ta' dan is-sit. Imdawwar b'torrijiet tal-kwarzit viżibbli minn distanza ta' diversi kilometri, l-Għar tal-Awditorju huwa l-ikbar fost il-blat imkenni ta' Bhimbetka. Robert G. Bednarik jiddeskrivi l-għar preistoriku tal-Awditorju bħala wieħed b'atmosfera "qisha ta' katidral", bi "spazji għoljin kbar u bi ħnejjiet Gotiċi".[22] Il-pjanta tiegħu qisha pjanta ta' "salib f'angolu ta' 90 grad" b'erba' qishom friegħi allinjati mal-erba' direzzjonijiet kardinali. Id-daħla prinċipali tħares lejn il-Lvant. Fl-aħħar ta' dan il-passaġġ tal-Lvant, fid-daħla tal-għar, hemm ħaġra kbira b'panew kważi vertikali kollu tpittir li jispikka, u li huwa viżibbli mill-bogħod u mid-direzzjonijiet kollha. Fil-letteratura tal-arkeoloġija, din il-ħaġra kbira ngħatat l-isem ta' "Blata tal-Kap" jew "Blata tar-Re", għalkemm ma hemm l-ebda evidenza ta' xi ritwali jew ta' xi rwol li seta' kellha.[23][24] Il-ħaġra kbira flimkien mal-Għar tal-Awditorju huma l-karatteristika ċentrali tas-sit ta' Bhimbetka, qalb 754 blat imkenni li ngħataw numru kull wieħed u li huma mifruxa fuq spazju ta' ftit kilometri minn xulxin, u kważi 500 post fejn hemm tpittir fuq il-blat.

Arti u tpittir fuq il-blat immodifika

Il-Blat Imkenni ta' Bhimbetka fih għadd kbir ta' tpittir. L-eqdem pitturi li nstabu għandhom 10,000 sena, iżda wħud mill-figuri ġeometriċi huma iktar reċenti, saħansitra sal-Medju Evu. Il-kuluri li ntużaw huma kuluri veġetali li żammew maż-żmien minħabba li t-tpittir ġeneralment sar fil-fond ġo xi niċċa jew fuq il-ħitan ta' ġewwa. It-tpinġijiet u l-pitturi jistgħu jiġu kklassifikati f'seba' perjodi differenti:

Perjodu I – (Paleolitiku Superjuri): dawn huma r-rappreżentazzjonijiet bl-aħdar ta' bnedmin jiżfnu u jikkaċċjaw.[25]

Perjodu II – (Mesolitiku): meta mqabbla mal-kumplament, dawn huma iżgħar. Il-fiġuri stilizzati f'dan il-grupp għandhom dekorazzjonijiet lineari fuq ġisimhom. Minbarra xeni bl-annimali, hemm ukoll figuri umani u xeni tal-kaċċa, fejn jidher biċ-ċar x'armi kienu jużaw: lanez, stikek ippuntati, qwies u vleġeġ. Uħud mix-xeni ġew interpretati li juru gwerra tribali bejn tliet tribujiet simboleġġati mit-totems tal-annimali tagħhom. It-tpittir ta' żfin komunali, għasafar, strumenti mużikali, ommijiet bit-tfal, nisa tqal, irġiel iġorru l-annimali mejtin, nies jixorbu, u dfin jidhru qishom f'moviment ritmiku.

Perjodu III – (Kalkolitiku): b'mod simili għat-tpittir Mesolitiku, dan it-tpittir jiżvela li matul dan il-perjodu, l-abitanti tal-għerien ta' din iż-żona kienu f'kuntatt mal-komunitajiet agrikoli tal-pjanuri ta' Malwa, u kienu jiskambjaw l-oġġetti magħhom.

Perjodu IV & V – (Storiku Bikri): il-figuri ta' dan il-grupp għandhom stil skematiku u dekorattiv u huma mpittra l-iktar bl-aħmar, bl-abjad u bl-isfar. L-assoċjazzjoni hi ta' rikkieba, bħal simboli reliġjużi, lebsin qishom tuniċi, flimkien mal-eżistenza ta' kitbiet minn perjodi differenti. It-twemmin reliġjuż huwa rrappreżentat minn figuri ta' yakshas, allat tas-siġar u karrijiet maġiċi tas-smewwiet.

Perjodu VI & VII – (Medjevali): dan it-tpittir huwa ġeometriku lineari u iktar skematiku, iżda juru stil artistiku deġenerat u grezz. Il-kuluri li ntużaw mill-abitanti tal-għerien tħejjew bil-kombinament ta' ossidi tal-manganiż suwed, ematite aħmar u faħam.

Blata partikolari, magħrufa wkoll bħala l-"Blata taż-Żu", turi iljunfanti, barasingha (ċriev tal-imraġ), biżonti u ċriev. It-tpittir fuq blata oħra juri pagun, serp, ċerva u x-xemx. Fuq blata oħra, hemm it-tpittir ta' żewġ iljunfanti bin-nejbiet tal-avorju. Fost il-ġabra ta' dan it-tpittir preistoriku hemm ukoll xeni tal-kaċċa b'kaċċaturi bil-qwies, bil-vleġeġ, bix-xwabel u bit-tarki. F'wieħed mill-għerien, hemm biżont jiġri wara kaċċatur filwaqt li tnejn minn sħabu jidhru fil-qrib u ma jistgħu jagħmlu xejn biex jgħinuh; f'għar ieħor, jidhru xi rikkieba taż-żwiemel, flimkien mal-arċiera. F'pittura oħra famuża, hemm annimal bovin kbir (x'aktarx gaur jew biżont).

It-tpittir huwa kklassifikat l-iktar f'żewġ gruppi, wieħed ta' kaċċaturi u ta' nies li jinġabru biex isibu l-ikel, u l-ieħor ta' ġellieda, rekbin fuq iż-żwiemel u l-iljunfanti b'armi tal-metall f'idejhom. L-ewwel grupp ta' tpittir imur lura għall-preistorja filwaqt li t-tieni grupp ta' tpittir imur lura għal żminijiet storiċi. Il-biċċa l-kbira tat-tpittir mill-perjodu storiku juri battalji bejn mexxejja armati bix-xwabel, bil-lanez, bil-qwies u bil-vleġeġ.[26][27]

F'wieħed mill-blat imkenni daqsxejn imwarrab, hemm it-tpittir ta' raġel b'ħatar qisu b'trident f'idejh u jiżfen li ġie mlaqqam "Nataraj" mill-arkeologu V. S. Wakankar.[28][29] Huwa stmat li t-tpittir f'mill-inqas 100 blat imkenni x'aktarx li ġie rvinat minħabba l-erożjoni.[30]

Sit ta' Wirt Dinji immodifika

Il-Blat Imkenni ta' Bhimbetka ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2003.[6]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; u l-kriterju (v) "Eżempju straordinarju ta' insedjament uman tradizzjonali, ta' użu tal-art jew ta' użu tal-baħar, li jirrappreżenta kultura (jew kulturi), jew interazzjoni umana mal-ambjent, speċjalment meta jkun sar vulnerabbli minħabba l-impatt ta' bidla irreversibbli".[6]

Siti simili fl-Indja immodifika

Siti Mesolitiċi oħra bl-arti, bl-għodod u bit-tpittir fl-għerien huma l-Għerien ta' Anangpur (Faridabad) u l-Għerien ta' Mangar Bani (Gurugram) f'Delhi NCR, u l-Għerien ta' Pahargarh (Morena) fl-istat ta' Madhya Pradesh.

Gallerija immodifika

  •  
    Żeffiena Mesolitiċi.
  •  
    Raġel attakkat minn annimal bovin bil-qrun.
  •  
    Bnedmin jikkaċċjaw l-annimali.
  •  
    Bnedmin fuq iż-żwiemel bl-armi f'idejhom.
  •  
    Raġel riekeb iljunfant.
  •  
    Tpinġija f'Bhimbetka li turi qawwas

Referenzi immodifika

  1. ^ Peter N. Peregrine; Melvin Ember (2003). Encyclopedia of Prehistory: Volume 8: South and Southwest Asia. Springer Science. pp. 315–317. ISBN 978-0-306-46262-7.
  2. ^ Javid, Ali and Javeed, Tabassum (2008), World Heritage Monuments and Related Edifices in India, Algora Publishing, 2008, pp. 15–19.
  3. ^ Agrawal, D.P.; Krishnamurthy, R.V.; Kusumgar, Sheela; Pant, R.K. (1978). "Chronology of Indian prehistory from the Mesolithic period to the Iron Age". Journal of Human Evolution. 7: 37–44.
  4. ^ Kerr, Gordon (25 May 2017). A Short History of India: From the Earliest Civilisations to Today's Economic Powerhouse. Oldcastle Books Ltd. p. 17. ISBN 9781843449232.
  5. ^ Neda Hosse in Tehrani; Shahida Ansari; Kamyar Abdi (2016). "Anthropogenic Processes in Caves/Rock Shelters in Izeh Plain (Iran) and Bhimbetka Region (India)". Bulletin of the Deccan College Research Institute. 76: 237–248.
  6. ^ a b ċ d Centre, UNESCO World Heritage. "Rock Shelters of Bhimbetka". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-01-04.
  7. ^ "Bhimbetka rock shelters | archaeological site, Madhya Pradesh, India | Britannica". www.britannica.com (bl-Ingliż). Miġbur 2023-01-04.
  8. ^ Mathpal, Yashodhar (1984). Prehistoric Painting Of Bhimbetka. Abhinav Publications. p. 220. ISBN 9788170171935.
  9. ^ Tiwari, Shiv Kumar (2000). Riddles of Indian Rockshelter Paintings. Sarup & Sons. p. 189. ISBN 9788176250863.
  10. ^ Mithen, Steven (2011). After the Ice: A Global Human History, 20,000 - 5000 BC. Orion. p. 524. ISBN 9781780222592.
  11. ^ Javid, Ali; Jāvīd, ʻAlī; Javeed, Tabassum (2008). World Heritage Monuments and Related Edifices in India. Algora Publishing. p. 19. ISBN 9780875864846.
  12. ^ Yashodhar Mathpal, 1984, Prehistoric Painting Of Bhimbetka, p. 214.
  13. ^ M. L. Varad Pande, Manohar Laxman Varadpande, 1987, History of Indian Theatre, Volume 1, p. 57.
  14. ^ Sanyal, Sanjeev (10 July 2013). Land of the seven rivers : a brief history of India's geography. ISBN 978-0-14-342093-4. OCLC 855957425.
  15. ^ Deborah M. Pearsall (2008). Encyclopedia of archaeology. Elsevier Academic Press. pp. 1949–1951. ISBN 978-0-12-373643-7.
  16. ^ Jo McDonald; Peter Veth (2012). A Companion to Rock Art. John Wiley & Sons. pp. 291–293. ISBN 978-1-118-25392-2.
  17. ^ a b Retallack, Gregory J.; Matthews, Neffra A.; Master, Sharad; Khangar, Ranjit G.; Khan, Merajuddin (2021). "Dickinsonia discovered in India and late Ediacaran biogeography". Gondwana Research. 90: 165–170.
  18. ^ "Rock Shelters of Bhimbetka: Continuity through Antiquity, Art & Environment" (PDF).
  19. ^ "The Sudden Discovery of Bhimbetka".
  20. ^ Kalyan Kumar Chakravarty; Robert G. Bednarik. Indian Rock Art and Its Global Context. Motilal Banarsidass. p. 29.
  21. ^ "Prehistoric Rock Shelters of Bhimbetka, Madhya Pradesh - Archaeological Survey of India". web.archive.org. 2014-03-27. Arkivjat mill-oriġinal fl-2014-03-27. Miġbur 2023-01-04.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  22. ^ Robert G Bednarik (1996), The cupules on Chief's Rock, Auditorium Cave, Bhimbetka, The Artifact: Journal of the Archaeological and Anthropological Society of Victoria, Volume 19, pp. 63–71.
  23. ^ Robert Bednarik (1993), Palaeolithic Art in India, Man and Environment, Volume 18, Number 2, pp. 33–40.
  24. ^ Singh, Manoj Kumar (2014). "Bhimbetka Rockshelters". Encyclopedia of Global Archaeology. Springer New York. pp. 867–870. ISBN 978-1-4419-0426-3.
  25. ^ Meenakshi, Dubey-Pathak (2014). "Rock art of the Bhimbetka period in India" (PDF).
  26. ^ Mathpal, Yashodhar (1984). Prehistoric Painting Of Bhimbetka. Abhinav Publications. p. 225.
  27. ^ Javid, Ali and Javeed, Tabassum (2008). World Heritage Monuments and Related Edifices in India. Algora Publishing. p. 20.
  28. ^ Chakravarty, Kalyan Kumar. Rock-art of India: Paintings and Engravings. Arnold-Heinemann. p. 123.
  29. ^ Shiv Kumar Tiwari. Riddles of Indian Rockshelter Paintings. Sarup & Sons. p. 245.
  30. ^ Mithen, Steven (2006). After the Ice: A Global Human History, 20,000–5000 BC. Harvard University Press. p. 401. ISBN 9780674019997.
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Blat_Imkenni_ta%27_Bhimbetka&oldid=298377"