Wikipedija

Tizjanu

(Rindirizzat minn Tiziano)

Tiziano Vecellio jew Tiziano Vecelli jew Tiziano da Cador [1], bil-Malti magħruf bħala Tizjanu, (twieled madwar l-1488 Pieve di Cadore, (provinċja ta' Belluno, fil-Veneto) - miet fis-27 ta' Awissu 1576 Venezja) kien pittur Taljan, l-iżjed memru importanti tal-iskola Venezjana ta-seklu 16. Huwa meqjus bħala wieħed mill-akbar ritrattisti ta' dak iż-żmien bis-saħħa tal-ħila li kellu biex joħroġ il-karattru tal-persunaġġi fir-ritratti. "Ħeles ukoll il-pittura mir-restrizzjoni tal-linja u l-forma fejn kienet inkarċrata mill-aħħar tal-Medjuevu, u għamel hekk biex jagħti l-poter lill-kulur".[2]

Tizjanu
pittur tal-familji nobbli

Ħajja
Twelid Pieve di Cadore (en) Translate, 1488, c. 1490, 1480s, 1489, 1477
Nazzjonalità Repubblika ta' Venezja
Mewt Venezja, 27 Awwissu 1576
Post tad-dfin Santa Maria Gloriosa dei Frari (en) Translate
Monument of Titian in Frari (en) Translate
Kawża tal-mewt kawżi naturali (pesta)
Familja
Missier Gregorio Vecellio
Konjuga/i Cecilia Soldano (en) Translate  (1525 (Gregorian) -  6 Awwissu 1530 (Gregorian))
Ulied
uri
Aħwa
uri
Tribù House of Vecellio (en) Translate
Edukazzjoni
Lingwi Taljan
Għalliema Giovanni Bellini (mul) Translate
Gentile Bellini (en) Translate
Studenti
uri
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni pittur
disinjatur
disinjatur tal-bini
tipografu
artist viżiv
Post tax-xogħol Venezja
Padova
Milan
Ruma
Firenze
Augsburg
Augsburg
Xogħlijiet importanti Mara bil-Mera
L-Inkoronazzjoni bix-Xewk
Il-Madonna tal-Fenek
Venere ta' Urbino
Karlu V fuq iż-żiemel
Il-Papa Pawlu III man-Neputijiet
Tarkwinju u Lukrezja
Premjijiet
List
Sħubija Accademia delle Arti del Disegno (en) Translate
Moviment Skola Venezjana
Rinaxximent Għoli
Psewdonomu Veccellio, Tiziano
Moviment artistiku pittura ritratt
pittura reliġjuża
pittura mitoloġika
nudu artistiku
pittura storika
ritratt
Awtoritratt ta' Tizjanu
Tizjanu ġabar flimkien il-kobor u l-aspett terribbli ta' Mikelanġlu mal-grazzja u l-eleganza ta' Raffaello u kuluri tan-natura stess.

—Ludovico Dolce

Bijografija

immodifika

Twieled Pieve di Cadore, belt żgħira fid-Dolomiti fil-Veneto bejn l-1488 u l-1490[3] f'familja għanja tal-post. Missieru Gregorio Vecellio kellu bosta karigi, fosthom dawk ta' kaptan tal-milizja u spettur tal-minjieri.

 
Mara bil-mera (1515)
 
Tizjanu, Venere quddiem il-mera

Ma nafux x'għamla ta' edukazzjoni rċieva: x'aktarx ma kienx jaf bil-Latin, lingwa importanti ħafna f'dik l-epoka, u l-maġġoranza tal-ittri li waslulna inkitbu f'ismu minn oħrajn. Tizjanu ġie introdott għall-pittura flimkien ma' ħuh Francesco. It-tnejn intbagħtu Venezja, fl-età ta' 9 jew 10 snin biex jistudjaw l-arti. Hemm bdew fl-istudju ta' Sebastiano Zuccato, artista li jaħdem il-mużajk. Wara erba' jew ħames snin, Tizjanu daħal jaħdem fil-istudju tal-pittur Gentile Bellini u mbagħad ma' ħuh Giovanni Bellini, dak iż-żmien l-artista l-aktar famuż ta' Venezja. Hemm iltaqa' ma' Giorgio da Castelfranco, magħruf bħala Giorgione. Saru ħbieb u sħab, u fl-1508 ħadmu flimkien fuq l-affreski fuq barra tal-Fontego dei Tedeschi [4].

Sentejn wara, Giorgione miet bil-pesta u x'aktarx li ħafna pitturi li Giorgione ma kienx lesta, spiċċahom Tizjanu[5]. Mill-1508 sal-1568, Tizjanu kien jaħdem ukoll fl-inċiżjoni fl-injam. Saħansitra hemm min jaħseb li kien imdaħħal fl-iżvilupp tal-Fabrica, volum fid-daqs ta' folio ta' 663 paġna, li fih aktar minn 300 figura anatomika inċiża fl-injam. Imma qatt ma nstabu provi[6].

Tizjanu pinġa tliet affreski għall-iScuola di Sant'Antonio ta' Padova, fejn mar fl-1511. Fl-1516, wara l-mewt ta' Giovanni Bellini, inħatar pittur uffiċjali tar-Repubblika Venezjana u waqqaf studju fuq il-Kanal il-Kbir f'San Samuele. Bosta artisti kontemporanji kienu jaħdmu hemm għal xi żmien, fosthom Tintoretto u El Greco.

 
L-Assunzjoni tal-Verġni Marija, 1516-1518. Żejt fuq panew tal-injam, 6.90x360 ċm. Knisja ta' Santa Maria Gloriosa dei Frari
 
Qabar ta Titian f'Venezja.

Fl-Assunzjoni tal-Verġni, ordnata għat-titular tal-Knisja ta' Santa Maria Gloriosa dei Frari fl-1516 u mwaħħla fil-knisja fl-1518, Tizjanu neħħa kull referenza ikonografika tradizzjonali għall-mewt u mexa mat-teoloġija Franġiskana kontemporanja biex ħoloq it-tlugħ glorjuż fis-sema tal-Madonna[7]. Din is-soluzzjoni minn dak iż-żmien saret il-kompożizzjoni ta' referenza madwar id-dinja Kattolika. Fl-1520, esegwixxa ordni kbira għad-dekorazzjoni tal-Palazz Dukali, Il-Battalja ta' Cadore (affresk kbir li nqered bin-nar fl-1577), u tliet pitturi ta' xeni mitoloġiċi għal Alfonso I d'Este. Kien inkarigat ukoll li jpinġi r-ritratt ta' kull Doġe li ġie elett sal-1555 meta l-kariga ħadha Tintoretto. Kellu wkoll għadd kbir ta' ordnijiet minn nies Venezjani importanti u mill-knejjes tal-belt.

Tliet snin wara mar Ferrara u ltaqa' ma' Federiku II Gonzaga, Markiż ta' Mantova u pinġa ritratt tiegħu u baqa' jaħdem għalih għal aktar minn 10 snin, iżejjinlu l-Kastell ta' Ferrara b'affreski mitoloġiċi. Lejn l-aħħar tal-1522 għamel ħbieb ma' Pietro Aretino u Jacopo Sansovino refuġjati f'Venezja wara s-sakkeġġ ta' Ruma u mar Mantova fejn Federico Gonzaga ordnalu kważi erbgħin pittura.

Fl-1525, iżżewweġ lil Cecilia Soldano, bint barbier minn raħal twelidu Cadore, li magħha diġà kellu żewġt ulied subien: Pomponio fl-1523 u Orazio, eżatt qabel it-tieġ. Kienet ilha toqgħod miegħu għal xi ħames snin imma fl-1525 mardet gravament u Tizjanu żżewwiġha biex jilleġittima 'l uliedu. Cecilia fieqet, iż-żwieġ kien hieni u kellom tifla oħra li mietet fiċ-ċokon[8]. F'August tal-1530 Cecilia mietet. Tizjanu reġa' żżewweġ imma ma nafu xejn dwar it-tieni mara. X'aktarx kienet omm Lavinia.[9] It-tieni mara mietet madwar l-1427 u kellu tifla oħra, Emilia, forsi ma' mara li kienet toħodlu ħsieb id-dar.[10]. Mit-tfal il-favorit ta' Tizjanu kien Orazio, li sar l-assistent tiegħu.

Is-snin 1530 kienu snin ta' kanoni feminili ġdida għal Tizjanu, aktar fina bħal f'La Bella (Firenze, Palazzo Pitti), Marija Maddalena (Firenze, Palazzo Pitti) jew f'Il-Venere ta' Urbino (madwar l-1533) (Firenze, Galleria degli Uffizi). Dan l-aħħar xogħol, inpinġi għal Guidobaldo della Rovere fl-1538 hu mnebbaħ mill-Venere Rieqda ta' Giorgione, jirrappreżenta mara għarwiena (Venere? Korteġġjana? Għarusa żagħżugħa?) mimduda fuq sodda fil-kamra u mqajma. Dan hu x-xogħol emblematiku tal-karriera tiegħu u l-prototip tan-nudu feminili mimdud ġewwa għall-pittura Ewropea li Édouard Manet ibbaża fuqu l-​​Olympia [11].

Dik is-sena, l-1530, bis-saħħa tal-Markiż ta' Mantova ltaqa' ma' Karlu V matul vjaġġ tal-Imperatur fl-Italja . Tliet snin wara, Karlu V tah it-titlu ta' Conte Palatino u Cavaliere Sperone d'Oro, unur li qatt qabel ma kien ingħata lil pittur. Pinġa sensiela ta' ritratti tal-qraba tal-imperatur.

Fl-1545 mar Ruma fuq stedina tal-Papa Pawlu III. Fis-16 ta' Marzu kiseb iċ-ċittadinanza Rumana u mar lura Venezja. Il-konfrontazzjoni diretta max-xogħlijiet ta' Mikelanġlu għamlet impatt enormi fuq il-karriera tiegħu, li kienet għaddejja minn "kriżi Mannjerista" mmarkata b'kompożizzjonijiet aktar kuraġġużi u b'koloratura b'kuntrasti qawwijin.

Fl-1548 mar Augsburg fejn kienet qiegħda tiltaqa' id-Dieta tal-Imperu Ruman Imqaddes, immexxija minn Karlu V, opportunità għalih li jpinġi ħafna ritratti ta' nies importanti u l-imperatur stess. Imbagħad beda jaħdem fuq is-sensiela ta' Poeżiji għar-re Filippu II ta' Spanja. Dawn il-pitturi juru nudi femminili mitoloġiċi bħal Danae, Venere u Adone" u Djana u Attejun, u dawn inawguraw il-fażi finali ta' Tizjanu, ikkaratterizzata minn daqqa tal-pinzell ħafna inqas grafika u aktar ħielsa fejn it-tila stess turina d-daqqiet tal-pinzell fuqhom. Hemm min qal ukoll li Tizjanu kienu juża subgħajh biex ipinġi fl-aħħar ta' ħajtu.

Fl-1566 ġie elett flimkien ma' Andrea Palladio u Jacopo Tintoretto fl-Accademia delle arti del disegno ta' Firenze. L-aħħar xogħol magħruf tiegħu hu Pietà li kien għal fuq il-qabar tiegħu. Dan ma laħaqx lestieh u spiċċah Palma il Giovane.

Miet fis-​​27 ta' Awissu 1576, forsi bil-pesta, imma x'aktarx bix-xjuħija. Indifen fil-knisja ta' Santa Maria dei Frari f'Venezja.

Il-wirt Giorgionesk

immodifika
 
Il-kunċert kampestri, Giorgione u d-dixxiplu tiegħu Tizjanu, x'aktarx Giorgione sal-1510, u Tizjanu wara, Louvre.

Wara l-apprendistat tiegħu ma' Sebastiano Zuccato u Giovanni Bellini, Tizjanu mbagħad għamel xi żmien jaħdem fl-istudju ta' Giorgione. Vasari kiteb hekk:

Fil-bidu, meta beda jpinġi bil-manjiera ta' Giorgione, meta kellu bilkemm tmintax-il sena, pinġa ritratt ta' raġel tal-familja Barbarigo, ħabibu ... rajnieh tant impinġi tajjeb u b'tant ħila li, li kieku Tizjanu ma kienx kiteb ismu fid-dell, konna naħsbuh xogħol ta' Giorgione.[12]

Fl-1508, pinġa l-affreski fuq barra tal-Fondaco dei Tedeschi bi sħab ma' Giorgione. L-istil drammatiku tiegħu, jidher diġà qiegħed jinqata' minn ta' Giorgione. Fiċ-ċiklu ta' affreski tal-iScuola del Santo ta' Padova li pinġa fl-1510 u 1511, madankollu, għadna nsibu l-aspett sfumat ta' Giorgione u Correggio fuq il-laħam delikat tan-nies mingħajr kontorni u fil-veduti bi ċpar ħafif li jisfumaw magħhom faċilment u fil-materjali bellusin. In-nudi, jekk inqabbluhom ma' dawk ta Giorgione, huma xorta aktar sinċieri billi dawn m'għandhomx id-dija misterjuża li kellhom madwarhom il-figuri ta' dak il-pittur. Tizjanu juża d-dawl biex jintensifika l-kuluri li bihom jisfuma l-karattru ġol-ambjent.

Wara l-mewt ta' Giorgione fl-1510, xi xhieda kontemporanji jagħtuna x'nifhmu li Tizjanu spiċċa il-Venere Rieqda li ma kinetx lesta. Xi kritiċi jaħsbu li kien imdaħħal ukoll f'Il-Kunċert Kampestri. Dan il-kunċert mużikali għandu tema li ġejja mill-umaniżmu tar-Rinaxximent bikri; il-mużika tirrappreżenta l-armonija universali. il-Bniedem idoqq il-partitura tiegħu f'nofs in-natura eżuberanti. Il-kompożizzjoni hija misterjuża ħafna: fuq ix-xellug hemm mara tferra' l-ilma minn buqar tal-ħġieġ, fin-nofs hemm żewġt irġiel qegħdin idoqqu, wieħed minnhom idoqq il-mandolina u fuq il-lemin hemm mara għarwiena daharha lejna tonfoħ ġo flawt tal-qasab. Wara hemm ragħaj jira' n-nagħaġ, fi pjan aktar 'il bogħod hemm binja, u fid-distanza hemm il-muntanji li jirrappreżentaw id-dinja kollha f'perspettiva atmosferika bħal ta' Il-Madonna tal-blat (1483) ta' Leonardo da Vinci.

Fil-bidu tal-karriera tirgħu, Tizjanu kien influwenzat ħafna mil-qawwa evokattiva ta' Giorgione. Goethe meta jitkellem fuq l-affreski tal-iskola ta' San Antnin ta' Padova li kienu l-ewwel xogħlijiet indipendenti ta' Tizjanu jgħid "Hemm hemmhekk verità sorprendenti li tista' tesprimi kollox" [13].

 
Il-Venere ta' Urbino, 1538, Żejt fuq it-tila, 119 × 165 cm, Galleria Uffizi, Firenze.

Wara Tizjanu beda jpinġi l-pittura mitoloġika. Għall-uffiċju ta' Alfonsu I ta' Este pinġa L-offerta lil Venere, Il-bakkanal tal-Andriji[14] u Bakku u Arjanna. Fihom il-pittur jipprova l-ħila li kellu biex terġa jagħti l-ħajja lill-miti antiki u jimliehom immaġinazzjoni. Bħala sorsi letterarji uża Filostratu, Ovidju u Katullu, madankollu ma fittex l-ebda erudizzjoni umanista, iżda pjuttost il-mezz li jevoka d-dinja tal-qedem skont tonalità aktar Djoniżjaka. Fl-1526, ittratta b'mod trijomfalist tema reliġjuża Il-Madonna ta' Pesaro (magħrufa bħala Pala Pesaro).[15] Din il-manjiera grandjuża ma żammitux milli jpinġi fl-istess ħin pitturi aktar intimi bħal Il-Madonna tal-fenek jew Id-depożizzjoni[16]. Il- Venere ta' Urbino tal-1538 għal darba oħra turi l-abbiltà ta' Tizjanu li jirrappreżenta r-realtà f'mument u ambjent partikolari. Flimkien mas-serje ta' ritratti, Il-Venere ta' Urbino timmarka t-tmiem tal-perjodu ta' majestà kalma.

Il-perjodu Manjerista

immodifika
 
Kajjin u Abel, Bażilika ta' Santa Maria della Salute

Fl-1527, Pietro Aretino u Jacopo Sansovino marru joqogħdu Venezja. Tizjanu sar ħabib tal-qalb magħhom u din il-ħbiberija bla dubju għenitu jsegwi l-żviluppi tal-Manjeriżmu, li kien popolari ħafna fl-Italja ċentrali. Ir-Ritratti taċ-Ċesri pinġiehom f'dan il-perjodu għall-palazz dukali ta' Mantova. Għalkemm dawn intilfu, nafuhom mill-kopji u l-istampi. Minnhom nistgħu nifhmu l-istil ġdid ta' Tizjanu, influwenzat mill-Manjeriżmu ta' Giulio Romano. Imbagħad pinġa s-soqfa tal-Bażilika ta' Santa Maria della Salute ta' Venezja. F'dawn il-pitturi l-karattri huma marbuta flimkien b'ġesti vjolenti u mdawlin b'dawl sħun u vibranti.

Il-kritika moderna tagħti importanza kbira lix-xogħol Manjerista ta' Tizjanu. Ħalla l-viżjoni trankwilla, naturalista tal-ħidma bikrija tiegħu biex jinawgura metodu aktar ħieles fl-immaġinazzjoni tal-figuri u li joħloq atmosfera drammatika bi kromatiżmu aktar espressiv. Waqt li kien Ruma (1545-1546), l-intriċi għall-poter fil-qorti papali ispirawh b'kapulavur ieħor, ir-Ritratt ta' Pawlu III man-neputijiet. Ir-ritratt ta' grupp li li bih Tizjanu kien qiegħed jipprova jikkompeti ma' Raffaello ma nafux għaliex qatt ma lestieh. Fih il-Papa jidher bħala raġel xiħ bilqiegħda. Tizjonu aktar tfittex li juri l-karattru tar-raġel xiħ mill l-majestà tal-kariga papali tiegħu. Neputih, il-Kardinal Alessandro Farnese fl-isfond jidher li hu l-instigatur ewleni tad-deċiżjonijiet ta' zijuh. fuq il-lemin Orazio Farnese jinżel għarkupptejh quddiem zijuh jistaqsih xi ħaġa. F'Karlu V fil-Battalja ta' Mühlberg, impinġija fl-1548, Tizjanu jittrasforma s-suġġett f'simbolu araldiku, iżda l-Karlu V jurih ukoll bħala despota għajjien. Din it-tila, impinġija ftit qabel l-abdikazzjoni ta' Karlu V turi sens akut ta' analiżi [13].

Il-pittura, Kajjin u Abel, turi suġġett bibliku: il-qtil ta' Abel minn ħuh Kajjin. Dan ix-xogħol li jixhed il-maturità sħiħa ta' Tizjanu, tpinġa meta reġa' lura minn Ruma, fejn kien influwenzat minn Mikelanġlu fil-forom, l-impetwożità tal-moviment u l-qawwa tal-kulur. Dan juri fl-istess ħin sensittività kompletament awtonoma għall-ispazju, imbiegħda mill-kunċetti tal-Manjeriżmu Toskan-Ruman.

Fil-pjan ta' quddiem naraw 'l Abel, persunaġġ bibliku, iben Adam u Eva, b'rasu mdemma maqlub mal-art minn ħuh. Driegħu l-leminija ftit mgħawġa, bħallikieku biex tilqa' l-waqgħa inevitabbli. B'driegħu tax-xellug qisu qed jitlob il-qattiel li jħenn għalih filwaqt li b'disperament jipprova jsalva ħajtu. L-ilbies sempliċi ta' ġilda ta' annimal juri l-muskolatura impressjonanti tiegħu. Fil-pjan tan-nofs naraw il-qattiel, ġismu miġbud mill-vjolenza tal-ġesti tiegħu, ixejjer għasluġ ma' rasu biex joqtol 'il ħuh. Filwaqt li riġlu x-xellugija qiegħda soda fuq l-art, bis-sieq l-oħra jimbotta brutalment il-vittma tiegħu, u juri wkoll muskoli prominenti. Fl-isfond naraw is-sema itturmentata li thedded bi sħab iswed.

Għajnejna jmorru naturalment lejn iċ-ċentru tal-kompożizzjoni - is-sieq ta' Kajjin li biha jimbotta 'l ħuh. Dan il-punt tal-ġlieda jiġi fejn jaqsmu 'l xulxin żewġ linji djagonali, il-"ġeometrija sigrieta":

  • Waħda mil-linji djagonali tibda fir-rokna ta' fuq fix-xellug, tgħaddi mis-sħab u tispiċċa fir-riġel leminija ta' Kajjin
  • L-oħra tibda mill-isġalla ta' Kajjin, imbagħad tgħaddi minn siequ u tispiċċa mal-linja tal-blat.

Dan l-intersezzjoni timmarka l-qofol tal-pitturra, jiġifieri l-vjolenza tal-att u l-moħqrija ħarxa tiegħu.

L-użu tad-dawl f'din il-pittura hu interessanti ħafna wkoll. Effettivament is-sors tad-dawl, li ġej min-nofs il-lemin tal-kompożizzjoni, idawwal parti mill-azzjoni u Abel biss jinstab fid-dawl. Nistgħu naraw is-sengħa li biha l-pittur juri 'l Kajjin bħala bniedem imdallam u ħażin u hekk joħroġ fid-dawl il-virtujiet ta' ħuh, li "l-Mulej ħares lejh u l-offerta tiegħu" (Ġenesi 4,4). Il-wiċċ tal-qattiel hu wkoll fid-dlam, biex isaħħah dan l-effett tal-personifikazzjoni tal-ġlieda bejn it-tajjeb u l-ħażin. Barra minn hekk il-kolonni tas-sħab fl-isfond jikkonfermaw din l-ipoteżi billi jagħtu l-impressjoni li ħerġin minn ġisem Kajjin, rappreżentazzjoni simbolika tal-karattru ħażin tal-persunaġġ.

Fl-aħħarnett, il-forom jipprovdulna indikazzjonijiet addizzjonali biex nanalizzaw aħjar il-pittura. Kajjin hu ppreparat, imponenti, il-forom ta' ġismu mpinġijin b'linji kemm jista' jkun dritti mingħajr ma jonqos is-sens ta' realiżmu. B'kuntrast, il-pożizzjoni ta' riġel Abel, dirgħajh, ġenbejh, huma mpinġijin b'disinn aktar flessibbli u fit-tond. Dan il-logħob bejn tondjaturi u linji dritti jagħti 'l Abel attitudni inqas ħarxa, filwaqt li ħuh jidher kifer u aħrax.

Ix-xena kkaratterizzata mit-tensjoni emottiva qawwija li toħroġ miż-żewġ iġsma f'pożi b'prospettiva ċara tirrappreżenta fażi ta' kunflitt intern. Il-lejl hu definit minn interazzjoni kumplessa ta' dawl u riflessjonijiet li jagħtu ton drammatiku lill-kompożizzjoni.

L-aħħar perjodu

immodifika

Fl-1551, meta kellu aktar minn sittin sena, Tizjanu mar joqgħod għal kollox Venezja. Ħinu kollu kien meħud bl-ordnijiet tal-prinċpijiet waqt li jaħdem fuq forom ġodda ta' espressjoni. Anke fis-suġġetti profani l-istruttura drammatika żdiedet fl-intensità. Miet qabel ma lesta l-aħħar xogħol tiegħu, Pietà li kienet għall-qabar tiegħu fil-Frari. Spiċċaha Iacopo Negretti (magħruf bħala Palma il Giovane)[17].

Il-metodu li kien juża Tizjanu fl-aħħar perjodu kien ivarja ħafna, barra li juża l-pinzell kultant kien juża subgħajh jew xi ċarruta, ħafna drabi kien japplika tiċlisa kbira fuq iż-żebgħa nixfa ta' taħt. Dan kien jeħtieġ li x-xogħol isir matul perjodu twil ħafna billi kull passata trid tinxef biex iż-żebgħa ma titqarqaċx. Meta jispiċċa saff Tizjanu kien iqiegħed il-pitturi mal-ħajt.

Issa meta kien imur lura biex jaħdem fuqhom wara xi żmien, kien jarahom b'mod differenti minn kif kien jarahom kieku kien ħadem fuqhom mingħajr waqfien. Għalhekk il-pitturi jagħtu l-impressjoni li mhux lesti, iżda huma r-riżultat ta' proċess viżibbli li beda b'Il-Lunzjata tal-Scuola Grande di San Rocco (riproduzzjoni hawn taħt). It-tpinġija tal-kontorn u l-iżkizz ta' qabel fuq il-karta ma baqgħux meħtieġa. Id-disinn b'kontorni mżellġin kien jibnih fil-pittura ftit ftit b'subgħajh[18], [19]. Bil-kuluri u l-mod kif iqiegħed iż-żebgħa seta' jevokaw forom f'dan ix-xogħol progressiv, sikwit mid-dell (il-passati ta' hawn taħt) għad-dawl (fil-wiċċ). Madankollu għal min kien iżur l-istudju ta' Tizjanu ta' din l-età, ir-riżultat kiena spettakolari u totalment ġdid [20], it-taħlit tal-kuluri iseħħ f'għajnejn l-ispettatur, li m'għandux jara d-dettalji tal-pittura mill-qrib imma jaraha sħiħa u jkompliha bl-għajnejn u l-immaġinazzjoni.

Influwenza

immodifika

Tizjanu kellu bħala studenti tiegħu Paris Bordone, li però ma tantx dam miegħu minħabba li Tizjanu ma tantx kien jagħtihom attenzjoni lill-istudenti. Influwenza wkoll lill-pittur Lorenzo Lotto li kellu temperament differenti għal kollox, lil Palma Vecchio li ibnu sar l-assistent ta' Tizjanu u baqa' miegħu sakemm miet Tizjanu u Pieter Paul Rubens (speċjalment fil-kuluri). Ix-xogħlijiet ta' Tizjanu kienu ammirati madwar l-Ewropa kollha: Van Dyck, Nicolas Poussin, Antoine Watteau, Diego Velasquez, Murillo, Rembrandt, Joshua Reynolds, Eugène Delacroix kienu wkoll l-eredi ta' Tizjanu, kif ukoll Tintoretto, Paolo Veronese u Giambattista Tiepolo [21].

L-arti tar-ritratt

immodifika

Tizjanu u Van Eyck separatament żviluppaw il-prototip tar-ritratt uffiċjali tal-perjodu modern.

Matul it-tieni nofs ta s-seklu 15, l-artisti Taljani adottaw it-teknika tal-pittura biż-żejt. Kien żgur Antonello da Messina li daħħalha Venezja fl-1475. It-teknika mbagħad adottataha Giovanni Bellini li għamilha tiegħu sftit wara. Giorgione esperimenta b'xi karatteristiki tal-pittura taż-żejt, bħall-konsistenza, grassa u ratba, u l-opaċità li jista' jkollha. L-artisti bdew jużaw ħafna saffi ta' żebgħa fuq xulxin, l-ewwel sfond ikkulurit, imbagħad jimudellaw id-dellijiet b'kulur wieħed, imbagħad jagħtu passata fuq passata ta' velatura, u fl-aħħar id-dettalji jirfinawhom b'velaturi oħra lokalizzati[22]  · [23]. Minħabba l-mod kif bdew juzaw il-materjal il-pitturi Venezjani, il-forma tal-kontorn bdiet tinhal u spiċċaw biex jimminizzaw l-importanza tad-disinn preparatorju. Dan kien il-bidu tal-kontroversja teoretika bejn l-iskola Fjorentina li kienet isostni li l-linja u d-disinn huma superjuri u l-iskola Venezjana li kienet issostni li il-pinzellatura u l-kuluri huma iżjed importanti. Is-suċċess ta' Tizjanu hu dovut għal hila li kellu li jżewweg dawn iż-żewġ innovazzjonijiet tekniċi. Matul il-karriera tiegħu, naraw fix-xogħlijiet tiegħu trasformazzjoni gradwali fil-pinzellatura, issir dejjem aktar frammentata u aktar vibranti.

Ir-ritratti ta' Tizjanu spiss jilħqu l-metru, kontra it-30 centimetru fil-wisgha fil-medja matul is-seklu 15. Ir-ritratt tal-bust ġie aktar abbandunat favur ir-ritratt ta' nofs tul. Ir-ritratt fit-tul deher dak iż-żmien fil-pittura Taljana. Dawn ix-xogħlijiet kbar ma jeħtiġux li wieħed jarahom mill-qrib bħal dawk fuq panelli żgħar tas-seklu ta' qabel u għalhekk m'għandhomx bżonn id-dettalji rqaq[24]. Kontra dawk ta' qablu, in-nies li kien ipinġi, Tizjanu kien joħorġilhom il-karattru tagħhom billi jaqbad fl-istess ħin l-aspett fiżiku u l-aspett morali tagħhom. Fittex ukoll li jagħtihom il-ħajja billi jaħdem biex iġib eżatt il-ħarsa u l-espressjoni tagħhom. Għar-Ritratt ta' Karlu V bilwieqfa, uża xogħol ta' Jakob Seisenegger, Tizjanu naqqas l-isfortuni fiżiċi tal-Imperatur, speċjalmentil-geddum ħiereġ 'il barra tal-familja ta' Hapsburg u l-mudell tah vitalità li ma kinitx fil-pittura li kien qed jikkopja[25].

Biblijografija

immodifika
  • Françoise Bardon, Le concert champêtre, Paris, 1995-1996, 2 vol. ISBN 2-911105-05-2 u ISBN 2-911105-01-X.
  • Marcel Brion, Titien, Somogy, 1971
  • Alexandre Dumas, Titien, 2007
  • Augusto Gentili, Titien, Actes Sud, 2012, 431 pages, 28,5 x 33,5 cm
  • Augusto Gentili, Da Tiziano a Tiziano : Mito e allegoria nella cultura veneziana del Cinquecento , Ruma, Bulzoni Editore, 1997
  • Roberta Giorgi, Tiziano Venere, Amore e il Musicista in cinque dipinti, Ruma, Gangemi Editore, 1990
  • Rona Goffen, Titian's Women, New Haven u Londrea Yale University Press, 1997
  • Goffen (dir.), Titian's Venus of Urbino, Cambridge University Press, 1997
  • Humfrey Peter, Titien, Phaidon, 2007
  • Rodolfo Pallucchini, Tiziano, Firenze, Sansoni Editore, 1969
  • Erwin Panofsky, Le Titien : Question d'iconographie, Pariġi, Hazan, 2004
  • John Pope-Hennessy, Titien, Gallimard, 2004
  • Harold Wethey, The Paintings of Titian, Londra, Phaidon Press : I. The Religious Paintings, 1969 ; II. The Portraits, 1971 ; III. The Mythological and Historical Paintings, 1975

Ħoloq esterni

immodifika
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Tizjanu

Referenzi

immodifika
  1. ^ Vasari
  2. ^ Véronique Prat Titien, ou la gloire de Venise, 15/10/2007
  3. ^ Id-data eżatta mhijiex magħrufa.
  4. ^ maħżen pubbliku għan-negozjanti Ġermaniż.
  5. ^ Dan jagħmel diffiċli l-attribuzzjoni ta' ċerti pitturi lil pittur wieħed jew lill-ieħor.
  6. ^ Jacques Guilherme, Anatomie artistique, Encyclopaedia Universalis, DVD, 2007
  7. ^ Augusto Gentili, 2012, paġna 99
  8. ^ Sheila Hale, Titian, His Life, Harper Press, Londra, 2012, ISBN:978-0-00717582-6, p.215
  9. ^ Sheila Hale, Titian, His Life, Harper Press, Londra, 2012, ISBN:978-0-00717582-6, p.249
  10. ^ Sheila Hale, Titian, His Life, Harper Press, Londra, 2012, ISBN:978-0-00717582-6, p.486
  11. ^ Ara l-kitba ta' Daniel Arasse għal analiżi ddettaljata. B'mod speċjali La femme dans le coffre f'On n'y voit rien. Descriptions, Gallimard, Folio Essais
  12. ^ Pascal Bonafoux Titien ou l'art plus fort que la nature : être Apelle fuq [2]
  13. ^ a b Philippe Piguet, C’est avec Titien que naît le portrait psychologique, L'Œil - nru 585 - Novembru 2006, [3]
  14. ^ Andriji huma l-abitanti tal-gżira ta' Andros
  15. ^ Din il-pittura mpinġija għall-knisja ta' Santa Maria Gloriosa dei Frari qiegħda fuq il-ħajt tramuntani tal-korsija.
  16. ^ Dawn iż-żewġ pitturi qegħdin il-Louvre
  17. ^ Anne Pallucchini, l-artikolu "Titian", Encyclopaedia Universalis, DVD, 2007
  18. ^ Palma le Giovane li x-xhieda tiegħu hi rraportata f'La trace de l'artiste : Léonard et Titien, David Rosand, Gallimard, collection "Art et artistes, 1993, ISBN 2-07-073284-3
  19. ^ Mqabbla ma' dawk ta' artisti oħra tar-Rinaxximent, hemm ftit disinji ta' Tizjanu
  20. ^ Palma le Giovane li x-xhieda tiegħu hi rraportata f'La trace de l'artiste : Léonard et Titien, David Rosand, Gallimard, collection "Art et artistes, 1993, ISBN 2-07-073284-3
  21. ^ Georges Lafenestre Titian, Imago Mundi,
  22. ^ Jay Williams, Titien et son temps, ed. Time-Life, p. 185
  23. ^ "Velaturi ... tletin jew erbgħin! "Ibid, kwotazzjoni apokrifa ta' Tizjanu
  24. ^ Dictionnaire de la peinture, taħt id-direzzjoni ta' Michel Laclotte u Jean-Pierre Cuzin, Pariġi, 1996 (coll. Larousse-Bordas), vol. 1, p. 1043.
  25. ^ Titien portraitiste, De Bellini à Titien, texture, forme, couleur dans l'art vénitien, Johannes Wilde, Pariġi, 1993, p. 233-288

Ix-xogħlijiet prinċipali

immodifika
Xbiha Titlu Data Daqs b'ċm Teknika Support Pajjiż Belt Post fejn tinżamm
  Jacopo Pesaro ippreżentat lil San Pietru mill-Papa Alessandru VI madwar l-1503-1506 145×183 żejt tila   BEL Anversa Koninklijk Museum voor Schone Kunsten
  Kunċert madwar 1506-1507 86,5×123,5 żejt tila   ITA Firenze Galleria Palatina
  Kunċert kampestri madwar l-1510 118×138 żejt tila   FRA Pariġi Louvre
  San Mark fuq it-tron madwar l-1510-1511 218×149 żejt tavla   ITA Venezja Bażilika ta' Santa Maria della Salute
  Ritratt ta' Ariosto madwar l-1510 81,2×66,3 żejt tila   GBR Londra National Gallery
  Il-miraklu tar-raġel għajjur 1511 340×207 affresk intonaco   ITA Padova Scuola del Santo
  Miraklu tat-tarbija tat-twelid 1511 340×355 affresk intonaco   ITA Padova Scuola del Santo
  Il-Madonna żingara madwar l-1512 68,8×83,8 żejt tila   AUT Vjenna Kunsthistorisches Museum
  It-tliet etajiet tal-bniedem madwar l-1512 106×182 żejt tila   GBR Edimburgo National Gallery of Scotland
  L-imħabba sagra u l-imħabba profana madwar l-1515 118×279 żejt tila   ITA Ruma Galleria Borghese
  Flora madwar l-1515 79×63 żejt tila   ITA Firenze Galleria degli Uffizi
  L-Assunta madwar l-1516–1518 690×360 żejt tila   ITA Venezja Bażilika ta' Santa Maria Gloriosa dei Frari
  Il-festa tal-putti jew Il-ġieħ ta' Venere 1518-1519 172×175 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  Pala Pesaro madwar l-1519–1526 478×268 żejt tila   ITA Venezja Bażilika ta' Santa Maria Gloriosa dei Frari
  Pala Gozzi 1520 312×215 żejt tavla   ITA Ancona Pinacoteca civica Francesco Podesti
  Polittiku ta' Averoldi madwar l-1520–1522 278×292 żejt tila   ITA Brescia Collegiata dei Santi Nazaro e Celso
  Ritratt ta' Vincenzo Mosti madwar l-1520 85×67 żejt tila   ITA Firenze Galleria Palatina
  Raġel bl-ingwanta madwar l-1523 100×89 żejt tila   FRA Pariġi Louvre
  Bakku u Arjanna madwar l-1520–1523 175×190 żejt tila   GBR Londra National Gallery
  Bakkanal tal-Andriji madwar l-1523-1524 175×193 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  Id-dfin ta' Kristu madwar l-1525 148×212 żejt tila   FRA Pariġi Louvre
  Ritratt ta' Federiku II Gonzaga madwar l-1525–1528 125×99 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  Il-Madonna tal-fenek 1530 71×85 żejt tila   FRA Pariġi Louvre
  Ritratt ta' Karlu V bil-kelb madwar l-1532–1533 192×111 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  Ritratt ta' Isabella d'Este madwar l-1534–1536 102×64 żejt tila   AUT Vjenna Kunsthistorisches Museum
  Il-preżentazzjoni ta' Marija fit-tempju madwar l-1534–1538 345×775 żejt tila   ITA Venezja Gallerie dell'Accademia
  Ritratt ta' Eleonora Gonzaga Della Rovere madwar l-1536-1538 114×103 żejt tila   ITA Firenze Galleria degli Uffizi
  Ritratt ta' Francesco Maria Della Rovere madwar l-1536-1538 114×103 żejt tila   ITA Firenze Galleria degli Uffizi
  Il-Venere ta' Urbino 1538 119×165 żejt tila   ITA Firenze Galleria degli Uffizi
  Ritratt ta' Pietro Bembo 1540 94,3×76,5 żejt tila   USA Washington National Gallery of Art
  San Ġwann Battista madwar l-1540 201×134 żejt tila   ITA Venezja Gallerie dell'Accademia
  Iż-żagħżugħ Ingliż jew Raġel b'għajnejh griżi madwar l-1545 111×97 żejt tila   ITA Firenze Galleria Palatina
  Id-diskors ta' Alfonso d'Avalos madwar l-1540–1541 223×165 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  L-inkurunazzjoni bix-xewk madwar l-1542–1544 303×180 żejt tila   FRA Pariġi Louvre
  Ritratt ta' Ranuccio Farnese 1542 89,7×73,6 żejt tila   USA Washington National Gallery of Art
  Ritratt tad-doge Andrea Gritti madwar l-1543 133,3×103,2 żejt tila   USA Washington National Gallery of Art
  Ritratt tal-wegħda tal-familja Vendramin 1543-1547 206×301 żejt tila   GBR Londra National Gallery
  Danae 1546 120×172 żejt tila   ITA Napli Mużew ta' Capodimonte
  Ritratt ta' Pietro Aretino madwar l-1545 98×78 żejt tila   ITA Firenze Galleria Palatina
  Il-Pentekoste madwar l-1546 570×260 żejt tila   ITA Venezja Bażilika ta' Santa Maria della Salute
  Pawlu III u n-neputijiet Alessandro u Ottavio Farnese]] 1545-1546 210×174 żejt tila   ITA Napli Mużew ta' Capodimonte
  Ritratt tal-Kardinal Alessandro Farnese madwar l-1543-1546 98×75 żejt tila   ITA Napli Mużew ta' Capodimonte
  Ritratt ta' Karlu V fuq iż-żiemel 1548 332×279 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  Il-martirju ta' San Lawrenz 1548-1557 500×280 żejt tila   ITA Venezja Knisja ta' Santa Maria Assunta imsejħa I Gesuiti
  San Ġwann l-Elemożinarju madwar l-1550 229×156 żejt tila   ITA Venezja Knisja ta' San Giovanni Elemosinario
  Ritratt ta' Filippu II liebes l-armatura 1550-1551 193×111 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  Venere ma' organista u Kupidu madwar l-1550-1551 148×217 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado]
  Venere u Adone 1553 186×207 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  Venere quddiem il-mera madwar l-1555 124,5×105,5 żejt tila   USA Washington National Gallery of Art
  Dijana u Attejun 1556–1559 190,3×207 żejt tila   GBR Edimburgu National Gallery of Scotland
  Id-dfin ta' Kristu 1559 137×175 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  Il-ħatfa tal-Europa 1559–1562 185×205 żejt tila   USA Boston Isabella Stewart-Gardner Museum
  Il-Lunzjata madwar l-1560-1565 410×240 żejt tila   ITA Venezja Knisja ta' San Salvador
  Awtoritratt madwar l-1562 96×72 żejt tila   GER Berlin Gemäldegalerie
  Il-Maddalena sogħbiena madwar l-1565 118×97 żejt tila   RUS San Pietruburgu Ermitage
  Venere tgħammad l-Imħabba madwar l-1565 118×185 żejt tila   ITA Ruma Galleria Borghese
  Ritratt ta' Jacopo Strada madwar l-1567–1568 125×95 żejt tila   AUT Vienna Kunsthistorisches Museum
  Il-kastig ta' Marsja madwar l-1570-1576 212×207 żejt tila   CZE Kroměříž Gallerija arċiveskovili
  Kristu nkurunat bix-xewk madwar l-1570–1576 280×181 żejt tila   GER Monaco di Baviera Alte Pinakothek
  San Bastjan madwar l-1570 212×116 żejt tila   RUS San Pietruburgu Ermitage
  Tarkwinju u Lukrezja 1576 114×100 żejt tila   AUT Vienna Gemäldegalerie der Akademie der Bildenden Kunst
  Id-Doġe Antonio Grimani jadura l-Fidi]] madwar l-1575-1576 365×500 żejt tila   ITA Venezja Palazz Dukali
  Spagna tgħin ir-Reliġjon madwar l-1575 168×168 żejt tila   ESP Madrid Mużew tal-Prado
  Pietà madwar l-1576 351×389 żejt tila   ITA Venezja Gallerie dell'Accademia
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Tizjanu&oldid=317995"