Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin

Il-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin (bl-Għarbi: حوض أركين, b'ittri Rumani: Ḥawḍ ʾArkīn, bil-Franċiż: Parc national du Banc d'Arguin) tal-Bajja ta' Arguin jinsab fil-Punent tal-Afrika fil-kosta tal-Punent tal-Mauritania bejn Nouakchott u Nouadhibou, u huwa l-bokka preċedenti tax-xmara Tamanrasset. Il-park huwa Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO, huwa sit Ramsar u huwa sit importanti għall-għasafar tal-passa u għall-għasafar li jitnisslu, fosthom fjamingi, pellikani u ċirlewwi. Il-biċċa l-kbira tat-tnissil isir fuq ix-xtut tar-ramel, inkluż il-gżejjer ta' Tidra, Niroumi, Nair, Kijji u Arguim. L-ilmijiet tal-madwar huma fost l-iżjed ilmijiet rikki għas-sajd fil-Punent tal-Afrika u jservu bħala postijiet tar-riproduzzjoni għar-reġjun kollu tal-Punent.

Mappa tal-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin.

Il-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin huwa riżerva naturali li ġiet stabbilita fl-1976 sabiex jiġu protetti kemm ir-riżorsi naturali kif ukoll il-ħut għas-sajd, li jagħti kontribut siewi lill-ekonomija nazzjonali, kif ukoll is-siti ġeoloġiċi importanti xjentifikament u estetikament, fl-interessi tal-pubbliku ġenerali u għar-rikreazzjoni tiegħu.

Il-meded tat-tajn vasti tal-park jospitaw iktar minn miljun għasfur kostali tal-passa mit-Tramuntana tal-Ewropa, mis-Siberja u minn Greenland. Il-klima miti tar-reġjun u n-nuqqas ta' disturb mill-bniedem iwasslu biex il-park ikun wieħed mill-iżjed siti importanti fid-dinja għal dawn l-ispeċijiet. Il-popolazzjoni tal-għasafar li jbejtu hija notevoli wkoll għall-kwantità kbira kif ukoll għad-diversità. B'kollox hemm bejn 25,000 u 40,000 par ta' 15-il speċi, li huma l-ikbar kolonji ta' għasafar tal-ilma fil-Punent tal-Afrika.

Il-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin mill-orbita fl-2019.

Konservazzjoni

Il-meded ċatti intermareali estensivi tal-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin huma l-iżjed meded tal-ħaxix tal-baħar mhux mittiefsa fid-dinja. L-impatt tal-bniedem għadu mill-inqas meta mqabbel ma' sistemi intermareali oħra tul ir-Rotta tal-Passa tal-Lvant tal-Atlantiku. Komunità indiġena żgħira biss titħalla tistad fil-konfini tal-park u din tuża tekniki u għodod relattivament primittivi. L-ebda dgħajsa motorizzata ma titħalla tidħol fl-inħawi. Madankollu, matul l-aħħar deċennju, is-suq internazzjonali tal-klieb il-baħar u tar-rajja beda jħalli impatt fuq il-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin. Il-komunità lokali bdiet timmira li tistad għal dawn l-ispeċijiet għalkemm mhux suppost. X'aktarx li din il-kwistjoni hija l-ikbar sfida għall-konservazzjoni tal-park.

Popolazzjoni

Il-popolazzjoni lokali hija magħmula minn bejn wieħed u ieħor 500 membru tat-tribù ta' Imraguen li jgħixu f'seba' villaġġi fi ħdan il-park. L-ekonomija tagħhom hija bbażata fuq is-sajd b'metodi tradizzjonali għall-għajxien.

Fawna

Mappa tal-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin li tinkludi l-Gżejjer ta' Tidra u ta' Arguin.

Il-park jospita waħda mill-iżjed komunitajiet diversifikati ta' għasafar li jbejtu u li jieklu l-ħut fid-dinja. Ġew irreġistrati mill-inqas 108 speċi ta' għasafar, li jirrappreżentaw ir-reġjuni Paleartiċi u Afrotropikali. L-għasafar kostali li jieqfu jistrieħu għax-xitwa jammontaw għal iktar minn tliet miljun u jinkludu il-fjamingu (Phoenicopterus roseus), il-monakella prima (Charadrius hiaticula), il-pluviera griża (Pluvialis squatarola), il-girwiel saqajh qosra (Calidris canutus), il-pluverott (Tringa totanus) u l-girwiel denbu bl-istrixxi (Limosa lapponica).

Flimkien mar-reġjuni fit-Tramuntana bħall-Bajja ta' Cintra u l-Peniżola ta' Dakhla, il-park huwa wieħed mill-iżjed postijiet importanti għall-mistrieħ fix-xitwa għall-paletta (Platalea leucorodia leucorodia). Fost l-għasafar li jitnisslu hemm il-pellikan abjad (Pelecanus onocrotalus), il-margun tal-qasab (Phalacrocorax africanus), iċ-ċirlewwa geddumha oħxon (Gelochelidon nilotica), iċ-ċirlewwa prima (Hydroprogne caspia), iċ-ċirlewwa rjali (Sterna maxima) u ċ-ċirlewwa tal-baħar (Sterna hirundo), flimkien ma' diversi speċijiet jew sottospeċijiet mifruxa fl-Afrika, bħar-russett griż (Ardea cinerea monicae), il-paletta (Platalea leucorodia balsaci) u l-agrett tax-xatt tal-Punent (Egretta gularis).

Bħala annimali tal-baħar, hemm speċijiet fil-periklu preżenti s-sena kollha; pereżempju, il-foka monaka tal-Mediterran, id-denfil tal-ħotba tal-Atlantiku u d-denfil geddumu qasir. Speċijiet oħra preżenti huma l-orka, il-baliena sewda, id-denfil ta' Risso, u dniefel oħra. Il-balenottera kbira mbaċċa u d-denfil iswed iżuru l-inħawi wkoll. X'aktarx li speċijiet ta' balieni kostali ferm bħall-balieni tat-Tramuntana tal-Atlantiku, u l-balieni griżi tal-Atlantiku li issa huma estinti, kienu jkunu preżenti wkoll. Balieni oħra li ġieli jitfaċċaw hawnhekk huma l-balieni tal-ġwienaħ kbar, il-balenotteri tan-Nofsinhar, il-balieni blu, il-balieni ta' Brydes, u l-balenotteri żgħar, li ġieli jitfaċċaw fl-ilmijiet kostali jew lil hinn mill-kosta tal-park.

Il-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin huwa rikk fil-ħut u hemm speċijiet ta' elażmobranki li huma magħrufa biss li jgħixu f'dan ir-reġjun.

Flora

Dgħajjes tas-sajd f'Banc d'Arguin.

Tul il-kosta kollha tal-park hemm bosta xtut tar-ramel li jinbidlu bil-mewġ. Il-Peniżola ta' Ras Nouadhibou (li qabel kienet Cap Blanc), li tifforma Dakhlet Nouadhibou (li qabel kienet il-Bajja ta' Lévrier) fil-Lvant, hija twila ħamsin kilometru u wiesgħa sa tlettax-il kilometru. Il-peniżola hija maqsuma amministrattivament bejn il-Marokk u l-Mauritania, u l-port tal-Mauritania u l-ponta ta' Nouadhibou jinsabu max-xatt tal-Lvant. Dakhlet Nouadhibou, wieħed mill-ikbar portijiet naturali tal-kosta tal-Punent tal-Afrika, huwa twil 43 kilometru u wiesgħa 32 kilometru fl-iżjed punt wiesa'. 50 kilometru fix-Xlokk ta' Ras Nouadhibou hemm Arguin. Fl-1455 ġiet stabbilita l-ewwel installazzjoni Portugiża tal-Kap Bojador (illum fin-Nofsinhar tal-Marokk) f'Arguin. Iktar lejn in-Nofsinhar hemm Kap Timiris, l-unika promontorju sinifikanti tal-kosta li huwa għoli seba' metri. Minn dan il-kap saż-żona mtajna madwar il-bokka tax-xmara Senegal, il-kosta hija regolari u mmarkata biss b'xi duna għolja okkażjonali.

Fuq id-duni kostali, il-veġetazzjoni hija rari. Madankollu, taħthom jikbru arbuxxelli kbar tat-tamarisk, akaċji żgħar, u kelidonji. Fir-reġjun ċentrali jikber ħaxix għoli, imħallat bl-arbuxxelli tal-balzmu, tat-tengħud, u tax-xewk. Fit-Tramuntana ma tantx tikber veġetazzjoni.

Klima

Iż-Żona Kostali jew iż-Żona ta' Taħt il-Kanarji, hija estiża tul il-kosta Atlantika ta' kważi 754 kilometru. L-irjieħ oċeaniċi prevalenti mill-Gżejjer Kanarji jimmodifikaw l-influwenza tal-harmattan, u jipproduċu klima umduża iżda miti. Hawnhekk ma tantx tinżel xita; f'Nouadhibou tinżel medja ta' inqas minn tliet ċentimetri bejn Lulju u Settembru. It-temperaturi huma moderati, u jvarjaw minn temperatura massima medja ta' 28 °C u 32 °C għal Nouadhibou u Nouakchott, rispettivament, għal temperatura minima medja ta' 16 °C u 19 °C.

Ġeoloġija

Diversi kilometri ta' depożiti tal-qxur tal-baħar għoljin għexieren ta' metri.

Il-profil tad-depożiti tat-Tramuntana tal-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin jiddeskrivi pjattaforma b'quċċata ċatta, li fuqha żviluppaw depożiti estensivi tal-karbonat l-iktar f'ilmijiet fondi inqas minn 10 metri taħt il-livell tal-baħar. Żoni vasti tal-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin huma miksija minn sedimenti mħallta tal-karbonat u siliċiklastiċi ddominati minn fdalijiet ta' koċċli u ta' molluski mħallta ma' fdalijiet siliċiklastiċi Eoljani. Dawn is-sedimenti jakkumulaw fi ġlejjeb estensivi, u okkażjonalment jikkawżaw fond ta' inqas minn ħames metri f'diversi għexieren ta' kilometri lil hinn mill-kosta preżenti. It-tarf tal-park jifforma tarġa morfoloġika wieqfa, li ħesrem tinżel minn fond ta' 10-20 metru sa fond ta' 30-50 metru, u tissepara l-ambjenti tan-naħa ta' ġewwa tat-tarġa (<5-10 metri; is-saff tal-karbonat) minn dawk tan-naħa ta' barra tat-tarġa. Fuq in-naħa ta' barra tat-tarġa, il-pjattaforma hija miksija bi ġlejjeb ta' foraminiferi bentiċi, molluski u bivalvi monospeċifiċi, flimkien ma' depożiti Eoljani.

Fit-tarġa ta' barra nett fin-naħa ċentrali u tan-Nofsinhar, materjali tal-kwarz b'daqs ta' depożiti jiffurmaw korpi konfinati magħrufa bħala Kunjardi tat-Tajn ta' Arguin u ta' Timiris. Dawn id-depożiti bdew jiffurmaw b'għargħar trasgressjonali fil-bidu tal-Oloċen u kibru b'mod kontinwu u malajr tul l-aħħar 9 kyrs. Lokalment, id-depożiti tal-kunjardi tat-tajn fihom daħliet u kanjons bejn tarġa u oħra f'fond ta' madwar 80-110 metri. Il-Golfe d'Arguin li jinsab l-iktar fin-Nofsinhar jiddeskrivi profil ta' rampa omoklinali b'diversi pjanuri intermareali madwar il-Gżira ta' Tidra.

Storja

Minħabba l-pożizzjoni strateġika u r-rikkezza ta' ħut tiegħu, it-territorju għadda minn id għall-oħra u ssieltu għalih diversi poteri kolonjali Ewropej tal-Portugall, Franza, l-Ingilterra, Brandenberg/il-Prussja u n-Netherlands.

1445 – il-5 ta' Frar 1633	Tmexxija Portugiża (Arguim).
il-5 ta' Frar 1633 – 1678	Tmexxija Olandiża (okkupazzjoni qasira tal-Ingliżi fl-1665).
l-1 ta' Settembru 1678 – Settembru 1678	Okkupazzjoni Franċiża.
Settembru 1678	Abbandunat.
il-5 ta' Ottubru 1685 – is-7 ta' Marzu 1721	Tmexxija ta' Brandenburg (mill-1701, il-Prussja).
is-7 ta' Marzu 1721 – il-11 ta' Jannar 1722	Tmexxija Franċiża.
il-11 ta' Jannar 1722 – l-20 ta' Frar 1724	Tmexxija Olandiża.
l-20 ta' Frar 1724 – Marzu 1728	Tmexxija Franċiża.

Daħħal paragrafu

• In-Nawfraġju tal-Medusa – La Méduse kienet frejgata Franċiża li telgħet l-art fil-marea għolja ta' Banc d'Arguin fit-2 ta' Lulju 1816. Xena ispirata mir-rakkont ta' Alexandre Corréard u ta' Jean-Baptiste-Henri Savigny li ħelsuha ħafif kienet is-suġġett ta' pittura fl-1819 ta' Théodore Géricault imsejħa "Iċ-Ċattra tal-Medusa", li tinsab għall-wiri fil-Mużew ta' Louvre f'Pariġi, Franza.

Iċ-Ċattra tal-Medusa, Théodore Géricault.

Minkejja d-dominju tal-Almoravidi ta' Spanja fis-sekli 11 u 12, milli jidher ma tantx hemm evidenza ta' kuntatt matul dak iż-żmien bejn il-Mauritania u l-Ewropa. Il-kosta inospitabbli tal-Mauritania baqgħet tnaffar il-vjaġġaturi sa meta l-Portugiżi bdew l-esplorazzjonijiet Afrikani tagħhom fis-seklu 15. Imħajra minn leġġendi ta' ġid kbir fir-renji interni, il-Portugiżi stabbilew forti kummerċjali f'Arguin, fix-Xlokk ta' Cap Blanc (illum il-ġurnata Ras Nouadhibou), fl-1455. Ir-Re tal-Portugall żamm aġent kummerċjali f'Ouadane fl-Adrar f'tentattiv li jiddevja t-trasport tad-deheb bil-karovani mit-Tramuntana. Peress li ma tantx kisbu suċċess fil-qasam tad-deheb, il-Portugiżi malajr adattaw minflok għall-kummerċ tal-iskjavi. F'nofs is-seklu 15, saħansitra 1,000 skjav fis-sena kienu jiġu esportati minn Arguin lejn l-Ewropa u lejn il-pjantaġġuni taz-zokkor Portugiżi fil-gżira ta' São Tomé fil-Golf tal-Guinea.

Bil-fużjoni tal-kuruni Portugiżi u Spanjoli fl-1580, l-Ispanjoli saru l-influwenza dominanti tul il-kosta. Madankollu, fl-1638, ġew sostitwiti mill-Olandiżi, li kienu l-ewwel li bdew jisfruttaw il-kummerċ tal-gomma Arabika. Prodotta mis-siġar tal-akaċja ta' Trarza u ta' Brakna u użata fl-istampar tal-mudelli fuq it-tessuti, din il-materja prima kienet titqies superjuri għal dik li qabel kienet tinkiseb mill-Arabja. Sal-1678, il-Franċiżi kienu keċċew l-Olandiżi u stabbilew insedjament permanenti f'Saint Louis fil-bokka tax-xmara Senegal, fejn il-Kumpanija Franċiża tax-Xmara Senegal (Compagnie Française du Sénégal) għamlet kummerċ għal iktar minn ħamsin sena.

L-Għarab Iberiċi, li magħhom kienu qed jagħmlu kummerċ l-Ewropej, ikkunsidraw ir-rivalitajiet kostanti bejn il-poteri Ewropej bħala sinjal ta' dgħufija, u malajr tgħallmu x'inhuma l-benefiċċji li jdawruhom kontra xulxin. Pereżempju, simultanjament huma qablu li jagħtu monopolji lill-Franċiżi u lill-Olandiżi. L-Għarab Iberiċi ħadu vantaġġ ukoll mill-Ewropej kull meta kien possibbli, biex b'hekk meta l-Franċiżi nnegozjaw mal-emir ta' Trarza biex jiżgura monopolju fil-kummerċ tal-gomma Arabika, l-emir minflok kien jitlob għadd konsiderevoli ta' rigali. B'hekk beda wkoll il-ħlas doganali, pagament annwali mistenni mill-Għarab Iberiċi għall-kummerċ ma' gvern jew ma' kumpanija. Sal-1763, il-Brittaniċi keċċew lil Franċiżi mill-kosta tal-Punent tal-Afrika, u Franza reġgħet kisbet il-kontroll biss meta l-Kungress ta' Vjenna fl-1815 irrikonoxxa s-sovranità Franċiża fil-kosta tal-Punent tal-Afrika minn Cap Blanc lejn is-Senegal fin-Nofsinhar.

Sit ta' Wirt Dinji

Il-Park Nazzjonali ta' Banc d'Arguin ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1989.

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ix) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta proċessi ekoloġiċi u bijoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-evoluzzjoni u fl-iżvilupp ta' ekosistemi u ta' komunitajiet ta' pjanti u ta' annimali terrestri, tal-ilma ħelu, kostali u tal-baħar"; u l-kriterju (x) "Post fejn hemm l-iktar ħabitats naturali importanti u sinifikanti għall-konservazzjoni fil-post tad-diversità bijoloġika, inkluż fejn hemm speċijiet mhedda ta' valur universali straordinarju mill-perspettiva tax-xjenza jew tal-konservazzjoni".