Pika

Il-Piki (singular "Pika") huma it-30 speċi ta' mammiferi tal-familja Ochotonidae (b' hekk jissejħu okotoni ukoll) li hija waħda miż-2 familji li jiffurmaw l-ordni Lagomorpha li jinkludi fiħ il-fniek u l-liebri (jew kif jissejħu wkoll il-leporidi). L-ispeċijiet kollha ta' piki estanti qegħdin miġburin f'ġeneru 1 biss, il-ġeneru Ochotona.

Piki
Pika Amerikana Ochotona princeps
Klassifikazzjoni xjentifika
Renju:	Animalia
Phylum:	Chordata
Klassi:	Mammalia
Sottoklassi:	Theria
Infraklassi:	Eutheria
Superordni:	Euarchontoglires
Ordni:	Lagomorpha
Familja:	Ochotonidae Thomas, 1897
Ġeneru:	Ochotona Link, 1795
Sottoġeneri
Conothoa Ochotona Pika

Snien inċisivi tal-lagomorfi li ma ntiklux ma' l-ikel. i - l-ewwel par ta' inċisivi, i2 - it-tieni par ta' inċisivi fuq wara ta' l-ewwel par, inċisivi tipiċi tal-Lagomorfi.

Il-Piki jirreferu għalijhom bl-isem ta' fniek il-ġebel u magħrufa bħala liebri tas-suffara ukoll minħabba l-għajta għolja li jagħmlu biex iwissu lil xulxin b'xi periklu. L-isem Pika jidher li ġej mill-kelma "piika" tal-lingwa Tungus jew saħansitra mill-kelma Russa "pikat'", li tfisser "twerżieqa".

Il-Piki huma nattivi ta' klimi kesħin, l-aktar ta' l-Asja, ta' l-Amerika ta' fuq u ta' l-Ewropa tal-Lvant. Il-Piki ta' l-Ewropa u l-Asja normalment jgħixu fi gruppi familjari u jaqsmu x-xogħolijiet tal-ġurnata bejniethom (eż. ġbir ta' ikel u l-għassa għall-periklu). Dawk ta' l-Amerika ta' fuq (eż.Ochotona princeps u Ochotona collaris) huma asoċjali jew solitarji.

Il-Piki jilħqu l-quċċata ta' l-attivita tagħhom qabel l-istaġun tax-xitwa. Dawn il-mammiferi ma jorqdux fix-xitwa bħal annimali oħra, għalhekk iridu jaħżnu t-tiben għall-ikel u s-sħana. Il-Piki jagħmlu dan billi jiġbru ħxejjex friski f'munzell barra fix-xemx u kif jinxef dan jinġarr fil-bejtiet taħt l-art għall-ħażna, biex imbagħad jintuża matul ix-xitwa.

Klassifikazzjoni

• Ordni Lagomorpha
  • Familja Ochotonidae
    • Ġeneru Ochotona
      • Sottoġeneru Pika: piki tat-Tramuntana
        • Pika Alpina, Ochotona alpina
        • Pika tal-fidda, Ochotona argentata
        • Pika tal-kullar, Ochotona collaris
        • Pika ta' Hoffmann, Ochotona hoffmanni
        • Pika tat-Tramuntana jew Pika tas-Siberja, Ochotona hyperborea
        • Pika ta' Pallas, Ochotona pallasi
        • Pika Amerikana, Ochotona princeps
        • Pika ta' Turuchan, Ochotona turuchanensis
      • Sottoġeneru Ochotona: piki ta' l-isteppa
        • Pika ta' Gansu jew Pika Griża, Ochotona cansus
        • Pika tax-xofftejn suwed, Ochotona curzoniae
        • Pika ta' Daurian, Ochotona dauurica
        • Pika ta' Tsing-ling, Ochotona huangensis
        • Pika ta' Nubra, Ochotona nubrica
        • Pika ta' l-isteppa, Ochotona pusilla
        • Pika tal-Afganistan, Ochotona rufescens
        • Pika ta' Moupin, Ochotona thibetana
        • Pika ta' Thomas, Ochotona thomasi
      • Sottoġeneru Conothoa: piki tal-muntanji
        • Pika ħamra taċ-Ċina, Ochotona erythrotis
        • Pika ta' Forrest, Ochotona forresti
        • Pika ta' Gaoligong, Ochotona gaoligongensis
        • Pika ta' Glover, Ochotona gloveri
        • Pika tal-Ħimalaja, Ochotona himalayana
        • Pika ta' Ili, Ochotona iliensis
        • Pika ta' Kozlov, Ochotona koslowi
        • Pika ta' Ladak, Ochotona ladacensis
        • Pika tal-widnejn kbar, Ochotona macrotis
        • Pika ta' Muli, Ochotona muliensis
        • Pika sewda, Ochotona nigritia
        • Pika ta' Royle, Ochotona roylei
        • Pika ħamra tat-Turkestan, Ochotona rutila

Ġeneri estinti

• Ġeneru Piezodus (Viret, 1929)
• Ġeneru Oklahomalagus (Dalquest et al., 1996)
• Ġeneru Oreolagus (Dice, 1917)
• Ġeneru Sinolagomys (Li & Qiu, 1980)
• Ġeneru Amphilagus (Pomel, 1853)
  • Amphilagus antiquus (Pomel, 1853)
  • Amphilagus fontannesi (Deperet, 1887)
  • Amphilagus ulmensis (Tobien, 1974)
• Ġeneru Austrolagomys (Stromer, 1926)
  • Austrolagomys hendeyi (Mein u Pickford, 2003)
  • Austrolagomys inexpectatus (Mein u Pickford, 2003)
• Ġeneru Albertona
  • Albertona balkanica
• Ġeneru Desmatolagus (Matthew & Granger, 1923)
  • Desmatolagus gobiensis (Matthew & Granger, 1927)
  • Desmatolagus ardynense
  • Desmatolagus robustus
  • Desmatolagus pusillus (Teilhard de Chardin, 1926)
  • Desmatolagus schizopetrus (Dawson, 1965)
  • Desmatolagus vetustus
• Ġeneru Eurolagus (López-Martínez, 1977)
  • Eurolagus fontannesi (Depéret, 1887)
• Ġeneru Lagopsis (Schlosser, 1884)
  • Lagopsis verus (Hensel, 1856)
• Ġeneru Paludotona (Dawson, 1959)
  • Paludotona etruria
• Ġeneru Marcuinomys (Lavocat, 1951)
  • Marcuinomys spiracensis
• Ġeneru Titanomys (von Meyer, 1843)
  • Titanomys visenoviensis (von Meyer, 1843)
• Ġeneru Ochotonoma (Sen, 1998)
  • Ochotonoma anatolia (Sen, 1998)
• Ġeneru Ochotonoides (Teilhard de Chardin et Young, 1931)
  • Ochotonoides complicidens (Boule et Teilhard de Chardin, 1928)
  • Ochotonoides danubicus (Topachevsky et Scorik, 1977)
  • Ochotonoides kujalnikensis (Topachevsky et Scorik, 1977)
• Ġeneru Gymnesicolagus (Mein & Adrover, 1982)
  • Gymnesicolagus gelaberti (Mein & Adrover, 1982)
• Ġeneru Hesperolagomys (Clark et al., 1964)
  • Hesperolagomys fluvlatilis (Storer, 1970)
  • Hesperolagomys galbreathi (Clark et al., 1964)
• Ġeneru Heterolagus (Crusafont Pairó et al., 1955) (estint)
• Ġeneru Russellagus (Storer, 1970)
  • Russellagus vonhofi (Storer, 1970)

Referenzi

• Hoffmann, Robert S., Andrew T. Smith (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds) Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press, 185-211. ISBN 0-8018-8221-4.

Ħoloq Esterni

• Reuters story on CNN.com: "American pika seen headed toward extinction"
• The Trek of the Pika "A story complete with sounds of pika calls"