Balluta Buildings
Balluta Buildings huwa blokk ta' appartamenti Art Nouveau li jagħti fuq il-Bajja tal-Balluta f'San Ġiljan, Malta. Inbniet fl-1928 għall-Markiż John Scicluna, u fuq disinn ta’ Giuseppe Psaila. Il-bini huwa meqjus bħala fost l-ifjen mill-ftit eżempji ta’ arkitettura Art Nouveau li jeżistu f’Malta.
| Data meta nħoloq | 1928  |
|---|---|
| Pajjiż | Malta |
| Entità amministrattiva territorjali fejn tinstab | San Ġiljan |
| Koordinati | 35°54′50″N 14°29′41″E, 35°54′50″N 14°29′40″E |
| Arkitett | Giuseppe Psaila |
| Stil arkitettoniku | arkitettura Art Nouveau |
| Deżinjazzjoni bħala wirt | Grad 1 |
| Indirizz stradali | Telghet Ta' San Giljan |
Storja
immodifikaIs-sit tal-bini oriġinarjament kien jikkonsisti minn għelieqi mtarrġa, li ġew inkorporati fil-ġnien tal-Villa Sant Injazju fil-qrib fil-bidu tas-seklu 19.[1] Fis-snin għoxrin, il-villa u l-art tagħha ġew maqsuma u mibjugħa, u l-ewwel parti tal-ġnien li nbniet kienet Balluta Buildings.[2] Il-blokk ta' appartamenti nbena fl-1928 għall-Markiż John Scicluna, u kien iddisinjat mill-perit Giuseppe Psaila.[3][4] L-isem tal-bini huwa derivat mis-siġar tal-ballut li kibru fin-naħa ta' quddiemu, li jagħtu isimha wkoll il-bajja.[5]
Il-bini oriġinarjament kien fih wħud mill-akbar u l-aktar appartamenti lussużi fl-Ewropa, u malgħajr sar indirizz prestiġjuż f’Malta. Minħabba l-liġijiet tal-kiri, ħafna mill-inkwilini u l-werrieta tagħhom żammew l-appartamenti għal kera nominali żgħira. Mill-għoxrin appartament, sittax baqgħu f’idejn il-werrieta tal-kerrejja, tlieta reġgħu lura fil-pussess tas-sidien, u wieħed inbiegħ lil terza persuna. Xi ħwienet tal-ikel u ristoranti jokkupaw il-livell tat-triq tal-bini.[5]
Il-bini għadu intatt u f’kundizzjoni relattivament tajba, għalkemm partijiet minnu għandu bżonn ta’ restawr.[5] Huwa skedat bħala monument ta' Grad 1, u huwa elenkat fl- Inventarju Nazzjonali tal-Proprjetà Kulturali tal-Gżejjer Maltin.[3]
Arkitettura
immodifika
Balluta Buildings huwa wieħed mill-ifjen[6] fost il-ftit bini Art Nouveau li fadal f’Malta,[3] u huwa wkoll meqjus bħala l-kapolavur tal-perit Psaila[6] u wieħed mill-aktar bini emblematiku fil-pajjiż.[5] Il-binja tikkonsisti fi tliet blokki ta’ appartamenti konnessi, bi tliet strutturi vertikali li għandhom fetħiet twal b’arkati vertikali li joħorġu ‘l barra mill-bqija tal-bini. Dawn huma kkompletati b'ċavi imżejjen b'putto minqux. Il-fetħiet huma akkumpanjati b'ringiela ta' twieqi doppji u pilastri fuq kull naħa. Kull blokka hija mgħollija minn fronton, u l-arkitravi ta’ taħt kull wieħed għandhom l-iskrizzjonijiet BALLUTA (blokk tax-xellug) BUILDINGS (blokk tal-lemin) u AD MCMXXVIII (blokk ċentrali). It-twieqi, il-pilastri u partijiet oħra tal-bini juru fjuri u dekorazzjonijiet ġeometriċi kkomplikati.[3]
.jpg)
Il-blokki huma magħqudin flimkien ma’ veranda fis-sulari t’isfel u faċċata sempliċi fil-livelli ta’ fuq. Struttura li fiha numru ta’ ħwienet issaħħaħ il-bini kollu fil-livell tat-triq, u tikkontribwixxi għall-kwalità tridimensjonali tiegħu.[3] Il-bini huwa mibni bil-ġebel tal-franka lokali.[4]
L-għoxrin appartament fi ħdan il-blokk huma kbar u lussużi, u għandhom soqfa għolja bil-kolonni. L-intern huwa mżejjen bil-madum tradizzjonali Malti.[5] Ix-xogħol tal-ħadid li ntuża fil-bini kollu huwa ta’ kwalità għolja, u mhux magħruf jekk dan kienx xogħol ta’ Psaila jew artiġjan ieħor.[4]
Ara wkoll
immodifika- Palazzina Vincenti, bini Modernista li jinsab fin-naħa l-oħra tal-Bajja tal-Balluta
Referenzi
immodifika- ^ Caruana Dingli, Petra (2020). "Drawings and descriptions : Villa Belvedere in Balluta". Vigilo (bl-Ingliż). 53: 28–32.Manutenzjoni CS1: data u sena (link)
- ^ Said, Edward (November 2017). "St Ignatius Villa, Scicluna Street, St Julians – Heritage Assessment" (PDF). Architecture XV. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-20 April 2018.
- ^ a b ċ d e "Balluta Buildings" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 December 2012. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-22 April 2018.
- ^ a b ċ Muscat, Mark Geoffrey (2016). Maltese Architecture 1900–1970: Progress and Innovations. Valletta: Fondazzjoni Patrimonju Malti. pp. 11–15. ISBN 9789990932065.
- ^ a b ċ d e "Grand design". Times of Malta. 21 January 2015. Arkivjat minn l-oriġinal fl-22 April 2018.
- ^ a b Hughes, Quentin; Thake, Conrad (2005). Malta, War & Peace: An Architectural Chronicle 1800–2000. Midsea Books Ltd. p. 139. ISBN 9789993270553.
| Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Balluta Buildings (Balluta Buildings) |