Maria Grollmuß

Maria Grollmuß
Ħajja
Twelid	Leipzig, 24 April 1896
Nazzjonalità	Imperu Ġermaniż; Repubblika ta' Weimar; Reich Ġermaniż
Residenza	Berlin; Radibor (en)
Mewt	kamp ta' konċentrament ta' Ravensbrück, 6 Awwissu 1944
Familja
Missier	Q18889040
Edukazzjoni
Livell tal-edukazzjoni	dottorat
Lingwi	Lusazjan superiuri; Ġermaniż; Sorbjan
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	għalliem; pubbliċista; ġurnalist; politiku; ġellied tar-reżistenza
Post tax-xogħol	Lusazja
Sħubija	Maćica Serbska (en)

Maria Karoline Elisabeth Grollmuß (bis-Sorbjan: Marja Grólmusec; twieldet fl-24 ta' April 1896 f'Leipzig – mietet fis-6 ta' Awwissu 1944 f'Ravensbrück) kienet pubbliċista Sorba Kattolika u membru tar-reżistenza Soċjalista kontra l-gvern Nażist.

Bijografija

Maria Grollmuß twieldet fl-24 ta' April 1896, bint il-prinċipal u l-lingwist Dr. Johannes Grollmuß (bis-Sorbjan: Jan Grólmus) f'Leipzig. Wara li temmet l-edukazzjoni tagħha fil-Gaudigsches Lehrerinnenseminar f'Leipzig fl-1917,^[1] hija ħadmet għal żmien qasir bħala għalliema fi skola primarja fil-Bürgerschule Leipzig-Reudnitz qabel ma studjat il-lingwistika u l-istorja f'Berlin u f'Leipzig. Hija ggradwat fl-1928, u kisbet dottorat għat-teżi tagħha Joseph Görres und die Demokratie ('Joesph Görres u d-Demokrazija'). Hi u tistudja, għall-ewwel kienet membru tal-Windhorstbund,^[2] u mbagħad saret membru tal-Unjoni tal-Istudenti Soċjalisti (Sozialistischer Studentenbund).

Maria Grollmuß kienet tassew interessata fil-ġurnaliżmu politiku. Għaldaqstant, hija kitbet diversi artikli għar-Rhein-Mainische Volkszeitung, gazzetta qrib ix-Xellug taz-Zentrumspartei, u għar-rivista tal-moviment taż-żgħażagħ Kattoliċi "Quickborn" imsejjaħ Die Schildgenossen, li ssawwar minn Romano Guardini.

Filwaqt li bidlet il-partiti diversi drabi, l-enfasi politika tagħha dejjem kienet il-politika soċjali u Xellugija. Hija bdiet bħala membru tal-SPD fl-1927 u telqet mill-partit biex tingħaqad mal-KPD fl-1929. Hija ġiet eskluża mill-KPD minħabba l-oppożizzjoni tagħha fir-rigward li jiġu ffurmati trade unions Komunisti separati, u b'hekk ingħaqdet mal-Partit Komunista fl-oppożizzjoni, u kienet tagħmel parti mill-minoranza fi ħdanu flimkien ma' Paul Frölich u Jacob Walcher. Dawn telqu mill-partit fl-1932 biex jingħaqdu mas-Sozialistischen Arbeiterpartei Deutschlands (SAPD).^[3]

Wara li l-NSDAP ħadu r-riedni f'idejhom, hija kompliet l-attività politika tagħha illegalment. B'kooperazzjoni mill-qrib mal-Arbeitskreis Revolutionärer Sozialisten, hija appoġġat lill-priġunieri politiċi, ittrasportat letteratura illegali u għenet lil sħabha politiċi fil-periklu biex jaħarbu lejn iċ-Ċekoslovakkja. Hija operat mill-villaġġ ta' Radibor fil-Lusazja ta' Fuq, il-post fejn twieled missierha. Hija żammet kuntatt ma' gruppu tar-reżistenza tal-SPD, tal-KPD u tal-SAPD, kif ukoll mas-Soċjalist Awstrijakk Otto Bauer.

Il-qabar ta' Grollmuß fiċ-Ċimiterju ta' Radibor.

Hija ġiet irrapportata lill-awtoritajiet Ġermaniżi u fis-7 ta' Novembru 1934, hija ġiet arrestata flimkien ma' Hermann Reinmuth.^[4] Għall-ewwel, hija ntefgħet il-ħabs fi Dresden. Ingħatat sentenza ta' sitt snin ħabs mill-Volksgerichtshof fit-23 ta' Novembru 1935 (Reinmuth ingħata seba' snin) u ntbagħtet fil-ħabs ta' Waldheim. Fiż-żmien li kienet il-ħabs, hija fittxet il-kenn fl-ispiritwalità Kattolika. Il-gvern Nażist offrielha l-libertà u terapija tal-kanċer li kieku qablet li tkun spjun tiegħu fil-moviment tar-reżistenza tas-Sorbi iżda rrifjutat. Għalhekk, hija ntbagħtet lejn il-kamp ta' konċentrament ta' Ravensbrück. F'Ravensbrück, hija ppruvat tappoġġa lill-ħabsin Pollakki u Ċekoslovakki bil-ħiliet lingwistiċi tagħha. Hija mietet fis-6 ta' Awwissu 1944, minħabba intervent kirurġiku biex jitneħħielha tumur li sarilha f'ċirkostanzi dubbjużi. L-urna bl-irmied tagħha ndifnet fiċ-Ċimiterju ta' Radibor.^[5]

Statwa ta' Grollmuß quddiem skola ddedikata lilha f'Radibor.

Unuri

Hija ġiet onorata mill-GDR talli kienet ġellieda tar-reżistenza u anti-Faxxista Sorba. Toroq f'Bautzen, f'Hoyerswerda, f'Leipzig u f'xi rħula tal-Lusazja ssemmew għaliha biex tiġi mfakkra. Fi Schleife u f'Radibor, issemmew xi skejjel għaliha. F'Radibor hemm ukoll statwa tagħha.^[6]^[7]

Plakka kommemorattiva ddedikata lilha f'Bautzen.

Xogħlijiet

Die Frau und die junge Demokratie. Ein Bericht über Frau, Politik und Demokratie. Frankfurt am Main. 1925.
"Über die weibliche Form der Politik". Die Schildgenossen (1). 1926.
"Was ist die linke Sozialdemokratie?". Gegen den Strom (4). 1931.
Josef Görres und die Demokratie: Aufstieg und Höhepunkt - von den Anfängen bis zum Jahre 1819 (teżi tad-dottorat) (bil-Ġermaniż). Leipzig: Universität Leipzig. 1927.

Iktar qari

Maria Kubasch: Maria Grollmuss. Für eine Zukunft echter Gemeinschaft (= Christ in der Welt, Heft 26). Union-Verlag, Berlin 1970.
Prégardier, Elisabeth; Mohr, Anne (2000). Briefe nach Radibor: Maria Grollmuß (1896–1944). Aus dem Zuchthaus Waldheim und dem Konzentrationslager.
Gerd Schäfer: Dr. Maria Grollmuß (1896–1944) – Eine fast vergessene Grenzgängerin. In: JahrBuch für Forschungen zur Geschichte der Arbeiterbewegung, Jg. 2012, Heft III.
Sack, Birgit (2023). Maria Grollmuß 1896–1944 : Biografische Annäherung und Erinnerungsnarrative. Göttingen: Wallstein. ISBN 978-3-8353-5372-5.

Referenzi

^ Gedan, Paul, ed. (1924). Das städtische Lehrerinnenseminar zu Leipzig. Gedenkschrift zur Feier des 25jährigen Bestehens (bil-Ġermaniż). Leipzig. p. 62.
^ Grólmusec, Marja (2000). Prégardier, Elisabeth; Mohr, Anne (eds.). Briefe nach Radibor : Maria Grollmuß, 1896-1944 : aus dem Zuchthaus Waldheim und dem Konzentrationslager Ravensbrück von 1938-1944 (bil-Ġermaniż). Annweiler: Plöger. p. 172. ISBN 3-924574-69-3.
^ Grólmusec, Marja (2000). Prégardier, Elisabeth; Mohr, Anne (eds.). Briefe nach Radibor : Maria Grollmuß, 1896-1944 : aus dem Zuchthaus Waldheim und dem Konzentrationslager Ravensbrück von 1938-1944 (bil-Ġermaniż). Annweiler: Plöger. p. 173. ISBN 3-924574-69-3.
^ Steinbach, Peter; Tuchel, Johannes; Adam, Ursula, eds. (1998). Lexikon des Widerstandes : 1933-1945 (bil-Ġermaniż) (2nd ed.). Munich: C. H. Beck. pp. 74 et seq. ISBN 3-406-43861-X.
^ Grólmusec, Marja (2000). Prégardier, Elisabeth; Mohr, Anne (eds.). Briefe nach Radibor : Maria Grollmuß, 1896-1944 : aus dem Zuchthaus Waldheim und dem Konzentrationslager Ravensbrück von 1938-1944 (bil-Ġermaniż). Annweiler: Plöger. p. 174. ISBN 3-924574-69-3.
^ "ZEIT ONLINE | Lesen Sie zeit.de mit Werbung oder im PUR-Abo. Sie haben die Wahl". web.archive.org. 2023-03-11. Arkivjat mill-oriġinal fl-2023-03-11. Miġbur 2024-06-12.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
^ "Infotafel erinnert an eine Unbequeme". www.saechsische.de (bil-Ġermaniż). Miġbur 2024-06-12.

[1] Gedan, Paul, ed. (1924). Das städtische Lehrerinnenseminar zu Leipzig. Gedenkschrift zur Feier des 25jährigen Bestehens (bil-Ġermaniż). Leipzig. p. 62.

[2] Grólmusec, Marja (2000). Prégardier, Elisabeth; Mohr, Anne (eds.). Briefe nach Radibor : Maria Grollmuß, 1896-1944 : aus dem Zuchthaus Waldheim und dem Konzentrationslager Ravensbrück von 1938-1944 (bil-Ġermaniż). Annweiler: Plöger. p. 172. ISBN 3-924574-69-3.

[3] Grólmusec, Marja (2000). Prégardier, Elisabeth; Mohr, Anne (eds.). Briefe nach Radibor : Maria Grollmuß, 1896-1944 : aus dem Zuchthaus Waldheim und dem Konzentrationslager Ravensbrück von 1938-1944 (bil-Ġermaniż). Annweiler: Plöger. p. 173. ISBN 3-924574-69-3.

[4] Steinbach, Peter; Tuchel, Johannes; Adam, Ursula, eds. (1998). Lexikon des Widerstandes : 1933-1945 (bil-Ġermaniż) (2nd ed.). Munich: C. H. Beck. pp. 74 et seq. ISBN 3-406-43861-X.

[5] Grólmusec, Marja (2000). Prégardier, Elisabeth; Mohr, Anne (eds.). Briefe nach Radibor : Maria Grollmuß, 1896-1944 : aus dem Zuchthaus Waldheim und dem Konzentrationslager Ravensbrück von 1938-1944 (bil-Ġermaniż). Annweiler: Plöger. p. 174. ISBN 3-924574-69-3.

[6] "ZEIT ONLINE | Lesen Sie zeit.de mit Werbung oder im PUR-Abo. Sie haben die Wahl". web.archive.org. 2023-03-11. Arkivjat mill-oriġinal fl-2023-03-11. Miġbur 2024-06-12.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)

[7] "Infotafel erinnert an eine Unbequeme". www.saechsische.de (bil-Ġermaniż). Miġbur 2024-06-12.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]