Speaker (politika)
L-ispeaker ta' assemblea deliberattiva, speċjalment korp leġiżlattiv, huwa l-uffiċjal li jippresiedha mis-sedja, jew il-president tagħha. It-titlu intuża għall-ewwel darba fl-1377 fl-Ingilterra.[1][2]
.jpg)
Użu
immodifikaIt-titlu ġie rreġistrat għall-ewwel darba fl-1377 biex jiddeskrivi r-rwol ta' Thomas de Hungerford fil-Parlament tal-Ingilterra.[3][4]
Ir-rwol uffiċjali tal-ispeaker huwa li jimmodera d-dibattitu, jagħmel deċiżjonijiet dwar il-proċeduri, iħabbar ir-riżultati tal-voti, u affarijiet simili. L-ispeaker jiddeċiedi min jista' jitkellem u għandu s-setgħat li jiddixxiplina lill-membri li jiksru l-proċeduri tal-kamra. L-ispeaker ħafna drabi jirrappreżenta wkoll lill-istituzzjoni personalment, bħala l-vuċi tal-istituzzjoni f'ċerimonji u xi sitwazzjonijiet oħra.[5]
Speaker normalment jippresiedi l-kamra ordinarja jew t'isfel, fil-każ ta' parlament bikamerali. Jintużaw stili differenti biex jirreferu għal dawk li jippresjedu kmara superjuri jew Senati.
Konvenzjonalment, il-persuna fir-rwol tal-ispeaker hija normalment indirizzati fil-Parlament bħala 'Mister Speaker' jekk raġel, jew 'Madam Speaker' jekk mara. Xi drabi jintużaw modi oħra ta' indirizz li prinċipalment huma ekwivalenti għal chairperson (fil-Malti tintuża ukoll il-kelma sedja) jew president. Ħafna korpi għandhom ukoll speaker pro tempore (jew deputy speaker, inkella viċi president), maħtur biex jieħu tmexxija tal-kamra meta l-ispeaker ma jkunx disponibbli.
L-ispeaker huwa komunement appoġġjat mill-'uffiċċju tal-ispeaker'.
Eżempji ta’ speakers madwar id-dinja:
Armenja
immodifikaIl-president tal-Assemblea Nazzjonali tal-Armenja huwa l-ispeaker fl- Assemblea Nazzjonali tal-Armenja . Il-formazzjoni ta’ din il-pożizzjoni ġiet stabbilita fl-1 ta’ Awwissu 1918.[6]
Awstralja
immodifikaL-ispeaker tal-Kamra tar-Rappreżentanti huwa l-uffiċjal li jippresiedi l -Kamra tar-Rappreżentanti Awstraljana, il-kamra t'isfel tal-Parlament tal-Awstralja. Il-president tas-Senat huwa l-uffiċjal li jippresiedi s-Senat Awstraljan, il-kamra superjuri tal-Parlament.
Brażil
immodifikaFederali
immodifikaIl-Kostituzzjoni Federali tiddetermina li ż-żewġ kmamar tal-Kungress Nazzjonali, fl-ewwel sessjoni wara li jieħdu l-kariga, għandhom jeleġġu l-"Mesas Diretoras" tagħhom (Bordijiet ta' Presidenza), li jikkonsistu kull wieħed minn president, żewġ viċi presidenti, erba' segretarji u supplenti biex iservu terminu ta’ sentejn, mingħajr il-possibilità ta' ħatra mill-ġdid fl-istess pożizzjoni fl-elezzjoni immedjatament sussegwenti. Minbarra li jivvutaw bħala senaturi jew deputati federali fil-kamra rispettiva tagħhom, iż-żewġ presidenti għandhom ukoll il-vot deċiżiv f'każ ta' parità, iżda n-numru kbir ta' leġiżlaturi (81 fis-Senat Federali u 513 fil-Kamra tad-Deputati, mill-2023). ) tagħmel din l-attribuzzjoni xi ħaġa li rarament tintuża.
Il- president tas-Senat Federali huwa l-uffiċjal li jippresiedi s-Senat Federali, il-kamra ta 'fuq. Il-president tal-Kamra tad-Deputati huwa l-uffiċjal li jippresiedi l-Kamra tad-Deputati, il-kamra t'isfel. Il-Kostituzzjoni tiddetermina wkoll li l-president tas-Senat Federali jippresiedi l-Bord tal-Kungress Nazzjonali fis-sessjonijiet konġunti taż-żewġt ikmamar, ir-Regolamenti Komuni tal-Kungress Nazzjonali jirreferu għall-president tas-Senat Federali f'dawn l-okkażjonijiet bħala "President tal- Kungress Nazzjonali”.[7]
Stati
immodifikaKonformi mat-tradizzjoni politika Brażiljana, l-assembleji leġiżlattivi tal-istati (il-Kamra Leġiżlattiva fil-każ tad-Distrett Federali), kollha unikamerali, jadottaw regoli identiċi għal dawk tal-Kungress Nazzjonali, li jeleġġu Bord ta’ Presidenza fost id-deputati tal-istat għal terminu ta’ sentejn fl-ewwel sessjoni wara li jieħdu l-kariga.
Kanada
immodifikaFederali
immodifikaFil -Kanada, l-speaker tal-House of Commons (magħruf ukoll bħala l-Président de la Chambre des communes) huwa l-individwu elett biex jippresiedi l-House of Commons, il-kamra t'isfel, eletta miċ-ċittadini.[8] L-ispeaker huwa membru parlamentari (MP) u jiġi elett fil-bidu ta' kull parlament ġdid minn sħabu MP. Ir-rwol tal-ispeaker fit-tmexxija tal-House of Commons huwa simili għal dak tal-ispeaker f'pajjiżi oħra li jużaw is-sistema ta' Westminster. L-ispeaker ma jivvotax ħlief fil-każ ta’ parità. Normalment, jekk ikun meħtieġ li jivvota, l-ispeaker jivvota favur it-tkomplija tad-dibattitu fuq kwistjoni, iżda fl-aħħar mill-aħħar ma jivvotax biex miżura tiġi approvata.
L-ispeaker tas-Senat ( magħruf ukoll bħala l-President du Sénat ) huwa l-uffiċjal li jippresiedi s-Senat, il-kamra superjuri, li hija maħtura. L-ispeaker jirrappreżenta lis-Senat f'funzjonijiet uffiċjali, jiddeċiedi dwar kwistjonijiet ta' proċedura parlamentari u privileġġ parlamentari, u jippresiedi d-dibattiti u l-votazzjoni fil-"Kamra l-Ħamra". L-ispeaker tas-Senat jinħatar mill- gvernatur ġenerali minn fost senaturi diġà maħtura fuq il-parir tal-prim ministru. L-ispeaker għandu vot fuq kollox. F'każ ta' parità, il-votazzjoni taqa'.
Provinċji
immodifikaFuq livell provinċjali, l-uffiċjal li jippresiedi l-leġiżlaturi provinċjali jissejjaħ speaker (président) fil-provinċji kollha ħlief Quebec, fejn jintuża t-terminu "president". L-uffiċjal li jippresiedi jaqdi l-istess rwol bħall-ispeaker tal-House of Commons.
Ċili
immodifikaIl-president tal-Kamra tad-Deputati huwa l-ogħla awtorità tal-Kamra tad-Deputati. Il-president tas-Senat huwa l-ogħla awtorità tas-Senat taċ-Ċilì.
Iċ-Ċina (kontinentali)
immodifikaFir-Repubblika Popolari taċ-Ċina, il-president tal-Kumitat Permanenti tal-Kungress Nazzjonali tal-Poplu huwa l-uffiċjal li jippresiedi l-Kumitat Permanenti tal-Kungress Nazzjonali tal-Poplu, li huwa meqjus bħala l-ogħla korp leġiżlattiv taċ-Ċina. Kif stipulat fl-Artikolu 84 tal-Kostituzzjoni taċ-Ċina, jekk kemm il-president kif ukoll il-viċi-president ma jkunux disponibbli, u l-Kungress Nazzjonali tal-Poplu ma jkunx jista' jagħżel sostitut għalihom, iċ-chairman tal-Kumitat Permanenti tal-NPC jaġixxi bħala president.
Ħong Kong
immodifikaIl-president tal-Kunsill Leġiżlattiv ta' Ħong Kong huwa l-ispeaker tal-Kunsill Leġiżlattiv u huwa elett minnu, mill-membri tiegħu. Il-president jippresiedi l-laqgħat tal-Kunsill u għandu biss s-setgħa li jinfurza r-Regoli ta' Proċedura.
Filwaqt li l-membri tal-Kunsill Leġiżlattiv jistgħu jkunu residenti ta’ Ħong Kong li mhumiex ċittadini Ċiniżi, il-president jista’ jintgħażel biss minn nies b’nazzjonalità Ċiniża li m’għandhomx dritt ta’ residenza f’pajjiżi barranin.
l-Italja
immodifikaIl-parlamentariżmu fl-Italja huwa ċċentrat fuq il-presidenti taż-żewġ Kmamar, vestiti fid-difiża tal-membri u tal-assemblea kollha kemm hi;[a] allura "l-ispeaker jistieden lir-rappreżentant tal-Gvern biex ma jiddevjax mir-regoli tal-imġieba parlamentari".[10] Issa l-komunità kostituzzjonali tenfasizza bidliet anke f'dan ir-rwol.[11] Il-president tas-Senat jaġixxi wkoll bħala Viċi President tar-Repubblika "fil-każijiet kollha li fihom il-president ma jistax iwettaq".[12]
New Zealand
immodifikaFi New Zealand, l-ispeaker tal-Kamra tar-Rappreżentanti huwa l-uffiċjal li jippresiedi l-Kamra tar-Rappreżentanti ta' New Zealand,[13] l-unika kamra tal-Parlament ta' New Zealand.[14] Preċedent stabbilit minn parlamenti oħra stil Westminster ifisser li l-membri tal-Parlament iridu dejjem jindirizzaw lill-ispeaker.[15]
Singapor
immodifikaF'Singapor, l-ispeaker tal-Parlament huwa l-uffiċjal ewlieni tal-leġiżlatura tal-pajjiż. Bi tradizzjoni reċenti, il-prim ministru jinnomina persuna, li tista' tkun jew ma tistax tkunx membru elett tal-parlament (MP), għar-rwol. Isem il-persuna mbagħad jiġi propost u ssekondat mill-MPs, qabel ma jiġi elett bħala speaker.[16] Il-Kostituzzjoni tgħid li l-Parlament għandu l-libertà li jiddeċiedi kif jeleġġi l-ispeaker tiegħu.[17]
Filwaqt li l-ispeaker m'għandux għalfejn ikun MP elett, irid ikollu l-kwalifiki biex joħroġ għall-elezzjoni bħala kandidat għal MP kif previst fil-Kostituzzjoni.[18] L-ispeaker lanqas ma jistax ikun ministru tal-kabinett jew segretarju parlamentari,[19] u għandu jirriżenja minn dawk il-pożizzjonijiet qabel ma jiġi elett bħala speaker.
L-ispeaker huwa wieħed mill-ftit rwoli fis-settur pubbliku li jippermettu lid-detentur tal-kariga tiegħu jikkwalifika awtomatikament bħala kandidat fl-elezzjonijiet presidenzjali ta' Singapor.[20]
Spanja
immodifikaIl-president tal-Kungress tad-Deputati huwa l-ispeaker tal -Kungress tad-Deputati, il-kamra t'isfel tal-Cortes Generales (il-parlament Spanjol). Il-president jiġi elett minn fost il-membri tal-Kungress u huwa, wara r- re u l- prim ministru, l-ogħla awtorità fir-Renju ta' Spanja.
Il-president tas-Senat huwa l-ispeaker tal-kamra superjuri Spanjola msejħa Senat.
Tajwan
immodifikaIl-Yuan Leġiżlattiv huwa l-ogħla korp leġiżlattiv tat-Tajwan. Il-president tal-Yuan Leġiżlattiv jippresiedi l-laqgħat tiegħu u jiġi elett minn fost il-leġiżlaturi, minnhom stess. Sal-1993, il-president tal-Control Yuan kien elett minn u mill-membri bħall-ispeaker ta' korpi parlamentari oħra.
Ir-Renju Unit
immodifika
Fil-Parlament tar-Renju Unit, l-Ispeaker huwa l-individwu elett biex jippresiedi l-House of Commons eletta. L-ispeaker huwa membru tal-Parlament (MP) u jiġi elett fil-bidu ta’ kull parlament ġdid minn sħabu MP. Il-Membri Parlamentari jeleġġu wkoll tliet Viċi Speakers, magħrufa bħala ċ- Chairman of the Ways and Means u l-Ewwel u t-Tieni Viċi Presidenti (ossija Deputy Chairmen) tal-Ways and Means.
Il-Lord Speaker huwa l-uffiċjal li jippresiedi l-House of Lords. L-uffiċjal li jippresiedi l-House of Lords kien sa ftit ilu l-Lord Chancellor, li kien ukoll membru tal-gvern (membru tal-kabinett) u l-kap tal-fergħa ġudizzjarja. Il-Lord Chancellor ma kellux l-istess awtorità biex jiddixxiplina lill-membri tal-Lords li l-ispeaker tal-Commons għandu fil-kamra t'isfel. Il-Lord Speaker huwa elett mill-membri tal-House of Lords u mistenni jkun politikament imparzjali.
Parlamenti devoluti
immodifikaL-uffiċjal li jippresiedi tal-Parlament Skoċċiż huwa l-president, l-uffiċjal li jippresiedi u l-ispeaker tal-Parlament Skoċċiż.
L-llywydd tas-Senedd huwa l-ispeaker tas-Senedd, il-parlament ta' Wales.
L-ispeaker tal-Assemblea tal-Irlanda ta' Fuq jippresiedi l- Assemblea tal-Irlanda ta' Fuq.
Istati Uniti
immodifikaFederali
immodifikaIż-żewġ kmamar tal-Kungress tal-Istati Uniti għandhom uffiċjal li jippresiedhom definit mill-Kostituzzjoni tal-Istati Uniti. L-ispeaker tal-Kamra tar-Rappreżentanti tal-Istati Uniti jippresiedi l-kamra t'isfel tal-Kungress, il-Kamra tar-Rappreżentanti. L-ispeaker, elett mill-Kamra kollha, huwa l-ogħla uffiċjal tal-fergħa leġiżlattiva tal-gvern federali. B’differenza mill-Commonwealth, il-pożizzjoni hija partiġġjana, u l-ispeaker spiss ikollu parti importanti fit-tmexxija tal-Kamra u l-avvanz ta’ pjattaforma politika; Joseph Gurney Cannon, speaker mill-1903 sal-1911, huwa eżempju estrem ta' dan.
Il-viċi president tal-Istati Uniti, kif provdut mill-Kostituzzjoni tal-Istati Uniti jippresiedi formalment il-kamra ta' fuq, is-Senat . Fil-prattika, madankollu, il-viċi-president ma jidhirx regolarment fil-Kungress minħabba r-responsabbiltajiet fil-fergħa eżekuttiva u l-fatt li l-viċi-president jista’ jivvota biss biex jkisser każ ta' voti ndaqs, xi ħaġa li rari sseħħ minħabba l-filibuster li jipprevjeni l-voti indaqs milli jseħħu f’ prattika. Fl-assenza tal-viċi president, ir-rwol ta' presidenza huwa delegat lill-membru l-aktar anzjan tal-partit tal-maġġoranza, li huwa l-president pro tempore tas-Senat tal-Istati Uniti. Peress li r-regoli tas-Senat jagħtu ftit setgħa lill-president mhux membru tiegħu (li jista' jkun tal-partit ta' minoranza), il-kompitu li jippresiedi fuq ix-xogħol ta' kuljum tipikament jinbidel fost il-membri iżgħar tal-partit tal-maġġoranza.
Stati
immodifikaFid-disgħa u erbgħin stat li għandhom leġiżlatura bikamerali, l-ogħla pożizzjoni ta’ tmexxija fil-kamra t’isfel normalment tissejjaħ l-ispeaker u l-kamra ta’ fuq hija ġeneralment il-President tas-Senat tal-Istat. F'Nebraska—l-uniku stat b'leġiżlatura unikamerali —is-senaturi jeleġġu senatur wieħed biex iservi bħala Speaker tal-Leġiżlatura ta' Nebraska, li jippresiedi sessjonijiet leġiżlattivi fin-nuqqas tal- Logotenent Gvernatur iżda jżomm is-setgħat tipiċi ta' speakers leġiżlattivi oħra. F'Tennessee, is-senaturi jeleġġu Speakter tas-Senat li jippresiedi s-Senat ta' Tennessee u jservi bħala Logutenent gvernatur.
Postijiet simili
immodifikaL-uffiċjal li jippresiedi kamra superjuri ta' leġiżlatura bikamerali normalment ikollu titolu differenti bħal Chairman jew President tas-senat, meta l-kamra superjuri tissejjaħ senat, iżda għandhom l-istess dmirijiet. L-Awstralja, iċ-Ċilì, l- Istati Uniti u ħafna pajjiżi oħra għandhom kmamar superjuri b'uffiċjali li jippresjedu bħala "president". F'diversi repubbliki Amerikani, il-viċi president tal-pajjiż iservi bħala l-president tal-kamra ta' fuq. Dan il-mudell mhuwiex universali, madankollu. Xi kmamar taʼ fuq, inklużi dawk tal-Kanada, għandhom speaker.
L-uffiċjal li jippresiedi tal-Assemblea Nazzjonali għal Wales, l-uffiċjal li jippresiedi tal-Parlament Skoċċiż, u l-uffiċjal li jippresiedi tal-Assemblea tal-Irlanda ta' Fuq jaqdu l-istess rwol bħall-speaker.
Ara wkoll
immodifika- Speaker tas-senat (diżambigwazzjoni)
- Speaker tal-Kamra tal-Assemblea (diżambigwazzjoni)
- Speaker tal-House of Commons
- Speaker tal-Kamra tad-Rappreżentanti (diżambigwazzjoni)
- Speaker tal-Assemblea Leġiżlattiva
- Speaker tal-Assemblea Nazzjonali (diżambigwazzjoni)
- Lista tal-presidenti attwali tal-assemblea
Noti
immodifikaReferenzi
immodifika- ^ Stubbs, William (1903). The Constitutional History of England in Its Origin and Development (bl-Ingliż). Clarendon Press.
- ^ "History of the Speakership". parliament.uk (bl-Ingliż).
- ^ "Journal of the House of Commons: January 1559 | British History Online". web.archive.org. 2007-09-27. Arkivjat mill-oriġinal fl-2007-09-27. Miġbur 2024-08-24.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ Lee Vol 28, pp. 257,258.
- ^ "7 things you may not know about Speakers of Parliament". Inter-Parliamentary Union (bl-Ingliż). Arkivjat mill-orġinal fl-2022-03-20. Miġbur 2022-05-04.
- ^ Ghazanchyan, Siranush (2 August 2021). "Alen Simonyan elected President of the National Assembly". Public Radio of Armenia. Arkivjat mill-orġinal fl-18 August 2022. Miġbur 9 November 2022.
- ^ Under the old republican constitutions, the Vice President of the Republic was, cumulatively, President of the Federal Senate (and of the National Congress). However, the Senators could elect a substitute President in the event of a vacancy of the Vice Presidency.
- ^ McElligott, William (2020-05-04). A Portrait of Canada's Parliament (bl-Ingliż). ECW Press. ISBN 978-1-77305-618-0.
- ^ Mancini-Galeotti, Norme ed usi del Parlamento Italiano, Roma, 1887, p. 97.
- ^ "Sanzioni disciplinari nell'ordinamento parlamentare | Giampiero Buonomo - Academia.edu". web.archive.org. 2018-12-11. Arkivjat mill-oriġinal fl-2018-12-11. Miġbur 2024-08-25.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ F. Bilancia, L’imparzialità perduta (a proposito di President di Assemblea parlamentare), in Aa.Vv., Studi in onore di Gianni Ferrara, vol. I, Giappichelli, Torino 2005, pp. 311 ss.
- ^ "Constitution of the Italian Republic - Article 86" (PDF). Senate of the Italian Republic (bl-Ingliż). Arkivjat (PDF) mill-orġinal fl-2020-11-18. Miġbur 2022-10-23.
- ^ "Office of the Speaker - New Zealand Parliament". www.parliament.nz (bl-Ingliż). Arkivjat mill-orġinal fl-2022-02-03. Miġbur 2022-02-03.
- ^ "Our system of government - New Zealand Parliament". www.parliament.nz (bl-Ingliż). Arkivjat mill-orġinal fl-2017-03-08. Miġbur 2022-02-03.
- ^ "Chapter 5 Speaker of the House of Representatives - New Zealand Parliament". www.parliament.nz (bl-Ingliż). Arkivjat mill-orġinal fl-2022-02-03. Miġbur 2022-02-03.
- ^ Lee, Min Kok (8 January 2016). "Halimah Yacob to be renominated as Speaker of Parliament: 7 things you may not know about the post". The Straits Times (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-7 August 2017. Miġbur 7 August 2017.
- ^ Constitution of the Republic of Singapore, Art. 40(2).
- ^ "Speaker of Parliament". Parliament of Singapore. Arkivjat minn l-oriġinal fl-7 August 2017. Miġbur 7 August 2017.
- ^ Constitution of the Republic of Singapore, Art. 40(2).
- ^ Constitution of the Republic of Singapore, Art. 19(3)(a).