Paolo Borsellino

Paolo Borsellino (Palermo, 19 ta' Jannar 1940 – Palermo, 19 ta' Lulju 1992) kien maġistrat Taljan, vittma tal-Mafja. Meqjus bħala eroj Taljan, bħal Giovanni Falcone, li kien ħabib u kollega tiegħu.

Paolo Borsellino
imħallef maġistrat
Ħajja
Twelid	Palermo, 19 Jannar 1940
Nazzjonalità	Italja Renju tal-Italja
Mewt	Palermo, 19 Lulju 1992
Kawża tal-mewt	omiċidju (attentat b'karozza bomba)
Familja
Ulied	uri Lucia Borsellino
Aħwa	uri Salvatore Borsellino Rita Borsellino
Edukazzjoni
Alma mater	Università ta’ Palermo
Lingwi	Taljan
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	imħallef
Premjijiet	List Gold Medal for Civil Valor

Tfulija

Bin Diego u Maria Lepanto, it-tnejn spiżjara, Paolo twieled Palermo, fil-kwartier La Kalsa, fejn kienu jgħixu ukoll Giovanni Falcone u Tommaso Buscetta. Kellu tliet ħutu: Adele (1938-2011), Salvatore (1942) u Rita (1945). Ħa l-edukazzjoni tiegħu fil-Liceo classico "Giovanni Meli" ta' Palermo, fejn kien ukoll editur tal-gazzetta tal-istudenti "Agorà".

Maġistratura

Ta' 22 sena ggradwa fil-Liġi bl-unuri kollha. Fiż-żmien li kien l-università kienu għażluh bħala rappreżentant tal-istudenti. Ftit jiem wara li ggradwa, miet missieru. Kellu għalhekk jieħu fuq spallejh ir-responsabbilità tal-familja. B'xogħlijiet żgħar li kien jagħmel irnexxielu jlesti l-konkors tal-maġistratura li għadda minnu fl-1963. L-imħabba lejn art twelidu u l-imħabba għall-ġustizzja tawh dik l-ispinta ġewwinija li ġegħlitu jsir maġistrat bla ma jittraskura d-doveri tiegħu lejn il-familja. Il-professjoni ta' maġistrat fil-belt ta' Palermo kellha għalih tifsira tassew profonda.

Ħadem fit-tribunali ta' Enna u Mazara del Vallo. Iżżewweġ fi tmiem l-1968 lil Agnese Piraino Leto, bint maġistrat. Kellhom tliet ulied: Lucia, Manfredi u Fiammetta. Sena wara bagħtuh Monreale fejn ħadem mill-qrib mal-kap tal-Carabinieri Emanuele Basile. Kien fl-1975 meta lil Borsellino bagħtuh fit-tribunal ta' Palermo; f'Lulju beda jaħdem fl-Uffiċju tal-Proċessi Penali taħt it-tmexxija ta' Rocco Chinnici. Mal-Kaptan Basile ħadem fl-ewwel indaġni fuq il-mafja: minn dak iż-żmien bdiet il-ħidma kbira u bla heda tiegħu biex jeħodha kontra u jeqred l-organizzazzjoni mafjuża.

Fl-1980 wasal l-arrest tal-ewwel sitt mafjużi. Fl-istess sens inqatel il-Kaptan Basile. Għall-familja Borsellino waslet l-ewwel skorta bid-diffikultajiet li din iġġib magħha. Minn dak il-waqt il-ħajja tal-familja Borsellino kellha tinbidel: il-maġistrat ried joħloq relazzjoni maż-żgħażagħ tal-iskorta li kellhom ikunu dejjem spalla ma' spalla miegħu.

Borsellino kien maġistrat "ta' intelliġenza mill-aqwa, ta' karattru serju u riżervat, dinjituż u leali, ... u fis-snin ta' wara ddistingwa ruħu għall-impenn, iż-żelu, id-diliġenza li jikkaratterizzaw il-ħidma tiegħu".

Grupp kontra l-mafja

Fl-1980, twaqqaf grupp magħmul minn erba' maġistrati. Falcone, Borsellino u Barrile bdew jaħdmu id f'id, taħt Chinnici. Iż-żgħażagħ huma l-forza li fuqha wieħed jista' jserraħ biex ibiddel mentalità tal-poplu u l-maġistrati dan kienu jafuh. Riedu jqanqlu l-kuxjenzi u jħossu madwarhom l-istima tal-poplu. Kemm Giovanni Falcone kif ukoll Paolo Borsellino dejjem fittxew li jkunu mal-poplu. Borsellino beda d-dibattiti fl-iskejjel, kien jieħu sehem fihom hu stess, ikellem liż-żgħażagħ fil-laqgħat magħhom biex jispjega u jeqred darba għal dejjem il-kultura mafjuża. Dan kompla jagħmlu sa mewtu biex b'hekk għamel miż-żgħażagħ protagonisti fil-ġlieda kontra l-mafja.

Nhar l-4 ta' Awwissu 1983, bomba karozza qatlet lil Rocco Chinnici. Kienet daqqa ta' ħarta kbira għal Borsellino għax Chinnici kien għalih il-punt ta' riferiment. Iżda flok Chinnici wasal f'Palermo l-maġistrat Caponnetto u allura l-grupp ta' maġistrati seta' jissokta bil-ħidma u jikseb l-ewwel riżultati. Fl-1984, arrestaw lill-mafjuż magħruf Vito Ciancimino; u s-“super pentit” Tommaso Buscetta beda jikxef ix-xibka kumplikata tal-mafja.

Bdiet il-preparazzjoni tal-Maxiprocesso u nqatel il-Kummissarju Beppe Montana. Billi Falcone e Borsellino kienu f'periklu kbir, ittieħdu fil-gżira ta' Asinara biex jikkonkludu l-aħħar atti qabel jibda l-proċess. Fil-bidu tal-Maxiprocesso, l-opinjoni pubblika bdiet tikkritika lill-maġistrati, lill-iskorta u r-rwol ġdid tagħhom. Wara dan, Borsellino laħaq Prokuratur Kap tat-Tribunal ta' Marsala. Borsellino beda jgħix fil-kwartieri tal-carabinieri biex ma jpoġġiex fil-periklu lill-persuni tal-iskorta. Beda jgħinu Diego Cavaliero, maġistrat li miegħu ħadem ħafna u b'ħeġġa kbira. Borsellino kien eżempju kbir għaż-żagħżugħ Cavaliero. Beża' li hekk kif jintemm il-Maxiprocesso tonqos l-attenzjoni lejn il-ġlieda kontra l-mafja, u li kollox jerġa' lura għan-“normalità”, u għalhekk Borsellino beda jfittex iktar il-preżenza tal-Istat u jħeġġeġ lis-soċjetà ċivili biex ma tħallix li dan jiġri.

Lejn it-tmiem

Il-mod tiegħu kif jaħdem, il-kariżma tiegħu u l-impenn tiegħu kien jittieħed; miegħu ngħaqdu bl-istess ħeġġa u kuraġġ diversi maġistrati żgħażagħ. Il-pentiti bdew jitkellmu u bdew jissawru l-investigazzjonijiet fuq il-konnessjonijiet bejn il-mafja u l-politika. Minn dak il-mument l-attakki fuq Borsellino ma waqfu qatt.

Sadattant Falcone, mar Ruma bħala direttur tal-affarijiet penali biex jaħdem għat-twaqqif tas-Superprokura. Ħass il-bżonn li jinvolvi iktar lil politiċi importanti fil-ġlieda kontra l-mafja. Iżda f'Mejju 1992 seħħet l-"Istraġi ta’ Capaci" li fiha Giovanni Falcone nqatel mill-mafja flimkien ma' martu u l-iskorta. It-telfa ta' Falcone lil Paolo Borsellino tatu wisq ġewwa; ir-rabta li kellu ma' Falcone kienet waħda qawwija u antika. Għal tant snin ħadmu flimkien, kielu flimkien u ċċajtaw flimkien. Ħajja speċjali, dik taż-żewġ ħbieb-maġistrati, mimlija passjoni u mħabba lejn art twelidhom. Żewġ karattri differenti, imma kumplimentari, wieħed iktar razzjonali u l-ieħor iktar passjonali, iżda t-tnejn li huma b'kariżma kbira, b'rieda qawwija u bi spirtu eżemplari.

Dak iż-żmien Borsellino reġa' kien qed jaħdem f'Palermo u baqa' hemm minkejja li kien jaf li l-mument tiegħu ukoll ma kienx fil-bogħod. U kważi xahrejn wara, nhar id-19 ta' Lulju 1992, Borsellino mar sa Villagrazia biex jirrilassa daqsxejn. Mar bid-dgħajsa ma' wieħed mill-ftit ħbieb li kien baqagħlu. Wara l-ikel mar Palermo biex jakkumpanja lil ommu għal għand it-tabib. Imma splużjoni ta' karozza bomba taħt id-dar ta' via D'Amelio swiet il-ħajja tal-imħallef Paolo Borsellino u erba' rġiel u mara tal-iskorta.

Kwotazzjonijiet

• "Palermo ma kinitx togħġobni, għalhekk tgħallimt inħobbha. Għax l-imħabba vera tikkonsisti f'li tħobb dak li ma jogħġbokx biex tista' tbiddlu".
• "Fi tmiem ix-xahar, meta nirċievi l-paga, nagħmel eżami tal-kuxjenza u nistaqsi lili nnifsi jekk inkunx ħdimt biżżejjed għaliha".
• "Il-biża' huwa normali f'kull bniedem, l-importanti hu li miegħu jkun hemm ukoll il-kuraġġ. Wieħed ma jridx iħalli l-biża' jirkbu, inkella jsir ostaklu li ma jħallihx jimxi ’l quddiem".

L-Ewwel kotba bil-Malti dwar il-Mafja

Nhar id-19 ta’ Lulju 2017, Say it Publications ippubblikaw u nedew żewġ kotba bl-isem “Sfidaw lill-Mafja” ta’ Robert Aloisio fl-okkażjoni tal-25 sena mill-qtil taż-żewġ imħallfin Palermitani, Giovanni Falcone u Paolo Borsellino. It-tnedija saret fiċ-Ċentru Ħanin Samaritan, Santa Venera. Borsellino nqatel propju bħal dakinhar, nhar id-19 ta’ Lulju 1992, fil-ħamsa ta’ filgħaxija, minn karozza bomba pparkjata taħt id-dar ta’ ommu.

Dawn il-kotba Aloisio kitibhom biex ma ninsewx. Il-25 sena mill-qtil barbaru tal-imħallfin Giovanni Falcone u Paolo Borsellino ma riedx iħallih anniversarju li jibqa’ għaddej qisu qatt ma kien xejn. Tassew li dawn l-eroj ma kinux Maltin. Kienu Sqallin. Imma qabelxejn kienu persuni onesti, korretti u ġusti.

“Sfidaw lill-Mafja” u “Falcone u Borsellino: Żewġ lmħallfin li Sfidaw lill-Mafja”, Aloisio kitibhom biex jagħti tama u jfakkar li ma rridu qatt nidraw il-ħażen, ikunx mafja jew xi ħaġa oħra, u m’għandna qatt nirrassenjaw ruħna għalih. Il-ġwejjef u l-beżżiegħa jagħmlu hekk.

Suġġetti trattati fil-kotba

• L-istorja tal-Imħallef Giovanni Falcone li l-mafja użat nofs tunnellata splussiv biex toqtlu. Għaliex il-mafja kienet tobogħdu daqshekk?

• L-istorja tal-Imħallef Paolo Borsellino li wara li qatlu lil sieħbu Falcone kien jaf li kien imiss lilu. Għaliex baqa’ hemm u ma telaqx minn Sqallija?

• L-istorja ta’ Rosaria, armla żagħżugħa li l-għajta tagħha fil-knisja, għajta ta’ maħfra u ġustizzja, għadha tidwi sal-lum. Għaliex?

• L-istorja ta’ Tommaso Buscetta, is-superboss tal-mafja, li wara li l-Corleonesi mafjużi qatlulu tnax-il membru tal-familja tiegħu, fosthom tnejn minn uliedu, iddeċieda li jikkollabora mal-ġustizzja u kixef is-sistema mafjuża.

• L-istorja ta’ Totò Riina, “il capo dei capi”, li minn kriminal żgħir ta’ serq ta’ bhejjem spiċċa biex sar il-kap tal-mafja kollha ta’ Palermo. Kif irnexxielu jagħmel dan?

• Ir-rabta bejn il-mafja ta’ Sqallija u Malta. Veru li Totò Riina kien ikun spiss Għawdex? Veru li dak li għafas ir-remote u sploda lil Falcone ftit qabel kien ukoll Għawdex?

• X’kienu ġew jagħmlu Malta t-tliet ulied tal-Imħallef Borsellino, tliet xhur wara li qatlulhom lil missierhom? Intervista ma’ min kien responsabbli li ġabhom hawn Malta.

• Intervista esklussiva ma’ Maria Falcone, oħt l-Imħallef Falcone, b’messaġġ lill-qarrejja u liż-żgħażagħ Maltin.

• Dizzjunarju ta’ termini assoċjati mal-mafja.

• 100 kwotazzjoni minn fomm dawk li ġġieldu lill-mafja.

Silta mill-ktieb ġdid “Falcone u Borsellino: Żewġ lmħallfin li Sfidaw lill-Mafja”

"Il-Ħadd 19 ta’ Lulju 1992. Borsellino joħroġ sigarett mill-pakkett. Xemx taqli l-ġrieden. Bil-kemm jilħaq jieħu nifs, fuq xufftejh għandu tbissima, jgħolli subgħu biex iċempel l-intercom. Il-ħamsa neqsin żewġ minuti, ta’ filgħaxija. U Palermo terġa’ ssir qisha Bejrut. Il-Fiat 126, b’madwar disgħin kilo splussiv tip Semtex-H tisplodi fi Triq D’Amelio 21, taħt il-blokk fejn kienet toqgħod omm l-Imħallef.

Splużjoni, duħħan, fjammi, demm u biċċiet ta’ iġsma: għal sittin sekonda sħaħ ix-xemx tgħattiet għal kollox. Il-Fiat 126 taret tletin metru minn fejn kienet. Il-karozzi bulletproof tal-pulizija tal-iskorta nqerdu. Tletin karozza oħra li kienu pparkjati hemm ħadu n-nar. L-iġsma ta’ Borsellino u tal-pulizija tal-iskorta Agostino Catalano, Walter Eddie Cusina, Emanuela Loi, Vincenzo Li Muli, u Claudio Traina nħarqu u ttertqu, b’biċċiet minnhom itiru u jaħbtu mal-asfalt tat-triq. Il-pistoli li kellhom f’idejhom kienu ħadu u splodew f’idhom tant li id wieħed minnhom instabet fis-sitt sular ta’ bini fil-qrib.

Ix-xenarju deskritt mill-pulizija li waslu fuq il-post kien dak ta’ “għexieren ta’ karozzi meqruda mill-fjammi, oħrajn li kienu għadhom jinħarqu, balal li minħabba s-sħana bdew jisplodu weħidhom, nies tgħajjat u titlob l-għajnuna, u iġsma mtertqin, tal-biża’.” Saret ukoll ħsara kbira fil-bini u fil-ħwienet tal-post. “Kulħadd f’Palermo kien jaf li wara l-Imħallef Falcone, il-vittma li jmiss kien Borsellino,” jirrakkonta Vullo, “bejnietna l-pulizija kien isir dan id-diskors: inti pulizija tal-iskorta ta’ Borsellino? Il-Bambin iħarsek. U hekk xahar qabel, saħħew is-sigurtà kullimkien. Minbarra f’via D’Amelio”.

Lil ommu, Borsellino spiss kien iżurha, u kien jiftiehem magħha bit-telefon. Kieku kien hemm sigurtà f’dik it-triq, kien hemm probabbiltà kbira li xi pulizija jinnota n-number plate ta’ dik il-Fiat 126 misruqa ipparkjata propju taħt il-blokk. Ibnu Manfredi, meta kien Malta, irrakkonta li omm Borsellino, Maria Pia, niżlet tara lil binha mtertaq biċċiet: “Bqajna miblugħa bin-nanna li fl-età ta’ 83 sena niżlet it-taraġ tad-dar tagħha mfarrka. Niżlet ħdejn il-karozza mfarrka ta’ missieri u talbet fuq dak li kien fadal mill-papà.” Omm Borsellino mietet ħames snin wara, fl-1997. Manfredi konvint li l-qtil ta’ missieru seta’ ġie evitat."

Ħoloq esterni

• (IT) Bijografija ta' Paolo Borsellino
• (IT) Intervista ma' Paolo Borsellino