Batterija ta' Cambridge
Il-Batterija ta' Cambridge hija batterija tal-era Vittoriana f'Tas-Sliema, Malta. Komunement imsejjħa Forti Cambridge, għalkemm qatt ma ġiet ikklassifikata bħala forti waqt li kienet qed tintuża.[1] Oriġinarjament kien fih kanun Armstrong ta’ 100 tunnellata .
| Data meta nħoloq | 1878  |
|---|---|
| Pajjiż | Malta |
| Koordinati | 35°54′33″N 14°30′35″E |
| Ikkummissjonat minn | Imperu Brittaniku |
Storja
immodifika
Il-Batterija ta' Cambridge nbniet mill-Ingliżi bejn l-1878 u l-1886 fuq ix-xatt fil-punent tad-daħla tal-Port il-Kbir, bejn il-Batterija tal-Ponta ta' Tas-Sliema u l-Forti Tigné. Il-kostruzzjoni bdiet fit-28 ta’ Awwissu 1878, u l-bieb inbena fl-1880. Il-batterija tlestiet fis-27 ta’ Novembru 1886, u l-kostruzzjoni swiet madwar £18,819.
Il-batterija nbniet biex ikun fiha kanun Armstrong wieħed ta' 100 tunnellata: kanun RML ta' 450 mm magħmul minn Elswick Ordnance Company, id-diviżjoni tal-armamenti tal-kumpanija tal-manifattura Brittanika Armstrong Whitworth . Il-batterija kienet imżewwġa mal- Batterija tar-Rinella ħdejn il-Kalkara, fil-Lvant talPort il-Kbir. L-Ingliżi nstallaw it-tieni par kanuni ta' 100 tunnellata biex jiddefendu Ġibiltà, armati wieħed kull wieħed fil-Batterija ta' Victoria (1879) u l-Batterija Napier ta' Magdala (1883), li ma kellhomx il-kapaċitajiet ta' awtodifiża ta' Cambridge jew Rinella. Il-kanun ta’ Cambridge eventwalment ġie skrappjata, u llum għadhom eżistu biss żewġ kanuni ta’ 100 tunnellata, fir-Rinella u n-Napier ta’ Magdala.
Il-batterija nnifisha hija modesta fid-daqs peress li kienet iddisinjata biex topera u tipproteġi kanun kbir wieħed, bl-ekwipaġġ tal-kanuni assoċjati tagħha, mħażen, bunkers, makkinarju ta' appoġġ u l-istakkament ta' truppi stazzjonati fil-forti biex jiddefendu l-installazzjoni. Il-batterija tista' wkoll tkun sostnuta bil-kanuni mill-Forti Manoel u l-Forti Tigné fil-qrib.
Il-kanun kienet immuntata en barbette fuq karretta tal-ħadid fondut li tiżżerżaq u l-kanun biex jispara minn fuq il-quċċata taż-zuntier. Dan ippermetta lill-ekwipaġġ tal-armi biex jimmaniġġa u jispara l-kanun mingħajr ma jesponu lilu nnifsu għan-nar tal-għadu. Il-batterija kienet iddisinjata biex tattakka vapuri tal-gwerra tal-għadu f'firxiet sa 7,000 jarda. Il-profil baxx tal-batterija u l-kmamar tal-makkinarju u r-rivisti midfuna fil-fond kienu maħsuba biex jippermettulha tissopravivi kontra nar minn bastimenti tal-gwerra kbar.
Il-kanun ta' Cambridge ta' 100 tunnellata wasal fis-16 ta' Settembru 1882, u ġie mmuntat u lest għall-użu fl-20 ta' Frar 1884. Ix-xogħol biex il-magni jsiru servibbli tant kien kbir li sal-1885 ma kienx għadhom saru testijiet ta’ sparar. L-ewwel tagħbija ta' munizzjon kienet tinkludi l-mudelli kollha disponibbli, inklużi 50 AP u 50 HE. Shrapnel, ladarba sparat, ma ġiex sostitwit, peress li kien ikkunsidrat inqas effettiv. Fl-1887 u fl-1888 l-attività waqfet minħabba l-ħtieġa li s-sistemi idrawliċi jerġgħu jitħaddmu, iżda madankollu dawn il-kanuni kienu kkunsidrati pjuttost affidabbli. Minħabba li balla waħda tiswa daqs il-paga ta' kuljum ta' 2,600 suldat, l-isparar tal-prattika kien limitat għal tir wieħed kull 3 xhur.
Il-kanun ta' 100 tunnellata kien attiv fis-servizz għal 20 sena, u ġie sparata l-aħħar darba fl-1903 jew fl-1904, qabel ma ġiet irtirata mis-servizz attiv fl-1906, mingħajr qatt ma kien sparat waqt attakk propja.
Il-kanun baqa' fil-Batterija ta' Cambridge Battery għal ħafna snin. Fl-1956, tqatta' u nbiegħ għall-iskrapp, bħala parti minn programm biex jiġu skrappjati l-affarijiet kollha mhux meħtieġa fil-fortifikazzjonijiet ta’ Malta (li fihom inqerdu mijiet ta’ armi tan-nar, kemm antiki kif ukoll moderni).[2]
Eventwalment, fis-snin 80 tas-seklu 20, il-Holiday Inn Crowne Plaza Hotel okkupa parti mis-sit tal-batterija. Inbena ristorant, u dan aktar tard tneħħa biex jagħmel spazju għal pixxini ta’ barra u ta’ ġewwa u faċilitajiet oħra tal-lukanda. Għalkemm dawn l-iżviluppi għamlu ħsara lill-batterija, baqa' ammont sinifikanti tal-istrutturi oriġinali tagħha.
Fil-preżent
immodifika
Fis-snin 2000, iż-żona madwar il-batterija bdiet tiġi żviluppata minn GAP Developments plc, hekk kif appartamenti fuq il-baħar magħrufa bħala Fort Cambridge inbnew qrib il-batterija. Fl-2007, l-iżviluppaturi ngħataw 10 snin biex jirrestawraw il-batterija u jibdluha f'attrazzjoni turistika.[3][4]
Minkejja dan, l-uniku xogħol ta’ restawr li sar sal-lum kien it-twaqqigħ tal-istrutturi tal-lukandi mibnija fuq il-batterija, u t-tneħħija tal-veġetazzjoni.[5] Fost tħassib dwar in-nuqqas ta’ restawr, GAP Developments plc iddikjarat li hija impenjata għar-restawr tal-batterija, minkejja l-pass kajman tax-xogħlijiet.[6]
Referenzi
immodifika- ^ Spiteri, Stephen C. (14 July 2011). "Military Architecture of the 100-ton Gun Batteries". MilitaryArchitecture.com. Arkivjat minn l-oriġinal fl-30 November 2016. Miġbur 23 January 2015.
- ^ Farrugia, Mario (2002). Fort Rinella and its Armstrong 100-Ton Gun. Vittoriosa: Heritage Books. pp. 25–26. ISBN 9993239054.
- ^ Pace, Simonne (20 September 2009). "Giving value to the invaluable". Times of Malta. Miġbur 23 January 2015.
- ^ "Restoration of Fort Cambridge to start soon". Times of Malta. 25 May 2011. Miġbur 23 January 2015.
- ^ Cooke, Patrick (6 January 2013). "Unrestored Cambridge fort branded 'a shambles'". Times of Malta. Miġbur 23 January 2015.
- ^ Micallef, Keith (15 September 2014). "Concerns over Fort Cambridge restoration". Times of Malta. Miġbur 23 January 2015.