Medina

Il-Medina l-Munawwara, il-Medina fil-qosor, uffiċjalment il-Madina l-Munawwara (Għarbi: ٱلمَدِينَةُ ٱلمُنَوَّرَة, rum. al-Madīnaẗ al-Munawwarah, "Il-Belt id-Dwali")acwu komunement simplifikat bħala l-Madina (ٱلمَدِينَة, al-Madīnah, "il-Belt"), hija l-kapitali tal-Provinċja Medina fir-reġjun tal-Ħiġaż fil-punent tal-Għarabja Sawdija. Waħda mill-aqdes bliet fl-Iżlam, il-popolazzjoni mill-2022 hija 1,411,599, li tagħmilha l-ħames l-aktar belt popolata fil-pajjiż. Madwar 58.5% mill-popolazzjoni huma ċittadini Sawdi u 41.5% huma barranin. Jinsabu fil-qalba tal-Provinċja Medina fil-punent tal-pajjiż, il-belt hija mqassma fuq 589km², li minnhom 293km² tikkostitwixxi ż-żona urbana tal-belt, filwaqt li l-bqija hija okkupata mill-Muntanji Ħiġaż, widien vojta, spazji agrikoli u vulkani rieqda anzjani.

Il-Medina hija ġeneralment meqjusa bħala l-"benniena tal-kultura u ċ-ċivilizzazzjoni Iżlamika". Il-belt hija meqjusa bħala t-tieni l-aqdes minn tliet bliet ewlenin fit-tradizzjoni Iżlamika, mal-Mekka u l-Bejt il-Maqdes (Ġerusalemm) iservu bħala l-ibliet l-aqdes u t-tielet l-aqdes rispettivament. Il-Masġed in-Nabawi ("Il-Moskea tal-Profeta") hija bil-importanza eċċezzjonali fl-Iżlam u sservi bħala post tad-dfin għall-profeta Iżlamika l-aħħar, Muħammad, li minnu nbniet il-moskea fis-sena 622 E.K. (l-ewwel sena tal-Hiġra). Misilmin attenti normalment iżuru l-qabar tiegħu, jew rawda, mill-inqas darba f'ħajjithom waqt pellegrinaġġ magħruf bħala ż-Żjara, għalkemm dan mhux obbligatorju. L-isem oriġinali tal-belt qabel il-miġja tal-Islam kien Jatrib (Għarbi: يَثْرِب, Jatrib), u huwa msemmi b’dan l-isem fis-Sura 33 (Il-Aħżab, "Il-Konfederati") fil-Quran. Kien isem ġdid bħala l-Madina n-Nabi (al-Madīnaẗ an-Nabī, "il-Belt in-Nabi" jew "il-Belt tal-Profeta") wara l-mewt ta' Muħammad u aktar tard bħala l-Madina l-Munawwara ("il-Belt id-Dwali") qabel ma tiġi ssimplifikata u mqassra għall-isem modern tagħha, il-Madina (il-Belt), li minnha ġejja l-ortografija tal-lingwa Ingliża ta' "Medina". L-isem tal-belt fortikata f'Malta, l-Imdina wkoll ġejja mill-isem "Madina". Is-sinjali tat-toroq Sawdi jużaw Mudell:Transliteration u Al Madinah Al Munawwarah minflok xulxin.

Il-belt kienet teżisti għal aktar minn 1,500 sena qabel il-migrazzjoni ta' Muhammad minn Mekka, magħrufa bħala l-Ħiġra. Il-Medina kienet il-kapitali tal-kalifat Mislem li kien qed jiżdied b’rata mgħaġġla taħt it-tmexxija ta’ Muħammad, li serva bħala l-bażi tal-operazzjonijiet tagħha u bħala l-benniena tal-Islam, fejn l-umma ("il-komunità", "il-pajjiż") ta’ Muħammad — magħmul minn ċittadini Medinin (Ansar) kif ukoll dawk li emigraw ma' Muħammad (Muhaġirin), li kienu kollettivament magħrufa bħala s-Sħab (il-Kumpanji ta' Muħammad) — kisbu influwenza kbira. Il-Medina hija dar għal tliet moskej prominenti, jiġifieri il-Masġed in-Nabawi, il-Masġed il-Quba, u l-Masġed il-Qiblatejn, bil-Masġed il-Quba tkun l-eqdem fl-Islam. Porzjon akbar mill-Quran ġie żvelat fil-Medina b'kuntrast mas-suriet Mekki preċedenti.

Bħal ħafna mill-Ħiġaż, il-Medina rat bosta skambji ta' poter fl-eżistenza komparattivament qasira tagħha. Ir-reġjun kien ikkontrollat minn tribujiet Lhud-Għarbi (sal-ħames seklu E.K.), l-Għaws u Ħażraġ (sal-wasla ta’ Muħammad), Muħammad u r-Raxidin (622–660), l-Umawin (660–749), l-Għabbasin (749–1254), il-Mamlukin tal-Eġittu (1254–1517), l-Ottomani (1517–1805), l-Ewwel Stat Sawdi (1805–1811), Muħammad Għali tal-Eġittu (1811–1840), l-Ottomani għat-tieni darba (1840–1918), ix-Xarifat tal-Mekka taħt il-Haximin (1918–1925) u finalment jinsab f’idejn ir-Renju tal-lum tal-Għarabja Sawdija (1925–preżent).

Minbarra li jżuru għall-Żjara, it-turisti jiġu jżuru l-moskej u postijiet familjari prominenti l-oħra fil-belt li għandhom sinifikat reliġjuż bħall-Ġebel Uħud (Muntanja Uħud), iċ-ċimiterju tal-Baqigħ u s-Seba' Moskej fost oħrajn. Il-gvern Sawdi wettaq ukoll il-qerda ta' diversi strutturi storiċi u siti arkeoloġiċi, kemm fil-Medina kif ukoll fil-Mekka.