Martin Luther King Jr.

Martin Luther King Jr (15 ta' Jannar 1929 – 4 ta' April 1968) kien qassis Amerikan, mexxej Afro-Amerikan fil-moviment għad-drittijiet ċivili, l-iktar vuċi importanti għall-Amerikani Afrikani skur tal-Istati Uniti tal-Amerika. King kien mexxej kariżmatiku, li jiġbed il-folol warajh bil-kelma mqanqla tiegħu. L-isforzi tiegħu għenu biex jitfassal is-"Civil Rights Acts" fl-1964 u l-"Voting Rights Act" sena wara. Fl-1964 ġie unurat bil-Premju Nobel għall-Paċi.

Martin Luther King Jr.
Vuċi
Ħajja
Isem propju	Michael King Jr.
Twelid	Atlanta, 15 Jannar 1929
Nazzjonalità	Stati Uniti tal-Amerka
Grupp etniku	Afro-Amerikani
Mewt	Memphis, 4 April 1968
Post tad-dfin	Martin Luther King Jr. National Historical Park (en)
Kawża tal-mewt	omiċidju (ferita b'tir ta' arma tan-nar)
Mudell:P	James Earl Ray (mul)
Familja
Missier	Martin Luther King Sr.
Omm	Alberta Williams King
Konjuga/i	Coretta Scott King (mul)  (18 Ġunju 1953 -  4 April 1968)
Ulied	uri Yolanda King (mul) Martin Luther King III (mul) Dexter Scott King (mul) Bernice King (en)
Aħwa	uri Christine King Farris (en) A. D. King (en)
Familja	uri Alveda King (mul) (niece (en) )
Edukazzjoni
Alma mater	Candler School of Theology (en) Boston University School of Theology (en) David T. Howard High School (en) Washington High School (en) Morehouse College (en) (1944 - 1948) Baċellerat tal-Arti : soċjoloġija Crozer Theological Seminary (en) (1948 - 1951) Bachelor of Divinity (en) Università ta' Boston (1951 - 5 Ġunju 1955) PhD fil-filosofija : systematic theology (en)
Livell tal-edukazzjoni	PhD fil-filosofija
Direttur tat-teżi	Lotan Harold DeWolf (en)
Lingwi	Ingliż
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	pastor predikatur attivist tad-drittijiet tal-bniedem attivist għad-drittijet umani attivist tal-paċi paċifist kittieb politiku pubbliċista
Tul	168.9 cm
Impjegaturi	Dexter Avenue Baptist Church (en) Ebenezer Baptist Church (en) Free University of Amsterdam (en)
Premjijiet	List Premju Nobel tal-Paċi  (1964) Jawaharlal Nehru Award for International Understanding  (1966) United Nations Prize in the Field of Human Rights  (1978) Gandhi Peace Award  (1964) Pacem in Terris Award  (1965) Anisfield-Wolf Book Awards  (1959) : Stride Toward Freedom: The Montgomery Story (en) Margaret Sanger Awards  (1966) Time Person of the Year  (1963) Presidential Medal of Freedom  (1977) Congressional Gold Medal  (2004) Humanitarian of the Year  (Jannar 1984) Order of the Companions of O. R. Tambo Fellow of the American Academy of Arts and Sciences Spingarn Medal  (1957) honorary doctor of the Hofstra University
Nominat għal	uri Premju Nobel tal-Paċi (1964)
Influwenzat minn	Reinhold Niebuhr (en) Howard Thurman (en) Walter Rauschenbusch (en) Henry David Thoreau (mul) Mahatma Gandhi
Sħubija	Akkademja Amerikana tal-Arti u tax-Xjenzi Southern Christian Leadership Conference (en) Alpha Phi Alpha (en) Progressive National Baptist Convention (en)
Moviment	civil rights movement (en) non-vjolenza labor movement in the United States (en) civil rights movement (en)
Festa
Martin Luther King Jr. Day (en)

Tfulija

King twieled fil-15 ta' Jannar - mill-1983, dan il-jum sar Jum Nazzjonali fl-USA - tal-1929, f'Atlanta fl-Istati Uniti tal-Amerika. Missieru kien pastor Battista. Sa minn ċkunitu Martin beda jara l-inġustizzji kbar li kienu jeżistu kontra l-Amerikani Afrikani. Qabel ma beda jmur l-iskola hu u oħtu kienu jilagħbu ma' żewġt itfal bojod. Meta marru l-iskola għall-ewwel darba, iż-żewġt itfal bojod marru fi skola għall-bojod waqt li Martin u oħtu marru fi skola għas-suwed. Minn dakinhar omm it-tfal bojod ma ħallithomx jilagħbu iżjed magħhom għax suwed.

Fi tmiem l-ewwel sena tal-iskola, is-surmast ħadhom ħarġa. Dak iż-żmien l-Amerikani Afrikani kien ikollhom iċedu posthom fuq il-karozza tal-linja. King jgħid li qatt ma ħass qalbu sewda daqs dakinhar. Fi tfulitu kien iħobb jisma' l-mużika sewda, l-iktar dik tal-kantanta Bessie Smith. Din il-kantanta sewda mietet wara inċident tat-traffiku għax ma ridux jagħtuha kura fi sptar tal-bojod. Dak li King kien qed jara madwaru kien l-iskjavitu tal-Amerikani Afrikani. Il-faqar kien mifrux ħafna fosthom. Kienu jiġu mċaħħda minn impjiegi mħallsa tajjeb, edukazzjoni xierqa u djar tajbin. Ma kinux jitħallew jidħlu f'ġonna pubbliċi, ħotels jew ristoranti.

Pastor Battista

Gradwa mill-MoreHouse College u ta' 26 sena ħa d-Dottorat fit-Teoloġija mill-Università ta' Boston. Ta' 18-il sena kien diġà ġie ordnat ministru Battista u sar assistant pastor fil-knisja ta' missieru f'Atlanta. F'waħda mill-ewwel priedki tiegħu qal hekk:

"Alla huwa l-Missier ħanin tal-popli kollha, fosthom l-Amerikani Afrikani. Għalhekk, aħna lkoll, Bojod u Suwed, aħna aħwa. La l-kulur tal-ġilda tiegħek, lanqas ir-reliġjon tiegħek mhuma qatt ħa jkissru din il-fraternita. Għax is-Suwed għandhom ġilda skura, m'għandhomx jiġu mċaħħda mid-drittijiet fundamentali tagħhom, l-aspirazzjonijiet ġusti tagħhom, l-opportunitajiet. Dan la jagħmel ġieħ lil nazzjon kbir bħal tagħna u lanqas lil Fidi Nisranija tal-Amerikani."

Mill-1954 sa l-1960 serva bħala pastor tal-Knisja Battista ta' Montgomery. Fl-1960 reġa' mar ma' missieru bħala co-pastor, servizz li baqa' jagħti sakemm miet.

Il-Moviment għad-Drittijiet Ċivili

King kien beda jinvolvi ruħu fil-moviment għad-drittijiet ċivili fl-1955 meta mexxa l-bojkott tal-karozzi tal-linja ta' Montgomery. B'dan il-bojkott spiċċat is-segregazzjoni fuq il-karozzi tal-linja ta' dak il-post, jiġifieri spiċċaw is-seats għall-bojod u seats għal-Amerikani Afrikani. Wara dan, King ħeġġeġ lill-Amerikani Afrikani biex jimxu fuq l-eżempju ta' Montgomery u jirbħu d-drittijiet tagħhom mingħajr vjolenza.

Bħala mexxej tas-Southern Christian Leadership Conference li għen biex titwaqqaf fl-1957, King mexxa dimostrazzjonijiet, marċijiet, sit-ins, u bojkotts f'ħafna bliet kemm fis-sud kif ukoll fin-nord tal-Amerika, fejn ħafna drabi kien jiltaqa' ma' tgħajjar u xi drabi vjolenza. Tefgħuh il-ħabs bosta drabi għall-attivitajiet tiegħu fis-sud. Fl-1967 sar ukoll mexxej tal-moviment paċifista li ħadem biex iġib fi tmiem il-Gwerra twila tal-Vjetnam.

"I Have a Dream"

King organizza l-Marċ kbir ta’ l-1963 f'Washington, għax-xogħol u għad-drittijiet ċivili. Fit-28 ta' Awwissu 1963, King għamel id-diskors famuż "I Have a Dream", quddiem 200,000 ruħ:

"Jien għandi ħolma. Għandi ħolma li xi darba fuq l-għoljiet ħomor tal-Georgia it-tfal tal-iskjavi u t-tfal tas-sidien ikunu jistgħu jpoġġu bil-qiegħda fuq l-istess mejda bħall-aħwa. Għandi ħolma li meta aħna nikbru u jkollna t-tfal tagħna, dawn ikunu jistgħu jgħixu f’pajjiż li fih ma jiġux iġġudikati mill-kulur tal-ġilda tagħhom imma mill-kwalità tal-karattru tagħhom. Iva hekk noħlom."

Maqtul

Fl-4 t'April 1968, meta kien qiegħed Memphis, Tennessee, fejn mar biex jappoġġja lill-kenniesa li kienu qed jistrajkjaw, James Earl Ray, ħabsi maħrub, sparalu tir meta King kien f'gallarija u qatlu. King kien għad kellu biss 39 sena.