Liebru Ewropew

Il-Liebru Ewropew jissejjaħ b' ħafna ismijiet komuni fosthom, Liebru kannella ta' l-Ewropa, Liebru komuni u Fenek ħmar tal-Lvant. Xjentifikament magħruf bħala Lepus europaeus u huwa speċi ta' mammiferu plaċentat tal-familja Leporidae (leporidu), fl-ordni Lagomorpha (lagomorfu), nattiv tal-kontinenti tal-Ewropa u l-Asja.

Liebru Ewropew
Stat ta' konservazzjoni
Riskju minimu  (IUCN 3.1)
Klassifikazzjoni xjentifika
Klassi	Mammalia
Ordni	Lagomorpha
Familja	Leporidae
Ġeneru	Lepus
speċi	Lepus europaeus Pallas, 1778
Distribuzzjoni ġeografika
Informazzjoni ġenerali
Tqala	42 ġurnata

Marki tal-lokomozzjoni tal-Liebru Ewropew Lepus europaeus a-Jimxi, b-Jaqbeż, c-Jiġri.

Liebru Ewropew Lepus europaeus jiġri.

Il-Liebru Ewropew huwa mammiferu ta' ħeffa kbira u kapaċi jilħaq veloċità ta' 70 kilometru jew 45 mil fis-siegħa. Dan jikber bejn 50 u 70 ċentimetru eskluż id-denb li ġeneralment ikun bejn 7 u 11-il ċentimetru ieħor u l-piż ta' liebru adult jista jvarja minn sottospeċi għal oħra bejn 2.5 u 6.5 kilogrammi.

Għalkemm normalment il-Liebru Ewropew Lepus europaeus huwa mammiferu ta' natura mistħijja u jgħix ħajja solitarja jew bħala par, dan jibdel l-attitudni tiegħu lejn ir-rebbiegħa, fejn dawn jibdew jiġru wara xulxin matul il-ġurnata fid-dawl tax-xemx f'nofs il-kampanja. Din l-imġieba hija xejn aktar ħlief kompetizjoni bejn l-irġiel biex jakkwistaw id-dominanza u b'hekk aċċess għal aktar nisa biex jirriproduċu magħhom. Waqt dan iż-żmien ta' ferneżija fost il-liebri, wieħed jista' jarahom jagħtu u jiġġieldu bl-idejn. Għal żmien twil ħafna kienu jaħsbu li dan kien ikun ġlied ta' kompetizzjoni bejn l-irġiel, iżda minn osservazzjonijiet aktar fil-qrib irriżulta li dan ma kienx ħlief ġlied bejn in-nisa u l-irġiel, biex in-nisa juru jew li għadhom mhumiex lesti għat-tgħammir jew biex jaraw id-determinazzjoni tal-irġiel.

Ras ta' skeletru ta' Lepus europaeus jiġri.

Il-Liebru Ewropew, ma jgħixx bħall-biċċa l-kbira tal-fniek f'bejta taħt l-art u dan lanqas meta jasal iż-żmien taż-żrameġ. It-twelid taż-żgħar isir ġo bejta magħmula minn ħofra baxxa magħrufa bħala "il-forma" jew fil-ħaxix mirfus u mgħaffeġ mill-omm. Din mhijiex problema għaż-żrameġ għax huma addattati għan-nuqqas ta' protezzjoni fiżika billi jitwieldu miksijin bil-pil u b'għajnejhom miftuħa, b'hekk ftit żmien wara t-twelid dawn ikunu kapaċi jaħsbu għalihom infushom.

Distribuzzjoni

Dan il-liebru mifrux mit-Tramuntana, għall-Punent, saċ-ċentru tal-Ewropa u fil-Punent tal-Asja għalkemm illum il-ġurnata id-distribuzzjoni ta' dan il-liebru kibret billi ġie introdott mill-bniedem fil-Lvant tal-kontinent tal-Amerika ta' Fuq fejn jissejjaħ Fenek ħmar tal-Lvant, fil-Lbiċ lejn in-Nofsinhar tal-kontinent tal-Amerika ta' Isfel, fil-Lvant tal-kontinent tal-Awstralja u f'New Zealand.

Klassifikazzjoni

Dan il-liebru huwa 1 minn 10 speċi li qegħdin ikklassifikati fis-sottoġeneru Eulagos u l-ispeċi maqsuma minn tal-inqas f'16-il sottospeċi.

• Ordni Lagomorpha
  • Familja Leporidae
    • Sottofamilja Leporinae
      • Tribù Leporini
        • Ġeneru Lepus
          • Sottoġeneru Eulagos
            • Liebru Ewropew jew Liebru kannella ta' l-Ewropa Lepus europaeus
              • Sottospeċi
              • Lepus europaeus caspicus (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
              • Lepus europaeus connori (Robinson, 1918)
              • Lepus europaeus creticus (Barrett-Hamilton, 1903)
              • Lepus europaeus cyprius (Barrett-Hamilton, 1903)
              • Lepus europaeus cyrensis (Satunin, 1905)
              • Lepus europaeus europaeus (Pallas, 1778)
              • Lepus europaeus hybridus (Desmarest, 1822)
              • Lepus europaeus judeae (Gray, 1867)
              • Lepus europaeus karpathorum (Hilzheimer, 1906)
              • Lepus europaeus medius (Nilsson, 1820)
              • Lepus europaeus occidentalis (de Winton, 1898)
              • Lepus europaeus parnassius (Miller, 1903)
              • Lepus europaeus ponticus (Ognev, 1929)
              • Lepus europaeus rhodius (Festa, 1914)
              • Lepus europaeus syriacus (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
              • Lepus europaeus transsylvanicus (Matschie, 1901)

Gallarija

• 
  Żarmuġ ta' Liebru Ewropew
• 
  Żarmuġ ta' Liebru Ewropew imgezzez fil-forma
• 
  Żarmuġ ta' Liebru Ewropew fil-forma
• 
  Żarmuġ ta' Liebru Ewropew moħbi qalb il-ħaxix

Referenzi

• Hoffmann, Robert S.; Andrew T. Smith (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds): Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-8221-4.
• Lagomorph Specialist Group (1996).Lepus europaeus. 2006 IUCN Red List of Threatened Species.
• The Paleobiology Database.
• Tassonomija tal-Mammiferi.

Ħoloq jew Linkijiet Esterni

• Il-Proġett tat-3 Liepri "The Three Hares Project"