Knisja Parrokkjali San Publju
The Saint Publius Parish Church ( Mudell:Langx Publiju ), magħrufa wkoll bħala l- Knisja Parrokkjali tal-Furjana ( Mudell:Langx ) hija knisja parrokkjali Kattolika Rumana fil - Floriana, Malta, iddedikata lil San Publju . Inbniet f'diversi stadji bejn is-sekli 18 u 20[1].
| Data meta nħoloq | 19 Jannar 1768  |
|---|---|
| Reliġjon | Kattoliċiżmu |
| Imsemmi għal | San Publju |
| Pajjiż | Malta |
| Entità amministrattiva territorjali fejn tinstab | Furjana |
| Djoċesi | Arċidjoċesi ta' Malta |
| Koordinati | 35°53′33″N 14°30′17″E |
| Iddedikata lil | San Publju |
| Stil arkitettoniku | Neoclassical architecture |
| Deżinjazzjoni bħala wirt | Grad 1 |
| Indirizz stradali | Misrah San Publiju |
| Sit uffiċjali | http://www.florianaparish.org/ |
| Category for the interior of the item | Category:Interior of St. Publius Parish Church (Floriana) |
Storja
immodifika_-_-_1859.jpg)
L-ewwel ġebla tal-Knisja ta’ San Publju tpoġġiet fit-2 ta’ Awwissu 1733 mill-Isqof Paul Alphéran de Bussan, fil-preżenza tal-Gran Mastru António Manoel de Vilhena. Is-sagristija tlestiet seba’ snin wara u bdiet tintuża bħala knisja żgħira mill-abitanti tas-subborg tal-Furjana ta’ dak iż-żmien li kien għadu kif inbena. Il-kostruzzjoni kienet lesta sas-17 ta’ Jannar 1768, meta r-relikwa ta’ San Publju nġiebet fil-knisja. Id-disinn oriġinali tal-knisja huwa attribwit lil Francesco Marandon. Il-knisja kienet oriġinarjament parti mill-parroċċa ta’ San Pawl tal-Belt[2][3].
Il-faċċata tal-knisja bdiet tinbena mill-ġdid fl-1771, u l-koppla nbniet fl-1780. Saret viċi parroċċa fl-1776, u l-knisja ġiet ikkonsagrata mill-Isqof Vincenzo Labini fl-20 ta’ Marzu 1792. Din saret parroċċa f’Marzu 1844. , wara li nħareġ digriet mill-Papa Girgor XVI.
In-navi u l-oratorju nbnew bejn l-1856 u l-1861. Inbniet faċċata ġdida minn Nicola Zammit bejn l-1884 u l-1890. Inbnew ukoll żewġ kampnar ġodda fl-1889 u l-1892. L-intern tal-knisja ġie msebbħ lejn l-aħħar tas-seklu 19 u l-bidu tas-seklu 20.
Parti mill-faċċata tal-knisja u l-koppla tagħha nqerdu minn bumbardament mill-ajru matul it-Tieni Gwerra Dinjija, meta ntlaqtet minn bombi fit-3–4 ta’ Marzu u fit-28 ta’ April 1942 u nqatlu sittax-il persuna. Il-Knisja ta’ Sarria fil-qrib saret knisja parrokkjali temporanja sakemm reġgħet infetħet il-Knisja ta’ San Publju fl-10 ta’ Diċembru 1944. Il-bini mill-ġdid tal-knisja sar mill-perit Gustav Vincenti, u tlestiet lejn l-aħħar tas-snin ħamsin. L-intern kien imsebbaħ fid-deċennji ta' wara, u tlesta għal kollox fil-bidu tad-disgħinijiet[4].
Il-knisja hija skedata bħala monument nazzjonali ta’ Grad 1, u hija wkoll imniżżla fl-Inventarju Nazzjonali tal-Proprjetà Kulturali tal-Gżejjer Maltin.
Arkitettura
immodifika
Il-faċċata tal-Knisja ta’ San Publju tikkonsisti f’portiku neoklassiku mirqum minn fronton trijangolari, akkumpanjat minn kampnar fuq kull naħa. Statwa ta’ Kristu Re tinsab fuq in-naħa ta’ fuq tal-faċċata. Il-knisja għandha pjanta kurċiformi b'koppla u ġewwa mżejjen b'mod għani[5].
L-altar li juri l-martirju ta’ Publiju jmur lura għall-1773, u huwa xogħol ta’ Antoine de Favray u l-istudent tiegħu Filippo Vincenzo Pace. Is-saqaf huwa mżejjen b’pitturi li juru n-nawfraġju ta’ San Pawl u l-waqfa tiegħu f’Malta. Fil-knisja jinstabu wkoll diversi pitturi oħra, fosthom xogħlijiet ta’ Giuseppe Calì, Emvin Cremona u ħafna artisti oħra.
L-istatwa titulari ta’ San Publju tlestiet fl-1811 mill-iskultur Vincenzo Dimech.
Referenzi
immodifika- ^ "Knisja Arċipretali ta' San Publiju" (bil-Malti). Miġbur 2024-12-26.
- ^ "Floriana". web.archive.org. 2016-03-04. Miġbur 2024-12-26.
- ^ (PDF) https://web.archive.org/web/20160529113601/http://www.culturalheritage.gov.mt/filebank/inventory/Chapels%20and%20Niches/00508.pdf.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ "Parrocca tal-Floriana - florianaparish.org". web.archive.org. 2016-04-18. Miġbur 2024-12-26.
- ^ Galea, minn Rachel (2020-08-30). "Inawgurata pittura ġdida fil-Knisja Arċipretali ta' San Publiju l-Floriana" (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-26.