Afganistan
| Dan l-artiklu dwar il-ġeografija huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
L-Afganistan, uffiċjalment l-Emirat Iżlamiku tal-Afganistan (Pashto/Persjan: افغانستان, Afġānistān) huwa pajjiż fiċ-ċentru tal-Asja li jibbordura l-Pakistan fin-nofsinhar u fil-vant, l-Iran fil-punent, it-Turkmenistan, l-Użbekistan u t-Taġikistan fit-tramuntana, u ċ-Ċina fl-ibgħad grigal. Il-pajjiż għandu popolazzjoni ta' madwar 40 miljun ruħ[1], li jagħmlu s-37 l-aktar pajjiż popolat fid-dinja. Il-pajjiż huwa primarjament muntanjuż, b'xi pjanuri fit-tramuntana u l-lbiċ, separati minn xulxin bil-muntanji tal-Hindu Kush. Kabul hija l-belt kapitali kif ukoll l-ikbar belt fil-pajjiż.
| Emirat Iżlamiku tal-Afganistan | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Mottu: لا إله إلا الله، محمد رسول الله "Lā ʾilāha ʾillā llāh, Muhammadun rasūlu llāh "M'hemm l-ebda alla ħlief Alla; Muhammad huwa l-messaġġier ta' Alla." |
||||||
| Innu nazzjonali: Dā Də Bātorāno Kor دا د باتورانو کور Din Hija Dar Il-Kuraġġużi |
||||||
.svg) |
||||||
| Belt kapitali (u l-ikbar belt) | Kabul | |||||
| Lingwi uffiċjali | Persjan Pashto |
|||||
| Gruppi etniċi | Afgan Afgana Afgani |
|||||
| Reliġjon | L-Iżlam | |||||
| Gvern | Emirat iżlamiku | |||||
| - | Kap Suprem | Hibatullah Akhundzada | ||||
| - | Prim Ministru | Hasan Akhund | ||||
| - | Prim Imħallef | Abdul Hakim Haqqani | ||||
| Stabbiliment | ||||||
| - | L-ewwel stat Afgan | Ottubru 1747 | ||||
| - | Indipendenza (mir-Renju Unit) | 19 t'Awissu, 1919 | ||||
| Erja | ||||||
| - | Total | 652,867 km2 (40) 252,073 mil kwadru |
||||
| - | Ilma (%) | negliġibbli | ||||
| - | Densità | 48.08/km2 124.5/mili kwadri |
||||
| PGD (PSX) | stima tal-2020 | |||||
| - | Total | $81.007 biljun | ||||
| - | Per capita | $2,459 | ||||
| PGD (nominali) | stima tal-2021 | |||||
| - | Total | $20.136 biljun | ||||
| - | Per capita | $611 | ||||
| IŻU (2021) | ▼0.478 (baxx) (180) | |||||
| Valuta | Afghani (AFN) |
|||||
| Żona tal-ħin | (UTC+4:30) | |||||
| Kodiċi telefoniku | +93 | |||||
| Kodiċi ISO-3166 | AF | |||||
| TLD tal-internet | .af | |||||
Il-bnedmin ilhom jgħixu fl-Afganistan minn żmien il-Paleolitiku, u matul l-istorja kien ikkunsidrat post b'importanza strateġika minħabba l-pożizzjoni ċentrali mat-Triq tal-Ħarir. Matul is-snin l-Afganistan ra bosta imperji fit-territorju tiegħu, fosthom il-Perżjani, il-Maċedoniżi, l-imperu Maurya, l-Għarab, il-Mongoli, l-Ingliżi, u l-Unjoni Sovjetika, tant illi l-Afganistan sar magħruf bħala "ċ-ċimiterju tal-imperji". Minħabba din l-istorja, l-Afganistan ukoll ffunzjona matul iż-żmien bħala ċentru għal-kultura u r-reliġjoni tal-isferi Indjani u Persjani; speċjalment iż-Żoroastrijaniżmu, il-Buddiżmu, il-Ħinduiżmu, u, illum il-ġurnata, l-Iżlam.
L-Afganistan huwa teokrazija Iżlamika. Huwa membru tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Organizzazzjoni tal-Kooperazzjoni Iżlamika, il-Grupp tas-77, l-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni Ekonomika u l-Moviment Mhux Allinjat.
Kabul
Herāt
Yalalabad/Jalalabad
Kandahār
Gazni
Fayzābād
Fayzābād
Puli Khumri
Mazar-e Sarif
Mazar-e Sarif
Mazar-e Sarif
Mazar-e Sarif
Maimana
Qal'eh-ye Now
Bāmiyān
Nili
Farāh
Čaġčarān
Jost
Laškar Gāh
Šibarġan
Charikar
Asadabad
Pul-i-Alam
Zaranj
Parun
Gardez
- Creado el: To
Bazarak
Taloqan
Tarin Kowt
Bandiera tal-Afganistan
Whakar mt
Qundūz
Torghundi
Hairatan/Hairatán
Sher Khan Bandar
Veduta tal-Wied Panjshir
Suldati Amerikani għassa fil-provinċja ta' Kandahar, l-Afganistan, Marzu 2014
Tora Bora
Una vista hacia la frontera con Pakistán, tomada en la provincia afgana de Paktia viendo hacia la Agencia de Kurram en Pakistán/A view towards the border with Pakistan, taken in the Afghan province of Paktia looking towards the Kurram Agency in Pakistan/Veduta lejn il-fruntiera mal-Pakistan, meħuda fil-provinċja Afgana ta' Paktia tħares lejn l-Aġenzija Kurram fil-Pakistan
.jpg)
.jpg)
.jpg)
- ^ "Afghanistan Population 2023 (Live)". worldpopulationreview.com. Miġbur 2023-05-15.