Wikipedija

Saltaire

villaġġ Vitorjan f'Shipley, l-Ingilterra

Saltaire huwa villaġġ Vittorjan f'Shipley, parti mid-Distrett Metropolitan tal-Belt ta' Bradford, fil-Punent ta' Yorkshire, l-Ingilterra. Salt's Mill (il-fabbrika ta' Salt) u d-distrett residenzjali assoċjat mal-fabbrika tal-era Vittorjana tul ix-xmara Aire u l-Kanal ta' Leeds u Liverpool tniżżlu fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO[1] u jitqiesu wkoll bħala wieħed mill-punti ewlenin tul ir-Rotta Ewropea tal-Wirt Industrijali.

Saltaire
 Renju Unit
Amministrazzjoni
Stat sovranRenju Unit
Nazzjon konstitwentiv tar-Renju UnitIngilterra
Reġjun tal-IngilterraYorkshire and the Humber (en) Translate
Konteja metropolitanaWest Yorkshire (en) Translate
Distrett b'status ta' beltBradford
TownShipley (en) Translate
Ismijiet oriġinali Saltaire
Ġeografija
Koordinati 53°50′14″N 1°47′25″W / 53.83717°N 1.79026°W / 53.83717; -1.79026Koordinati: 53°50′14″N 1°47′25″W / 53.83717°N 1.79026°W / 53.83717; -1.79026
Saltaire is located in the United Kingdom
Saltaire
Saltaire
Saltaire (the United Kingdom)
Superfiċjenti 20 hectare
Demografija
Informazzjoni oħra
Żona tal-Ħin UTC±0
saltairevillage.info

Storja

immodifika

Saltaire nbena fl-1851 minn Sir Titus Salt, industrijalista ewlieni fl-industrija tas-suf ta' Yorkshire. Isem il-villaġġ huwa kombinament tal-kunjom tal-fundatur u ta' isem ix-xmara. Salt ittrasferixxa n-negozju tiegħu (ħames fabbriki separati) minn Bradford għal dan is-sit ħdejn Shipley sabiex il-ħaddiema u l-fabbrika kbira tat-tessuti tiegħu jiġu stabbiliti tul il-Kanal ta' Leeds u Liverpool u l-linja ferrovjarja. Salt impjega lill-arkitetti lokali Francis Lockwood u William Mawson.[2]

Proġetti simili, iżda ferm iżgħar, kienu nbdew ukoll għall-ħabta tal-istess żmien minn Edward Akroyd f'Copley u minn Henry Ripley f'Ripley Ville. Il-villaġġ tal-fabbrika tal-qoton f'New Lanark, li wkoll huwa Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO, ġie stabbilit minn David Dale fl-1786.[3]

 
Mappa ta' Saltaire tal-1893.

Salt bena djar tal-ġebel puliti għall-ħaddiema tiegħu (ferm aħjar mill-mandraġġi ta' Bradford), djar tal-ħasil bl-ilma tal-vit, djar bil-banjijiet, sptar u istitut għar-rikreazzjoni u l-edukazzjoni, b'librerija, kamra għall-qari, sala tal-kunċerti, kamra tal-billiard, laboratorju tax-xjenza u gymnasium. Il-villaġġ kellu skola għat-tfal tal-ħaddiema, djar għall-foqra, irqajja' għat-tkabbir tal-għelejjel, park u post imkenni għad-dgħajjes.[4] L-inizjattivi rikreattivi kienu mħeġġa wkoll, fosthom l-istabbiliment ta' banda tat-tnabar u tal-fifri għas-subien tal-età tal-iskola u banda tal-istrumenti tad-deheb isfar, prekursur tal-banda attwali msejħa Hammonds Saltaire Band, għall-irġiel tal-villaġġ.[5]

Bil-kombinament ta' akkomodazzjonijiet ta' kwalità, impjieg, rikreazzjoni, faċilitajiet edukattivi u servizzi soċjali, il-villaġġ mudell irrappreżenta eżempju ewlieni ta' ppjanar urban mill-aqwa tas-seklu 19.[6][7] F'Ottubru 1872, il-fabbriki ta' Saltaire u ta' Dean Clough f'Halifax kienu waqfiet ewlenin tal-Missjoni Iwakura tal-Gvern Ġappuniż fir-Renju Unit industrijali modern.[8]

Sir Titus miet fl-1876 u ndifen fil-mawżolew maġenb il-Knisja tal-Kongregazzjoni. Meta iben Sir Titus Salt, Titus Salt Junior, miet, Saltaire għadda f'idejn partenarjat li kien jinkludi lil Sir James Roberts minn Haworth.

Sir James Roberts kien ħadem fil-fabbriki tas-suf mill-età ta' ħdax-il sena. Huwa kellu interessi sinifikanti ta' negozju fir-Russja, u kien jitkellem ir-Russu b'mod mexxej. Roberts sar is-sid ta' Saltaire, iżda ddeċieda li jinvesti flusu bil-kbir fir-Russja, u tilef parti minn ġidu fir-Rivoluzzjoni Russa. Huwa inkariga president tar-Russu fl-Università ta' Leeds u xtara d-dar tal-kleru ta' Brontë f'Haworth għan-nazzjon. Huwa jissemma f'The Waste Land ta' T. S. Eliot. Roberts indifen f'Fairlight, fil-Lvant Sussex.[9] Il-legat tiegħu għadu jidher f'Saltaire fi ħdan il-park fit-Tramuntana tax-xmara, li huwa semma Roberts Park għal ibnu meta tah lill-Kunsill ta' Bradford fl-1920.[10]

Il-villaġġ ta' Saltaire baqa' taħt is-sjieda tal-fabbrika sa ma nbigħet mill-Messrs. Salts (Saltaire) Ltd. lill-Bradford Property Trust Ltd. fil-31 ta' Lulju 1933. F'Ottubru 1933, is-sidien il-ġodda waslu għal qbil mal-Kunsill Distrettwali Urban ta' Shipley li se jwettqu xi titjib, inkluż it-tiġdid tas-servizzi tal-gass, il-forniment tal-elettriku prinċipali, flimkien ma' titjib sanitarju u tad-dranaġġ. Dan kien jinkludi "skema komprensiva biex jiġu eliminati l-impjanti antiki tal-ilma mormi u t-tip antik ta' mħażen tal-faħam, u minflok jinbnew postijiet ġodda minflokhom". L-iskema sħiħa kienet tinkludi t-tneħħija ta' 43 dar biex ikun hemm iktar spazju f'ċerti partijiet tal-villaġġ.[11]

Saltaire fil-preżent

immodifika
 
Id-djar residenzjali ta' Saltaire.

F'Diċembru 2001, Saltaire tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[1] Dan ifisser li l-gvern għandu d-dmir li jipproteġi s-sit. Il-binjiet li jiffurmaw parti mill-villaġġ mudell huma elenkati waħda waħda, u l-ogħla livell ta' protezzjoni jingħata lill-Knisja tal-Kongregazzjoni (li mill-1972 saret il-Knisja Riformata Magħquda ta' Saltaire) li hija elenkata bħala binja tal-grad I. B'mod notevoli, il-villaġġ wasal sa żminijietna prattikament intatt, iżda hija meħtieġa iktar protezzjoni peress li l-villaġġ huwa maħnuq mit-traffiku tul il-Wied ta' Aire, rotta importanti mil-Lvant għall-Punent. Ġiet proposta bypass sabiex ittaffi l-pressjoni tat-traffiku. Roberts Park, fuq in-naħa tat-Tramuntana tax-xmara, ġie mitluq u vvandalizzat għal xi żmien iżda ġie rrestawrat mill-Kunsill ta' Bradford.[12] F'Lulju 2014 ġie mħabbar li l-uffiċjali tal-ippjanar kienu fasslu lista ta' bibien prinċipali li ġew sostitwiti fil-binjiet li tqiesu li "ma kinux konformi mal-istatus storiku tal-binjiet".[13]

Il-villaġġ ta' Saltaire huwa żona ta' konservazzjoni. Victoria Hall (is-Sala ta' Vitorja; oriġinarjament l-Istitut ta' Saltaire) tintuża għal-laqgħat, għall-avvenimenti tal-komunità u għall-kunċerti, u fiha orgni teatrali antik ta' Wurlitzer.[14] Il-villaġġ huwa moqdi mill-istazzjon ferrovjarju ta' Saltaire.

Il-Festival ta' Saltaire, li sar għall-ewwel darba fl-2003 biex jiġi ċċelebrat il-150 anniversarju ta' Saltaire, isir kull sena matul ħdax-il jum f'Settembru. Il-Festival tal-Arti ta' Saltaire huwa festival tal-arti viżiva li jsir kull sena f'Mejju. Fost l-avvenimenti pubbliċi jkun hemm wirjiet tal-arti, attivitajiet għat-tfal, fiera tal-produtturi, u djar miftuħa fejn ir-residenti jiftħu djarhom biex isiru galleriji temporanji tal-arti.

Politikament, Saltaire huwa parti mid-distrett elettorali ta' Shipley tal-Belt ta' Bradford, mid-distrett ta' Saltaire u Hirstwood tal-Kunsill tar-Raħal ta' Shipley[15], u parti mill-kostitwenza parlamentari ta' Shipley. Mill-1999 sal-2005, il-membri parlamentari Chris Leslie mill-House of Commons, Lord Wallace ta' Saltaire fil-House of Lords u Richard Corbett fil-Parlament Ewropew, kollha għexu f'Saltaire.

Sit ta' Wirt Dinji

immodifika
 
Il-Knisja Riformata Magħquda ta' Saltaire.

Saltaire ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2001.[1]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[1]

Bypass proposta

immodifika

Saltaire huwa mdawwar b'żona ta' lqugħ stabbilit għall-protezzjoni tal-kuntest tas-Sit ta' Wiret Dinji tal-UNESCO. Tqajjem tħassib dwar pjanijiet imħabbra mill-Kunsill ta' Bradford u minn Action Airedale biex tinbena bypass li tgħaddi miż-żona ta' lqugħ għaż-żewġ naħat tas-Sit ta' Wirt Dinji u mina taħt il-villaġġ.[16] Qrib il-fabbrika, ġie propost li l-mina ssegwi l-linja ferrovjarja u toħroġ wara l-Knisja Riformata Magħquda.[17] Peress li tgħaddi maġenb il-Kanal ta' Leeds u Liverpool, jaf ikollha impatt fuq din iż-żona ta' konservazzjoni. Ir-rotta jkollha impatt fuq bosk antik seminaturali u fuq il-Ġnien ta' Mafkar fiċ-Ċimiterju ta' Nab Wood.[18]

Il-Fabbrika ta' Salt fil-preżent

immodifika

Il-Fabbrika ta' Salt għalqet bħala fabbrika tat-tessuti fi Frar 1986, u Jonathan Silver xtraha s-sena ta' wara u beda jwettaq xi rinnovazzjonijiet.[2] Illum il-ġurnata tospita taħlita ta' negozji u impriżi, u tintuża għal skopijiet ta' divertiment u residenzjali. Fil-binja prinċipali tal-fabbrika hemm:

  • Gallerija tal-arti tal-1853: diversi kmamar kbar iddedikati għax-xogħlijiet tal-artist imwieled f'Bradford David Hockney: inkluż pitturi, tpinġijiet, muntaġġi ta' ritratti u xenarji teatrali.
  • Kumpaniji industrijali, inkluż il-manifattur tal-elettronika ARRIS International plc (preċedentement Pace plc).
  • Diversi ħwienet. Fl-2006 kien hemm ħwienet tal-kotba, tal-provvisti tal-arti, tal-ġojjellerija, tal-ilbies ta' barra, tal-antikitajiet, tal-ilbies formali, tar-roti u tal-oġġetti tad-dar, fosthom oġġetti ta' disinjaturi magħrufa internazzjonalment bħal Alvar Aalto u Philippe Starck.
  • Ristoranti u kafetteriji.

Il-"Fabbrika l-Ġdida", fuq in-naħa l-oħra tal-kanal, hija maqsuma bejn uffiċċji għat-Trusts lokali tas-Servizz Nazzjonali tas-Saħħa u appartamenti residenzjali.

Midja

immodifika

Il-villaġġ intuża bħala post fejn inġibdu l-films u programmi televiżivi.

Filmati ta' Saltaire u tax-Shipley Glen Tramway fil-qrib fl-1914 huma miżmuma fl-Arkivju tal-Films ta' Yorkshire.[19] L-Istitut Brittaniku tal-Films għandu filmat qasir ta' żewġ minuti li juri l-ħaddiema tal-Fabbrika ta' Salt fl-24 ta' Lulju 1900.

2002

2009

  • Spanish Flu: The Forgotten Fallen (dramm televiżiv tal-BBC)[20]

2011

  • Antiques Roadshow (sensiela televiżiva tal-BBC)[21][22][23]

2013

  • Peaky Blinders (sensiela televiżiva tal-BBC)

2014

  • The Hunter's Prayer (film)[24]

2015

  • An Inspector Calls (film televiżiv tal-BBC)[25]
  • Black Work (sensiela televiżiva tal-ITV)
  • Countryfile, il-25 ta' Mejju 2015 (sensiela televiżiva tal-BBC)[26]

2017

2018

2019

2020

  • Countryfile, it-13 ta' Diċembru 2020 (sensiela televiżiva tal-BBC)[32]
  • Songs of Praise (sensiela televiżiva tal-BBC)

2022

  • Gentleman Jack (sensiela televiżiva)[33]
  • Our Great Yorkshire Life[34]
  • Canal Boat Diaries

Residenti notevoli

immodifika

Fost ir-residenti notevoli ta' Saltaire fl-imgħoddi kien hemm:

Ritratti

immodifika
  •  
    Victoria Hall, Saltaire
  •  
    Il-Fabbrika ta' Salt
  •  
    Il-Fabbrika ta' Salt u x-xmara Aire
  •  
    Il-Fabbrika ta' Salt mill-bogħod
  •  
    Il-Knisja tal-Kongregazzjoni minn ġewwa

Referenzi

immodifika
  1. ^ a b ċ d Centre, UNESCO World Heritage. "Saltaire". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  2. ^ a b Greenhalf, Jim (1997). Salt & Silver: A Story of Hope. Bradford Libraries. ISBN 0-907734-52-9.
  3. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "New Lanark". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  4. ^ Holroyd, Abraham (2000) [1873]. Saltaire and its Founder. Piroisms Press. ISBN 0-9538601-0-8.
  5. ^ "Hammonds Band — 1855 to 1894". Hammonds Band (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  6. ^ Bell, C. u R. (1972) City Fathers: The early history of town planning in Britain, Penguin, Harmondsworth.
  7. ^ Cherry, G. (1979) 'The Town Planning Movement and the Late Victorian City', Transactions of the Institute of British Geographers, New Series, Vol. 4, No. 2, pp. 306-319.
  8. ^ Kunitake, Kume (2009). Chushichi Tsuzuki and R. Jules Young (ed.). Japan Rising: The Iwakura embassy to the USA and Europe. Cambridge: Cambridge University Press. p. 182. ISBN 978-0-521-73516-2.
  9. ^ "SirJamesRoberts". www.umilta.net. Miġbur 2022-09-12.
  10. ^ "Roberts Park, Saltaire, Yorkshire". victorianweb.org. Miġbur 2022-09-12.
  11. ^ "Register | British Newspaper Archive". www.britishnewspaperarchive.co.uk. Miġbur 2022-09-12.
  12. ^ "£4.5m Saltaire park scheme under way". Bradford Telegraph and Argus (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  13. ^ "Enforcement warning by Council as it cracks down on 'rogue' front doors fitted to homes in historic Saltaire". Bradford Telegraph and Argus (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  14. ^ "Famous Wurlitzer brings the generations together at Victoria Hall, Saltaire". Bradford Telegraph and Argus (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  15. ^ "About" (bl-Ingliż). 2020-05-12. Miġbur 2022-09-12.
  16. ^ "Saltaire World Heritage Site". web.archive.org. 2013-07-22. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-07-22. Miġbur 2022-09-12.
  17. ^ "Saltaire and Shipley bypass proposals". Google My Maps. Miġbur 2022-09-12.
  18. ^ "Saltaire World Heritage Site in Danger | Sweeble – Your news, not theirs". web.archive.org. 2007-06-30. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-06-30. Miġbur 2022-09-12.
  19. ^ "archive.ph". archive.ph. Arkivjat mill-oriġinal fl-2013-07-22. Miġbur 2022-09-12.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  20. ^ BBC. "Dewsbury Town Hall is small-screen star!". www.bbc.co.uk (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  21. ^ "BBC One - Antiques Roadshow, Series 33, Saltaire 1". BBC (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  22. ^ "BBC One - Antiques Roadshow, Series 33, Saltaire 2". BBC (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  23. ^ Jennyfreckles (2010-05-01). "Saltaire Daily Photo: BBC Antiques Roadshow in Saltaire". Miġbur 2022-09-12.
  24. ^ "Hollywood film makers pick Saltaire as location for new movie". Bradford Telegraph and Argus (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  25. ^ "Saltaire is filming location for TV adaptation of An Inspector Calls". Bradford Telegraph and Argus (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  26. ^ "BBC One - Countryfile, Where Town Meets Country". BBC (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  27. ^ "The Hunter's Prayer" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  28. ^ tonyearnshaw (2018-03-10). "Telling Ghost Stories on location in Yorkshire" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  29. ^ "Three films shot in district set for cinema release". Bradford Telegraph and Argus (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  30. ^ "The ABC Murders" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  31. ^ "Netflix are filming a new period drama written by Julian Fellowes in Saltaire". www.yorkshirepost.co.uk (bl-Ingliż). 2019-05-16. Miġbur 2022-09-12.
  32. ^ "BBC One - Countryfile, Stour Estuary". BBC (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  33. ^ "First look at Suranne Jones in new series of Gentleman Jack filmed in district". Bradford Telegraph and Argus (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  34. ^ "Historic Saltaire building showcased on national TV show". Bradford Telegraph and Argus (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-12.
  35. ^ "Martha Brown". www.bronte.org.uk. Miġbur 2022-09-12.
  36. ^ "The Elizabeth and Arthur Raistrick Archive - Archives Hub". archiveshub.jisc.ac.uk. Miġbur 2022-09-12.
  37. ^ "News From Nowhere: Sepia Saturday : The Gaiety Girl And The Sixpenny Signature". 2010-10-08. Miġbur 2022-09-12.
  38. ^ "BROADBENT, Abraham" (bl-Ingliż). 2015-02-18. Miġbur 2022-09-12.
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Saltaire&oldid=315810"