Korea t'Isfel

Repubblika tal-Korea
(ko) 대한민국
Repubblika tal-Korea ; (ko) 대한민국
	Mottu: (ko) 흥익인간 ; (" Jibbenefikaw ħafna lill-umanità "), mhux uffiċjali
	Innu nazzjonali: (ko) 애국가 ; (" Kanzunetta ta' mħabba għall-pajjiż ");
Belt kapitali	Seoul
Lingwi uffiċjali	Korean
Gvern	Repubblika b'sistema presidenzjali
Leġislatura	Parlament
Kodiċi telefoniku	+82

Il-Korea t'Isfel, uffiċjalment magħrufha bħala r-Repubblika tal-Korea, huwa stat sovran fl-Asja tal-Lvant li jokkupa n-naħa tan-Nofsinhar tal-Peniżola Koreana. Tikkonfina fit-Tramuntana mal-Korea ta' Fuq, fil-Punent mal-Baħar l-Isfar (imbagħad iċ-Ċina), fin-Nofinshar mal-Istrett tal-Korea u fil-Lvant mal-Baħar tal-Ġappun. Il-belt kapitali hi Seoul, fejn b'iktar minn 20 miljun ruħ hi fost l-iktar bliet popolati fid-dinja. Il-pajsaġġ huwa wieħed muntanjuż; madanakollu, il-Korea t'Isfel bil-popolazzjoni ta' 50 miljun ruħ hija l-għoxrin pajjiż bl-iktar b'densità għolja (it-tielet, wara l-Bangladexx u t-Tajwan jekk ma jiġu kkunsidrati l-mikrostati).

il-parti tan-Nofsinhar tal-Peniżola Koreana u tmiss mal-Korea ta' Fuq tul iż-Żona Demilitarizzata Koreana; għalkemm titlob ukoll il-fruntiera tal-art maċ-Ċina u r-Russja. Il-fruntiera tal-punent tal-pajjiż hija ffurmata mill-Baħar l-Isfar, filwaqt li l-fruntiera tal-Lvant tagħha hija definita mill-Baħar tal-Ġappun. Il-Korea t'Isfel tiddikjara li hija l-uniku gvern leġittimu tal-peniżola kollha u l-gżejjer li jmissu magħhom. Għandha popolazzjoni ta' 51.96 miljun, li nofshom jgħixu fiż-Żona Kapitali ta' Seoul, id-disa' żona metropolitana l-aktar popolata fid-dinja. Bliet ewlenin oħra huma Busan, Daegu u Incheon.

Il-Peniżola Koreana ilha abitata mill-Paleolitiku t'isfel. L-ewwel saltna tiegħu hija rreġistrata fir-rekords Ċiniżi fil-bidu tas-7 seklu QK Wara l-unifikazzjoni tat-Tliet Renji tal-Korea f'Silla u Balhae fl-aħħar tas-seklu 7, il-Korea kienet immexxija mid-dinastija Goryeo (918-1392) u d-dinastija Joseon (1392-1897). L-Imperu Korean (1897-1910) li rnexxielu kien anness fl-1910 mal-Imperu tal-Ġappun. Il-ħakma Ġappuniża spiċċat wara l-konsenja tal-Ġappun fit-Tieni Gwerra Dinjija, u wara l-Korea kienet maqsuma f'żewġ żoni: żona tat-Tramuntana, li kienet okkupata mill-Unjoni Sovjetika, u żona tan-Nofsinhar, li kienet okkupata mill-Istati Uniti. Wara li n-negozjati dwar ir-riunifikazzjoni fallew, iż-żona tan-Nofsinhar saret ir-Repubblika tal-Korea f'Awwissu 1948, filwaqt li ż-żona tat-tramuntana saret ir-Repubblika Demokratika tal-Poplu komunista tal-Korea fix-xahar ta' wara.

Fl-1950, invażjoni tal-Korea ta’ Fuq bdiet il-Gwerra Koreana, li ntemmet fl-1953 wara ġlied estensiv li kien jinvolvi l-Kmand tan-Nazzjonijiet Uniti mmexxi mill-Istati Uniti u l-Armata Voluntiera tal-Poplu Ċiniż assistita mis-Sovjetika. Il-gwerra ħalliet 3 miljun Korean mejta u l-ekonomija f'rovina. L-Ewwel Repubblika awtoritarja tal-Korea mmexxija minn Syngman Rhee twaqqfet fir-Rivoluzzjoni ta' April tal-1960. Madankollu, it-Tieni Repubblika naqset milli tikkontrolla l-fervur rivoluzzjonarju. Il-kolp ta' stat tas-16 ta' Mejju, 1961 immexxi minn Park Chung Hee temm it-Tieni Repubblika, li sinjalat il-bidu tat-Tielet Repubblika fl-1963. L-ekonomija meqruda tal-Korea t'Isfel bdiet telaq taħt it-tmexxija ta' Park, u rreġistra mill-aktar żidiet mgħaġġla fil-PGD medju. per capita. Minkejja nuqqas ta'r iżorsi naturali, in-nazzjon żviluppa malajr biex isir wieħed mill-Erba' Tigri Asjatiċi bbażati fuq il-kummerċ internazzjonali u l-globalizzazzjoni ekonomika, li jintegra fi ħdan l-ekonomija dinjija b'industrijalizzazzjoni orjentata lejn l-esportazzjoni. Ir-Raba’ Repubblika ġiet stabbilita wara r-Restawrazzjoni ta' Ottubru tal-1972, li fiha Park eżerċita poter assolut. Il-Kostituzzjoni Yushin iddikjarat li l-president jista 'jissospendi d-drittijiet bażiċi tal-bniedem u jaħtar terz tal-parlament. Ir-repressjoni tal-gvern tal-oppożizzjoni u l-abbuż tad-drittijiet tal-bniedem saru aktar gravi f'dan il-perjodu. Anke wara l-qtil ta' Park fl-1979, il-ħakma awtoritarja kompliet fil-Ħames Repubblika mmexxija minn Chun Doo-hwan, li ħataf il-poter b'mod vjolenti permezz ta' żewġ kolpi ta' stat u soppressa b’mod brutali r-Rewwixta ta' Gwangju. Il-Ġlieda Demokratika ta' Ġunju 1987 temmet il-gvern awtoritarju, u ffurmat is-Sitt Repubblika attwali. Il-pajjiż issa huwa meqjus bħala wieħed mill-aktar demokraziji avvanzati fl-Asja kontinentali u tal-Lvant.

Il-Korea t'Isfel iżżomm repubblika presidenzjali unitarja taħt il-kostituzzjoni tal-1987 b'leġiżlatura unikamerali, l-Assemblea Nazzjonali. Huwa meqjus bħala qawwa reġjonali u pajjiż żviluppat, bl-ekonomija tagħha kklassifikata fl-14-il l-akbar fid-dinja bil-PGD nominali u fl-14-il l-akbar skont il-PGD (PPP). Iċ-ċittadini tagħha jgawdu waħda mill-iktar veloċitajiet ta' konnessjoni tal-Internet fid-dinja u l-aktar netwerks ferrovjarji ta' veloċità għolja densi. Il-pajjiż huwa d-disa’ l-akbar esportatur fid-dinja u d-disa' l-akbar importatur. Il-forzi armati tagħha huma kklassifikati bħala wieħed mill-aktar militari b'saħħithom fid-dinja, bit-tieni l-akbar armata permanenti fid-dinja minn persunal militari u paramilitari. Fis-seklu 21, il-Korea t'Isfel ġiet rikonoxxuta għall-kultura pop influwenti globalment tagħha, partikolarment fil-mużika, drammi televiżivi, u films, fenomenu magħruf bħala l-Mewġa Koreana. Huwa membru tal-Kumitat tal-Għajnuna għall-Iżvilupp tal-OECD, il-G20, l-IPEF u l-Klabb ta' Pariġi.

Etimoloġija

L-isem Korea huwa derivat mill-forma mqassra ta' Goguryeo: Goryeo (Koryŏ)

L-isem Korea huwa ezonimu, għalkemm huwa derivat minn isem storiku ta’ renju, Goryeo (rumanizzazzjoni riveduta) jew Koryŏ (McCune–Reischauer). Goryeo kien l-isem imqassar adottat uffiċjalment minn Goguryeo fis-seklu 5 u l-isem tal-istat suċċessur tiegħu tas-seklu 10, Goryeo. Negozjanti Għarab u Persjan li żaru l-post ippronunzjaw ismu bħala "Korea." L-isem modern Korea jidher fuq il-mapep bikrija tal-Portugall tal-1568 minn João vaz Dourado bħala Conrai u aktar tard, fl-aħħar tas-seklu 16 u l-bidu tas-seklu 17, bħala Corea (il-Korea) fuq il-mapep ta' Teixeira Albernaz tal-1630.

Ir-Renju ta' Goryeo sar magħruf għall-ewwel darba mal-Punent meta Afonso de Albuquerque rebaħ Malacca fl-1511 u ddeskriva l-popli li nnegozjaw ma' din il-parti tad-dinja magħrufa mill-Portugiżi bħala l-Gores. Minkejja l-koeżistenza tal-ortografiji Corea u Korea f'pubblikazzjonijiet tas-seklu 19, xi Koreani jemmnu li l-Ġappun Imperjali, fiż-żmien tal-okkupazzjoni Ġappuniża, standardizzat intenzjonalment l-ortografija tal-Korea, u b'hekk il-Ġappun jidher l-ewwel alfabetikament.

Wara li Goryeo ġie sostitwit minn Joseon fl-1392, Joseon sar l-isem uffiċjali għat-territorju kollu, għalkemm ma kienx aċċettat universalment. L-isem uffiċjali l-ġdid għandu l-oriġini tiegħu fir-renju tal-qedem ta' Gojoseon (2333 QK). Fl-1897, id-dinastija Joseon bidlet l-isem uffiċjali tal-pajjiż minn Joseon għal Daehan Jeguk (Imperu Korean). L-isem Daehan (Han il-Kbir) ġej minn Samhan (Tliet Han), li jirreferi għat-Tliet Renji tal-Korea, mhux il-konfederazzjonijiet preċedenti fin-nofsinhar tal-Peniżola Koreana. Madankollu, l-isem Joseon kien għadu użat ħafna mill-Koreani biex jirreferi għal pajjiżhom, għalkemm ma kienx għadu l-isem uffiċjali. Taħt il-ħakma Ġappuniża, iż-żewġ ismijiet Han u Joseon kienu jeżistu flimkien.

Wara l-konsenja tal-Ġappun fl-1945, ir-"Repubblika tal-Korea" (대한민국/大韓民國, IPA: /ˈtɛ̝ːɦa̠n.min.ɡuk̚/) ġiet adottata bħala l-isem legali bl-Ingliż għall-pajjiż il-ġdid. Madankollu, mhijiex traduzzjoni diretta tal-isem Korean. Bħala riżultat, l-isem Korean "Daehan Minguk" kultant jintuża mill-Korea t'Isfel bħala metonimu biex jirreferi għall-etniċità Koreana (jew "razza") kollha kemm hi, aktar milli sempliċement l-istat tal-Korea t'Isfel.

Organizzazzjoni territorjali

L-organizzazzjoni territorjali tal-Korea t'Isfel hija uffiċjalment magħmula minn disa' provinċji (do), provinċja waħda awtonoma speċjali (teukbyeoljachido), sitt bliet metropolitani (gwang-yeoksi) u belt speċjali waħda (teukbyeolsi).

Storja

Korea tal-qedem

Il-Peniżola Koreana ilha abitata mill-Paleolitiku t'isfel.

Skont il-mitoloġija fundatriċi Koreana, l-istorja Koreana tibda bit-twaqqif ta' Joseon (magħruf ukoll bħala "Gojoseon" jew "Joseon il-Qadim", biex tiddistingwiha mid-dinastija tas-seklu 14) fl-2333 QK mid-Dangun leġġendarju. Gojoseon kien imsemmi fir-rekords Ċiniżi fil-bidu tas-seklu 7. Gojoseon kiber biex jikkontrolla l-Peniżola tal-Korea ta' Fuq u partijiet tal-Manċurja. Gija Joseon suppost twaqqfet fis-seklu 12 QK, iżda l-eżistenza u r-rwol tiegħu kienu kontroversjali fl-era moderna. Fl-108 QK C., id-dinastija Han għelbet lil Wiman Joseon u installat erba' commanderies fil-peniżola tal-Korea ta' Fuq. Tlieta mill-commanderies waqgħu jew irtiraw lejn il-punent fi żmien ftit deċennji. Hekk kif Lelang Commandery ġiet meqruda u mibnija mill-ġdid f'dan iż-żmien, il-post gradwalment imxiet lejn Liaodong. Għalhekk, is-saħħa tagħha naqset u serviet biss bħala ċentru kummerċjali sakemm ġiet maħkuma minn Goguryeo fl-313.

Jibda madwar 300 QK, in-nies Yayoi tal-Peniżola Koreana li jitkellmu bil-Ġappuniż daħlu fil-Gżejjer Ġappuniżi u spostaw jew ħalltu ma 'l-abitanti oriġinali ta' Jōmon. Il-patrija lingwistika tal-Proto-Korean tinsab x'imkien fin-Nofsinhar tas-Siberja/Manchuria, bħaż-żona tax-Xmara Liao jew iż-żona tax-Xmara Amur. Il-Proto-Koreani waslu fin-naħa t'isfel tal-Peniżola Koreana madwar is-sena 300 QK, jissostitwixxi u jassimila kelliema Ġappuniżi u probabbilment jikkawża l-migrazzjoni yayoi.

Tliet renji tal-Korea

Seokguram Grotto ta' Silla-era, Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO

Matul il-perjodu Proto-Tliet Renji, l-istati ta' Buyeo, Okjeo, Dongye u Samhan okkupaw il-Peniżola Koreana kollha u n-Nofsinhar tal-Manċurja. Minnhom ħarġu t-Tliet Renji tal-Korea: Goguryeo, Baekje u Silla.

Goguryeo, l-akbar u l-aktar qawwi minnhom, kien stat militaristiku ħafna u kkompetiet ma' diversi dinastiċi Ċiniżi matul is-700 sena ta' storja tiegħu. Goguryeo esperjenza età tad-deheb taħt Gwanggaeto l-Kbir u ibnu Jangsu, li ssottomettu lil Baekje u Silla matul ir-renji rispettivi tagħhom, u kisbu unifikazzjoni qasira tat-Tliet Renji u saru l-aktar qawwa dominanti fil-Peniżola Koreana. Minbarra li kkontesta l-kontroll tal-Peniżola Koreana, Goguryeo kellu ħafna kunflitti militari ma' diversi dinastiċi Ċiniżi, l-aktar il-Gwerra Goguryeo-Sui, li fiha Goguryeo għeleb forza enormi li jingħad li tgħodd aktar minn miljun raġel.

Baekje kienet qawwa marittima, kultant imsejħa l-"Feniċi tal-Lvant tal-Asja". Il-kapaċitajiet marittimi tiegħu kienu strumentali fit-tixrid tal-Buddiżmu madwar l-Asja tal-Lvant u l-espansjoni tal-kultura kontinentali lejn il-Ġappun. Baekje darba kien qawwa militari ewlenija fil-Peniżola Koreana, speċjalment matul l-era Geunchogo, iżda ġie megħlub b'mod kritiku minn Gwanggaeto l-Kbir u naqas. Silla kienet l-iżgħar u l-iktar dgħajfa mit-tlieta, iżda użat patti opportunistiċi u alleanzi mal-aktar renji Koreani b'saħħithom, u eventwalment Tang China, għall-vantaġġ tagħha.

Fis-sena 676, l-unifikazzjoni tat-Tliet Renji minn Silla wasslet għall-perjodu tal-Istati tat-Tramuntana u tan-Nofsinhar, li fih Balhae kkontrolla l-partijiet tat-Tramuntana ta' Goguryeo, u ħafna mill-Peniżola Koreana kienet taħt il-kontroll ta' Later Silla. Ir-relazzjonijiet bejn il-Korea u ċ-Ċina baqgħu relattivament paċifiċi matul dan iż-żmien. Balhae twaqqfet minn ġenerali ta' Goguryeo u ġie ffurmat bħala stat suċċessur ta' Goguryeo. Matul l-aqwa żmien tiegħu, Balhae ikkontrolla l-biċċa l-kbira tal-Manċurja u partijiet tal-Lvant Imbiegħed Russu u kien jissejjaħ il-"Pajjiż Prosper tal-Lvant."

Balhae (vjola) u Silla (blu), madwar 830 AD. c.

Silla fil-perjodu ta' wara tagħha kien pajjiż sinjur, u l-kapital metropolitana tagħha, Gyeongju, kibret biex saret ir-raba' l-akbar belt fid-dinja. Hija esperjenzat żmien tad-deheb ta 'arti u kultura, eżemplati minn monumenti bħal Hwangnyongsa, Seokguram, u l-Qanpiena Emille. Kompliet ukoll il-wirt u l-ħila marittima ta’ Baekje, u matul is-sekli 8 u 9 iddominat l-ibħra tal-Asja tal-Lvant u l-kummerċ bejn iċ-Ċina, il-Korea u l-Ġappun, speċjalment fi żmien Jang Bogo. Barra minn hekk, il-poplu Silla ħoloq komunitajiet barranin fiċ-Ċina, fuq il-Peniżola ta 'Shandong u l-bokka tax-Xmara Yangtze Madankollu, Silla ddgħajjef aktar tard minħabba kunflitti interni u l-qawmien mill-ġdid tal-istati suċċessuri Baekje u Goguryeo, li laħqu l-qofol tagħhom fit-Tliet Aktar tard. Perjodu tar-renji fl-aħħar tas-seklu 9.

Buddhism iffjorixxiet matul dan iż-żmien. Ħafna Buddisti Koreani kisbu fama kbira fost iċ-ċrieki Buddisti Ċiniżi u kkontribwew ħafna għall-Buddiżmu Ċiniż. Eżempji ta' Buddisti Koreani importanti minn dan il-perjodu jinkludu Woncheuk, Wonhyo, Uisang, Musang, u Kim Gyo-gak. Kim kien prinċep ta' Silla li l-influwenza tiegħu għamlet il-Muntanja Jiuhua waħda mill-Erba' Muntanji Mqaddsa tal-Buddiżmu Ċiniż.

Dinastiċi unifikati

L-eqdem ktieb tat-tip mobbli tal-metall li baqa' ħaj, il-Jikji, ġie stampat fl-1377, u Goryeo ħoloq l-ewwel tip mobbli bbażat fuq il-metall fid-dinja fl-1234.

It-Tripitaka Koreana, il-kanon Buddist (Tripiṭaka) minqux minn madwar 80,000 blokka tal-injam u maħżun (u għadu) f'Haeinsa, ukoll Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.

Il-Palazz Changdeok, fotografat fl-2014, wieħed mill-Ħames Palazzi Kbar ta' Seoul mibnija matul id-Dinastija Joseon u Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO

Hwaseong Fortress, Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO

Fl-936, it-Tliet Renji Aktar tard ġew unifikati minn Wang Geon, dixxendent tan-nobbli Goguryeo, li stabbilixxa lil Goryeo bħala l-istat suċċessur ta' Goguryeo. Balhae kien waqa f'idejn l-Imperu Khitan fl-926, u għaxar snin wara l-aħħar prinċep tal-kuruna ta' Balhae ħarab lejn in-Nofsinhar lejn Goryeo, fejn ġie milqugħ bil-qalb u inkluż fil-familja ħakkiema minn Wang Geon, u b’hekk għaqqad iż-żewġ nazzjonijiet suċċessuri ta' Goguryeo. Bħal Silla, Goryeo kien stat kulturali ħafna u vvinta l-istampa tal-istampar tat-tip mobbli tal-metall. Wara li għeleb lill-Imperu Khitan, li kien l-aktar imperu qawwi ta' żmienu, fil-Gwerra Goryeo-Khitan, Goryeo esperjenza età tad-deheb li damet seklu, li matulha tlestiet it-Tripitaka Koreana u seħħew avvanzi sinifikanti fl-istampar u l-pubblikazzjoni. Dan ippromwova l-edukazzjoni u t-tixrid tal-għarfien dwar il-filosofija, il-letteratura, ir-reliġjon u x-xjenza. Fl-1100, kien hemm 12-il università li pproduċew studjużi notevoli.

Madankollu, l-invażjonijiet Mongoli fis-seklu 13 dgħajfu ħafna s-saltna. Goryeo qatt ma kien maħkum mill-Mongols, iżda eżawrit wara tliet deċennji ta 'ġlied, il-qorti Koreana bagħtet lill-prinċep tal-kuruna tagħha fil-kapitali Yuan biex taħlef lealtà lil Kublai Khan, li aċċetta u żżewweġ lil waħda mill-bniet tiegħu lill-prinċep tal-kuruna Korean. Minn dakinhar 'l quddiem, Goryeo kompla jaħkem il-Korea, għalkemm bħala alleat tributarju tal-Mongols għas-86 sena ta' wara. Matul dan il-perjodu, iż-żewġ nazzjonijiet saru magħqudin ma' xulxin peress li s-rejiet Koreani sussegwenti kollha żżewġu prinċessijiet Mongoljani, u l-aħħar imperatriċi tad-dinastija Yuan kienet prinċipessa Koreana. F'nofs is-seklu 14, Goryeo keċċa lill-Mongols biex jerġgħu jiksbu t-territorji tat-Tramuntana tagħhom, rebħu għal qosor Liaoyang, u jegħleb l-invażjonijiet mit-Turbani l-Aħmar. Madankollu, fl-1392, il-Ġeneral Yi Seong-gye, li kien ġie ordnat jattakka ċ-Ċina, idawwar l-armata tiegħu u għamel kolp ta' stat.

Yi Seong-gye iddikjara l-isem il-ġdid tal-Korea bħala "Joseon" b'referenza għal Gojoseon, u mċaqlaq il-kapital għal Hanseong (wieħed mill-ismijiet qodma ta 'Seoul). L-ewwel 200 sena tad-Dinastija Joseon kienu kkaratterizzati mill-paċi u raw avvanzi kbar fix-xjenza u l-edukazzjoni, kif ukoll il-ħolqien ta 'Hangul minn Sejong il-Kbir biex jippromwovi l-litteriżmu fost in-nies komuni. L-ideoloġija predominanti ta' dak iż-żmien kienet in-Neo-Konfuċjaniżmu, li kien ippersonifikat mill-klassi seonbi: nobbli li għaddew pożizzjonijiet ta' ġid u setgħa biex jgħixu ħajja ta' studju u integrità. Bejn l-1592 u l-1598, il-Ġappun taħt Toyotomi Hideyoshi nieda invażjonijiet tal-Korea, iżda l-avvanz twaqqaf mill-forzi Koreani (l-aktar il-Navy Joseon immexxija mill-Ammirall Yi Sun-sin u l-famuż "vapur tal-fekruna tiegħu") bl-għajnuna minn milizzji tal-armata twajbin. magħmul minn ċivili Koreani u truppi Ċiniżi mid-dinastija Ming. Permezz ta 'serje ta' battalji ta 'attrizzjoni ta' suċċess, il-forzi Ġappuniżi kienu eventwalment sfurzati jirtiraw u r-relazzjonijiet bejn il-partijiet kollha ġew normalizzati. Madankollu, il-Manchus ħadu vantaġġ mill-istat imdgħajjef bil-gwerra ta' Joseon u invadew fl-1627 u l-1637 u mbagħad komplew jirbħu d-dinastija Ming destabbilizzata. Wara li nnormalizza r-relazzjonijiet mad-dinastija Qing il-ġdida, Joseon esperjenza perjodu ta 'paċi ta' kważi 200 sena. Kings Yeongjo u Jeongjo b'mod partikolari wasslu għal qawmien ġdid tad-dinastija Joseon matul is-seklu 18.

Fis-seklu 19, Joseon beda jesperjenza tbatija ekonomika u rewwixti mifruxa, inkluża r-Rivoluzzjoni tal-Peasant Donghak. Familji politiċi rjali kienu kisbu l-kontroll tal-gvern, li wassal għal korruzzjoni massiva u d-dgħjufija tal-istat. Barra minn hekk, l-iżolazzjoniżmu strett tal-gvern ta 'Joseon li qalgħu t-titlu ta' "renju eremita" sar dejjem aktar ineffettiv minħabba l-invażjoni dejjem akbar ta' poteri bħall-Ġappun, ir-Russja, u l-Istati Uniti. Dan huwa eżempju mit-Trattat Joseon-Istati Uniti tal-1882, li fih dan tal-aħħar kien imġiegħel jiftaħ il-fruntieri tiegħu.

L-okkupazzjoni Ġappuniża u t-Tieni Gwerra Dinjija

Fl-aħħar tas-seklu 19, il-Ġappun sar qawwa reġjonali ewlenija wara li rebaħ l-Ewwel Gwerra Sino-Ġappuniża kontra Qing China u l-Gwerra Russo-Ġappuniża kontra l-Imperu Russu. Fl-1897, ir-Re Gojong, l-aħħar sultan tal-Korea, ipproklama lil Joseon l-Imperu Korean. Madankollu, il-Ġappun ġiegħel lill-Korea ssir il-protettorat tagħha fl-1905 u annessha formalment fl-1910. Dak li segwa kien perjodu ta 'assimilazzjoni sfurzata, li fih il-lingwa Koreana, il-kultura, u l-istorja kienu mrażżna. [92] Dan wassal għall-protesti tal-Moviment tal-1 ta' Marzu fl-1919 u t-twaqqif sussegwenti ta' gruppi ta' reżistenza fl-eżilju, l-aktar fiċ-Ċina. Fost il-gruppi ta' reżistenza kien hemm il-Gvern Proviżorju tar-Repubblika tal-Korea.

Lejn l-aħħar tat-Tieni Gwerra Dinjija, l-Istati Uniti pproponiet li taqsam il-Peniżola Koreana f'żewġ żoni ta 'okkupazzjoni: żona Amerikana u żona Sovjetika. Dean Rusk u Charles H. Bonesteel III ssuġġerew it-38 parallel bħala linja diviżorja, peress li poġġa lil Seoul taħt il-kontroll Amerikan. B'sorpriża għal Rusk u Bonesteel, is-Sovjetiċi aċċettaw il-proposta tagħhom u qablu li jaqsmu l-Korea.

Minkejja l-intenzjonijiet li tinħeles peniżola unifikata fid-Dikjarazzjoni tal-Kajr tal-1943, it-tensjonijiet li qed jiżdiedu bejn l-Unjoni Sovjetika u l-Istati Uniti wasslu għall-qsim tal-Korea f'żewġ entitajiet politiċi fl-1948: il-Korea ta' Fuq u l-Korea t'Isfel.

Fin-Nofsinhar, l-Istati Uniti ħatret u appoġġaw lill-eks kap tal-Gvern Proviżorju tal-Korea, Syngman Rhee, bħala mexxej. Rhee rebaħ l-ewwel elezzjoni presidenzjali tar-Repubblika tal-Korea li għadha kif ġiet iddikjarata f'Mejju 1948. Fit-Tramuntana, is-Sovjetiċi appoġġjaw lil eks gwerilliera kontra l-Ġappun u attivist komunista, Kim Il-sung, li nħatar Prim Ministru tar-Repubblika Demokratika Popolari tal-Korea. Korea f'Settembru.

F'Ottubru, l-Unjoni Sovjetika ddikjarat lill-gvern ta' Kim Il-sung sovran kemm tat-tramuntana kif ukoll tan-nofsinhar. In-NU ddikjarat lill-gvern ta' Rhee bħala "gvern leġittimu li għandu kontroll u ġurisdizzjoni effettivi fuq dik il-parti tal-Korea fejn il-Kummissjoni Temporanja tan-NU dwar il-Korea kienet kapaċi tosserva u tikkonsulta" u l-gvern "ibbażat fuq elezzjonijiet li ġew osservati mill-Kummissjoni Temporanju," flimkien ma 'dikjarazzjoni li "dan huwa l-uniku tali gvern fil-Korea." Iż-żewġ mexxejja pparteċipaw f'repressjoni awtoritarja tal-avversarji politiċi. Il-Korea t'Isfel talbet appoġġ militari mill-Istati Uniti, iżda ġiet miċħuda, u l-militar tal-Korea ta' Fuq ġie msaħħaħ ħafna mill-Unjoni Sovjetika.

Gwerra Koreana

Il-Monument tal-Gwerra Koreana, mibni b'tifkira tal-Gwerra Koreana (1950-1953)

Fil-25 ta' Ġunju, 1950, il-Korea ta' Fuq invadiet il-Korea t’Isfel, u wassal għall-Gwerra Koreana, l-ewwel kunflitt kbir tal-Gwerra Bierda, li kompliet sal-1953. Sa dak iż-żmien, l-Unjoni Sovjetika kienet ibojkottjat lin-NU, u b'hekk tilfet id-dritt tal-veto. Dan ippermetta lin-NU tintervjeni fi gwerra ċivili meta deher ċar li l-forzi superjuri tal-Korea ta' Fuq se jgħaqqdu l-pajjiż kollu. L-Unjoni Sovjetika u ċ-Ċina appoġġjaw lill-Korea ta' Fuq, bil-parteċipazzjoni sussegwenti ta' miljuni ta' truppi Ċiniżi. Wara fluss u rifluss li rat liż-żewġ naħat jiffaċċjaw telfa b'telf kbir fost iċ-ċivili Koreani kemm fit-Tramuntana kif ukoll fin-Nofsinhar, il-gwerra eventwalment waslet fi staġnar. Matul il-gwerra, il-partit ta' Rhee ippromwova l-Prinċipju One People, sforz biex tinbena ċittadinanza ubbidjenti permezz ta' omoġeneità etnika u appelli awtoritarji għan-nazzjonaliżmu.

L-armistizju tal-1953, li qatt ma kien iffirmat mill-Korea t'Isfel, qasam il-peniżola tul iż-żona demilitarizzata qrib il-linja ta 'demarkazzjoni oriġinali. L-ebda trattat ta' paċi qatt ma ġie ffirmat, u dan irriżulta fiż-żewġ pajjiżi li baqgħu teknikament fi gwerra. Madwar 3 miljun ruħ mietu fil-Gwerra Koreana, b'numru ta' mwiet ċivili proporzjonali akbar mit-Tieni Gwerra Dinjija jew mill-Gwerra tal-Vjetnam, li jagħmilha waħda mill-aktar kunflitti fatali tal-era tal-Gwerra Bierda. Barra minn hekk, prattikament l-ibliet ewlenin kollha tal-Korea ġew meqruda mill-gwerra.

Wara l-Gwerra Koreana (1960-1990)

Bejn l-1962 u l-1994, l-ekonomija tal-Korea t'Isfel kibret b'medja ta '10% fis-sena, immexxija minn tkabbir annwali ta' esportazzjoni ta '20%, f'perjodu msejjaħ il-Miraklu tax-Xmara Han.

Il-President Park Chung Hee kellu rwol ċentrali fl-iżvilupp mgħaġġel tal-ekonomija tal-Korea t'Isfel permezz ta 'industrijalizzazzjoni orjentata lejn l-esportazzjoni.

Fl-1960, rewwixta studenteska (ir-"Rivoluzzjoni ta' April") wasslet għar-riżenja tal-president awtokratiku Syngman Rhee. Dan kien segwit minn 13-il xahar ta' instabbiltà politika, hekk kif il-Korea t'Isfel kienet immexxija minn gvern dgħajjef u ineffettiv. Din l-instabbiltà tkisser bil-kolp ta' stat tas-16 ta' Mejju, 1961, immexxi mill-Ġeneral Park Chung Hee. Bħala president, Park issorvelja perijodu ta' tkabbir ekonomiku rapidu mmexxi mill-esportazzjoni, imsaħħaħ minn repressjoni politika. Taħt Park, il-Korea t'Isfel kellha rwol attiv fil-Gwerra tal-Vjetnam.

Park kien ikkritikat bl-aħrax bħala dittatur militari bla ħniena, li fl-1972 estenda l-ħakma tiegħu billi ħoloq kostituzzjoni ġdida, li tat lill-president poteri wesgħin (kważi dittatorjali) u ppermettielu jikkontesta għal numru illimitat ta' mandati ta' sitt snin. L-ekonomija Koreana żviluppat b'mod sinifikanti matul il-mandat ta' Park. Il-gvern żviluppa s-sistema nazzjonali ta' l-awtostradi, is-sistema tas-subway ta' Seoul, u stabbilixxa l-pedament għall-iżvilupp ekonomiku matul il-ħakma tiegħu ta' 17-il sena, li ntemmet bil-qtil tiegħu fl-1979.

Is-snin ta' wara l-qtil ta' Park reġgħu kienu kkaratterizzati minn taqlib politiku, hekk kif mexxejja tal-oppożizzjoni ripressi qabel għamlu kampanja biex jikkontestaw għall-president fil-vojt politiku f'daqqa. Fl-1979, il-Ġeneral Chun Doo-hwan mexxa l-kolp ta' stat tat-12 ta' Diċembru. Wara l-kolp ta' stat, Chun ippjana li jasal għall-poter permezz ta' diversi miżuri. Fis-17 ta' Mejju, Chun ġiegħel lill-Kabinett jespandi l-liġi marzjali għan-nazzjon kollu, li qabel ma kinitx applikata għall-Gżira ta' Jejudo. Il-liġi marzjali estiża għalqet l-universitajiet, ipprojbixxa attivitajiet politiċi, u rrestrinġiet aktar l-istampa. L-assunzjoni ta’ Chun tal-presidenza permezz tal-avvenimenti tas-17 ta’ Mejju qanqlet protesti mal-pajjiż kollu li jitolbu d-demokrazija; Dawn il-protesti kienu ffukati b’mod partikolari fuq il-belt ta' Gwangju, fejn Chun bagħat forzi speċjali biex irażżnu b’mod vjolenti lill-Moviment ta' Demokratizzazzjoni ta' Gwangju.

Chun sussegwentement ħoloq il-Kumitat għall-Politika ta' Emerġenza tad-Difiża Nazzjonali u assuma l-presidenza skont il-pjan politiku tiegħu. Chun u l-gvern tiegħu żammew lill-Korea t'Isfel taħt ħakma despotika sal-1987, meta student tal-Università Nazzjonali ta' Seoul, Park Jong-chul, ġie ttorturat sal-mewt. Fl-10 ta' Ġunju, l-Assoċjazzjoni tas-Saċerdoti Kattoliċi għall-Ġustizzja żvelat l-inċident, li qabdet il-Ġlieda Demokratika ta' Ġunju madwar il-pajjiż. Fl-aħħarnett, il-partit ta’ Chun, il-Partit tal-Ġustizzja Demokratika, u l-mexxej tiegħu, Roh Tae-woo, ħabbru d-Dikjarazzjoni tad-29 ta’ Ġunju, li kienet tinkludi l-elezzjoni diretta tal-president. Roh rebaħ l-elezzjoni għal ftit kontra ż-żewġ mexxejja ewlenin tal-oppożizzjoni, Kim Dae-jung u Kim Young-sam. Seoul ospitat il-Logħob Olimpiku fl-1988, meqjusa bħala suċċess u spinta sinifikanti għall-immaġni u l-ekonomija globali tal-Korea t'Isfel.

Il-Korea t'Isfel ġiet mistiedna formalment biex issir membru tan-Nazzjonijiet Uniti fl-1991. It-tranżizzjoni tal-Korea mill-awtokrazija għad-demokrazija moderna kienet immarkata fl-1997 bl-elezzjoni ta' Kim Dae-jung, li ħa l-ġurament bħala t-tmien president tal-Korea t'Isfel fil-25 ta' Frar. 1998. L-elezzjoni tiegħu kienet sinifikanti meta wieħed iqis li fis-snin ta’ qabel kien priġunier politiku kkundannat għall-mewt (aktar tard ikkonmutat għall-eżilju). Huwa rebaħ fil-kuntest tal-kriżi finanzjarja Ażjatika tal-1997, fejn

F'Ġunju 2000, bħala parti mill-impenn tal-President Kim Dae-jung "il-Politika tax-Xemx", sar summit Tramuntana-Nofsinhar fi Pyongyang, il-kapitali tal-Korea ta' Fuq. Aktar tard dik is-sena, Kim irċieva l-Premju Nobel għall-Paċi "għall-ħidma tiegħu għad-demokrazija u d-drittijiet tal-bniedem fil-Korea t'Isfel u l-Asja tal-Lvant b'mod ġenerali, u għall-paċi u r-rikonċiljazzjoni mal-Korea ta' Fuq b'mod partikolari." Madankollu, minħabba skuntentizza fost il-popolazzjoni dwar approċċi bla suċċess lejn it-Tramuntana taħt amministrazzjonijiet preċedenti u, fost provokazzjonijiet tal-Korea ta’ Fuq, gvern konservattiv immexxi mill-President Lee Myung-bak, eks Sindku ta' Seoul, ġie elett fl-2007. Sadanittant, il-Korea t'Isfel u l-Ġappun flimkien ospitaw it-Tazza tad-Dinja tal-FIFA tal-2002 Madankollu, ir-relazzjonijiet bejn il-Korea t'Isfel u l-Ġappun aktar tard iddeterjoraw minħabba talbiet ta' sovranità konfliġġenti fuq il-Liancourt Rocks.

Fl-2010, kien hemm eskalazzjoni ta' attakki mill-Korea ta' Fuq. F'Marzu 2010, il-bastiment tal-gwerra tal-Korea t'Isfel ROKS Cheonan kien għereq, u qatel 46 baħri tal-Korea t'Isfel, allegatament minn sottomarin tal-Korea ta' Fuq. F'Novembru 2010, il-Gżira Yeonpyeong ġiet attakkata minn barrage maġġuri tal-artillerija tal-Korea ta' Fuq, fejn qatlu 4 persuni. In-nuqqas ta’ rispons qawwi għal dawn l-attakki kemm mill-Korea t’Isfel kif ukoll mill-komunità internazzjonali (ir-rapport uffiċjali tan-NU rrifjuta li jsemmi espliċitament lill-Korea ta' Fuq bħala l-awtur tal-għarqa ta' Cheonan) ikkawża rabja konsiderevoli fil-pubbliku tal-Korea t'Isfel.

Il-Korea t'Isfel saret l-ewwel pajjiż tal-G-20 li ma ppresjedix il-G7 meta ospitat is-summit ta' Seoul fl-2010.

Il-Korea t'Isfel esperjenzat pass ieħor importanti fl-2012 bl-elezzjoni u l-assunzjoni tal-kariga tal-ewwel president mara fl-istorja, Park Geun-hye. Bint l-eks President Park Chung Hee, ipprattikat il-politika konservattiva. L-amministrazzjoni tal-President Park Geun-hye ġiet akkużata formalment b’korruzzjoni, tixħim u bejgħ ta' influwenza fuq l-involviment tal-ħabib qrib tagħha Choi Soon-sil fl-affarijiet tal-istat. Dan kien segwit minn sensiela ta' protesti pubbliċi kbar li bdew f'Novembru 2016, u tneħħiet mill-kariga. Wara l-impeachment u t-tneħħija ta' Park, saru l-elezzjonijiet u Moon Jae-in tal-Partit Demokratiku rebaħ il-presidenza, u ħa l-kariga fl-10 ta' Mejju 2017. It-terminu tiegħu ra titjib fir-relazzjoni politika mal-Korea t'Isfel, li qed tikber diverġenza fl-alleanza militari mal-Istati Uniti u ż-żamma b'suċċess tal-Olimpjadi tax-Xitwa f'Pyeongchang. F'April 2018, Park Geun-hye ġiet ikkundannata 24 sena ħabs għal abbuż ta' poter u korruzzjoni. Il-pandemija tal-COVID-19 affettwat in-nazzjon mill-2020. F'dik l-istess sena, il-Korea t'Isfel irreġistrat aktar imwiet milli twelid, li rriżulta fi tnaqqis fil-popolazzjoni għall-ewwel darba fl-istorja.

F'Marzu 2022, Yoon Suk Yeol, kandidat tal-Partit tal-Power tal-Poplu tal-oppożizzjoni konservattiva, rebaħ elezzjoni mill-qrib kontra l-kandidat tal-Partit Demokratiku bl-iktar marġni dejjaq fl-istorja. Yoon ħa l-ġurament fl-10 ta’ Mejju, 2022.

Ġeografija

Peniżola Koreana (한반도)

Il-Korea t'Isfel tokkupa l-parti tan-nofsinhar tal-Peniżola Koreana, li testendi madwar 1,100 km (680 mi) mill-kontinent u l-Lvant tal-Asja. Din il-peniżola muntanjuża hija akkumpanjata mill-Baħar l-Isfar fil-punent u l-Baħar tal-Ġappun fil-lvant. Il-ponta tan-nofsinhar tagħha tinsab fl-Istrett tal-Korea u l-Baħar taċ-Ċina tal-Lvant. Il-pajjiż, inklużi l-gżejjer kollha tiegħu, jinsab bejn latitudnijiet 33° u 39° N, u lonġitudnijiet 124° u 130° E. L-erja totali tiegħu hija 100,410 kilometru kwadru (38,768.52 sq mi).

Il-Korea t'Isfel tista 'tinqasam f'erba' reġjuni ġenerali: reġjun tal-Lvant ta' meded ta' muntanji għoljin u pjanuri kostali dojoq; reġjun tal-punent ta' pjanuri kostali wesgħin, baċiri tax-xmajjar u għoljiet irrumblati; reġjun tal-Lbiċ ta' muntanji u widien; u reġjun tax-Xlokk iddominat mill-baċin wiesa' tax-Xmara Nakdong. Il-Korea t'Isfel hija dar għal tliet ekoreġjuni terrestri: il-foresti jwaqqgħu l-weraq tal-Korea Ċentrali, il-foresti mħallta Manċurjan, u l-foresti Evergreen tal-Korea t'Isfel. It-terren tal-Korea t'Isfel huwa l-aktar muntanjuż, li l-biċċa l-kbira tiegħu mhux jinħarat. L-artijiet baxxi, li jinsabu prinċipalment fil-punent u x-Xlokk, jammontaw għal 30% biss tal-erja totali tal-art. Il-Korea t'Isfel għandha 20 park nazzjonali u siti naturali popolari bħal Boseong Tea Fields, Suncheon Bay Ecological Park, u Jirisan.

Madwar 3,000 gżira, l-aktar żgħar u diżabitati, jinsabu 'l barra mill-kosti tal-Punent u tan-Nofsinhar tal-Korea t'Isfel. Il-Provinċja ta' Jeju tinsab madwar 100 kilometru (62 mil) ‘il barra mill-kosta tan-nofsinhar tal-Korea t’Isfel. Hija l-akbar gżira fil-pajjiż, b'erja ta '1,845 kilometru kwadru (712 sq mi). Jeju huwa wkoll is-sit tal-ogħla punt tal-Korea t'Isfel: Hallasan, vulkan estint, jilħaq 1,950 metru (6,400 pied) 'l fuq mil-livell tal-baħar. Il-gżejjer l-aktar fil-Lvant tal-Korea t'Isfel jinkludu Ulleungdo u Liancourt Rocks (Dokdo/Takeshima), filwaqt li Marado u Socotra Rock huma l-gżejjer l-aktar fin-nofsinhar tal-Korea t'Isfel.

Il-Korea t'Isfel taqsam 237 km mal-Korea ta' Fuq

Klima

Mappa tal-klassifikazzjoni tal-klima Koppen tal-Korea t'Isfel

Il-Korea t'Isfel għandha tendenza li jkollha klima kontinentali umda u klima subtropikali umda, u hija affettwata mill-monsoon tal-Asja tal-Lvant, b'xita akbar fis-sajf matul staġun qasir tax-xita msejjaħ jangma (장마), li jibda fl-aħħar ta' Ġunju u jdum sa l-aħħar. ta' Lulju. F'Seoul, il-firxa tat-temperatura medja ta 'Jannar hija minn -7 sa 1 °C (19 sa 34 °F), u l-firxa tat-temperatura medja ta' Awwissu hija minn 22 sa 30 °C (72 sa 86 °F). It-temperaturi tax-xitwa huma l-ogħla tul il-kosta tan-Nofsinhar u konsiderevolment aktar baxxi fl-intern muntanjuż. Is-sajf jista’ jkun sħun u umdu skomdu, b'temperaturi li jaqbżu t-30°C (86°F) f’ħafna partijiet tal-pajjiż. Il-Korea t'Isfel għandha erba' staġuni distinti: ir-rebbiegħa, is-sajf, il-ħarifa u x-xitwa. Ir-rebbiegħa ġeneralment iddum mill-aħħar ta’ Marzu sal-bidu ta’ Mejju, is-sajf minn nofs Mejju sal-bidu ta' Settembru, il-ħarifa minn nofs Settembru sal-bidu ta’ Novembru, u x-xitwa minn nofs Novembru sa nofs Marzu.

Il-preċipitazzjoni hija kkonċentrata fix-xhur tas-sajf, minn Ġunju sa Settembru. Il-kosta tan-Nofsinhar hija soġġetta għal tifuni fl-aħħar tas-sajf li jġibu riħ qawwi, xita torrenzjali u xi kultant għargħar. Preċipitazzjoni annwali medja tvarja minn 1,370 millimetru (54 in) f'Seoul għal 1,470 millimetru (58 in) f'Busan.

Atmosfera

Ix-Xmara Cheonggyecheon hija spazju ta' rikreazzjoni pubbliku modern fiċ-ċentru ta' Seoul.

Matul l-ewwel 20 sena tal-boom tat-tkabbir tal-Korea t'Isfel, ftit li xejn sar sforz biex jiġi ppreservat l-ambjent. L-industrijalizzazzjoni mhux ikkontrollata u l-iżvilupp urban wasslu għal deforestazzjoni u l-qerda kontinwa ta 'artijiet mistagħdra bħall-flat tal-marea ta' Songdo. Madankollu, kien hemm sforzi riċenti biex jibbilanċjaw dawn il-kwistjonijiet, inkluż proġett ta 'tkabbir ekoloġiku ta' ħames snin u $84 biljun immexxi mill-gvern li għandu l-għan li jsaħħaħ l-effiċjenza tal-enerġija u t-teknoloġija ekoloġika.

L-istrateġija ekonomika bbażata fuq l-ambjent hija riforma komprensiva tal-ekonomija tal-Korea t'Isfel, li tuża kważi tnejn fil-mija tal-PGD nazzjonali. L-inizjattiva ta 'ekoloġizzazzjoni tinkludi sforzi bħal netwerk nazzjonali tar-roti, enerġija solari u mir-riħ, tnaqqis tad-dipendenza fuq vetturi taż-żejt, appoġġ għall-ħin tas-sajf, u użu estensiv ta' teknoloġiji li ma jagħmlux ħsara lill-ambjent bħal LEDs fl-elettronika u d-dawl. Il-pajjiż, wieħed mill-aktar konnessi fid-dinja, qed jippjana li jibni netwerk nazzjonali tal-ġenerazzjoni li jmiss li se jkun għaxar darbiet aktar veloċi mill-installazzjonijiet tal-broadband, sabiex jitnaqqas il-konsum tal-enerġija.

Il-programm standard tal-portafoll tal-enerġija rinnovabbli b'ċertifikati tal-enerġija rinnovabbli jibda mill-2012 sal-2022. Is-sistemi tal-kwoti jiffavorixxu ġeneraturi kbar integrati vertikalment u kumpaniji tal-enerġija multinazzjonali, anki jekk biss minħabba li ċ-ċertifikati huma ġeneralment denominati f'unitajiet ta' megawatt. Huma wkoll aktar diffiċli biex jiġu ddisinjati u implimentati minn tariffa feed-in. Fl-2012, ġew installati madwar 350 unità mikro residenzjali tas-sħana u l-enerġija kkombinati. Fl-2017, il-Korea t'Isfel kienet is-seba' l-akbar emittenti ta' emissjonijiet tal-karbonju fid-dinja u l-ħames l-akbar emittenti per capita. Il-President Moon Jae-in wiegħed li jnaqqas l-emissjonijiet tal-gassijiet serra għal żero sal-2050.

L-ilma tal-vit ta' Seoul dan l-aħħar sar tajjeb għax-xorb, bl-uffiċjali tal-belt jgħammruh “Arisu” f'tentattiv biex jikkonvinċu lill-pubbliku. Saru wkoll sforzi bi proġetti ta' forestazzjoni. Proġett ieħor ta' bosta miljuni ta' dollari kien ir-restawr ta' Cheonggyecheon, nixxiegħa li tgħaddi minn ġo Seoul ċentrali li qabel kienet asfaltata minn awtostrada. Sfida ewlenija hija l-kwalità tal-arja, bix-xita aċiduża, l-ossidi tal-kubrit u l-maltempati annwali tat-trab isfar huma problemi partikolari. Ħafna minn dawn id-diffikultajiet huma rikonoxxuti bħala riżultat tal-prossimità tal-Korea t'Isfel lejn iċ-Ċina, li hija produttur ewlieni li jniġġes l-arja. Il-Korea t'Isfel kellha punteġġ medju tal-Indiċi tal-Integrità tal-Pajsaġġ tal-Foresti tal-2019 ta' 6.02/10, u kklassifikaha fis-87 post globalment minn 172 pajjiż.

Il-Korea t'Isfel hija membru tal-Protokoll Ambjentali tal-Antartiku, Trattat tal-Antartiku, Trattat tal-Bijodiversità, Protokoll ta' Kjoto (li jiffurmaw il-Grupp tal-Integrità Ambjentali (EIG), b'rabta mal-UNFCCC, mal-Messiku u l-Isvizzera), Deżertifikazzjoni, Speċi fil-Periklu , Modifika Ambjentali , Perikolużi Skart , Liġi tal-Baħar , Miżbliet tal-Baħar , Trattat ta' Projbizzjoni Komprensiva tat-Test Nukleari (mhux fis-seħħ), Protezzjoni tas-Saff tal-Ożonu , Tniġġis minn Vapuri , Injam Tropikali 83 , Injam Tropikali 94 , Artijiet mistagħdra u Kaċċa tal-Baleni.

Gvern u politika

Yoon Suk Yeol, president

Han Duck-soo, Prim Ministru

L-Assemblea Nazzjonali tal-Korea t'Isfel

L-istruttura tal-gvern tal-Korea t'Isfel hija determinata mill-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Korea. Bħal ħafna stati demokratiċi, il-Korea t'Isfel għandha gvern maqsum fi tliet fergħat: eżekuttiv, ġudizzjarju u leġiżlattiv. Il-fergħat eżekuttivi u leġiżlattivi joperaw primarjament fil-livell nazzjonali, għalkemm diversi ministeri tal-fergħat eżekuttivi jwettqu wkoll funzjonijiet lokali. Il-ġudikatura topera kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll f'dak lokali. Il-gvernijiet lokali huma semi-awtonomi u fihom il-korpi eżekuttivi u leġiżlattivi tagħhom stess. Il-Korea t'Isfel hija demokrazija kostituzzjonali.

Il-kostituzzjoni ġiet riveduta diversi drabi mill-ewwel promulgazzjoni tagħha fl-1948, fi żmien l-indipendenza. Madankollu, żamm ħafna karatteristiċi ġenerali u, bl-eċċezzjoni tat-Tieni Repubblika tal-Korea ta' ħajja qasira, il-pajjiż dejjem kellu sistema presidenzjali b'kap eżekuttiv indipendenti. Taħt il-kostituzzjoni attwali tiegħu, l-istat ġieli jissejjaħ is-Sitt Repubblika tal-Korea. L-ewwel elezzjoni diretta saret ukoll fl-1948.

Għalkemm il-Korea t'Isfel esperjenzat serje ta' dittatorjati militari mis-sittinijiet sat-tmeninijiet, minn dakinhar saret demokrazija liberali ta' suċċess. Illum, is-CIA World Factbook jiddeskrivi d-demokrazija tal-Korea t'Isfel bħala "demokrazija moderna li tiffunzjona bis-sħiħ", filwaqt li The Economist's Democracy Index jikklassifikaha bħala demokrazija sħiħa, li jikklassifika fl-24 post minn 167 pajjiż fl-2022. Skont l-indiċi tad-demokrazija V-Dem, il-Korea t'Isfel huwa fl-2023 it-tielet l-aktar pajjiż demokratiku elettorali fl-Asja. Il-Korea t’Isfel tikklassifika fit-33 post fl-Indiċi tal-Perċezzjonijiet tal-Korruzzjoni (is-sitt post fir-reġjun tal-Ażja-Paċifiku), b'punteġġ ta' 63 minn 100.

Presidenti

Presidenti tar-Repubblika tal-Korea: Yoon Suk-yeol (2022-preżent), Moon Jae-in (2017-2022), Hwang Kyo-ahn (2017), Park Geun Hye (2013-2017), Lee Myungbak (2008-2013), Roh Moo Hyun (2003-2008), Kim Dae Jung (1998-2003), Kim Young Sam (1993-1998), Roh Tae Woo (1988-1993), Chun Doo-hwan (1980-1988), Choi Kyu-hah (1979-1980), Park Chung Hee (1962-1979), Yun Posun (1962-1960), Baek Nak-jun (1960), Kwak Sang Hoon (1960), Ho Chong (1960), Syngman Rhee (1948-1960).

Relazzjonijiet barranin

Eks Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti (2007-2016), Ban Ki-moon

Il-Korea t'Isfel ilha membru tan-Nazzjonijiet Uniti sa mill-1991, meta saret stat membru fl-istess żmien tal-Korea ta' Fuq. Fl-1 ta' Jannar, 2007, l-ex Ministru tal-Affarijiet Barranin tal-Korea t'Isfel Ban Ki-moon serva bħala Segretarju Ġenerali tan-NU mill-2007 sal-2016. Il-Korea t'Isfel żviluppat rabtiet mal-Assoċjazzjoni tan-Nazzjonijiet tax-Xlokk tal-Asja bħala membru tal-ASEAN Plus Three, korp osservatur, u s-Summit tal-Asja tal-Lvant (EAS). F'Novembru 2009, il-Korea t'Isfel ingħaqdet mal-Kumitat ta' Assistenza għall-Iżvilupp tal-OECD, li kienet l-ewwel darba li pajjiż li qabel kien riċevitur tal-għajnuna ingħaqad mal-grupp bħala membru donatur. Il-Korea t'Isfel ospitat is-Summit tal-G-20 f'Seoul f'Novembru 2010, sena li fiha l-Korea t'Isfel u l-Unjoni Ewropea kkonkludew ftehim ta' kummerċ ħieles (FTA) biex inaqqsu l-ostakoli għall-kummerċ. Il-Korea t'Isfel iffirmat ftehim ta 'kummerċ ħieles mal-Kanada u l-Awstralja fl-2014, u ieħor ma' New Zealand fl-2015. Il-Korea t'Isfel u l-Gran Brittanja qablu li jestendu perjodu ta 'tariffi baxxi jew xejn fuq il-kummerċ bilaterali f'oġġetti ma' partijiet tal-Unjoni Ewropea f'Ottubru 2023.

Stati Uniti

Il-President Yoon Suk Yeol jiltaqa' mal-President Amerikan Joe Biden f'Seoul.

Relazzjoni mill-qrib mal-Istati Uniti bdiet direttament wara t-Tieni Gwerra Dinjija, meta l-Istati Uniti amministraw il-Korea temporanjament għal tliet snin (l-aktar fin-Nofsinhar, filwaqt li l-Unjoni Sovjetika kienet involuta fil-Korea ta’ Fuq). Meta faqqgħet il-Gwerra Koreana fl-1950, il-forzi Amerikani ntbagħtu jiddefendu kontra invażjoni tan-Nofsinhar mill-Korea ta’ Fuq u sussegwentement iġġieldu bħala l-akbar kontributur tat-truppi għan-NU. L-involviment tal-Istati Uniti kien strumentali fil-prevenzjoni tal-kważi telfa tar-Repubblika tal-Korea f’idejn il-forzi tat-Tramuntana, kif ukoll fil-ġlieda għall-kisbiet territorjali li jiddefinixxu n-nazzjon tal-Korea t’Isfel illum.

Wara l-armistizju, il-Korea t’Isfel u l-Istati Uniti qablu ma' “Trattat ta' Difiża Reċiproka,” li taħtu attakk fuq kull naħa fiż-żona tal-Paċifiku jwassal għal rispons mit-tnejn. Fl-1967, il-Korea t'Isfel ikkonformat mat-trattat ta' difiża reċiproka billi bagħtet kontinġent kbir ta' truppi tal-ġlied biex jappoġġjaw lill-Istati Uniti fil-Gwerra tal-Vjetnam. Iż-żewġ nazzjonijiet għandhom rabtiet ekonomiċi, diplomatiċi u militari b’saħħithom, għalkemm xi drabi ma qablux dwar politiki lejn il-Korea ta' Fuq u dwar xi attivitajiet industrijali tal-Korea t’Isfel li jinvolvu l-użu ta' teknoloġija nukleari jew rokit. Kien hemm ukoll sentiment qawwi anti-Amerikan matul ċerti perjodi, li fil-biċċa l-kbira llum immodera.

Iż-żewġ nazzjonijiet jaqsmu wkoll relazzjoni ekonomika mill-qrib, bl-Istati Uniti tkun it-tieni l-akbar sieħeb kummerċjali tal-Korea t'Isfel, li rċeviet $66 biljun f'esportazzjonijiet fl-2016. Fl-2007, ftehim ta’ kummerċ ħieles magħruf bħala l-Ftehim ta' Kummerċ Ħieles bejn ir-ROK u l-Istati Uniti Korea t'Isfel u l-Istati Uniti, iżda l-implimentazzjoni formali tagħha kienet ripetutament ittardjata sakemm tiġi approvata mill-korpi leġiżlattivi taż-żewġ pajjiżi. Fit-12 ta 'Ottubru 2011, il-Kungress ta' l-Istati Uniti approva l-ftehim kummerċjali li ilu waqaf mal-Korea t'Isfel. Daħlet fis-seħħ fil-15 ta’ Marzu, 2012.

Unjoni Ewropea

L-Unjoni Ewropea (UE) u l-Korea t'Isfel huma sħab kummerċjali importanti, wara li nnegozjaw ftehim ta' kummerċ ħieles għal ħafna snin minn meta l-Korea t'Isfel ġiet innominata bħala sieħba ta' FTA prijoritarja fl-2006. Il-ftehim ta' kummerċ ħieles ġie approvat f'Settembru 2010 u daħal fis-seħħ fl-2006. 1 ta' Lulju, 2011. Il-Korea t'Isfel hija l-għaxar l-akbar sieħeb kummerċjali tal-UE, u l-UE saret ir-raba' l-akbar destinazzjoni tal-esportazzjoni tal-Korea t'Isfel. Il-kummerċ tal-UE mal-Korea t'Isfel qabeż EUR 90 biljun fl-2015 u gawda minn rata medja ta' tkabbir annwali ta' 9.8% bejn l-2003 u l-2013.

L-UE ilha l-akbar investitur barrani fil-Korea t'Isfel mill-1962, li tammonta għal kważi 45% tal-influssi kollha tal-FDI lejn il-Korea fl-2006. Madankollu, il-kumpaniji tal-UE jiffaċċjaw problemi sinifikanti biex jaċċessaw u joperaw fis-suq tal-Korea t'Isfel minħabba regolamenti u ttestjar stretti rekwiżiti għal prodotti u servizzi li ħafna drabi joħolqu ostakoli għall-kummerċ. Kemm fil-kuntatti bilaterali regolari tagħha mal-Korea t'Isfel kif ukoll permezz tal-FTA tagħha mal-Korea, l-UE qed tipprova ttejjeb is-sitwazzjoni ġeopolitika attwali.

Ġappun

Il-Korea u l-Ġappun kellhom relazzjonijiet blat sa minn żminijiet antiki, iżda wkoll skambju kulturali sinifikanti, bil-Korea taġixxi bħala portal bejn l-Asja tal-Lvant u l-Ġappun. Il-perċezzjonijiet kontemporanji tal-Ġappun għadhom fil-biċċa l-kbira definiti mill-kolonizzazzjoni tal-Korea ta' 35 sena tal-Ġappun fis-seklu 20, li ġeneralment titqies fil-Korea t'Isfel bħala negattiva ħafna. Ma kien hemm l-ebda rabtiet diplomatiċi formali bejn il-Korea t'Isfel u l-Ġappun direttament wara l-indipendenza fi tmiem it-Tieni Gwerra Dinjija fl-1945. Il-Korea t'Isfel u l-Ġappun eventwalment iffirmaw it-Trattat tar-Relazzjonijiet Bażiċi bejn il-Ġappun u r-Repubblika tal-Korea fl-1965 biex jistabbilixxu rabtiet diplomatiċi. Il-Ġappun illum huwa t-tielet l-akbar sieħeb kummerċjali tal-Korea t'Isfel, li jammonta għal 12% ($46 biljun) tal-esportazzjonijiet fl-2016.

Kwistjonijiet li ilhom jeżistu bħal delitti tal-gwerra Ġappuniżi kontra ċivili Koreani, kitba mill-ġdid ta' ċaħda ta' kotba Ġappuniżi li jirrakkontaw atroċitajiet Ġappuniżi matul it-Tieni Gwerra Dinjija, tilwim territorjali dwar il-Blat ta' Liancourt, magħrufa fil-Korea t'Isfel bħala "Dokdo" u fil-Ġappun bħala "Takeshima", u żjarat minn politiċi Ġappuniżi fis-Santwarju ta' Yasukuni, f'ġieħ il-Ġappuniżi (ċivili u militari) maqtula matul il-gwerra, ikomplu jfixklu r-relazzjonijiet bejn il-Korea u l-Ġappun. Il-Liancourt Rocks kienu l-ewwel territorji Koreani li ġew kolonizzati bil-forza mill-Ġappun fl-1905. Għalkemm ġew ritornati lejn il-Korea flimkien mal-bqija tat-territorju tagħha fl-1951 bl-iffirmar tat-Trattat ta’ San Francisco, il-Ġappun ma jirtirax it-talbiet tiegħu li l- Liancourt Rocks huma territorju Ġappuniż. Fl-2009, bi tweġiba għaż-żjarat tal-Prim Ministru Junichiro Koizumi f'Yasukuni Shrine, il-President Roh Moo-hyun issospenda t-taħditiet kollha tas-summit bejn il-Korea t'Isfel u l-Ġappun fl-2009. Fl-aħħar sar summit bejn il-mexxejja tan-nazzjonijiet fid-9 ta 'Frar 2018, matul il-Logħob Olimpiku tax-Xitwa li sar fil-Korea. Il-Korea t'Isfel talbet lill-Kumitat Olimpiku Internazzjonali (IOC) biex jipprojbixxi l-bandiera Ġappuniża ta' Rising Sun fil-Logħob Olimpiku tas-Sajf tal-2020 f'Tokjo, bil-KOI jgħid fi stqarrija "l-istadiums sportivi għandhom ikunu ħielsa minn kull dimostrazzjoni politika. Meta jinqala' t-tħassib fil-ħin tal-logħba , inħarsu lejhom fuq bażi ta' każ b’każ.”

Militari

ROKN Sejong the Great, destroyer tal-missili ggwidati tal-klassi Sejong the Great mibni minn Hyundai Heavy Industries

Tensjoni mhux solvuta mal-Korea ta’ Fuq wasslet lill-Korea t'Isfel biex talloka 2.6% tal-PGD tagħha u 13.2% tal-infiq kollu tal-gvern għall-militar tagħha (sehem tal-gvern tal-PGD: 14.967%), filwaqt li żammet il-konskrizzjoni obbligatorja għall-irġiel. Konsegwentement, il-Forzi Armati ROK huma waħda mill-akbar u l-aktar forzi armati b'saħħithom fid-dinja, b'saħħa tal-persunal irrappurtata ta' 3,600,000 fl-2022 (500,000 attiv u 3,100,000 riżerva).

Il-militar tal-Korea t'Isfel jikkonsisti mill-Armata (ROKA), Navy (ROKN), Air Force (ROKAF) u Marine Corps (ROKMC), kif ukoll forzi ta' riżerva. Ħafna minn dawn il-forzi huma kkonċentrati ħdejn iż-Żona Demilitarizzata Koreana. L-irġiel kollha tal-Korea t'Isfel huma kostituzzjonalment meħtieġa li jservu fil-militar, ġeneralment għal 18-il xahar. Barra minn hekk, l-Awmentazzjoni Koreana tal-Armata tal-Istati Uniti hija fergħa tal-Armata tar-Repubblika tal-Korea li tikkonsisti minn persunal ingaġġat Korean li jingħaqad mat-Tmien Armata tal-Istati Uniti. Fl-2010, il-Korea t'Isfel nefqet ₩1.68 triljun fuq ftehim ta' qsim tal-ispejjeż mal-Istati Uniti biex tipprovdi appoġġ baġitarju lill-forzi tal-Istati Uniti fil-Korea, flimkien mal-baġit ta' ₩29.6 triljun għall-armata tagħha stess.

Il-K2 Black Panther, żviluppata fil-Korea t'Isfel u mibnija minn Hyundai Rotem

ROKS Dokdo, il-vapur ewlieni tal-vapur tal-attakk anfibju tal-klassi Dokdo, mibni minn Hanjin Heavy Industries

Minn żmien għal żmien, il-Korea t’Isfel bagħtet it-truppi tagħha barra mill-pajjiż biex tassisti lill-forzi Amerikani. Ipparteċipa fil-biċċa l-kbira tal-kunflitti ewlenin li l-Istati Uniti kienet involuta fihom fl-aħħar 50 sena. Il-Korea t'Isfel bagħtet 325,517-il suldat biex jiġġieldu fil-Gwerra tal-Vjetnam, b'forza massima ta' 50,000. Fl-2004, il-Korea t'Isfel bagħtet 3,300 suldat tad-Diviżjoni Zaytun biex jassistu r-rikostruzzjoni fit-Tramuntana tal-Iraq, u kienet it-tielet l-akbar kontributur għall-forzi tal-koalizzjoni wara l-Istati Uniti u l-Gran Brittanja. Mill-2001, il-Korea t'Isfel kienet skjerat 24,000 suldat fir-reġjun tal-Lvant Nofsani biex tappoġġja l-gwerra kontra t-terroriżmu.

Sa ftit ilu, id-dritt għall-oġġezzjoni tal-kuxjenza ma kienx rikonoxxut fil-Korea t'Isfel. Fis-snin ta' qabel ma' nħoloq id-dritt għall-oġġezzjoni tal-kuxjenza, aktar minn 400 raġel ġew ħabs fi kwalunkwe ħin talli rrifjutaw is-servizz militari għal raġunijiet politiċi jew reliġjużi. Fit-28 ta' Ġunju, 2018, il-Qorti Kostituzzjonali tal-Korea t'Isfel iddikjarat il-Liġi dwar is-Servizz Militari mhux kostituzzjonali u ordnat lill-gvern biex jippermetti lill-oġġezzjonaturi tal-kuxjenza jwettqu forom ċivili ta' servizz militari. Fl-1 ta' Novembru, 2018, il-Qorti Suprema tal-Korea t’Isfel legalizzat l-oġġezzjoni tal-kuxjenza bħala bażi għar-rifjut tas-servizz militari obbligatorju.

Kontinġent tal-Istati Uniti

L-Istati Uniti stazzjonat kontinġent sostanzjali ta’ truppi biex jiddefendu l-Korea t’Isfel. Hemm madwar 28,500 persunal militari tal-Istati Uniti stazzjonati fil-Korea t'Isfel, il-biċċa l-kbira minnhom jaqdu missjonijiet mhux akkumpanjati għal sena. Truppi Amerikani, li huma primarjament unitajiet tal-art u tal-ajru, huma assenjati lill-Forzi tal-Istati Uniti tal-Korea u primarjament assenjati lit-Tmien Armata, is-Seba 'Forzi tal-Ajru, u l-Forzi Navali Koreani. Huma stazzjonati f'faċilitajiet f'Osan, Kunsan, Yongsan, Dongducheon, Sungbuk, Camp Humphreys u Daegu, kif ukoll Camp Bonifas fiż-Żona tas-Sigurtà Konġunta tad-DMZ.

Fil-quċċata tal-katina ta 'kmand għall-forzi kollha tal-Korea t'Isfel, inklużi l-forzi tal-Istati Uniti u l-militar kollu tal-Korea t'Isfel, hemm kmand tan-Nazzjonijiet Uniti li jaħdem bis-sħiħ: jekk ikun hemm eskalazzjoni f'daqqa tal-gwerra bejn il-Korea ta' Fuq u l-Korea t'Isfel, il- L-Istati Uniti se tassumi l-kontroll tal-forzi armati tal-Korea t'Isfel fil-movimenti militari u paramilitari kollha. Hemm ftehim fit-tul bejn l-Istati Uniti u l-Korea t'Isfel li l-Korea t'Isfel għandha eventwalment tassumi t-tmexxija tad-difiża tagħha stess. Din it-tranżizzjoni għal kmand tal-Korea t'Isfel kienet bil-mod u ħafna drabi posposta, għalkemm bħalissa hija skedata li sseħħ fis-snin 2020.

Ekonomija

Il-Korea t'Isfel għaddiet minn riforma agrarja fl-1949.

Il-miraklu ekonomiku Korean huwa magħruf bħala t-tkabbir ekonomiku esperjenzat fil-Korea t'Isfel bejn l-1953 u l-1996. Lokalment kien jissejjaħ il-miraklu fuq ix-Xmara Han (bil-Korean: 한강의 기적 Hangangui Gijeok). F'dak il-perjodu, il-pajjiż, u speċjalment il-kapital tiegħu, Seoul, esperjenzaw proċess mgħaġġel ħafna ta' industrijalizzazzjoni, żvilupp teknoloġiku u edukattiv, li jgħolli l-kwalità tal-ħajja u l-urbanizzazzjoni, inkluż il-kostruzzjoni ta' ħafna skyscrapers. Il-proċess ħareġ lill-pajjiż mill-faqar u l-qerda li esperjenza fil-Gwerra Koreana u bidlu f'ekonomija żviluppata.

Mill-1912, l-ekonomija tal-pajjiż kienet kompletament staġnata u mhux mobbli Meta wieħed jirrevedi l-PGD per capita għas-snin 1911-1952, wieħed jista' jara li dan il-valur ivarja biss bejn $916 u $2,107 fi 42 sena. Fl-aħħar tal-1953, il-Korea t'Isfel temmet il-gwerra b'PGD reali per capita aġġustat għall-inflazzjoni ta' $1,111.56 USD bi prezzijiet tal-2017, u minn dik is-sena, l-ekonomija tal-Korea t'Isfel ma kinitx se tieqaf tikber.

Ekonomija

Il-Bank tal-Korea, il-bank ċentrali tal-Korea t'Isfel u l-emittent tal-Korea t'Isfel rebħu

Il-kwartieri ġenerali ta 'Samsung f'Samsung Town, li jinsabu f'Seocho-gu, Seoul

Il-Lotte World Tower f'Songpa-gu, Seoul, huwa l-ogħla bini fil-Korea t'Isfel u s-sitt l-ogħla fid-dinja.

L-ekonomija mħallta tal-Korea t'Isfel hija t-13-il l-akbar ekonomija fid-dinja f'termini ta 'PGD nominali u l-14 l-akbar f'termini ta' PGD mill-parità tal-poter tax-xiri, u tidentifikaha bħala ekonomija ewlenija tal-G20. Huwa pajjiż żviluppat b'ekonomija bi dħul għoli u huwa l-aktar pajjiż industrijalizzat membru tal-OECD. Marki tal-Korea t'Isfel bħal LG Electronics u Samsung huma famużi internazzjonalment u kisbu lill-Korea t'Isfel reputazzjoni għal elettronika ta' kwalità u prodotti manifatturati oħra. Il-Korea t'Isfel saret membru tal-OECD fl-1996.

L-investiment kbir tiegħu fl-edukazzjoni ħa lill-pajjiż mill-illitteriżmu tal-massa għal qawwa teknoloġika internazzjonali ewlenija. L-ekonomija nazzjonali tal-pajjiż tibbenefika minn forza tax-xogħol b'ħiliet għolja u hija fost l-aktar pajjiżi edukati fid-dinja b'wieħed mill-ogħla perċentwali taċ-ċittadini tagħha li għandhom lawrja ta' edukazzjoni terzjarja. L-ekonomija tal-Korea t'Isfel kienet waħda mill-aktar tkabbir mgħaġġel fid-dinja mill-bidu tas-sittinijiet sa l-aħħar tad-disgħinijiet, u kienet għadha waħda mill-pajjiżi żviluppati li qed jikbru b'rata mgħaġġla fis-snin 2000, flimkien ma' Ħong Kong, Singapor u t-Tajwan, it-tliet tigri Asjatiċi l-oħra. Irreġistra l-aktar żieda mgħaġġla fil-PDG medju per capita fid-dinja bejn l-1980 u l-1990. Il-Korea t'Isfel jirreferu għal dan it-tkabbir bħala l-Miraklu tax-Xmara Han. L-ekonomija tal-Korea t'Isfel tiddependi ħafna fuq il-kummerċ internazzjonali, u fl-2014, il-Korea t'Isfel kienet il-ħames l-akbar esportatur fid-dinja u s-seba 'l-akbar importatur. Barra minn hekk, il-pajjiż għandu waħda mill-akbar riżervi tal-kambju barrani fid-dinja.

Minkejja l-potenzjal ta' tkabbir għoli tal-ekonomija u l-istabbiltà strutturali apparenti, il-pajjiż isofri ħsara lill-klassifikazzjoni tal-kreditu tiegħu fl-istokk tas-suq minħabba l-belliġeranza tal-Korea ta' Fuq fi żminijiet ta' kriżijiet militari profondi, li għandha effett ħażin fis-swieq finanzjarji tagħhom. Il-Fond Monetarju Internazzjonali jfaħħar ir-reżiljenza tal-ekonomija quddiem bosta kriżijiet ekonomiċi, u jsemmi dejn baxx tal-istat u riżervi fiskali għoljin li jistgħu jiġu mobilizzati malajr biex jindirizzaw emerġenzi finanzjarji. Għalkemm ġarrbet ħsara kbira mill-kriżi finanzjarja Ażjatika tal-1997, il-pajjiż kiseb irkupru rapidu u sussegwentement ittriplika l-PGD tiegħu.

Barra minn hekk, il-Korea t'Isfel kienet waħda mill-ftit pajjiżi żviluppati li rnexxielhom jevitaw riċessjoni matul il-kriżi finanzjarja globali tal-2007-2008. Ir-rata ta' tkabbir ekonomiku tagħha laħqet 6.2% fl-2010 (l-aktar tkabbir mgħaġġel fi tmien snin wara tkabbir sinifikanti ta' 7.2% fl-2002), irkupru notevoli mir-rati ta' tkabbir ekonomiku ta' 2.3% fl-2008. u 0.2% fl-2009 matul ir-Riċessjoni l-Kbira. Ir-rata tal-qgħad baqgħet baxxa wkoll fl-2009, ta' 3.6%.

Trasport

Stazzjon tal-Levitazzjoni Manjetika tal-Ajruport Internazzjonali ta' Incheon

Il-Korea t'Isfel għandha netwerk tat-trasport teknoloġikament avvanzat li jikkonsisti f'ferroviji ta' veloċità għolja, awtostradi, rotot tal-karozzi tal-linja, servizzi tal-laneċ, u rotot tal-ajru li jaqsmu l-pajjiż. Korea Expressway Corporation topera awtostradi bi ħlas u servizzi ta' trasport fuq ir-rotta. Korail jipprovdi servizzi ferrovjarji lejn bliet ewlenin fil-Korea t'Isfel. Żewġ linji tal-ferrovija, Gyeongui u Donghae Bukbu Line, qed jerġgħu jiġu konnessi mal-Korea ta' Fuq. Is-sistema ferrovjarja Koreana ta' veloċità għolja, KTX, tipprovdi servizz ta' veloċità għolja tul il-Linja Gyeongbu u Honam. Il-bliet il-kbar għandhom sistemi ta' transitu rapidu urban. Terminals tal-karozzi tal-linja express huma disponibbli f'ħafna bliet.

L-akbar u l-akbar ajruport huwa l-Ajruport Internazzjonali ta 'Incheon, li serva 58 miljun passiġġier fl-2016. Ajruporti internazzjonali oħra huma Gimpo, Busan u Jeju. Hemm ukoll ħafna ajruporti li nbnew bħala parti mill-isplużjoni tal-infrastruttura iżda bilkemm jintużaw. Hemm ukoll ħafna ħeliports. Il-linja tal-ajru nazzjonali Korean Air serviet aktar minn 26 miljun passiġġier, inklużi kważi 19-il miljun passiġġier internazzjonali fl-2016. It-tieni linja tal-ajru, Asiana Airlines, isservi wkoll traffiku domestiku u internazzjonali. Flimkien, il-linji tal-ajru tal-Korea t'Isfel iservu 297 rotta internazzjonali. Linji tal-ajru iżgħar, bħal Jeju Air, joffru servizz domestiku bi tariffi aktar baxxi.

Enerġija

Il-Korea t'Isfel hija l-ħames l-akbar produttur ta 'enerġija nukleari fid-dinja u t-tielet l-akbar fl-Asja mill-2010. Hija tforni 45% tal-produzzjoni tal-elettriku tagħha u r-riċerka nukleari hija attiva ħafna, b'riċerka fuq varjetà ta' reatturi avvanzati, inkluż żgħir reattur modulari, reattur ta' transmutazzjoni veloċi tal-metall likwidu u disinn ta' ġenerazzjoni ta 'idroġenu b'temperatura għolja. Il-produzzjoni tal-fjuwil u t-teknoloġiji tal-ġestjoni tal-iskart ġew żviluppati wkoll lokalment. Huwa wkoll membru tal-proġett ITER.

Il-Korea t'Isfel hija esportatur emerġenti ta 'reatturi nukleari, wara li kkonkludiet ftehimiet mal-Emirati Għarab Magħquda biex jibnu u jżommu erba' reatturi nukleari avvanzati, mal-Ġordan għal reatturi nukleari ta 'riċerka, u mal-Arġentina għall-kostruzzjoni u t-tiswija ta' reatturi nukleari tal-ilma. Mill-2010, il-Korea t'Isfel u t-Türkiye jinsabu f'negozjati dwar il-kostruzzjoni ta' żewġ reatturi nukleari. Il-Korea t'Isfel qed tipprepara wkoll biex tissottometti offerta biex tibni reattur nukleari tal-ilma ħafif għall-Arġentina.

Il-Korea t'Isfel ma tistax tarrikkixxi l-uranju jew tiżviluppa teknoloġija tradizzjonali ta' arrikkiment ta' l-uranju waħedha minħabba pressjoni politika mill-Istati Uniti, b'differenza mill-biċċa l-kbira tal-potenzi nukleari ewlenin bħall-kompetituri tal-Ġappun, il-Ġermanja u Franza fis-suq nukleari internazzjonali. Dan l-impediment għall-impriża industrijali nukleari indiġena tal-Korea t'Isfel ikkawża tilwim diplomatiku okkażjonali bejn iż-żewġ alleati. Filwaqt li rnexxielha tesporta t-teknoloġija nukleari li tiġġenera l-elettriku u r-reatturi nukleari tagħha, hija ma tistax tikkapitalizza fis-suq għall-faċilitajiet u r-raffineriji ta' arrikkiment nukleari, u ma' tħallihiex tespandi aktar in-niċċa ta' esportazzjoni tagħha. Il-Korea t'Isfel fittxet teknoloġiji uniċi, bħall-piroproċessar, biex tegħleb dawn l-ostakli u tfittex kompetizzjoni aktar vantaġġuża. L-Istati Uniti reċentement kienet attenta mill-programm nukleari li qed jiżdied, li l-Korea t'Isfel tinsisti li se jkun għall-użu ċivili biss.

Il-Korea t'Isfel hija t-tieni l-ogħla pajjiż fil-kontinent Asjatiku fl-Indiċi ta' Readiness għan-Netwerking tal-Forum Ekonomiku Dinji, wara Singapor, indikatur biex jiddetermina l-livell ta 'żvilupp tat-teknoloġiji tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni ta' pajjiż. Il-Korea t'Isfel tinsab fid-disa' fid-dinja.

Turiżmu

Bajja ta' Haeundae f'Busan

Fl-2019, aktar minn 17-il miljun turist barrani żaru l-Korea t'Isfel. It-turiżmu tal-Korea t'Isfel huwa mmexxi minn ħafna fatturi, inkluża l-prominenza tal-kultura pop Koreana, bħall-mużika pop tal-Korea t'Isfel u drammi televiżivi, magħrufa bħala l-Mewġa Koreana jew Hallyu, li kisbu popolarità madwar l-Asja tal-Lvant. L-Istitut tar-Riċerka Hyundai irrapporta li l-Mewġa Koreana għandha influwenza diretta fuq l-inkoraġġiment ta 'investiment dirett barrani lura fil-pajjiż permezz tad-domanda tal-prodott u l-industrija tat-turiżmu.

Skont analiżi mill-ekonomista Han Sang-Wan, żieda ta '1% fl-esportazzjonijiet tal-kontenut kulturali Korean isaħħaħ l-esportazzjonijiet ta' oġġetti tal-konsumatur b'0.083%, filwaqt li żieda ta' 1% fl-esportazzjonijiet tal-kontenut pop Korean lejn pajjiż tipproduċi żieda ta' 0.019% fit-turiżmu.

Sistema nazzjonali tal-pensjoni

Is-sistema tal-pensjoni tal-Korea t'Isfel inħolqot biex tipprovdi benefiċċji lil nies li jilħqu x-xjuħija, familji u nies milquta mill-mewt tal-breadwiner ewlieni tagħhom, u bil-għan li jistabbilizza l-istat soċjali tan-nazzjon. L-istruttura hija primarjament ibbażata fuq it-taxxa u relatata mad-dħul. Is-sistema hija maqsuma f'erba' kategoriji li jqassmu l-benefiċċji lill-parteċipanti permezz ta' pjanijiet ta' pensjoni nazzjonali, militari, tal-gvern u tal-għalliema tal-iskejjel privati. L-iskema nazzjonali tal-pensjoni hija s-sistema ewlenija tal-benesseri li tipprovdi sussidji lill-biċċa l-kbira tan-nies. L-eliġibilità għall-iskema nazzjonali tal-pensjoni ma tiddependix fuq id-dħul iżda fuq l-età u r-residenza, fejn dawk bejn it-18 u d-59 sena huma koperti. Kull min taħt it-18-il sena huwa dipendenti ta' xi ħadd li huwa kopert jew taħt esklużjoni speċjali fejn arranġamenti alternattivi huma permessi. Is-sistema nazzjonali tal-pensjonijiet hija maqsuma f'erba' kategoriji ta' persuni assigurati: dawk assigurati fuq il-post tax-xogħol, l-assigurat individwali, l-assigurat volontarjament u l-assigurat volontarju u kontinwu. Skema ta' pensjoni tax-xjuħija tkopri persuni ta' 60 sena jew aktar għall-bqija ta' ħajjithom, sakemm qabel ikunu laħqu l-minimu ta' 20 sena ta' kopertura tal-pensjoni nazzjonali.

Xjenza u teknoloġija

TV 3D OLED manifatturat mill-kumpanija Koreana LG Display, l-akbar manifattur LCD u OLED fid-dinja

L-iżvilupp xjentifiku u teknoloġiku fil-Korea t'Isfel ma seħħx għall-ewwel l-aktar minħabba kwistjonijiet aktar urġenti, bħad-diviżjoni tal-Korea u l-Gwerra Koreana li seħħet eżatt wara l-indipendenza tagħha. Kien biss fis-sittinijiet, taħt id-dittatorjat ta 'Park Chung Hee, li l-ekonomija tal-Korea t'Isfel kibret malajr mill-industrijalizzazzjoni u korporazzjonijiet chaebol bħal Samsung, LG, u SK. Mill-industrijalizzazzjoni tal-ekonomija tal-Korea t'Isfel, il-pajjiż iffoka l-attenzjoni tiegħu fuq korporazzjonijiet ibbażati fuq it-teknoloġija, li ġew appoġġjati mill-iżvilupp tal-infrastruttura tal-gvern.

Il-Korea t'Isfel tmexxi l-OECD fil-gradwati fix-xjenza u l-inġinerija. Mill-2014 sal-2019, il-pajjiż ikklassifika l-ewwel fost l-aktar pajjiżi innovattivi fl-Indiċi tal-Innovazzjoni Bloomberg. Ikklassifikat fl-għaxar fl-Indiċi tal-Innovazzjoni Globali fl-2023, u niżel mill-ħames post fl-2022. Il-Korea t'Isfel illum hija magħrufa bħala launch pad għal suq mobbli matur, fejn l-iżviluppaturi jistgħu jaħsdu l-benefiċċji ta 'suq fejn hemm ftit li xejn restrizzjonijiet teknoloġiċi. Hemm tendenza dejjem tikber lejn l-invenzjoni ta' tipi ġodda ta' midja jew applikazzjonijiet, li jużaw l-infrastruttura tal-Internet 4G u 5G fil-Korea t'Isfel. Il-Korea t'Isfel għandha l-infrastruttura biex tilħaq densità ta' popolazzjoni u kultura li għandha l-kapaċità li toħloq distintività lokali qawwija.

L-infiq totali fuq ir-riċerka u l-iżvilupp żdied minn madwar 3.9% tal-prodott gross domestiku (PGD) fl-2013 għal aktar minn 4.9% fl-2022 u għalhekk kien it-tieni l-ogħla fid-dinja, wara l-Iżrael biss, li nefaq 5.9%. Fl-2023, il-gvern ħabbar tnaqqis fl-infiq ta 'madwar 11% sal-2024 u l-intenzjoni li jċaqlaq ir-riżorsi għal inizjattivi ġodda, bħal sforzi biex jinbnew rokits, iwettqu riċerka bijomedika, u jiżviluppaw innovazzjonijiet bijoteknoloġiċi ta' stil Amerikan.

Ċibersigurtà

Wara attakki ċibernetiċi fl-ewwel nofs tal-2013, li kkompromettew il-websajts tal-gvern, tal-midja, tal-istazzjon televiżiv u tal-banek, il-gvern nazzjonali impenja ruħu li jħarreġ 5,000 espert ġdid taċ-ċibersigurtà sal-2017. fl-2009, 2011 u 2012, iżda Pyongyang jiċħad l-akkużi. Il-gvern tal-Korea t'Isfel iżomm approċċ wiesa' lejn ir-regolamentazzjoni ta' kontenut speċifiku onlajn u jimponi livell sostanzjali ta' ċensura fuq diskors relatat mal-elezzjoni u ħafna websajts li l-gvern iqis bħala sovversivi jew ta' ħsara soċjali.

Robotika

Albert HUBO, żviluppat minn KAIST, jista' jwettaq ġesti espressivi bil-ħames swaba mifruxa tiegħu.

Ir-robotika ilha elenkata bħala l-aqwa proġett nazzjonali ta' riċerka u żvilupp mill-2003. Fl-2009, il-gvern ħabbar pjanijiet biex jibni parks b'tema tar-robot f'Incheon u Masan b'taħlita ta' finanzjament pubbliku u privat. Fl-2005, l-Istitut Avvanzat Korean tax-Xjenza u t-Teknoloġija (KAIST) żviluppa t-tieni robot umanojdi tal-mixi tad-dinja, HUBO. Tim mill-Istitut tal-Korea tat-Teknoloġija Industrijali żviluppa l-ewwel android Korean, EveR-1 f'Mejju 2006. EveR-1 ġie segwit minn mudelli aktar kumplessi b'moviment u viżjoni mtejba.

Fi Frar 2010 tħabbru pjanijiet biex jinħolqu robots assistenti li jgħallmu l-Ingliż biex jikkumpensaw għan-nuqqas ta' għalliema, u fl-2013 se jiġu installati robots fil-biċċa l-kbira tal-preschools u kindergartens. Ir-robotika hija inkorporata wkoll fis-settur tad-divertiment; Il-Festival tal-Logħob tar-Robot tal-Korea ilu jsir kull sena mill-2004 biex jippromwovi x-xjenza u t-teknoloġija robotika.

Bijoteknoloġija

Sa mis-snin tmenin, il-gvern investa fl-iżvilupp ta' industrija domestika tal-bijoteknoloġija. Is-settur mediku jammonta għal porzjon kbir tal-produzzjoni, inkluża l-produzzjoni ta' vaċċini tal-epatite u antibijotiċi. Ir-riċerka u l-iżvilupp fil-ġenetika u l-klonazzjoni rċevew attenzjoni dejjem akbar, bl-ewwel klonazzjoni ta 'suċċess ta' kelb, Snuppy fl-2005, u l-klonazzjoni ta' żewġ nisa ta' speċi fil-periklu ta 'lupu griż mill-Università Nazzjonali ta' Seoul fl-2007. It-tkabbir mgħaġġel tal-industrija wassal għal lakuni sinifikanti fir-regolamentazzjoni tal-etika, kif enfasizzat mill-każ ta' kondotta ħażina xjentifika li jinvolvi Hwang Woo-Suk.

Mill-aħħar tal-2020, SK Bioscience Inc. (diviżjoni ta 'SK Group) ilha tipproduċi porzjon kbir tal-vaċċin Vaxzevria (magħruf ukoll bħala vaċċin COVID-19 ta' AstraZeneca), taħt liċenzja mill-Università ta 'Oxford u AstraZeneca, għal distribuzzjoni globali. permezz tal-mekkaniżmu COVAX, dipendenti fuq l-ospizju tad-WHO. Ftehim riċenti ma’ Novavax jespandi l-produzzjoni tiegħu tat-tieni vaċċin għal 40 miljun doża fl-2022, b’investiment ta’ $450 miljun f’faċilitajiet domestiċi u barranin.

Demografija

Densità tal-popolazzjoni tal-provinċji tal-Korea t'Isfel

Il-Korea t'Isfel kellha popolazzjoni stmata ta' madwar 51.7 miljun fl-2022. Għalkemm il-popolazzjoni tagħha aktar milli rduppjat mill-1960, ir-rata tat-twelid tal-Korea t'Isfel saret l-aktar baxxa fid-dinja fl-2009, b'rata annwali ta' madwar 9 twelid għal kull 1000 ruħ. Il-fertilità rat żieda modesta wara, iżda waqgħet għal livell baxx globali ġdid fl-2017, b'inqas minn 30,000 twelid fix-xahar għall-ewwel darba minn mindu bdew ir-rekords, u inqas minn tarbija waħda għal kull mara fl-2018. Konsegwentement, fl-2020, Il-pajjiż irreġistra aktar imwiet milli twelid, li rriżulta fl-ewwel tnaqqis fil-popolazzjoni minn meta bdew ir-rekords moderni. Fl-2021, ir-rata tal-fertilità kienet biss ta’ 0.81 tifel/tifla għal kull mara, ferm inqas mir-rata ta' sostituzzjoni ta' 2.1, u niżlet aktar għal 0.78 fl-2022 u 0.72 fl-2023, l-aktar baxx fid-dinja. Konsegwentement, il-Korea t'Isfel għandha l-aktar tnaqqis qawwi fil-popolazzjoni fl-età tax-xogħol fost in-nazzjonijiet tal-OECD, bis-sehem ta' nies ta' 65 sena 'l fuq proġettat li jilħaq aktar minn 20% fl-2025 u qrib il-45%.

Il-Korea t'Isfel hija magħrufa għad-densità tal-popolazzjoni tagħha, li kienet stmata għal 514.6 għal kull kilometru kwadru (1,333/mi²) fl-2022, aktar minn 10 darbiet il-medja globali.

Il-biċċa l-kbira tal-Korea t'Isfel jgħixu f'żoni urbani wara l-migrazzjoni mgħaġġla mill-kampanja matul l-espansjoni ekonomika mgħaġġla tal-pajjiż fis-snin 1970 sa 1990 Madwar nofs il-popolazzjoni (24.5 miljun) hija kkonċentrata fiż-Żona Nazzjonali tal-Korea t'Isfel ta 'Seoul, li tagħmilha t-tieni l-akbar żona metropolitana fid-dinja; Bliet ewlenin oħra jinkludu Busan (3.5 miljun), Incheon (3.0 miljun), Daegu (2.5 miljun), Daejeon (1.4 miljun), Gwangju (1.4 miljun), u Ulsan (1.4 miljun).

Koreani bl-ilbies tradizzjonali.

Il-popolazzjoni tal-Korea t'Isfel ġiet iffurmata mill-migrazzjoni internazzjonali. Wara t-Tieni Gwerra Dinjija u d-diviżjoni tal-Peniżola Koreana, madwar erba’ miljun ruħ mill-Korea ta' Fuq qasmu l-fruntiera lejn il-Korea t'Isfel. Din it-tendenza tal-influss nett inqalbet matul l-40 sena li ġejjin minħabba l-emigrazzjoni, speċjalment lejn l-Amerika ta' Fuq permezz tal-Istati Uniti u l-Kanada. Il-popolazzjoni totali tal-Korea t'Isfel fl-1955 kienet ta' 21.5 miljun, li kienet aktar mid-doppju biex tilħaq il-50 miljun fl-2010.

Il-Korea t'Isfel hija meqjusa bħala waħda mill-aktar soċjetajiet etnikament omoġenji fid-dinja, b'Koreani etniċi jagħmlu madwar 96% tal-popolazzjoni totali. Huwa diffiċli li jiġu stmati numri preċiżi peress li l-istatistika ma tirreġistrax l-etniċità, peress li ħafna immigranti huma etnikament Koreani u xi ċittadini tal-Korea t'Isfel mhumiex etnikament Koreani.

Il-perċentwal ta 'barranin ilu jikber b'mod mgħaġġel mill-aħħar tad-disgħinijiet Mill-2016, il-Korea t'Isfel kellha 1,413,758 residenti barranin, 2.75% tal-popolazzjoni; madankollu, ħafna minnhom huma Koreani etniċi b'ċittadinanza barranija. Pereżempju, l-immigranti miċ-Ċina jammontaw għal 56.5% tal-barranin, iżda madwar 70% taċ-ċittadini Ċiniżi fil-Korea huma Joseonjok (조선족), ċittadini tal-Korean etniku Ċiniż. Barra minn hekk, madwar 43,000 għalliem tal-Ingliż minn pajjiżi li jitkellmu bl-Ingliż jirrisjedu temporanjament fil-Korea. Il-Korea t'Isfel għandha waħda mill-ogħla rati ta' tkabbir tal-popolazzjoni imwielda barranija, b'madwar 30,000 resident imwielda barranija li jiksbu ċittadinanza tal-Korea t'Isfel kull sena mill-2010.

Għadd kbir ta' Koreani etniċi jgħixu barra minn pajjiżhom, xi drabi f’distretti Koreani etniċi magħrufa wkoll bħala Koreatowns. L-akbar erba' popolazzjonijiet dijasporiċi jinsabu fiċ-Ċina (2.3 miljun), l-Istati Uniti (1.8 miljun), il-Ġappun (0.85 miljun) u l-Kanada (0.25 miljun).

Li jikkorrispondu għall-iżvilupp soċjoekonomiku tagħha, il-Korea t'Isfel rat żieda drammatika fl-istennija tal-ħajja, minn 79.10 snin fl-2008 (ikklassifikat fl-34 post fid-dinja), għal 83.53 snin fl-2024, il-ħames l-ogħla ta 'kwalunkwe pajjiż jew territorju.

Lingwa

Djaletti tal-lingwa Koreana

Il-Korean hija l-lingwa uffiċjali tal-Korea t'Isfel u hija kklassifikata bħala lingwa iżolata mill-biċċa l-kbira tal-lingwisti. Jinkorpora numru sinifikanti ta' kliem misluf miċ-Ċiniż. Il-Korean juża sistema ta' kitba indiġena msejħa Hangul, maħluqa fl-1446 mir-Re Sejong, biex tipprovdi alternattiva konvenjenti għall-karattri klassiċi Ċiniżi Hanja li kienu diffiċli biex jitgħallmu u ma kinux jaqblu sew mal-lingwa Koreana. Il-Korea t'Isfel għadha tuża xi karattri Ċiniżi Hanja f'oqsma limitati, bħal midja stampata u dokumentazzjoni legali.

Il-lingwa Koreana fil-Korea t'Isfel għandha djalett standard magħruf bħala d-djalett ta' Seoul, b'erba' djaletti oħra (Chungcheong, Gangwon, Gyeongsang u Jeolla) u lingwa waħda (Jeju) użati fil-pajjiż kollu. Kważi l-istudenti kollha tal-Korea t'Isfel illum jitgħallmu l-Ingliż matul l-edukazzjoni tagħhom.

Reliġjon

Skont ir-riżultati taċ-ċensiment tal-2015, aktar minn nofs il-popolazzjoni tal-Korea t'Isfel (56.1%) iddikjaraw lilhom infushom mhux affiljati ma' xi organizzazzjoni reliġjuża. Fi stħarriġ tal-2012, 52% iddikjaraw lilhom infushom bħala "reliġjużi," 31% qalu li "mhux reliġjużi," u 15% identifikaw lilhom infushom bħala "atei konvinti." Min-nies li huma affiljati ma 'organizzazzjoni reliġjuża, il-maġġoranza huma Insara u Buddisti. Skont iċ-ċensiment tal-2015, 27.6% tal-popolazzjoni kienu Insara (19.7% identifikati bħala Protestanti, 7.9% bħala Kattoliċi Rumani) u 15.5% kienu Buddisti. Reliġjonijiet oħra jinkludu l-Iżlam (130,000 Musulmani, l-aktar ħaddiema migranti mill-Pakistan u l-Bangladexx, iżda inklużi madwar 35,000 Musulmani Koreani), is-setta lokali tal-Won Buddhism, u varjetà ta' reliġjonijiet indiġeni, inkluż Cheondoism (reliġjon Konfuċjanizzanti), il-Jeungsanism, Daejogism , Daesun Jinrihoe u oħrajn. Il-libertà tar-reliġjon hija garantita mill-kostituzzjoni u m'hemm l-ebda reliġjon tal-istat. B'mod ġenerali, bejn iċ-ċensimenti tal-2005 u l-2015, kien hemm tnaqqis żgħir fil-Kristjaneżmu (minn 29% għal 27.6%), tnaqqis notevoli fil-Buddiżmu (minn 22.8% għal 15.5%), u żieda fil-popolazzjoni mhux affiljata (minn 47.2%). % għal 56.9%).

Il-Kristjaneżmu huwa l-akbar reliġjon organizzata fil-Korea t'Isfel, u jammonta għal aktar minn nofs is-segwaċi kollha tal-organizzazzjonijiet reliġjużi tal-Korea t'Isfel. Bħalissa hemm madwar 13.5 miljun Nisrani fil-Korea t'Isfel; Madwar żewġ terzi minnhom jappartjenu għall-knejjes Protestanti u l-bqija għall-Knisja Kattolika. In-numru ta 'Protestanti kien staġna matul is-snin 90 u l-2000, iżda żdied għal quċċata matul is-snin 2010, il-Kattoliċi Rumani żdied b'mod sinifikanti bejn it-tmeninijiet u l-2000, iżda naqas matul is-snin 2010, għall-kuntrarju ta' pajjiżi oħra tal-Asja tal-Lvant, sabu art fertili fis-seklu 18 u, sal-aħħar tas-seklu 18, ikkonvinċiet parti kbira tal-popolazzjoni, peress li l-monarkija li qed tonqos appoġġat u fetħet lill-pajjiż għall-proselitiżmu mifrux bħala parti minn proġett ta' Punent. Id-dgħjufija tax-Xinto Korean, li, b’differenza mill-Ġappuniż Shinto u s-sistema reliġjuża taċ-Ċina, qatt ma' żviluppa f'reliġjon nazzjonali ta' status għoli, flimkien mal-istatus fqir tal-Buddiżmu Korean (wara 500 sena ta' soppressjoni minn idejn l-istat ta' Joseon, f'is-seklu 20 kien prattikament estint) ċeda għall-knejjes Insara. Ix-xebh tal-Kristjaneżmu man-narrattivi reliġjużi indiġeni ġie studjat bħala fattur ieħor li kkontribwixxa għas-suċċess tiegħu fil-peniżola. Il-kolonizzazzjoni Ġappuniża tal-ewwel nofs tas-seklu 20 kompliet saħħet l-identifikazzjoni tal-Kristjaneżmu man-nazzjonaliżmu Korean, peress li l-Ġappuniżi kkooptaw ix-Xinto Korean nattiv fix-Xinto Ġappuniż imperjali li ppruvaw jistabbilixxu fil-peniżola. Kristjanizzazzjoni mifruxa tal-Koreani seħħet matul ix-Xinto tal-Istat, wara l-abolizzjoni tiegħu, u mbagħad fil-Korea t'Isfel indipendenti meta l-gvern militari li għadu kif ġie stabbilit appoġġa l-Kristjaneżmu u pprova jkeċċi għal kollox ix-Xinto indiġenu.

Ċelebrazzjoni ta' għeluq snin Buddha f'Seoul

Fost id-denominazzjonijiet Kristjani, il-Presbiterjaniżmu huwa l-akbar. Madwar disa’ miljun ruħ jappartjenu għal waħda minn mitt knisja Presbiterjana differenti; l-akbar huma HapDong Presbyterian Church, TongHap Presbyterian Church, u Koshin Presbyterian Church. Il-Korea t’Isfel hija wkoll it-tieni nazzjon li jibgħat l-aktar missjunarji, wara l-Istati Uniti.

Il-Buddiżmu ġie introdott fil-Korea fir-4 seklu. Malajr saret reliġjon dominanti fis- renju tax- Xlokk taʼ Silla, ir- reġjun li sa dak iż- żmien kien dar għall- akbar konċentrazzjoni ta' Buddisti fil- Korea t’Isfel. Fl-istati l-oħra tal-Perjodu tat-Tliet Renji, Goguryeo u Baekje, saret ir-reliġjon tal-istat rispettivament fis-sena 372 u 528. Baqgħet ir-reliġjon tal-istat f'Later Silla u Goryeo. Aktar tard ġie mrażżan għal ħafna mill-istorja ta' wara taħt ir-renju unifikat ta' Joseon, li adotta uffiċjalment Konfuċjaniżmu Korean strett. Illum, il-Korea t'Isfel għandha madwar 7 miljun Buddist, ħafna minnhom affiljati mal-Ordni Jogye. Ħafna mit-Teżori Nazzjonali tal-Korea t'Isfel huma artifatti Buddisti.

Ir-reliġjon fil-Korea t'Isfel (ċensiment tal-2015)

Irreliġjużi (56.1%)
Protestantiżmu (19.7%)
Buddiżmu Korean (15.5%)
Kattoliċiżmu (7.9%)
Oħrajn (0.8%)

Edukazzjoni

L-Università Nazzjonali ta' Seoul hija meqjusa bħala l-aktar università prestiġjuża fil-Korea t'Isfel.

Fil-Korea t'Isfel, amministrazzjoni ċentralizzata tissorvelja l-proċess tal-edukazzjoni tat-tfal mill-kindergarten sat-tielet u l-aħħar sena tas-sekondarja. Is-sena skolastika hija maqsuma f’żewġ semestri, l-ewwel wieħed minnhom jibda kmieni f’Marzu u jispiċċa f'nofs Lulju, u t-tieni lejn l-aħħar ta' Awwissu u jintemm f’nofs Frar. Il-pajjiż adotta programm edukattiv ġdid biex iżid in-numru tal-istudenti barranin tiegħu sal-2010. Skont il-Ministeru tal-Edukazzjoni, ix-Xjenza u t-Teknoloġija, in-numru ta' boroż ta' studju għal studenti barranin fil-Korea t’Isfel ikun irdoppja (taħt il-programm) sa dak iż-żmien , u n-numru ta' studenti barranin kien laħaq il-100,000.

Il-Korea t'Isfel hija waħda mill-pajjiżi tal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD) bl-aħjar prestazzjoni fil-qari, il-matematika u l-litteriżmu fix-xjenza, b'punteġġ medju ta' 519 għall-istudenti, meta mqabbel mal-medja tal-OECD ta' 492, li tpoġġiha fid-disa' post. post fid-dinja. Il-pajjiż għandu wieħed mill-aktar forzi tax-xogħol edukati fid-dinja fost il-pajjiżi tal-OECD. Il-pajjiż huwa magħruf sew għall-ħarsa tad-deni ħafna tiegħu dwar l-edukazzjoni, fejn l-ossessjoni nazzjonali tiegħu għall-edukazzjoni ġiet imsejħa "deni tal-edukazzjoni". Din l-ossessjoni bl-edukazzjoni katapultat in-nazzjon fqir fir-riżorsi b'mod konsistenti fil-quċċata tal-klassifiki globali tal-edukazzjoni. Fl-2014, il-Korea t'Isfel ikklassifikat fit-tieni post globalment (wara Singapor) fil-klassifiki nazzjonali tal-OECD tal-punteġġi tal-matematika u x-xjenza tal-istudenti. L-edukazzjoni ogħla hija kwistjoni serja fis-soċjetà tal-Korea t'Isfel, fejn hija meqjusa bħala waħda mill-pedamenti fundamentali tal-ħajja tal-Korea t'Isfel. L-edukazzjoni hija meqjusa bħala prijorità għolja għall-familji tal-Korea t'Isfel, peress li s-suċċess fl-edukazzjoni huwa spiss sors ta' unur u kburija għall-familji u fis-soċjetà tal-Korea t'Isfel inġenerali, u hija meqjusa bħala ħtieġa fundamentali biex wieħed imexxi l-istatus soċjali tiegħu u fl-aħħar mill-aħħar jittejjeb pożizzjoni soċjoekonomika fis-soċjetà tal-Korea t'Isfel.

KAIST Main Campus f'Daejeon

Fl-2015, il-pajjiż nefaq 5.1% tal-PGD tiegħu fuq il-livelli kollha tal-edukazzjoni, madwar 0.8 punti perċentwali 'l fuq mill-medja tal-OECD ta' 4.3%. Investiment qawwi fl-edukazzjoni, ħeġġa militanti biex jinkiseb suċċess akkademiku, kif ukoll passjoni għall-eċċellenza akkademika għenu lil dan il-pajjiż fqir fir-riżorsi jikber malajr l-ekonomija tiegħu matul l-aħħar 60 sena minn art meqruda mill-gwerra għal pajjiż prosperu u żviluppat.

Saħħa

Evoluzzjoni tal-istennija tal-ħajja fil-Korea ta' Fuq u t'Isfel

Il-Korea t'Isfel għandha sistema tal-kura tas-saħħa universali. Skont il-klassifikazzjoni tal-Indiċi tal-Kura tas-Saħħa, għandha l-aqwa sistema tal-kura tas-saħħa fid-dinja mill-2021. L-isptarijiet tal-Korea t'Isfel għandhom tagħmir u faċilitajiet mediċi avvanzati disponibbli, li jikklassifikaw ir-raba 'fl-unitajiet MRI per capita u s-sitt post fl-iskaners CT per capita fl-OECD. Kellu wkoll it-tieni l-ogħla numru ta' sodod fl-isptar għal kull 1,000 ruħ fl-OECD b’9.56 sodda. L-istennija tal-għomor żdiedet b'mod mgħaġġel u l-Korea t'Isfel kklassifikat fis-sitt post fid-dinja għall-istennija tal-ħajja ta' 83.5 snin fl-2023. Għandha wkoll it-tielet l-ogħla stennija tal-ħajja aġġustata għas-saħħa fid-dinja. Is-suwiċidju fil-Korea t'Isfel huwa t-12-il l-ogħla fid-dinja skont l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa, kif ukoll l-ogħla rata ta' suwiċidju fl-OECD.

Kultura

Mużiċist li jdoqq gayageum

Il-Korea t'Isfel taqsam il-kultura tradizzjonali tagħha mal-Korea ta' Fuq, iżda ż-żewġ Koreji żviluppaw forom ta' kultura kontemporanji distinti minn meta l-peniżola kienet maqsuma fl-1945. Storikament, filwaqt li l-kultura ġiet influwenzata ħafna minn dik taċ-Ċina ġirien, Madankollu, irnexxielha tiżviluppa b'mod indipendenti identità kulturali unika fiha nnifisha li hija distinta minn dik tal-ġar akbar tagħha fil-kontinent tal-Asja tal-Lvant. Il-kultura rikka u vibranti tagħha ħalliet 21 Wirt Kulturali Intanġibbli tal-Umanità tal-UNESCO, ir-raba’ l-akbar fid-dinja, flimkien ma’ 15-il Sit ta’ Wirt Dinji. Il-Ministeru tal-Kultura, Sport u Turiżmu jippromwovi b’mod attiv l-arti tradizzjonali, kif ukoll forom moderni, permezz ta’ programmi ta’ finanzjament u edukazzjoni. Skont l-edizzjoni tal-2023 tal-Indiċi tal-Libertà tal-Istampa, il-Korea t'Isfel għandha t-tieni l-ogħla livell ta' libertà tal-istampa fil-kontinent u l-Asja tal-Lvant, wara t-Tajwan.

L-industrijalizzazzjoni u l-urbanizzazzjoni ġabu ħafna bidliet fl-istil tal-ħajja tal-Koreani moderni. Ċirkostanzi ekonomiċi u stili ta’ ħajja li jinbidlu wasslu għal konċentrazzjoni ta’ popolazzjoni fi bliet kbar, speċjalment il-kapitali Seoul, b’familji b’ħafna ġenerazzjonijiet li jisseparaw f’familji nukleari. Studju tal-Euromonitor tal-2014 sab li l-Korea t’Isfel jixorbu l-aktar alkoħol fil-ġimgħa meta mqabbla mal-bqija tad-dinja. Il-Korea t'Isfel jixorbu medja ta' 13.7 xarbiet likur fil-ġimgħa, u mill-44 pajjiż l-ieħor analizzati, ir-Russja, il-Filippini u t-Tajlandja jsegwuhom.

Arti

Qtar ta' l-ilma f'forma ta' ħawħ magħmul minn porċellana blu u bajda mid-Dynasty Joseon tas-seklu 18.

L-arti Koreana ġiet influwenzata ħafna mill-Buddiżmu u l-Konfuċjaniżmu, li jistgħu jidhru fil-bosta pitturi, skulturi, ċeramika, u arti tal-ispettaklu tradizzjonali. Il-fuħħar u l-porċellana Koreani, bħal baekja u buncheong minn Joseon, u celadon minn Goryeo huma magħrufa sew madwar id-dinja. Iċ-ċerimonja tat-te Koreana, pansori, talchum, u buchaechum huma wkoll arti tal-ispettaklu Koreana notevoli.

L-arti moderna Koreana ta' wara l-gwerra bdiet tiffjorixxi fis-sittinijiet u s-sebgħinijiet, meta l-artisti tal-Korea t’Isfel saru interessati f'forom ġeometriċi u temi intanġibbli. It-twaqqif ta' armonija bejn il-bniedem u n-natura kienet ukoll waħda mill-prijoritajiet ta' dan iż-żmien. Minħabba l-instabilità soċjali, kwistjonijiet soċjali ħarġu bħala temi ewlenin fis-snin 80 L-arti kienet influwenzata minn diversi avvenimenti u wirjiet internazzjonali fil-Korea, li ġabu aktar diversità. Il-Ġnien tal-Iskultura Olimpika fl-1988, it-traspożizzjoni tal-edizzjoni tal-1993 tal-Biennale Whitney għal Seoul, il-ħolqien tal-Biennale ta' Gwangju, u l-Padiljun Korean fil-Biennale ta' Venezja fl-1995 kienu avvenimenti notevoli.

Arkitettura

Namdaemun

Minħabba l-istorja tumultuous tal-Korea t'Isfel, il-kostruzzjoni u l-qerda ġew ripetuti bla tarf, u rriżultaw f'taħlita interessanti ta' stili u disinji arkitettoniċi.

L-arkitettura tradizzjonali Koreana hija kkaratterizzata mill-armonija tagħha man-natura. Periti antiki adottaw is-sistema ta 'appoġġ ikkaratterizzata minn soqfa thatched u art imsaħħna imsejħa ondol. Nies tal-klassijiet superjuri bnew djar akbar b'soqfa tal-madum mgħawġa b'mod eleganti u eaves għolja. L-arkitettura tradizzjonali tista' tidher f'palazzi u tempji, djar antiki ppreservati msejħa hanok, u siti speċjali bħal Hahoe Folk Village, Yangdong Folk Village, u Korean Folk Village. L-arkitettura tradizzjonali tista' tidher ukoll f'diversi siti tal-Wirt Dinji tal-UNESCO.

Bulguksa, Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO

L-arkitettura tal-Punent ġiet introdotta għall-ewwel darba fl-aħħar tas-seklu 19. Knejjes, uffiċċji tal-liġi barranin, skejjel u bini tal-universitajiet inbnew fi stili ġodda. Bl-annessjoni mill-Ġappun fl-1910, ir-reġim kolonjali intervjena fil-wirt arkitettoniku tal-Korea u ġiet imposta arkitettura moderna ta 'stil Ġappuniż. Is-sentiment anti-Ġappuniż u l-Gwerra Koreana wasslu għall-qerda tal-biċċa l-kbira tal-bini mibni matul dik l-era.

L-arkitettura moderna Koreana daħlet f'fażi ġdida ta 'żvilupp matul ir-rikostruzzjoni ta' wara l-Gwerra Koreana, li tinkorpora tendenzi u stili arkitettoniċi moderni. Imħeġġeġ mit-tkabbir ekonomiku tas-snin sebgħin u tmenin, l-iżvilupp attiv mill-ġdid ra orizzonti ġodda fid-disinn arkitettoniku. Wara l-Olimpjadi ta' Seoul tal-1988, il-Korea t'Isfel rat varjetà wiesgħa ta' stili fil-pajsaġġ arkitettoniku tagħha bis-suq li jinfetaħ għal periti barranin. Sforzi arkitettoniċi kontemporanji ppruvaw jibbilanċjaw il-filosofija tradizzjonali ta' "armonija man-natura" u l-urbanizzazzjoni mgħaġġla li l-pajjiż ilu jgħaddi f'dawn l-aħħar snin.

Divertiment

Minbarra l-konsum domestiku, il-Korea t'Isfel għandha industrija tad-divertiment b'saħħitha, li fiha diversi aspetti tad-divertiment tal-Korea t'Isfel, inklużi drammi televiżivi, films u mużika popolari, kisbu popolarità internazzjonali u ġġeneraw dħul sinifikanti mill-esportazzjoni għall-ekonomija tal-pajjiż. Il-fenomenu kulturali magħruf bħala Hallyu jew "mewġa Koreana" invada ħafna pajjiżi fl-Asja kontinentali u tal-Lvant, u biddel lill-Korea t'Isfel f'qawwa artab maġġuri bħala esportatur ta' kultura u divertiment popolari, li rivalita ma' nazzjonijiet tal-Punent bħall-Istati Uniti u r-Renju Unit. .

Sas-snin disgħin, it-trott u ballads tradizzjonali bbażati fuq il-folk iddominaw ix-xena tal-mużika popolari tal-Korea t'Isfel. It-tfaċċar tal-grupp pop Seo Taiji and Boys fl-1992 immarka svolta għall-mużika popolari tal-Korea t'Isfel, magħrufa wkoll bħala K-pop. Sa mis-snin disgħin, il-ġeneru K-pop kien kontinwament involut fi proċess ta’ reinvenzjoni u modernizzazzjoni kostanti billi assimila diversi elementi ta’ ġeneri u xejriet tal-mużika popolari minn madwar id-dinja, bħall-mużika popolari tal-Punent, sperimentali, jazz, gospel, latin, hip. hop, rhythm and blues, dance elettroniku, reggae, country, folk u rock dwar l-għeruq mużikali tradizzjonali Koreani uniċi tagħhom. Għalkemm pop stil tal-Punent, hip hop, rhythm and blues, rock, folk, u atti orjentati lejn iż-żfin elettroniċi saru dominanti fix-xena tal-mużika popolari kontemporanja tal-Korea t'Isfel, it-trot għadu qed jiġi apprezzat u gawdut mill-Korea t'Isfel anzjani. Idols K-pop huma magħrufa sew madwar l-Asja kontinentali, kisbu fama fid-dinja tal-Punent, u ġġeneraw miljuni ta' dollari fi dħul mill-esportazzjoni lil hinn mill-konfini tas-suq tradizzjonali tal-mużika tal-Asja tal-Lvant. Ħafna artisti tal-K-pop stabbilixxew lilhom infushom ukoll billi bnew segwitu globali b'saħħtu permezz ta' pjattaformi tal-midja soċjali onlajn bħal YouTube. Il-K-pop beda jagħmel il-marka tiegħu barra mill-kontinent u l-Asja tal-Lvant wara s-suċċess mhux mistenni tas-sensazzjoni mużikali internazzjonali tal-kantanta Psy, "Gangnam Style", li laqtet iċ-charts tal-mużika globali fl-2012.

Mis-suċċess tal-film Shiri fl-1999, l-industrija tal-films Koreana kibret sostanzjalment, u kisbet rikonoxximent kemm domestikament kif ukoll globalment. Il-films domestiċi għandhom sehem dominanti tas-suq tal-films tal-Korea t'Isfel, parzjalment minħabba l-eżistenza ta' kwoti tal-iskrin tal-gvern li jeħtieġu li ċ-ċinema juru films Koreani għal mill-inqas 73 jum fis-sena. Parasites tal-2019, immexxi minn Bong Joon-ho, sar l-aktar film tal-Korea t’Isfel, kif ukoll l-ewwel film b’lingwa oħra għajr l-Ingliż li rebaħ l-Aqwa Film fl-Akkademja tal-Films ibbażata fl-Istati Uniti dik is-sena, fost bosta akkomoditajiet oħra.

L-ispettakli televiżivi tal-Korea t'Isfel saru popolari barra l-Korea. Id-drammi televiżivi, magħrufa bħala K-dramas, bdew isibu fama internazzjonalment. Ħafna drammi għandhom tendenza li jkollhom fokus romantic. Drammi storiċi huma wkoll famużi. Id-drama tas-sopravivenza tal-2021, Squid Game, maħluqa minn Hwang Dong-hyuk, irċieva akklamazzjoni tal-kritika u attenzjoni internazzjonali mifruxa mal-ħruġ tagħha, u saret l-aktar serje segwita ta' Netflix mat-tnedija u ġabet udjenza ta’ aktar minn 142 miljun familja matul l-ewwel erba’ ġimgħat tnedija.

Vaganza

Is-Sena l-Ġdida Koreana, jew "Seollal", hija ċċelebrata fl-ewwel jum tal-kalendarju Korean. Il-Jum tal-Indipendenza tal-Korea jiġi ċċelebrat fl-1 ta' Marzu u jfakkar il-Moviment tal-1 ta' Marzu tal-1919. Jum it-Tifkira jiġi ċċelebrat fis-6 ta' Ġunju u l-għan tiegħu huwa li jonora l-irġiel u n-nisa li mietu fil-moviment tal-indipendenza tal-Korea t’Isfel. Jum il-Kostituzzjoni huwa s-17 ta' Lulju u jiċċelebra l-promulgazzjoni tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Korea. Jum il-Ħelsien, il-15 ta' Awwissu, jiċċelebra l-ħelsien tal-Korea mill-Imperu tal-Ġappun fl-1945.

Kull 15-il jum tat-tmien xahar Lunar, il-Koreani jiċċelebraw il-Festival ta' Nofs il-Ħarifa, li fih il-Koreani jżuru l-irħula antenati tagħhom u jieklu varjetà ta' ikel tradizzjonali Korean. Il-Jum tal-Forzi Armati jiġi ċċelebrat fl-1 ta' Ottubru, li jonora l-forzi militari tal-Korea t’Isfel. It-3 ta' Ottubru huwa Jum il-Fondazzjoni Nazzjonali. Jum il-Hangul, id-9 ta' Ottubru, ifakkar l-invenzjoni tal-Hangul, l-alfabett nattiv tal-lingwa Koreana.

Kċina

Bibimbap

Il-kċina Koreana, hanguk yori (한국요리; 韓國料理), jew hansik (한식; 韓食), evolviet matul sekli ta' bidla soċjali u politika. L-ingredjenti u l-platti jvarjaw skont il-provinċja. Hemm ħafna platti reġjonali importanti li proliferaw f'varjazzjonijiet differenti madwar il-pajjiż illum. Il-kċina tal-qorti rjali Koreana darba ġabret flimkien l-ispeċjalitajiet reġjonali kollha uniċi għall-familja rjali. Ikliet ikkunsmati kemm mill-familja rjali kif ukoll minn ċittadini ordinarji ġew irregolati minn kultura unika ta' etikett.

Il-kċina Koreana hija bbażata prinċipalment fuq ross, taljarini, tofu, ħxejjex, ħut u laħmijiet. Ikliet tradizzjonali huma notevoli għan-numru ta 'platti sekondarji, banchan (반찬), li jakkumpanjaw ir-ross bil-fwar tal-qamħ qasir. Kull ikla hija akkumpanjata minn banchan numerużi. Kimchi (김치), dixx tal-ħaxix iffermentat, normalment pikkanti, huwa komunement servut f'kull ikla u huwa wieħed mill-aktar platti magħrufa. Il-kċina Koreana ġeneralment tinvolvi tħawwir qawwi biż-żejt tal-ġulġlien, doenjang (된장, tip ta 'pejst tas-sojja iffermentat), zalza tas-sojja, melħ, tewm, ġinġer, u gochujang (고추장, pejst tal-bżar jaħraq). Dixxijiet oħra magħrufa huma bulgogi (불고기), ċanga immarinata grilled; gimbap (김밥); u tteokbokki (떡볶이), snack pikkanti li jikkonsisti f'kejk tar-ross imħawwar bil-gochujang jew pejst taċ-chili jaħraq.

Is-sopop huma wkoll parti komuni mill-ikliet u huma servuti bħala parti mill-korsa prinċipali aktar milli fil-bidu jew fit-tmiem tal-ikla. Is-sopop magħrufa bħala guk (국) huma ġeneralment ippreparati bil-laħam, frott tal-baħar, u ħxejjex. Bħal guk, tang (탕; 湯) għandu inqas ilma u jiġi moqdi aktar spiss fir-ristoranti. Tip ieħor huwa jjigae (찌개), stew li ġeneralment ikun imħawwar ħafna biċ-chili u serva jagħli.

Ix-xarbiet alkoħoliċi Koreani popolari jinkludu soju, makgeolli, u bokbunja ju. Il-Korea hija unika fost il-pajjiżi tal-Asja tal-Lvant fl-użu tagħha ta 'chopsticks tal-metall. Chopsticks tal-metall ġew skoperti fis-siti arkeoloġiċi ta' Goguryeo.

Sports

Seoul Sports Complex, l-akbar ċentru sportiv integrat fil-Korea

It-Taekwondo hija arti marzjali li toriġina mill-Korea. Fis-snin 50 u 60, ir-regoli moderni ġew standardizzati u t-taekwondo sar sport Olimpiku uffiċjali fl-2000. Arti marzjali Koreani oħra jinkludu taekkyon, hapkido, tang soo do, kuk sool won, kumdo u subak.

Il-futbol tradizzjonalment kien meqjus bħala l-aktar sport popolari fil-Korea, segwit mill-baseball. Stħarriġ reċenti jindika li maġġoranza, 41%, tal-partitarji tal-isports tal-Korea t'Isfel għadhom jidentifikaw bħala dilettanti tal-futbol, bil-baseball jiġi fit-tieni post b'25% ta' dawk li wieġbu. Madankollu, l-istħarriġ ma indikax sa liema punt dawk li wieġbu jsegwu ż-żewġ sports.

It-tim nazzjonali tal-futbol sar l-ewwel tim tal-Konfederazzjoni tal-Futbol Asjatiku li laħaq is-semifinali tat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA fit-Tazza tad-Dinja tal-FIFA tal-2002, organizzata mill-Korea t'Isfel u l-Ġappun. It-tim nazzjonali tar-Repubblika tal-Korea (kif inhu magħruf) ikkwalifika għal kull Tazza tad-Dinja mill-Messiku 1986, u għadda mill-fażi tal-gruppi fl-2002, fl-2010, meta ġie megħlub mis-semi-finalisti eventwali Urugwaj fir-round tas-16. , u fl-2022. Fl-Olimpjadi tas-Sajf tal-2012, il-Korea t'Isfel rebħet il-midalja tal-bronż fil-futbol.

Sajik Baseball Stadium f'Busan. Il-baseball huwa wieħed mill-aktar sports popolari fil-Korea t'Isfel.

Il-baseball ġie introdott għall-ewwel darba fil-Korea fl-1905. Is-snin reċenti kienu kkaratterizzati minn żieda fl-attendenza u l-prezzijiet tal-biljetti għal-logħob professjonali tal-baseball. Il-Korean Professional Baseball League, ċirkwit ta' 10 timijiet, ġie stabbilit fl-1982. It-tim nazzjonali tal-Korea t'Isfel spiċċa t-tielet fil-World Baseball Classic tal-2006 u t-tieni fit-tournament tal-2009 L-aħħar logħba tal-2009 tat-tim kontra l-Ġappun ġiet segwita ħafna fil-Korea, bi skrin kbir f’Gwanghwamun Interchange f’Seoul li jxandar il-logħba live. Fl-Olimpjadi tas-Sajf tal-2008, il-Korea t'Isfel rebħet il-midalja tad-deheb fil-baseball. Fl-1982 ukoll, fit-Tazza tad-Dinja tal-Baseball, il-Korea rebħet il-midalja tad-deheb. Fil-Logħob Asjatiku tal-2010, it-tim nazzjonali Korean tal-baseball rebaħ il-midalja tad-deheb. Diversi plejers Koreani komplew jilagħbu fil-Major League Baseball.

Il-basketball huwa wkoll sport popolari fil-pajjiż. Il-Korea t'Isfel tradizzjonalment kellha wieħed mill-aqwa timijiet tal-basketball fl-Asja u waħda mill-aktar diviżjonijiet b'saħħithom tal-basketball fil-kontinent. Seoul ospitat il-Kampjonati tal-Baskitbol tal-Asja tal-1967 u tal-1995 It-tim nazzjonali tal-basketball tal-Korea rebaħ numru rekord ta' 23 midalja fl-avveniment.

Taekwondo, arti marzjali Koreana u sport Olimpiku

Il-Korea t'Isfel ospitat il-Logħob Asjatiku fl-1986 (Seoul), fl-2002 (Busan) u fl-2014 (Incheon). Laqgħet ukoll l-Universiade tax-Xitwa fl-1997, il-Logħob Ażjatiku tax-Xitwa fl-1999, u l-Universjade tas-Sajf fl-2003 u l-2015. Fl-1988, il-Korea t'Isfel ospitat l-Olimpjadi tas-Sajf f'Seoul, u poġġiet ir-raba' post bi 12-il midalja tad-deheb, 10 midalja tal-fidda u 11 tal-bronż. midalji. Il-Korea t'Isfel regolarment twettaq tajjeb fil-qaws, sparar, tennis tal-mejda, badminton, short track speed skating, handball, field hockey, lotta, lotta Greko-Rumana, baseball, judo, taekwondo, speed skating, figure skating u weightlifting. Il-Mużew Olimpiku ta' Seoul huwa ddedikat għall-Olimpjadi tas-Sajf tal-1988.

Pyeongchang ospitat l-Olimpjadi tax-Xitwa tal-2018 Il-Korea t'Isfel rebħet aktar midalji fl-Olimpjadi tax-Xitwa minn kwalunkwe pajjiż ieħor Asjatiku, b'total ta' 45 (23 deheb, 14 fidda u 8 bronż). Fl-Olimpjadi tax-Xitwa tal-2010, il-Korea t'Isfel poġġiet fil-ħames post fil-klassifika ġenerali tal-midalji. Il-Korea t'Isfel hija speċjalment b'saħħitha fl-iskejzjar tal-veloċità fuq binarji qosra. L-iskejzjar tal-veloċità u l-iskejzjar tal-figura huma popolari wkoll, u l-hockey fuq is-silġ huwa sport emerġenti, b'Anyang Halla jirbaħ l-ewwel titlu tiegħu tal-hockey fuq is-silġ tal-Lega Asjatika f'Marzu 2010.

Seoul ospitat tellieqa professjonali tat-triathlon, parti mis-Serje tal-Kampjonati tad-Dinja tal-Unjoni Internazzjonali tat-Triathlon (ITU) fl-2010. Fl-2011, il-belt ta' Daegu tal-Korea t'Isfel ospitat il-Kampjonati tad-Dinja tal-IAAF fl-Atletika 2011. Fl-2010, il-Korea t’Isfel ospitat l-ewwel Formula Waħda tagħha tellieqa fiċ-Ċirkwit Internazzjonali tal-Korea f'Yeongam. Il-Grand Prix tal-Korea sar bejn l-2010 u l-2013.

L-avvenimenti domestiċi tat-tiġrijiet taż-żwiemel huma segwiti mill-Korea t'Isfel u Seoul Race Park f'Gwacheon, Provinċja ta' Gyeonggi, huwa l-eqreb ta' Seoul mit-tliet binarji tal-pajjiż.

Video gaming kompetittiv, imsejjaħ ukoll e-sports, sar aktar popolari fil-Korea t'Isfel f'dawn l-aħħar snin, partikolarment fost iż-żgħażagħ. Iż-żewġ logħob l-aktar popolari huma League of Legends u StarCraft. Ix-xena tal-logħob tal-vidjo hija mmexxija mill-Assoċjazzjoni Koreana tal-Isport Elettroniku.

Belt

Tkabbir tal-prodott gross domestiku tal-Korea t'Isfel bejn l-1911 u l-2008.

Peniżola Koreana (한반도)

Mappa topografika tal-Korea

emblema tal-Korea t'Isfel

Hallasan (Korejan: 한라산), l-ogħla muntanja fil-Korea, hija vulkan rieqed għoli 1,950 metru li jinsab fiċ-ċentru tal-Gżira ta' Jeju.

Il-Park Nazzjonali ta' Hallasan (korejan: 한라산국립공원) jinsab fil-Provinċja ta' Jeju-do, il-Korea t'Isfel. Ġie indikat bħala d-disa' park nazzjonali fl-1970. Fih l-ogħla muntanja fil-Korea t’Isfel, il-Vulkan Hallasan fuq il-Gżira ta' Jeju. Kien iddikjarat Riserva tal-Biosfera tal-UNESCO fl-2002, u Sit ta' Wirt Dinji fl-2007. Il-Park Nazzjonali ta' Hallasan huwa amministrat mill-Provinċja Awtonoma Speċjali ta' Jeju. Huwa l-uniku wieħed mill-20 park nazzjonali li mhuwiex immexxi mis-Servizz tal-Park Nazzjonali Korean.

Seoul (서울, tfisser "Belt Kapitali" bil-Korean)) (10.349.312 ab.).
Incheon (인천)
Sejong (세종)
Daejeon (대전)
Daegu (대구)
Gwangju (광주)
Busan (부산)
Wonju (원주시) hija l-aktar belt popolata fil-Provinċja ta' Gangwon, il-Korea t'Isfel, b'popolazzjoni ta' 364,860 fl-2023. Il-belt tinsab madwar 140 kilometru (87 mi) fil-lvant ta' Seoul.
Suwon (수원)
Chuncheon (춘천)
Boryeong (Korejan: 보령시, romanizzazzjoni riveduta: bolyeongsi, aqra: Boryáng, magħrufa wkoll bħala Daecheon) hija belt fil-Provinċja ta' Chungcheong t'Isfel, fiċ-ċentru tal-punent tar-Repubblika tal-Korea t'Isfel. Hija tinsab madwar 120 km fin-nofsinhar ta' Seoul, 40 km fil-majjistral ta' Daejeon u ħdejn il-kosta tal-Baħar l-Isfar. Iż-żona tagħha hija 569.01 km² u l-popolazzjoni totali tagħha hija 109,000. Temp: 1°C, riħ mill-E għal 8 km/h, umdità 86%; Żona: 569 km².
Cheonan (천안)
Gongju (공주)
Nonsan (논산)
Seosan (서산)
Dangjin (당진)
Hongseong (홍성)
Jeju (제주)
Jeonju (전주)
Jeonju (전주)
Gunsan (군산)
Iksan (익산)
Cheongju (청주)
Andong (안동)
Gimcheon (김천)
Gyeongju (경주)
Gyeongsan (경산)
Gumi (구미)
Mungyeong (문경)
Pohang (포항)
Sangju (상주)
Yeongju (영주)
Changwon (창원)
Jinhae (진해)
Muan-gun (무안군)
Gwangyang (광양)
Mokpo (목포)
Naju (나주)
Suncheon (순천)
Yeosu-gun (여수군)
Jeongeup (정읍시)
Veduta panoramica ta' Mokpo minn Yudalsan (목포시)

Veduta panoramica ta' Mokpo minn Yudalsan (목포시)
Biex tfakkar ir-rwol tiegħu fl-istorja tar-reġjun, statwa tal-Ammirall Yi Sun-sin issa għassa fuq Mokpo.
Mokpo (Koordinati: 34.7589°N 126.38°E; 22 Distrett; Gvern: Sindku: Bak Hong-ryul (박홍률); Żona: 50.08 km 2 (19.34 sq mi); Popolazzjoni (Novembru, 2022): 217,041, Densità 4,300/km 2 (11,000/mil kwadru); Żona tal-Ħin: UTC+9 (Ħin Standard tal-Korea); Kodiċi taż-ŻONA: +82-61)
Sokcho (속초시) mill-Osservatorju tal-Fanal
Sokcho (10 Distretti; Żona: 105.25 km 2 (40.64 sq mi); Popolazzjoni (Ottubru 2022): 82,781, Densità: 850/km 2 (2,200/sq mi); Djalett: Gangwon; Klima: cfa; Fit-18 ta’ Awwissu, 1955 , l-armata tal-Korea t'Isfel ħelsetha mill-Korea ta' Fuq.
Bajja Sokcho fl-2018
Ħarsa ġenerali tal-Villaġġ Abai, Distrett ta' Cheong-Ho, Belt ta' Sokcho, Provinċja ta' Gangwon, Korea t'Isfel (아바 이마을) (2010) (Lokazzjoni: 38° 12′ 12.91″ N, 128° 35′ 37.57″ E)
Veduta ta' Sokcho minn Seoraksan
Tempju Sinheung, Sokcho
Ulsanbawi huwa blat b'6 qċaċet (Lokazzjoni: 38° 11′ 30,34″ N, 128° 28′ 26,18″ E)
Dong Myung Hang, Sokcho
Dong Myung Hang, Sokcho
Lag Yeonggrangho Lake (Yeonglangho, Yeongnangho), Sokcho
Lag Cheongchoho Lake, Sokcho
Cheongcho Marina Port, Sokcho
Cheongcho Marina Port, Sokcho
Oqgħod f'KTX (Korea Train eXpress), Sokcho
Sokcho fin-nofsinhar ta' Lag Cheongchoho Lake
Muntanji Seorak maġenb Sokcho
Tnixxif tal-klamari fis-suq tal-ħut Taepo f'Sokcho
Sinsuro Arched Bridge fuq Cheongchoho Lake f'Sokcho
Dgħajjes tal-klamari fuq Lag Cheongchoho Lake f'Sokcho
Torri Expo (Expo Tower) f'Sokcho
Ġelat/Gelato ta' Ojingeo
Godeungeo Hoe
Gwangeo Hoe
Jeon Bok Hoe
Mae Un Tang
Sundubu Jjigae
Daeseong-dong (대성동)
Daeseong-dong
Panmunjeom (판문점)
Kapyong
Ongjin
Pont tal-Ħelsien li jaqsam ix-Xmara Imjin. Jinsabu f'Munsan, Paju, il-Korea t'Isfel
Imjin gwerra
Blue House, Seoul
Yeondeunghoe Festival f'Seoul, 2013.
L-sport tradizzjonali, Taekkyon.
Tip ta' Soju, Andong soju.
Kwartieri Ġenerali tal-Grupp Konsultattiv Militari tal-Stati Uniti, Korea t'Isfel, c. 1950
Replika ta' Hunmin Jeongeum Haerye, il-ktieb li jispjega l-ħolqien tal-hangul. Ritratt meħud fil-Mużew Nazzjonali tal-Korea f'Seoul.
Haedong Yonggungsa, Busan (부산시)
Busan (부산시)
Haedong Yonggungsa, Busan (부산시)
Haedong Yonggungsa, Busan (부산시)
Haedong Yonggungsa, Busan (부산시)
Haeundae, Busan (부산시)
Nampo-Dong, Busan (부산시) (Koordinati: 35° 5′ 58.13″ N, 129° 1′ 53.44″ E)
Busan Sajik Baseball Stadium
Bajja ta' Haeundae, Busan (부산시)
Gwangan Bridge (Pont), Busan (부산시)
Busan
Relikwarju ta' Silla tat-8 seklu, Mużew Nazzjonali ta' Daegu
Fuq: Beomeo Jct, It-Tieni: Ritratt fuq Triq Kim Gwangseok fis-Suq Bangcheon, Daegu Tower 83, ċentru kulturali ARC f'Gangjeongbo waterfront, Qiegħ: Daegu Jeil Church u l-inħawi tagħha, Statwa Gatbawi fit-Tempju Gwanamsa, Daegu ([tɛ̝.ɡu], Korean: 대구; Hanja: 大邱; lit. big hill)
Daegu ([tɛ̝.ɡu], Korean: 대구; Hanja: 大邱; lit. big hill), preċedentement spjegat Taegu u magħrufa uffiċjalment bħala l-belt metropolitana ta' Daegu (Korean: 대구광역시; Hanja: 大韂廂廂)大韂廂) , hija belt fix-Xlokk tal-Korea t'Isfel. Hija t-tielet l-akbar agglomerazzjoni urbana fil-Korea t'Isfel wara Seoul u Busan; Hija r-raba 'l-akbar żona metropolitana uffiċjali fil-pajjiż b'aktar minn 2.3 miljun residenti; u t-tieni l-akbar belt wara Busan fir-reġjun ta' Yeongnam fix-Xlokk tal-Peniżola Koreana. Daegu u l-Provinċja ta' Gyeongsang tat-Tramuntana tal-madwar spiss jissejħu Daegu-Gyeongbuk, b'popolazzjoni totali ta' aktar minn 5 miljuni. (Koordinati: 35°52′18″N 128°36′06″E; 7 Distretti)
Yangdong Village ta 'Gyeongju, Gangdong-myeon huwa myeon jew township tal-Belt ta' Gyeongju fil-Provinċja ta' Gyeongsang tat-Tramuntana, il-Korea t'Isfel. Hija mdawwar ma 'Pohang fil-lvant u t-tramuntana, Cheonbuk-myeon fin-nofsinhar, u Angang-eup lejn il-punent. Fl-2006 il-popolazzjoni tagħha kienet 8,705 ruħ u l-erja tagħha kienet madwar 81.48 kilometru kwadru. Isimha jfisser "lvant tax-xmara" għalkemm fir-realtà ħafna minnha tinsab fit-tramuntana tax-Xmara Hyeongsan.
Yangdong Village ta 'Gyeongju, Gangdong-myeon huwa myeon jew township tal-Belt ta' Gyeongju fil-Provinċja ta 'Gyeongsang tat-Tramuntana, il-Korea t'Isfel. Hija mdawwar ma 'Pohang fil-lvant u t-tramuntana, Cheonbuk-myeon fin-nofsinhar, u Angang-eup lejn il-punent. Fl-2006 il-popolazzjoni tagħha kienet 8,705 ruħ u l-erja tagħha kienet madwar 81.48 kilometru kwadru. Isimha jfisser "lvant tax-xmara" għalkemm fir-realtà ħafna minnha tinsab fit-tramuntana tax-Xmara Hyeongsan.
Fuq ix-xellug: vaska Anapji; Fuq il-lemin: King Seongdeok Bell; ċentru xellug: Seokguram; ċentru lemin: tempju Bulguksa; qiegħ tax-xellug: Yangdong Folk Village; qiegħ il-lemin: Cheomseongdae., Gyeongju (경주시/慶州市)
Gyeongju (경주시/慶州市), storikament magħrufa bħala Seorabeol (서라벌), hija belt kostali fir-rokna tax-Xlokk tal-Provinċja ta' Gyeongsang tat-Tramuntana, il-Korea t'Isfel. Hija t-tieni l-akbar belt skond iż-żona fil-provinċja wara Andong, li tkopri 1,324 km2 (511 sq mi) b'popolazzjoni ta '264,091 ruħ minn Diċembru 2012. Gyeongju hija 370 km (230 mi) fix-Xlokk ta 'Seoul, u 55 km (34 mi) fil-lvant ta' Daegu. Il-belt hija mdawwar ma 'Cheongdo u Yeongcheon fil-punent, Ulsan fin-nofsinhar u Pohang fit-tramuntana, filwaqt li fil-lvant tinsab il-kosta tal-Baħar tal-Ġappun. Bosta muntanji baxxi, barra mill-firxa tal-muntanji Taebaek, huma mifruxa madwar il-belt.
Pohang (포항시)
Pohang (포항시) hija l-akbar belt fil-Provinċja ta' Gyeongsang tat-Tramuntana, il-Korea t'Isfel, b'popolazzjoni ta' 499,363 fl-2022, imdawwar mal-Baħar tal-Lvant fil-lvant, Yeongcheon fil-punent, Gyeongju fin-nofsinhar. u Cheongsong u Yeongdeok fit-tramuntana. Il-belt għandha industriji tal-ikel, tat-tessuti u tal-metall. Prodotti agrikoli bħall-għeneb, il-kaki u ċ-ċavella tat-tewm huma abbundanti, u l-prossimità tal-belt mal-Baħar tal-Lvant wasslet għall-iżvilupp ta 'industrija tas-sajd. Hagfish hija speċjalità lokali. L-1 Diviżjoni Koreana tal-Korp tal-Baħar hija stazzjonata f'Pohang, u l-Kmand tal-Edukazzjoni u t-Taħriġ tagħha jinsab hemm ukoll. L-attrazzjonijiet turistiċi jinkludu s-suq tal-ħut Jukdo, fejn jinbiegħ frott tal-baħar frisk, kif ukoll bajjiet Yeongildae, Wolpo u Pohang Songdo. Naejangsan Mountain taqsam Pohang u Yeongdeok u għandha tnax-il kaskata.

Ir-Repubblika tal-Korea (Hangul, 대한민국; Hanja, 大韓民國; Rumanizzazzjoni Koreana riveduta, Daehan Minguk; McCune-Reischauer, Taehan Min'kuk), komunement magħrufa bħala l-Korea t'Isfel (남한?, 大韓民國; ?, 南朝鮮?, NamjoseonRR, NamchosŏnMR għall-Korea ta' Fuq), huwa stat sovran fl-Asja tal-Lvant, li jinsab fil-parti tan-nofsinhar tal-peniżola Koreana. Hija tillimita lejn it-tramuntana mal-Korea ta 'Fuq, li magħha kienet pajjiż wieħed sal-1945. Lejn il-lvant hemm il-Baħar tal-Ġappun, fin-nofsinhar l-Istrett tal-Korea, li jifredha mill-Ġappun, u lejn il-punent l-Isfar Baħar. It-territorju tiegħu jinkludi n-nofs tan-nofsinhar tal-peniżola Koreana, li jinkludi madwar tlett elef gżira li jdawruha, fosthom Jeju, Ulleungdo u Dokdo. Huwa meqjus bħala wieħed mill-aktar pajjiżi teknoloġikament avvanzati fid-dinja, b'ħafna mill-ekonomija tagħha ffukata fuq l-aktar avvanzata tal-iżvilupp teknoloġiku.

Madwar nofs il-popolazzjoni tal-pajjiż tgħix fil-kapitali, Seoul, jew fiż-żona metropolitana tagħha, li hija waħda miż-żoni metropolitani l-aktar popolati fid-dinja (xi sorsi jikklassifikawha bħala t-tieni l-aktar popolata, wara Tokyo biss, fil-Ġappun). ). Il-Korea hija waħda mill-eqdem ċiviltajiet fid-dinja.

Investigazzjonijiet arkeoloġiċi wrew li l-peniżola kienet popolata mill-Paleolitiku t'isfel. Maż-żmien, l-istorja tal-Korea kienet taqlib bi gwerer numerużi, inklużi invażjonijiet kemm miċ-Ċina kif ukoll mill-Ġappun. Sa mit-twaqqif tar-repubblika moderna fl-1948, il-Korea t'Isfel tħabtu mal-konsegwenzi ta' gwerer preċedenti bħall-okkupazzjoni Ġappuniża (1910-1945), kif ukoll il-Gwerra Koreana (1950-1953) bl-intervent tal-Istati Uniti u l-għexieren ta' snin ta' ħakma awtoritarja. Minkejja l-fatt li l-Gvern adotta uffiċjalment demokrazija ta' stil tal-Punent sa mit-twaqqif tar-Repubblika, il-proċessi tal-elezzjoni presidenzjali sofrew minn irregolaritajiet kbar. Kien biss fl-1987 li saru l-ewwel elezzjonijiet ġusti u diretti. Minn dakinhar, il-pajjiż huwa meqjus bħala demokrazija multipartitika.

L-ekonomija tal-Korea t'Isfel kibret malajr mis-snin 50. Illum, hija l-14-il l-akbar ekonomija (mill-PGD PPP) fid-dinja u hija kklassifikata bħala pajjiż żviluppat min-NU, il-Bank Dinji, u l-Bank Dinji. Fond Monetarju Internazzjonali (FMI). Huwa wkoll fost il-pajjiżi l-aktar avvanzati teknoloġikament u l-aħjar ikkomunikati; huwa l-pajjiż terz bl-ogħla numru ta’ utenti tal-internet broadband fost il-pajjiżi tal-OECD, u huwa wkoll wieħed mill-mexxejja globali fil-produzzjoni ta' apparat elettroniku, apparat semikondutturi u mowbajls (Samsung jew LG). Għandha wkoll uħud mill-aktar infrastruttura avvanzata fid-dinja u hija mexxejja dinjija fl-industrija tal-bini tal-vapuri, immexxija minn kumpaniji prominenti bħal Hyundai Heavy Industries.

Etimoloġija

Fil-Korean, il-Korea t'Isfel tissejjaħ Daehan Minguk15 (Hangul: 대한민국), li l-karattri tagħha jfissru: Wieħed/Kbir (Hanja: 大; Rumanizzazzjoni Koreana riveduta: dae); Han, isem Ċiniż għan-numru 1 (hanja, 韓; Rumanizzazzjoni Koreana Riveduta, han) u nies jew nazzjon (Hanja, 民國; Rumanizzazzjoni Koreana riveduta, minguk), litteralment "Il-Poplu Kbir Numru 1 jew Nazzjon Kbir ".

Fil-forma qasira tiegħu, Hanguk (f'hangul, 한국), "Pajjiż Han jew L-Ewwel Pajjiż il-Kbir", jintuża biex jirreferi għall-Korea kollha kemm hi jew ukoll Namhan (f'hangul, 남한; f'hanja, 南韓) "In-nazzjon ta' Nofsinhar", biex tirreferi għall-Korea t'Isfel speċifikament. Il-Korea ta' Fuq jirreferu għall-ġar tagħhom fin-Nofsinhar bħala Namchosŏn (chosŏn'gŭl, 남조선; hancha, 南朝鮮; romanizzazzjoni riveduta tal-Korean, Namjoseon), litteralment "South Joseon"). L-isem Han ġej mill-Konfederazzjonijiet Samhan tal-qedem tal-era tat-tliet renji antiki tal-Korea. Fl-Ispanjol, kif ukoll fil-biċċa l-kbira tal-lingwi tal-Punent, in-nazzjon spiss jissejjaħ il-Korea. Din il-kelma ġejja mid-dinastija Goryeo, li adottat isimha b'referenza għar-Renju ta' Koguryŏ saħansitra aktar antik.

Data

Motto: 홍익인간 / 弘益人間 Hong-ik-in-gan (Korejan: "Broadly benefit humanity" jew "Devozzjoni għall-benesseri tal-bniedem"); Innu: 애국가 / 愛國歌 Aegukga (Korejan: "Il-Kanzunetta Patrijottika"); Kapitali1: Seoul1 (de jure), Sejong1 (de facto) 37°34′N 126°59′E; L-aktar belt popolata: Seoul; Lingwa Uffiċjali: Korean; Ġentili: Korea t'Isfel, -na Korean, -na Korean, South -na; Forma ta' Gvern: Repubblika Presidenzjali; President: Yoon Suk-yeol; Prim Ministru: Han Duck Soo; Korp Leġiżlattiv: Assemblea Nazzjonali; Formazzjoni: Gojoseon (2333 QK - 108 QK), Silla (57 QK - 935 AD), Goguryo (37 QK - 668 AD), Baekje (18 QK - 660 AD), Koryo Dynasty (918 - 1392), Joseon Dynasty (1392). - 1897), Imperu Korean (1897 - 1910), Korea Ġappuniża (1910 - 1945), Ċessjoni Ġappuniża (15 ta' Awwissu 1945), Kostituzzjoni (17 ta' Lulju 1948), Demokratizzazzjoni (16 ta' Diċembru 1987); Żona (108 pożizzjoni): 100 3391 km²; Ilma (%): 0.3%; Fruntieri: 237 km; Kosta: 2413 km; L-Ogħla Punt: Hallasan; Popolazzjoni Stima (2023): 51,966,948 abitant, Densità (stmata): 515 abitant/km²; PGD (PPP) (14-il post) (2022, stmat): US$ 2,657,046 miljun, Per capita: US$ 51,2443 (26); PGD (nominali) (10 post) (2022, est.): US$ 1,907,661 miljun, Per capita: US$ 36,7,923 (27); HDI (2021): Tkabbir 0.9254 (19) – Għoli ħafna; Munita: won tal-Korea t'Isfel (₩ / 원, KRW); Żona tal-Ħin: UTC+9; Kodiċi ISO: 410 / KOR / KR; Dominju tal-Internet: .kr; Kodiċi tat-telefon: +82; Prefiss tar-radju: D7A-D9Z, HLA-HLZ, DSA-DTZ, 6KA-6NZ; Abbrevjazzjonijiet tal-pajjiż għall-Ajruplani: HL; Abbrevjazzjonijiet tal-pajjiż għall-Karozzi; ROK; Kodiċi IOC: KOR; Sħubija: NU, APEC, OECD, G-20; 1↑ Fl-2012, il-belt ta' Sejong ġiet inawgurata uffiċjalment bħala l-kapitali amministrattiva tal-pajjiż.

Namdaemun

Namdaemun (Korejan: 남대문; lit. Great Southern Gate), magħruf uffiċjalment bħala Sungnyemun (숭례문; lit. Honoring Gate of Property), huwa wieħed mit-Tmien Bibien fil-Ħajt tal-Fortizza ta' Seoul, il-Korea t'Isfel. Il-bieb ifforma l-konfini tan-Nofsinhar oriġinali tal-belt matul id-dinastija Joseon, għalkemm il-belt minn dakinhar qabżet din il-fruntiera b'mod sinifikanti. Jinsab f'Jung-gu, bejn l-Istazzjon ta' Seoul u l-Plaza ta' Seoul, bis-Suq storiku ta' Namdaemun ta' 24 siegħa ħdejn il-bieb.

Il-bieb, li jmur lura għas-seklu 14, huwa daħla storika stil pagoda u huwa indikat bħala l-ewwel Teżor Nazzjonali tal-Korea t'Isfel. Darba kienet waħda mit-tliet gradi ewlenin mill-ħitan tal-belt ta' Seoul, li kellhom ċirkwit tal-ġebel ta' 18.2 kilometri (11.3 mi) u kien għoli sa 6.1 metri (20 pied). Inbniet għall-ewwel darba fl-aħħar sena tar-renju tar-Re Taejo ta' Joseon fl-1398 u nbniet mill-ġdid fl-1447.

Fl-2008, il-pagoda ta 'l-injam ta' fuq mill-bieb saret ħsara serja minn ħruq. Ix-xogħol ta' restawr fuq il-grada beda fi Frar 2010 u tlesta fid-29 ta' April 2013. Il-kanċell reġa' nfetaħ fl-4 ta' Mejju 2013.

Isem

Il-gvern tal-Korea t'Isfel, kif miktub b'hanja fuq l-istruttura tal-injam, uffiċjalment isejjaħ il-punt ta' referenza Sungnyemun, anke jekk ilu magħruf aktar bħala Namdaemun mill-perjodu Joseon.

Twemmin komuni fil-Korea huwa li l-isem "Namdaemun" kien impost bil-forza matul il-perjodu kolonjali Ġappuniż u għalhekk m'għandux jintuża. Madankollu, l-annali tad-dinastija Joseon jindikaw li l-isem tat-tmien bibien ta 'Seoul wara l-indirizzi rispettivi tagħhom kien użu kolkwijali komuni qabel il-wasla tal-Ġappuniżi.

B'differenza mill-bibien l-oħra, il-pillola Sungnyemun għandha isimha miktuba vertikalment. Meta l-ewwel sultan tad-Dynasty Joseon, Yi Seonggye (saltan 1335 sa 1408), bena l-belt kapitali, huwa jemmen li n-nar kien se jilħaq il-Palazz Gyeongbokgung, kif ukoll il-belt kapitali, bħall-Muntanja Gwanaksan f'Seoul. Ffurmat bħal nar skond il-prinċipji tal-feng shui. L-isem ta 'Sungnyemun ifisser "nar", li ġej mill-armonija tal-ħames elementi, u jekk miktub vertikalment, il-karattru Ċiniż "nar" jidher li jipprovdi protezzjoni. Din kienet il-kitba famuża ta 'l-ewwel iben ta' Taejong (1367-1422), u Yangnyeongdaegun (1394-1462).

Namdaemun fi nżul ix-xemx il-(25 ta' Marzu, 2017) (37° 33′ 35,74″ N, 126° 58′ 33,95″ E)
Dehra Sħiħa (2013)
Namdaemun fl-2013
Dahar u naħa tax-xellug (2013)
Close-up tal-bieb tad-dħul (2013)
Plakka li turi l-isem uffiċjali tal-bieb, Sungnyemun, f'Hanja (21 ta' Mejju, 2013)
Xogħol ta' restawr (14 ta' Lulju, 2008)
Wara n-nar (11 ta' Frar, 2008)
Eżatt qabel in-nar (17 ta' Lulju, 2007)
Ħsara matul il-Gwerra Koreana (ċ. 1951)
Perjodu kolonjali Ġappuniż (ċ. qabel l-1935)
Matul l-Imperu Korean (ċ. 1900-1910)
Matul il-perjodu tal-Imperu Korean (ċ. 1897-1905)
Matul il-perjodu Joseon (ċ. 1890)

Ħoloq esterni

Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Korea t'Isfel (South Korea)

Sit uffiċjali