Kon-Katidral ta' San Ġwann: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linja 1:
[[Stampa:St Johns Co-Cathedral.jpg|thumb|250px|Il-faċċata tal-Kon-Katidral ta' San Ġwann]]
Il-'''Kon-Katidral ta` San Ġwann''' jinsab il-[[Belt Valletta]] u ġie mibni mill-[[Ordni Militari Sovran ta' Malta]] magħruf ukoll bħala l-'''Ordni ta' San Ġwann'''. Il-Kon-Katidral ta' San Ġwann, ikkummissjonat fl-[[1572]] mill-GranmastruGran Mastru [[Jean de la Cassière]] bħala l-knisja konventwali tal-Ordni tal-Kavallieri Ospidalieri ta' San Ġwann, u ddisinjat mill-magħruf arkitett militari Malti, [[Ġilormu Cassar]], jispikka bħala monument uniku ta' importanza internazzjonali. Il-knisja hija ddedikata lil [[San Ġwann Battista]], il-qaddis patrun tal-Ordni.
 
== Storja ==
 
[[Stampa:HsaraKonKatidral.JPG|thumb|250px|San Ġwann jeħlisha għal ftit minn ħsara serja mill-bombi tul it-Tieni Gwerra Dinjija]]
Dan il-bini dam 5 snin jimbena u allura spicca fl-1577. GranmastriGran Mastri u Kavalieri tal-Ordni taw rigali ta' siwi artistiku kbir u taw kontribuzzjonijiet enormi biex biss b'xogħlijiet tal-arti li kienu tal-ogħla livell mill-aqwa [[artisti]] li setgħu sabu dak iż-żmien. Il-faċċata sempliċi, li għandha kampnar kbir fuq kull naħa, hija awstera u għandha l-karattru ta' fortizza li jirrifletti l-istat sobriju tal-Ordni wara l-Assedju l-Kbir. In-navata hija twila 53 metru u wiesgħa 15-il metru u għandha kappelli tal-ġenb fuq kull naħa. Dawn il-kappelli kienu assenjati lid-diversi lingwi skont l-anzjanità. Il-lingwi ta' [[Franza]], l-[[Italja]] u [[Aragona]], li kienu predominanti, tqiegħdu l-aktar qrib l-altar.
 
Kif it-tbexbix tas-seklu 17 daħħal l-istil Barokk ġdid, il-[[GranmastruGran Mastru Cotoner]] ordna d-dekorazzjoni tal-knisja minn ġewwa. Il-[[Kavallieri]] kienu ħerqana li jħabbtuha mal-knejjes kbar ta' [[Ruma]] u l-karattru pompuż u dimostrattiv tal-era tahom materjal kemm riedu biex jagħmlu dan. L-artist Kalabriż Mattia Preti, li kien ikkummissjonat b'dan ix-xogħol, bidel ġewwa f'ċelebrazzjoni ta' arti Barokka. Huwa l-kuntrast bejn il-faċċata sempliċi u sobrija tal-binja mal-karattru festiv ta' ġewwa li jagħmel lil San Ġwann monument daqstant uniku.
 
Fit-12 ta' Lulju 1798 il-Kavalieri, fuq qalbhom, ċedew il-Gżejjer lill-Ġeneral [[Napuljun Bonaparte]] u hekk ħallew il-knisja konventwali tagħhom. Kien f'dan iż-żmien li l-knisja saret Kon-Katidral. Il-Franċiżi ċedew fl-[[1800]] u l-Gvernatur Ingliż ma damx ma ħa l-gżira f'idejh. L-istess privileġġi li kienu jgawdu l-Kavallieri ħakkiema issa għaddew għand il-Gvernatur Ingliż, u ma' dawn il-privileġġi għaddiet ukoll il-knisja ta' San Ġwann.
 
Fis-seklu 19 il-kappella tal-Lingwa Franċiża kienet il-vittma ewlenija tal-fanatiċiżmu tal-grupp artistiku li kien iġib l-isem Nazarene, li kien jaspira biex jirriforma l-arti Kristjana u jħassar għalkollox il-memorja tal-fjoritura Barokka ta' qablu. San Ġwann tħalla f'idejn [[Giuseppe Hyzler]] (1787-1858), il-mexxej ewlieni lokali tal-moviment. B'zelu riformista kbir, beda biex neħħa mill-Kappella Franċiża dak li forsi kien l-aktar altar artistikament interessanti f'San Ġwann. Taħt id-direzzjoni tiegħu saħansitra l-monumenti sepulkrali fil-kappella kellhom jgħaddu minn tibdil u diġà kienet saret xi ħsara lill-monument tal-[[GranmastruGran Mastru de Rohan]] meta protesta qawwija fis-sajf tal-[[1840]] wasslet biex l-awtoritajiet waqqfu dan l-attakk.
 
Fl-[[l941]], tul it-[[Tieni Gwerra Dinjija]], il-Kon-Katidral ta' San Ġwann ġarrab ħsarat kbar waqt attakk bil-bombi mill-ajru fuq il-Belt Valletta. Parti mill-Anness sofriet l-aktar u l-knisja nnifisha ħelset qerda totali għal ftit. Il-kampnari u l-Sagristija wkoll saritilhom ħsara kbira u l-bieb prinċipali nfaqa' 'l ġewwa. Fortunatament, dak li kien hemm fil-knisja kien diġà ġie trasferit f'post ieħor fil-ħin.
Linja 17:
== Intern ==
[[Stampa:Malta-Valetta-StJohnInside.jpg|thumb|right|300px|L-intern tal-Kon-Katidral ta' San Ġwann]]
L-intern tal-Kon-Katidral, il-biċċa kbira magħmula mill-[[pittur]] ta' fama kbira [[Mattia Preti]]. L-istil huwa dak [[Barokk]] u l-intern huwa imżejjen ħafna speċjalment fil-faċċata. Preti ħadem fil-ħitan u penġa l-artali li kellhom xeni mil-ħajja ta' [[San Ġwann]]. Viċin l-entrata prinċipali, wieħed jista' jara' il-monumenti tal-[[GranmastruGran Mastru Fra Marc'Antonio Zondadari]].
 
== Opri tal-arti ==