Reviżjoni ta' 09:28, 27 Awwissu 2010 editja Raloisio (diskussjoni \| kontribuzzjonijiet) 79 edits No edit summary ← Differenza preċedenti		Reviżjoni ta' 10:59, 27 Awwissu 2010 editja ħassar Chrisportelli (diskussjoni \| kontribuzzjonijiet) Burokrati, Amministraturi 28,134 edits No edit summary Differenza suċċessiva →
Linja 1: '''Ġorġ Borg Olivier''' ([[Belt Valletta\|Valletta]], [[5 ~~ta’~~ta' Lulju]] [[1911]] – [[Tas-Sliema\|Sliema]], [[29 ~~ta’~~ta' Ottubru]] [[1980]]) kien politiku [[Malta\|Malti]], magħruf l-aktar għall-kariga tiegħu bħala [[Prim Ministru ta' Malta]], li fl-1964 ġab l-[[Jum l-Indipendenza (Malta)\|Indipendenza ta' Malta]]. ~~Ġorġ Borg Olivier ħa l-edukazzjoni tiegħu fil-[[Liċeo]] u fl-Università Rjali ta’ Malta. Iggradwa bħala avukat fl-1937.~~ == Tfulija u żgħożija == ~~==Fil-Politika==~~ ~~Fl-1939 Borg Olivier kien elett fil-[[Kunsill tal-Gvern]]. Fl-1947 kien elett fil-Assemblea Leġislattiva f’isem il-[[Partit Nazzjonalista]].~~ Ġorġ Borg Olivier twieled il-Belt Valletta, iben Olivier Borg Olivier de Puget Paleologo (1866–1939) u Rosa Amato-Pace. Ħa l-edukazzjoni tiegħu fil-[[Liċeo]] u fl-Università Rjali ta' Malta, minn fejn iggradwa bħala avukat fl-1937. ~~===Prim Ministru (1950-55)===~~ Meta l-Partit Nazzjonalista, immexxi minn [[Nerik Mezzi]], fl-1950 intalab imexxi gvern ta’ minoranza, Borg Olivier inħatar Ministru tax-Xogħol u Rikostruzzjoni u Ministru tal-Edukazzjoni. Wara l-mewt ta’ Nerik Mizzi tliet xhur biss wara li dan sar Prim Ministru, f’Diċembru 1950 Borg Olivier inħatar Prim Ministru u Ministru tal-Ġustizzja. Wara l-Elezzjonijiet Ġenerali tal-1951, Borg Olivier ifforma Gvern ta’ koalizzjoni mal-Malta Workers Party ta’ [[Pawlu Boffa]]. Borg Olivier reġa’ sar Prim Ministru u kien ukoll il-Ministeru tax-Xogħol u Rikostruzzjoni. Fl-1953, huwa reġa’ mexxa l-Gvern ta’ koalizzjoni flimkien mal-Malta Workers Party. == Il-ħajja politika == ~~===Kap tal-Oppożizzjoni (1955-1958)===~~ L-Elezzjoni tal-1955 intrebħet mill-[[Partit Laburista]] mmexxi minn [[Dom Mintoff]]. Mill-1955 sa l-1958 Borg Olivier kien Kap tal-Oppożizzjoni. Bejn Ġunju u Settembru tal-1955 hu mexxa delegazzjonijiet fil-Malta Round Table Conference u f’Novembru 1958 mexxa delegazzjoni għal taħdidiet f’[[Londra]] biex Malta terġa’ tingħata d-dritt li tiggverna lilha nnifisha. Fl-1939 Borg Olivier ġie elett fil-[[Kunsill tal-Gvern]]. Fl-1947 kien elett fl-Assemblea Leġislattiva f'isem il-[[Partit Nazzjonalista (Malta)\|Partit Nazzjonalista]]. ~~===Prim Ministru (1962-71)===~~ Wara l-elezzjoni ta’ Frar tal-1962, iddominata mill-[[Kwistjoni Politiko-Reliġjuża]] bejn il-Knisja u l-Partit Laburista, Borg Olivier reġa’ sar Prim Ministru fi gvern ta' koalizzjoni. Kellu ukoll f’idejh il-Ministeru tal-Ippjanar Ekonomiku u Finanzi. === Prim Ministru (1950–1955) === ~~====L-Indipendenza ta’ Malta====~~ F’Ġunju tal-1962 għamel talba formali biex Malta ssir indipendenti u f’Settembru 1962 attenda l-laqgħa tal-Prim Ministri tal-[[Commonwealth]]. Fit-13 ta’ Lulju 1963, Borg Olivier mexxa delegazzjoni tal-Gvern Malti fil-Konferenza dwar l-[[Indipendenza ta’ Malta]] u li fi tmiemha tħabbar li Malta ser issir Indipendenti. Kellu diversi taħdidiet mal-Gvern Ingliż. Il-Kostituzzjoni għal Malta Indipendenti għaddiet mill-Parlament, u approvata mill-poplu f’Referendum fi Frar tal-1964. Nhar il-21 ta’ Settembru 1964 Malta saret pajjiż indipendenti. Dakinhar Borg Olivier tkellem hekk fl-Arena tal-Indipendenza, il-[[Furjana]], huwa u jindirizza lill-[[Prinċep Filippu]], Duka ta' Edinbera: Meta l-Partit Nazzjonalista, immexxi minn [[Nerik Mezzi]], fl-1950 intalab imexxi gvern ta' minoranza, Borg Olivier inħatar Ministru tax-Xogħol u Rikostruzzjoni u Ministru tal-Edukazzjoni. Wara l-mewt ta' [[Enrico Mizzi\|Nerik Mizzi]] tliet xhur biss wara li dan sar Prim Ministru, f'Diċembru tal-1950 Borg Olivier, ta' 39 sena, inħatar Prim Ministru u Ministru tal-Ġustizzja. Wara l-elezzjonijiet ġenerali tal-1951, Borg Olivier ifforma Gvern ta' koalizzjoni mal-[[Malta Workers Party]] ta' [[Pawlu Boffa]]. Borg Olivier reġa' sar Prim Ministru u kien ukoll il-Ministeru tax-Xogħol u Rikostruzzjoni. Fl-1953, huwa reġa' mexxa l-Gvern ta' koalizzjoni flimkien mal-Malta Workers Party. {{kwota\|Jekk jogħġob lill-Altezza Irjali tiegħek għan-nom tal-Gvern u tal-Poplu ta’ Malta jien noffri r-ringrazzjamenti sinċieri tiegħi talli bl-ordni tal-Maesta’ Tagħha tajtni d-dokumenti kostituzzjonali li jiġbru fihom l-Indipendenza ta’ Malta. === Kap tal-Oppożizzjoni (1955–1958) === Din is-siegħa solenni tibqa’ tiġi mfakkra għal dejjem minna, sudditi leali tal-Maestà Tagħha r-[[Reġina Eliżabetta II]] b’sodisfazzjon kbir u bi kburija u tiġi reġistrata fl-annali ta’ l-istorja tagħna. L-imħabba sinċiera tal-poplu tagħna lejn il-Maestà Tagħha ġiet murija biżżejjed fil-passat u r-rabtiet illi jgħaqqdu l-poplu tagħna mat-tron tabilfors jissaħħu meta wieħed jaf illi bħala pajjiż indipendenti aħna ma għandniex lealtà oħra ħlief lejn il-Maestà Tagħha bħala r-Reġina tagħna. L-elezzjoni tal-1955 intrebħet mill-[[Partit Laburista (Malta)\|Partit Laburista]] mmexxi minn [[Dom Mintoff]]. Mill-1955 sal-1958 Borg Olivier kien Kap tal-Oppożizzjoni. Bejn Ġunju u Settembru tal-1955 hu mexxa delegazzjonijiet fil-Malta Round Table Conference u f'Novembru tal-1958 mexxa delegazzjoni għal taħdidiet f'[[Londra]] biex Malta terġa' tingħata d-dritt li tiggverna lilha nnifisha. Bir-rispett kollu jiena nitlob lill-Altezza Irjali Tiegħek biex twassal lill-Maestà Tagħha l-gratitudni l-aktar sinċiera tagħna talli ġentilment għoġobha tkun ir-Reġina tagħna. Aħna noffru t-talb umli tagħna biex hija tirrenja fuqna għal żmien twil u fil-prosperità. Bil-permess ta’ l-Altezza Irjali Tiegħek jiena issa sejjer ngħid xi ftit kelmiet bil-Malti lill-poplu maħbub tiegħi. === Prim Ministru (1962–1971) === Ħuti Maltin u Għawdxin. Il-programm uffiċjali jippermettili ftit minuti biex jien l-lum, meta qed naraw il-bandiera tagħna tperper fuq gżira indipendenti nifraħ magħkom, nifraħ magħkom u niftakar f’dawk kollha illi qabilna min ftit u min wisq, min b’mod u min b’ieħor ħadem biex jara dil-ġurnata. Wara l-elezzjoni ta' Frar tal-1962, iddominata mill-[[Kwistjoni Politiko-Reliġjuża]] bejn il-Knisja u l-Partit Laburista, Borg Olivier reġa' sar Prim Ministru fi gvern ta' koalizzjoni. Kellu wkoll f'idejh il-Ministeru tal-Ippjanar Ekonomiku u Finanzi. Nirringrazzjaw ’il Alla illi tana x-xorti nkunu aħna illi flimkien qegħdin naraw ir-rappreżentant speċjali tal-Maestà Tagħha jagħtina dokument ta’ kostituzzjoni li tagħmel Malta indipendenti u sovrana. Dokument illi jtina kostituzzjoni irrevokabbli, ma jista’ jeħodilna ħadd, ma jista’ ħadd ineħħilna l-indipendenza tagħna, kostituzzjoni illi ħdimna għaliha kemm flaħna u għandna s-sodisfazzjon ngħidu illi meta snin ilu wieħed kien isemmi Malta barra minn pajjiżna konna nieħdu d-diżappunt li naraw ħafna nies tista’ tgħid tal-pajjiżi kollha anke viċin illi ma kienu jafu xejn fuq Malta, lanqas jafu fejn hi Malta jekk kienu jafu li kienet teżisti. Il-lum intom u jiena u sħabi tal-kabinett poġġejna Malta fuq il-mappa darba għal dejjem. ==== L-Indipendenza ta' Malta ==== Għandna s-sodisfazzjon naraw delegati minn kull naħa tad-dinja illi ġew jieħdu pjaċir magħna u aħna nirringrazzjawhom, nibqgħulhom grati talli ġew juru l-ferħ tagħhom magħna f’din il-ġurnata hekk storika, hekk għażiża li ma ninsewha qatt. Dawn id-delegati kollha qed jixhdu l-lum illi Malta ħadet l-indipendenza tagħha u jridu jixhdu ’l quddiem għaliex il-lum raw Malta x’inhija, il-lum raw id-determinazzjoni u l-kuraġġ; jeħtieġ jibqgħu jixhdulna illi aħna nimmeritaw, aħna denji ta’ l-indipendenza u tas-sovranità illi akkwistajna għal pajjiżna. ~~L-indipendenza ma tfissirx illi se ġġibna pajjiż li ma għandu bżonn ’l ħadd, illi n-nies tiegħu ma għandhomx bżonn jaħdmu, illi ma għandhomx bżonn għajnuna ta’ ħbieb.~~ F'Ġunju tas-sena 1962, hu għamel talba formali biex Malta ssir indipendenti u f'Settembru 1962 attenda l-laqgħa tal-Prim Ministri tal-[[Commonwealth]]. Fit-13 ta' Lulju, 1963, Borg Olivier mexxa delegazzjoni tal-Gvern Malti fil-Konferenza dwar l-Indipendenza ta' Malta u li fi tmiemha tħabbar li Malta ser issir [[Jum l-Indipendenza (Malta)\|indipendenti]]. Kellu diversi taħdidiet mal-Gvern Ingliż. Il-Kostituzzjoni għal Malta Indipendenti għaddiet mill-[[Kamra tad-Deputati ta' Malta\|Parlament]], u approvata mill-poplu f'referendu fi Frar tal-1964. Nhar il-21 ta' Settembru, 1964, Malta saret pajjiż indipendenti. Dakinhar Borg Olivier tkellem hekk fl-Arena tal-Indipendenza, il-[[Furjana]], huwa u jindirizza lill-[[Prinċep Filippu]], Duka ta' Edinbera: L-indipendenza tfisser illi rridu naħdmu forsi aktar u aktar bil-qalb għaliex irridu nagħtu prova lid-dinja illi l-indipendenza li ksibna aħna verament nimmeritawha, nafu naħdmu demokratikament, nafu lill-poplu tagħna mmexxuh lejn il-bon ordni u l-liġi fil-pajjiż, lejn il-prosperità ekonomika, lejn il-ġid tagħna, ta’ wliedna u ta’ wlied uliedna.}} {{kwota\|Jekk jogħġob lill-Altezza Irjali tiegħek għan-nom tal-Gvern u tal-Poplu ta' Malta jien noffri r-ringrazzjamenti sinċieri tiegħi talli bl-ordni tal-Maesta' Tagħha tajtni d-dokumenti kostituzzjonali li jiġbru fihom l-Indipendenza ta' Malta. ~~F’Marzu tal-1965, Borg Olivier ħa f’idejh ukoll il-Ministeru tal-Commonwealth u l-Affarijiet Barranin.~~ Din is-siegħa solenni tibqa' tiġi mfakkra għal dejjem minna, sudditi leali tal-Maestà Tagħha r-[[Reġina Eliżabetta II]] b'sodisfazzjon kbir u bi kburija u tiġi reġistrata fl-annali ta' l-istorja tagħna. L-imħabba sinċiera tal-poplu tagħna lejn il-Maestà Tagħha ġiet murija biżżejjed fil-passat u r-rabtiet illi jgħaqqdu l-poplu tagħna mat-tron tabilfors jissaħħu meta wieħed jaf illi bħala pajjiż indipendenti aħna ma għandniex lealtà oħra ħlief lejn il-Maestà Tagħha bħala r-Reġina tagħna. ~~===L-Elezzjonijiet tal-1966===~~ ~~Fl-Elezzjonijiet Ġenerali li saru f’ Marzu 1966, il-Partit Nazzjonalista reġa’ tela’ fil-Gvern, u Borg Olivier inħatar Prim Ministru u Ministru tal-Commonwealth u l-Affarijiet Barranin.~~ Bir-rispett kollu jiena nitlob lill-Altezza Irjali Tiegħek biex twassal lill-Maestà Tagħha l-gratitudni l-aktar sinċiera tagħna talli ġentilment għoġobha tkun ir-Reġina tagħna. Aħna noffru t-talb umli tagħna biex hija tirrenja fuqna għal żmien twil u fil-prosperità. Bil-permess ta' l-Altezza Irjali Tiegħek jiena issa sejjer ngħid xi ftit kelmiet bil-Malti lill-poplu maħbub tiegħi. ~~=== 1971-1976: Kap tal-Oppożizzjoni ===~~ Fl-1971 u fl-1976, il-Partit Laburista rebaħ l-Elezzjonijiet Ġenerali. Fl-1974, Borg Olivier ivvota kontra fil-Parlament li Malta ssir Repubblika, b'differenza mill-pożizzjoni li ħadet il-maġġoranza tad-deputati Nazzjonalisti. Wara t-telfa elettorali tal-1976, il-Partit Nazzjonalista għażel lil [[Eddie Fenech Adami]] bħala Kap minfloku. Ħuti Maltin u Għawdxin. Il-programm uffiċjali jippermettili ftit minuti biex jien l-lum, meta qed naraw il-bandiera tagħna tperper fuq gżira indipendenti nifraħ magħkom, nifraħ magħkom u niftakar f'dawk kollha illi qabilna min ftit u min wisq, min b'mod u min b'ieħor ħadem biex jara dil-ġurnata. ~~==Titli u Unuri==~~ * F’Jum l-Indipendenza, il-21 ta’ Settembru 1964, Borg Olivier ingħata Dottorat fil-Letteratura (Honoris Causa) mill-Università Rjali ta’ Malta. Nirringrazzjaw 'il Alla illi tana x-xorti nkunu aħna illi flimkien qegħdin naraw ir-rappreżentant speċjali tal-Maestà Tagħha jagħtina dokument ta' kostituzzjoni li tagħmel Malta indipendenti u sovrana. Dokument illi jtina kostituzzjoni irrevokabbli, ma jista' jeħodilna ħadd, ma jista' ħadd ineħħilna l-indipendenza tagħna, kostituzzjoni illi ħdimna għaliha kemm flaħna u għandna s-sodisfazzjon ngħidu illi meta snin ilu wieħed kien isemmi Malta barra minn pajjiżna konna nieħdu d-diżappunt li naraw ħafna nies tista' tgħid tal-pajjiżi kollha anke viċin illi ma kienu jafu xejn fuq Malta, lanqas jafu fejn hi Malta jekk kienu jafu li kienet teżisti. Il-lum intom u jiena u sħabi tal-kabinett poġġejna Malta fuq il-mappa darba għal dejjem. * Fil-25 ta’ Ġunju 1964, [[Papa Pawlu VI]] tah it-titlu ta’ Kavallier tas-Salib tal-Ordni ta’ San Silvestru. Għandna s-sodisfazzjon naraw delegati minn kull naħa tad-dinja illi ġew jieħdu pjaċir magħna u aħna nirringrazzjawhom, nibqgħulhom grati talli ġew juru l-ferħ tagħhom magħna f'din il-ġurnata hekk storika, hekk għażiża li ma ninsewha qatt. Dawn id-delegati kollha qed jixhdu l-lum illi Malta ħadet l-indipendenza tagħha u jridu jixhdu 'l quddiem għaliex il-lum raw Malta x'inhija, il-lum raw id-determinazzjoni u l-kuraġġ; jeħtieġ jibqgħu jixhdulna illi aħna nimmeritaw, aħna denji ta' l-indipendenza u tas-sovranità illi akkwistajna għal pajjiżna. * F’Novembru tal-1964, kellu udjenza mal-Papa Pawlu VI fejn ingħata t-titlu ta’ Kavallier tas-Salib tal-Papa Piju IX. L-indipendenza ma tfissirx illi se ġġibna pajjiż li ma għandu bżonn 'l ħadd, illi n-nies tiegħu ma għandhomx bżonn jaħdmu, illi ma għandhomx bżonn għajnuna ta' ħbieb. L-indipendenza tfisser illi rridu naħdmu forsi aktar u aktar bil-qalb għaliex irridu nagħtu prova lid-dinja illi l-indipendenza li ksibna aħna verament nimmeritawha, nafu naħdmu demokratikament, nafu lill-poplu tagħna mmexxuh lejn il-bon ordni u l-liġi fil-pajjiż, lejn il-prosperità ekonomika, lejn il-ġid tagħna, ta' wliedna u ta' wlied uliedna.}} * Fl-14 ta’ Ġunju 1968, Borg Olivier ingħata l-midalja tal-mertu tas-Salib tal-Ordni ta’ Malta mill-[[Gran Mastru]] tal-[[Ordni ta’ San Ġwann\|Ordni Sovrana Militari Ospitalieri ta’ San Ġwann ta’ Ġerusalem, Rodi u Malta]]. F'Marzu tal-1965, Borg Olivier ħa f'idejh ukoll il-Ministeru tal-Commonwealth u l-Affarijiet Barranin. === L-elezzjonijiet tal-1966 === Fl-elezzjonijiet ġenerali li saru f' Marzu 1966, il-Partit Nazzjonalista reġa' tela' fil-Gvern, u Borg Olivier inħatar Prim Ministru u Ministru tal-Commonwealth u l-Affarijiet Barranin. === Kap tal-Oppożizzjoni (1971–1976) === Fl-1971 u fl-1976, il-Partit Laburista rebaħ l-elezzjonijiet ġenerali. Fl-1974, Borg Olivier ivvota kontra fil-Parlament li Malta ssir Repubblika, b'differenza mill-pożizzjoni li ħadet il-maġġoranza tad-deputati Nazzjonalisti. Wara t-telfa elettorali tal-1976, il-Partit Nazzjonalista għażel lil [[Eddie Fenech Adami]] bħala Kap minfloku. == Titli u unuri == * F'Jum l-Indipendenza, il-21 ta' Settembru, 1964, Borg Olivier ingħata Dottorat fil-Letteratura (Honoris Causa) mill-Università Rjali ta' Malta. * Fil-25 ta' Ġunju 1964, [[Papa Pawlu VI]] tah it-titlu ta' Kavallier tas-Salib tal-Ordni ta' San Silvestru. * F'Novembru tal-1964, kellu udjenza mal-Papa Pawlu VI fejn ingħata t-titlu ta' Kavallier tas-Salib tal-Papa Piju IX. * Fl-14 ta' Ġunju 1968, Borg Olivier ingħata l-midalja tal-mertu tas-Salib tal-Ordni ta' Malta mill-[[Gran Mastru]] tal-[[Ordni ta' San Ġwann\|Ordni Sovrana Militari Ospitalieri ta' San Ġwann ta' Ġerusalem, Rodi u Malta]]. == Ħajja personali == ~~==Ħajja Personali==~~ Borg Olivier iżżewweġ lil Alexandra Mattei (mietet nhar il-25 ta' Frar 2009) fl-1943. Huma kellhom tlett itfal: Angela (mietet 18 ta' Frar 2008), Alexander u Peter. Il-Gvern Laburista ta' Mintoff ta lil Ġorġ Borg Olivier funeral statali fl-1980. F'Ġunju 2010, iż-żewġ ulied subien ta' Borg Olivier iddeċiedew li jagħmlu irkant ta' diversi oġġetti ta' missierhom, fosthom kwadri, għamara, pitturi, mapep, u affarijiet dekorattivi. Fosthom kien hemm l-iskrivanija personali ta' Borg Olivier li nbiegħet għal 25,000 ewro. == Ħoloq esterni == [http://www.doi.gov.mt/en/islands/prime_ministers/borg_olivier_george.asp Bijografija fuq is-sit tad-Dipartiment tal-Informazzjoni] [http://www.allmalta.com/folklore/p_003.html Paġna fuq allmalta.com] *[http://public.di-ve.com/streaming/on_demand_media_streamer.aspx?id=3461&encoding=8&backUrl=streaming%2fon_demand_event_encoding.aspx%3fid%3d3461 Bijografija ta' Ġorġ Borg Olivier] waqt is-serje "Bijografiji" trażmessa fuq [[Television Malta\|TVM]] {{kaxxa tal-bidu}} {{kaxxa ta' suċċessjoni \|titlu=[[Prim Ministru ta' Malta]] \|snin=1950–1955 \|qabel=[[Enrico Mizzi]] \|wara=[[Dom Mintoff]] }} {{kaxxa ta' suċċessjoni \|titlu=[[Prim Ministru ta' Malta]] \|snin=1962–1971 \|qabel=Uffiċċju abolit \|wara=[[Dom Mintoff]] }} {{kaxxa ta' suċċessjoni \|titlu=[[Partit Nazzjonalista (Malta)\|Kap tal-Partit Nazzjonalista]] \| \|snin=1950–1977 \| \|qabel=[[Enrico Mizzi]] \| \|wara=[[Eddie Fenech Adami]]}} {{kaxxa tat-tmiem}} {{Prim Ministri ta' Malta}} {{DEFAULTSORT:Borg Olivier, Ġorġ}} [[Kategorija:Twieldu fl-1911]] [[Kategorija:Mietu fl-1980]] [[Kategorija:Prim Ministri ta' Malta]] [[Kategorija:Politiċi tal-Partit Nazzjonalista (Malta)]] [[Kategorija:Politiċi Maltin]] [[de:George Borġ Olivier]] [[en:Giorgio Borg Olivier]] [[nl:George Borg Olivier]] [[no:Giorgio Borg Olivier]]

Ġorġ Borg Olivier: Differenza bejn il-verżjonijiet