Reviżjoni ta' 11:53, 9 Awwissu 2010 editja Ralosio (diskussjoni \| kontribuzzjonijiet) 194 edits Paġna ġdida: Manwel Dimech (25 Diċembru 1860, Valletta – 17 April 1921, Lixandra, Egypt) l-ikbar riformatur soċjali ta' Malta kolonja, filosfu, ġurnalist, u awtur. Bin Karmenu u Evanġelista...		Reviżjoni ta' 14:02, 9 Awwissu 2010 editja ħassar Chrisportelli (diskussjoni \| kontribuzzjonijiet) Burokrati, Amministraturi 28,134 edits No edit summary Differenza suċċessiva →
Linja 1: [[Stampa:Manwel-dimech.jpg\|thumb\|Manwel Dimech]] '''Manwel Dimech''' ([[Belt Valletta\|Valletta]], [[25 ta' Diċembru]] [[1860~~, Valletta~~]] – [[Lixandra]], [[17 ta' April]] [[1921~~, Lixandra,~~]]) ~~Egypt)~~kien l-ikbar riformatur soċjali ta' [[Malta]] kolonja, filosfu, ġurnalist, u awtur. ==Tfulija== Bin Karmenu u Evanġelista mwielda Zammit, Manwel Dimech twieled il-Belt Valletta f'jum il-Milied, f'faqar kbir. Matul it-tfulija tiegħu, familtu bidlet id-darba darbtejn fejn mill-Belt marret tgħix Ħal Qormi (illum [[Santa Venera (Malta)\|Santa Venera]]) u aktar tard l-[[Msida\|Imsida]]. Missieru miet ta' 37 sena u ħalla lil martu tgħajjex għaxart itfal. ~~Bin Karmenu u Evanġelista mwielda Zammit, Manwel Dimech twieled il-Belt Valletta, f'faqar kbir.~~ ==Fil-ħabs== Nhar it-3 ta' Frar 1878, Dimech u ħabibu kienu involuti fi ġlieda li fiha nqatel ċertu Pawlu Genuis. Dimech ingħata sentenza ta' 12-il sena ħabs. Ftit wara li ħareġ mill-ħabs reġa' spiċċa fih għax instab ħati ta' falsifikazzjoni ta' flus. Fil-ħabs studja l-lingwi bl-għajnuna tal-kappillan tal-ħabs. ==Ikkundannat mill-Knisja== Meta ħareġ mill-ħabs it-tieni darba kien bniedem mibdul. Fetaħ skola fi triq Brittanja l-Belt li fiha beda jgħallem il-lingwi u beda jissejjaħ il-Professur Dimech. Nhar it-8 ta' Jannar 1898, Dimech beda joħroġ il-ġurnal Il-Bandiera tal-Maltin. Waqqaf ukoll għaqda bl-isem ta' Ix-Xirka tal-Imdawlin. Dan wassal biex nhar it-28 ta' Novembru 1911, l-Awtoritajiet tal-Knisja skumnikawh. Nhar it-12 ta' Jannar 1912 Dimech ġie mħaġġar hu u sejjer Ħal-Qormi biex ikellem lin-nies, wara li kienu inċitati mill-Kappillan. Herbert Ganado kiteb ▼ ▲Meta ħareġ mill-ħabs it-tieni darba kien bniedem mibdul. Fetaħ skola fi ~~triq~~Triq Brittanja, lil-Belt li fiha beda jgħallem il-lingwi u beda jissejjaħ il-Professur Dimech. Nhar it-8 ta' Jannar 1898, Dimech beda joħroġ il-ġurnal "Il-Bandiera tal-Maltin". Waqqaf ukoll għaqda bl-isem ta' ''Ix-Xirka tal-Imdawlin''. Dan wassal biex nhar it-28 ta' Novembru 1911, l-~~Awtoritajiet~~awtoritajiet tal-[[Knisja Kattolika\|Knisja]] [[skomunika\|skumnikawh]]. Nhar it-12 ta' Jannar 1912 Dimech ġie mħaġġar hu u sejjer [[Ħal- Qormi]] biex ikellem lin-nies, wara li kienu inċitati mill-Kappillan. [[Herbert Ganado]] ~~kiteb~~jgħid hekk: {{kwota\|Li kieku Dimech iddefenda biss il-foqra u l-ħaddiema u ried itejjeb il-kundizzjonijiet soċjali tagħhom, l-opra tiegħu kenet tkun ta' ġid... Iżda Dimech kellu ħsieb filosofiku u soċjali kontra kull awtorita`, kellu ideat reliġjużi vagi u fl-ajru u mhux marbutin mal-Knisja, kien anti-klerikali, u għalhekk it-tagħlim tiegħu kien qarrieqi.}}▼ ~~==Eżilju u Mewt==~~ ▲{{kwota\|Li kieku Dimech iddefenda biss il-foqra u l-ħaddiema u ried itejjeb il-kundizzjonijiet soċjali tagħhom, l-opra tiegħu kenet tkun ta' ġid... Iżda Dimech kellu ħsieb filosofiku u soċjali kontra kull ~~awtorita`~~awtorità, kellu ideat reliġjużi vagi u fl-ajru u mhux marbutin mal-Knisja, kien anti-klerikali, u għalhekk it-tagħlim tiegħu kien qarrieqi.}} ~~Nhar il-31 t'Awissu 1914, l-awtoritajiet Ingliżi arrestawh bl-akkuża li kien qed ixewwex kontrihom u eżiljawh Lixandra, l-Eġittu.~~ Manwel Dimech miet nhar is-17 t’April 1922, fil-kamp ta' konċentrament Tork ta' Sidi Bishr f'Lixandra, erba' snin wara li l-Ewwel Gwerra Dinjija kienet spiċċat u l-priġunieri tal-gwerra nħelsu. Diversi awtoritajiet, fosthom [[Winston Churchill]] li kien Segretarju tal-Istat għall-Kolonji, talbu għall-ħelsien tiegħu iżda l-Gvernatur Plumer ma tax il-permess biex l-eżiljat jirritorna Malta. Mark Montebello, studjuż fuq Dimech, isemmi l-possibiltà li Dimech miet f'Malta. Il-qabar tiegħu qatt ma nstab. Ir-ritratt magħruf ta' Juan Mamo fuq il-qabar ta' Dimech fl-Egittu huwa falz, jew kif jgħid Montebello, frott ta' nuqqas ta' ftehim. ▼ ==L-eżilju f'Lixandra u l-mewt== ▲Nhar il-31 ta' Awissu 1914, l-awtoritajiet [[Renju Unit\|Ingliżi]] arrestawh bl-akkuża li kien qed ixewwex kontrihom u eżiljawh [[Lixandra]], l-[[Eġittu]]. Manwel Dimech miet nhar is-17 ~~t’April~~ta' April 1922, fil-kamp ta' konċentrament Tork ta' Sidi Bishr f'Lixandra, erba' snin wara li l-[[L-Ewwel Gwerra Dinjija\|Ewwel Gwerra Dinjija]] kienet spiċċat u l-priġunieri tal-gwerra nħelsu. Diversi awtoritajiet, fosthom [[Winston Churchill]] li kien Segretarju tal-Istat għall-Kolonji, talbu għall-ħelsien tiegħu iżda l-Gvernatur Plumer ma tax il-permess biex l-eżiljat jirritorna Malta. Mark Montebello, studjuż fuq Dimech, isemmi l-possibiltà li Dimech miet f'Malta. Il-qabar tiegħu qatt ma nstab. Ir-ritratt magħruf ta' Juan Mamo fuq il-qabar ta' Dimech fl-~~Egittu~~Eġittu huwa falz, jew kif jgħid Montebello, frott ta' nuqqas ta' ftehim. ==Awtur== Dimech kiteb bosta kotba tal-grammatika għat-tagħlim tal-lingwi, u numru ta' poeżiji bil-[[Lingwa Maltija\|Malti]] u bit-[[Lingwa Taljana\|Taljan]]. Fost il-kotba tiegħu nsibu: * Il-Kelliem Ingliż (1901) * Ivan u Prescovia (1904) Line 21 ⟶ 30: ==Għarfien wara mewtu== Ġeraldu Azzopardi, il-professur [[Henry Frendo]], il-~~priministru~~Prim Ministru [[Dom Mintoff]], li fl-1976 ried li jsir monument tiegħu quddiem Kastilja, u Patri Dr. Mark Montebello taw sehem kbir biex Manwel Dimech jingħata l-għarfien ~~meritat~~li jistħoqqlu. ==Ħoloq esterni== *[http://users.onvol.net/98560/site/about_us/dimech.htm Dettalji bijografiċi fuq Manwel Dimech] {{DEFAULTSORT:Dimech, Manwel}} [[Kategorija:Twieldu fl-1860]] [[Kategorija:Mietu fl-1921]] [[Kategorija:Politiċi Maltin]] [[en:Manwel Dimech]] [[gl:Manwel Dimech]]

Manwel Dimech: Differenza bejn il-verżjonijiet