Wikipedija

Muhammad Ali

Muhammad Ali (imwieled bħala Cassius Marcellus Clay Jr.; twieled fis-17 ta' Jannar 1942 – miet fit-3 ta' Ġunju 2016) kien bokser Amerikan, u fost wieħed mill-iktar sportivi popolari u ta' suċċess ta' kull żmien.

Muhammad Ali
Ħajja
Isem propju Cassius Marcellus Clay, Jr.
Twelid Louisville, 17 Jannar 1942
Nazzjonalità Stati Uniti tal-Amerka
Residenza Scottsdale (en) Translate
Cherry Hill (en) Translate
Grupp etniku Afro-Amerikani
L-ewwel lingwa Ingliż Amerikan
Mewt Scottsdale (en) Translate, 3 Ġunju 2016
Post tad-dfin Cave Hill Cemetery (en) Translate
Kawża tal-mewt kawżi naturali (mard respiratorju)
Familja
Missier Cassius Marcellus Clay Sr.
Omm Odessa Grady Clay
Konjuga/i Sonji Roi (en) Translate  (14 Awwissu 1964 -  10 Jannar 1966)
Khalilah Ali (en) Translate  (17 Awwissu 1967 -  1977)
Veronica Porché Ali (en) Translate  (1977 -  1986)
Yolanda Williams (en) Translate  (19 Novembru 1986 -  3 Ġunju 2016)
Ulied
uri
Aħwa
uri
Edukazzjoni
Alma mater Santa Monica College (en) Translate
Central High School (en) Translate
Lingwi Ingliż
Għalliema Jhoon Rhee (en) Translate
George Dillman (en) Translate
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni boxer (en) Translate
awtobijografu
attivist
awtur
Parteċipant
Għoli 191 cm
Premjijiet
List
Tikketta tar-reġistrazzjoni Columbia Records

Tfulija immodifika

 
Cassius Clay flimkien mal-kowċ tiegħu Joe E. Martin (1960)

Cassius Marcellus Clay Jr. twieled nhar is-17 ta' Jannar 1942, f'Louisville, Kentucky, ġewwa l-Istati Uniti.[1] Fil-familja tiegħu kienu ħamest aħwa subien u oħtu.[2] Semmewh bħal missieru li min-naħa tiegħu kien imsemmi għall-politiku Amerikan tas-seklu dsatax li ħadem għall-abolizzjoni tal-jasar. Il-familja Clay kienet ġejja mill-ilsiera tal-pjantaġġuni tan-Nofsinhar, dixxindenti mill-Afrika. Missier Cassius kien ipinġi l-billboards u s-sinjali,[1] filwaqt li ommu, Odessa, kienet tmur tnaddaf id-djar tan-nies. Cassius ħa l-edukazzjoni tiegħu f'Central High School f'Louisville, u trabba bħala Nisrani Battista.

Cassius tela' f'ambjent ta' segregazzjoni razzjali. Ommu tiftakar meta ma ħallewhx jixrob tazza ilma "minħabba l-kulur tiegħu, dik il-ħaġa affetwatu wisq."[3] Intlaqat ukoll mill-qtil ta' Emmett Till fl-1955, li wassal lil Cassius u lil ħabibu li joħorġu l-frustrazzjoni tagħhom billi jivvandalizzaw stazzjon tal-ferrovija.[4][5]

Boksing immodifika

L-ewwel suċċess kbir fil-karriera tiegħu u li sparah għall-fama internazzjonali kien dak miksub fl-Olimpjadi ta' Ruma tal-1960, meta kien rebaħ il-midalja tad-deheb fil-kategorija light-heavyweight tal-boksing.[6]

Imlaqqam bħala "L-Ikbar Wieħed" (The Greatest), erba' snin wara, huwa kien għeleb lil Sonny Liston biex rebaħ l-ewwel titlu mondjali tiegħu u sar l-ewwel bosker li rebaħ titlu heavyweight tal-boksing fi tliet darbiet separati. Eventwalment, huwa rtira fl-1981, fejn kien rebaħ ammont inkredibbli ta' 56 ġlieda mill-61 li kkompeta fihom, fejn rebaħ 37 ġlieda minnhom permezz ta' knock-out. Iżda, barra miċ-ċirku tal-boksing, Clay kien jikkampanja favur drittijiet ċivili, irrispettivament mill-isport, ir-razza u n-nazzjonalità, filwaqt li kien ukoll poeta.

Muhammad Ali kien beda jipprattika l-boksing fuq livell professjonali immedjatament wara l-Olimpjadi ta' Ruma, u baqa' tiela' fil-klassifika tal-heavyweight sa ma laħaq il-quċċata fejn kien impessjona lil eluf kbar ta' persuni li kienu jsegwuh permezz tal-movimenti u r-riflessi inkredibbli tiegħu fiċ-ċirku.

Kontra Cooper immodifika

Ġlieda partikolari li tibqa' mfakkra kienet dik meta ċ-ċampjin Ingliż tal-boksing, Henry Cooper, kien resaq ferm viċin li jegħleb lil Muhammad Ali, meta huma kienu ltaqgħu f'Londra, lura fl-1963. Dan hekk kif l-Ingliż kien waqqa' lill-bokser leġġendarju Amerikan, iżda Muhammad Ali kien wettaq reazzjoni mill-aqwa u fir-rawnd ta' wara sforza lill-Ingliż biex jirtira minħabba qatgħa fonda li kellu f'għajnu x-xellugija.

Kontra Liston immodifika

Fi Frar tas-sena ta' wara, Cassius Clay kompla jisraq ix-xena meta rebaħ l-ewwel titlu mondjali tal-heavyweight meta kien għad kellu biss 22 sena. Huwa kien qal minn qabel li kien se jirnexxielu jegħleb lill-bokser Sonny Liston, li qabel dik il-ġlieda qatt ma kien tilef, iżda ftit kienu emmnuh. Iżda wara s-sitt rawnd kien Ali li ħareġ rebbieħ kontra dan l-avversarju li kien ikbar minnu fl-età, u għalhekk ta' iktar esperjenza, li madanakollu ma setax ilaħħaq mal-ħeffa tiegħu.

Kontra Frazier immodifika

Fit-8 ta' Marzu 1971, huwa sofra l-ewwel telfa professjonali tiegħu kontra Joe Frazier f'dik li ġiet imlaqqma bħala "Il-Ġlieda tas-Seklu" fi New York, biex fit-30 ta' Ottubru 1974, reġa' kiseb lura t-titlu permezz ta' knock-out fuq tmien rawnds kontra l-bokser George Foreman fil-kompetizzjoni "Rumble in the Jungle", f'Kinshasa, fis-Zaire.[7][8]

Muhammad Ali ġġieled kontra Joe Frazier għat-tielet u l-aħħar darba fil-Filippini fl-1 ta' Ottubru 1975,[1] fejn ħareġ rebbieħ f'kompetizzjoni magħrufa bħala "Thrilla in Manila", meta l-avversarju tiegħu rema x-xugaman fil-ħmistax u l-aħħar rawnd.

L-aħħar ġlidiet immodifika

Wara din il-ġlieda huwa rebaħ sitt titli konsekuttivi qabel ma tilef bil-punti kontra l-bokser, Leon Spinks, fi Frar tal-1978, għalkemm reġa' rebaħ it-titlu mondjali sat-tmiem dik l-istess sena.

Il-karriera ta' Muhammad Ali intemmet b'telfiet kontra Larry Holmes, fl-1980, u Trevor Berbick fl-1981,[9] fejn ħafna kienu tal-opinjoni li huwa kellu jirtira mix-xena tal-boksing ħafna qabel.

Isir Musulman u jbiddel ismu immodifika

Fiż-żmien li Muhammad Ali kellu l-ewwel ġlieda tiegħu ma' Sonny Liston, huwa kien diġà involut f'dak li kien magħruf bħala n-Nation of Islam li l-għanijiet ewlenin tiegħu kienu dawk li jitjiebu l-kundizzjonijiet spiritwali, mentali, soċjali u ekonomiċi tal-Afro-Amerikani fl-Istati Uniti. Iżda b'kuntrast għall-metodu inklussiv li kien qed jiġi mbuttat minn mexxejja favur drittijiet ċivili bħal Dr Martin Luther King, in-Nation of Islam kien moviment favur nies ta' ġilda skura biss u għalhekk bdew iqumu s-suspetti fuq dan il-moviment mill-poplu Amerikan.

Eventwalment, Muhammad Ali, ikkonverta għar-reliġjon Iżlamika, fejn neħħa ismu proprju ta' Cassius Marcellus Clay, li skont hu kien isem ta' skjav biex l-ewwel sar Cassius X, qabel reġa' bidel ismu għal Muhammad Ali.

Kontra l-Gwerra tal-Vjetnam immodifika

Fl-1967, huwa kien ħa deċiżjoni li ħolqot kontroversja kbira u li għadu magħruf għaliha sal-ġurnata tal-lum. Dan hekk kif huwa kien oppona l-gwerra Amerikana fil-Vjetnam, xi ħaġa li għaliha kien ġie kkritikat ferm mill-poplu Amerikan.[3]

Huwa kien ħa din id-deċiżjoni għax irrifjuta li jingħaqad mal-militar Amerikan, xi ħaġa li għaliha patta qares hekk kif kien itteħidlu l-ewwel titlu mondjali tal-boksing li kien rebaħ u anke saħansitra l-liċenzja tiegħu tal-boksing.[1] Wara dan kollu huwa ma kienx ħa sehem fi ġlieda oħra għal kważi erba' snin sħaħ.[10]

Wara li d-deċiżjoni fil-konfront tiegħu talli ma kienx appoġġja l-gwerra Amerikana fil-Vjetnam ġiet irtirata, huwa reġa' rritorna fiċ-ċirku fejn iġġieled fi tlieta mill-iktar ġlidiet ikoniċi fl-istorja tal-boksing, u li permezz tagħhom irnexxielu jirbaħ lura r-relazzjoni tiegħu mal-pubbliku sportiv.

Wara l-irtirar immodifika

Wara li rtira mill-boksing, bdew iqumu diversi spekulazzjonijiet rigward il-kundizzjoni ta' saħħa ta' Muhammad Ali.

Dan hekk kif huwa kien qed jidher bosta drabi jirtogħod waqt li wieħed beda jsibha diffiċli biex jifhmu jitkellem. Dan kien kollu kawża tal-marda qerrieda tal-Parkinsons.[11][12] Minkejja din il-marda, Muhammad Ali xorta deher diversi drabi fuq programmi televiżivi jagħti messaġġ ta' kuraġġ lil kull min kien qed isegwih fejn dejjem ġie milqugħ bħala eroj.

Barra minn hekk lura fl-1996 huwa xegħel it-Torċa Olimpika fl-Olimpjadi tal-1996,[13] li kienu saru f'Atlanta, fl-Istati Uniti, waqt li fiċ-ċerimonja inawgurali tal-Logħob Olimpiku tas-sajf tal-2012 f'Londra, kien ġarr il-bandiera Olimpika.[14]

Mewt immodifika

Ali iddaħħal l-isptar fit-2 ta' Ġunju 2016 b'kawża ta' marda respiratorja. Il-kundizzjoni minkejja li kienet stabbli, iddeterjorat u miet il-jum ta' wara fl-età ta' 74 sena.[15][16]

Referenzi immodifika

  1. ^ a b ċ d Johnson, Rafer (2002). Great Athletes (bl-Ingliż). 1 (reviżjonata ed.). Salem Press. pp. 38–41. ISBN 978-1-58765-008-6.
  2. ^ "Cassius Marcellus Clay Sr., Former Champion's Father, 77". The New York Times (bl-Ingliż). Associated Press. 1990-02-10. Miġbur 2009-09-04.
  3. ^ a b Hauser, Thomas. "The Importance of Muhammad Ali". Gilder Lehrman Institute (bl-Ingliż).
  4. ^ Hampton, Henry; Fayer, Steve; Flynn, Sarah (1990). Voices of Freedom: An Oral History of the Civil Rights Movement from the 1950s through the 1980s (bl-Ingliż). Bantam Books. p. 321. ISBN 978-0-553-05734-8.
  5. ^ Gorn, Elliott (1998). Muhammad Ali: The People's Champ (bl-Ingliż). University of Illinois Press. pp. 76–77. ISBN 978-0-252-06721-1.
  6. ^ Ward, Nathan (Ottubru 2006). "A Total Eclipse of the Sonny". American Heritage (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-01-11.
  7. ^ Kang, Jay Caspian (2013-04-04). "The End and Don King". Grantland (bl-Ingliż). ESPN. Miġbur 2013-04-04.
  8. ^ McDougall, Christopher (2014). The Best American Sports Writing 2014 (bl-Ingliż). Houghton Mifflin Harcourt. p. 149. ISBN 9780544147003.
  9. ^ "It's all over for Ali after loss". Lawrence Journal-World (bl-Ingliż). Associated Press. 1981-12-12. Miġbur 2016-06-04.
  10. ^ "Muhammad Ali refuses Army induction". History.com (bl-Ingliż). Miġbur 2020-11-05.
  11. ^ Thomas, Robert McG. Jr. (1984-09-20). "Change In Drug Helps Ali Improve". The New York Times (bl-Ingliż). pp. D–29. Miġbur 2009-03-09.
  12. ^ "Ali Leaves Hospital Vowing to take better care of himself and get more sleep". The New York Times (bl-Ingliż). 1984-09-22. Miġbur 2009-03-09.
  13. ^ Hajeski, Nancy J. (2013). Ali: The Official Portrait of "The Greatest" of All Time (bl-Ingliż). Simon and Schuster. p. 293. ISBN 9781607109839.
  14. ^ Wilson, Stan (2012-07-28). "Muhammad Ali returns to the Olympic stage, once again, in London" (bl-Ingliż). CNN. Miġbur 2012-07-29.
  15. ^ Martin, Jill (2016-06-02). "Muhammad Ali hospitalized with respiratory issue" (bl-Ingliż). CNN. Miġbur 2016-06-03.
  16. ^ Schuppe, Jon (2016-06-04). "Muhammad Ali Died of Septic Shock, Will Be Honored at Public Funeral: Spokesman" (bl-Ingliż). NBC News. Miġbur 2016-06-06.

Ħoloq esterni immodifika

Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Muhammad Ali (Muhammad Ali)
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Muhammad_Ali&oldid=272380"