|
|}
'''Ġove''' huwahija kkunsidrata bħala l-ikbar u l-iżjed [[pjaneta]] massiva fis-[[Sistema Solari]] kollha; huwahija għandugħandha madwar 2.5 darbiet il-massa tal-pjaneti l-oħra kollha f'daqqa, u l-[[manjetiżmu|kamp manjetiku]] enormi tiegħutagħha għandha effett fuq korpi oħrajn tas-Sistema Solari. Il-pjaneta Ġove huwahija magħrufmeqjuma bħala s-sultansultana tal-pjaneti; mhux ta' b'xejn issemmaissemmiet għal [[Ġove (alla ruman)|missier l-allat Rumani]].
== Struttura u kompożizzjoni ==
Il-pjaneta Ġove huwahija magħmul prinċipalment minnkomposta mill-[[idroġenu]] u mill-[[elju]]. GħanduGħandha [[atmosfera]] enormi. Barra minnMinbarra dan, it-temperaturi huma għoljinestremament ħafna wkollgħolja; dawn ta' ltal-aħħar jitilgħu 'l fuq minn 11,000K (10,727 °C/19,340 °F) bi pressa ta' 1,000,000 iżjed minn dik ta' wiċċ l-[[Art]]. F'dawn il-kundizzjonijiet l-[[idroġenu]] jsirjittrasforma f'metall likwidu, u għalhekk jsir konduttur tajjeb ta' ltal-elettriċitàelettriku. Huwa ċ-ċaqliq mgħaġġelveloċi ta' dawn ir-reġjuni ta' metall likwidu li jagħmlu l-kamp manjetiku ta' Ġove daqshekk b'saħħithasaħħtu. Jista' jkun li l-qalba ta' Ġove m'hixmhix kbira ħafna u wisq probabbli hija magħmula minn ħadid u silikati. Teleskopji u probi spazjali (space probes) juru l-quċċata tas-sħab ta' Ġove daqs li kieku għandhom żoni ta' disinji ta' faxxi skuri li jikkuntrastjaw ma' oħrajn ċari. Huwa maħsub li ż-żoni tal-ilwien skuri huma r-riżultat ta' sħab tal-[[ammonju idrosolubbli]], waqt li l-partijiet ċari jikkonsistu l-biċċa l-kbira minn kristalli tas-silġ tal-[[ammonju]]. Ġove ddur b'ħeffa fuq l-assi tagħha stess f'perjodu rotazzjonali ta' inqas minn 10 sigħat. Din ir-rotazzjoni rapida ġġiegħel 'l dan il-korp ċelesti jespandi xi ftit mill-ekwatur waqt li jiċċattja mir-reġjuni polari.
Teleskopji u probi spazjali (space probes) juru l-quċċata tas-sħab ta' Ġove daqs li kieku għandhom żoni ta' disinji ta' faxxi skuri li jikkuntrastjaw ma' oħrajn ċari. Huwa maħsub li ż-żoni ta' l-ilwien skuri huma r-riżultat ta' sħab ta' l-[[ammonju idrosolubbli]], waqt li l-partijiet ċari jikkonsistu l-biċċa l-kbira minn kristalli tas-silġ ta' l-[[ammonju]].
Ġove jdur b'ħeffa fuq l-assi tiegħu f'perjodu rotazzjonali ta' inqas minn 10 siegħat. Din ir-rotazzjoni mgħaġġla ġġiegħel 'l dan il-korp ċelesti jespandi xi ftit mill-ekwatur waqt li jiċċattja mir-reġjuni polari.
[[Stampa:Ġove.jpg|thumb|left|Żoni u faxxi mlewna differenti jidhru fil-quċċata tas-sħab]]
Ġove jarmitarmi darbtejn iżjed sħana milli jirċievitirċievi mix-[[Xemx]]. Din l-enerġija wisq probabbli hija primordjali mħallija minn meta din il-pjaneta ġganteska fformat madwar 4,600,000,000 sena ilu.
Is-sistema kumplessa taċ-ċrieki ta' Ġove ġiet skoperta minn [[Voyager 1]] fl-[[1979]]. L-ismijiet tat-tliettlett ċriekiiċrieki huma: Halo, iċ-ċirku ewlieni u l-Gossamer.
[[Stampa:Jupiter's ring.jpg|thumb|right| Minkejja li inqas konsistenti minn dawk ta' [[Saturnu (pjaneta)|Saturnu]], Ġove għandu ċ-ċirku tiegħu, wisq probabbli huwa magħmul minn partiċelli ta' ġebel żgħar.]]
== Il-kobor tal-Ponta l-Ħamra l-Kbira ==
L-ikbar karatteristika ta' Ġove hija l-Ponta l-Ħamra, li hija ta' forma ovali u hija anti-ċiklun ta' pressjoni għolja kontinwa--bla waqfien--ilha tiġi osservata tul tliet sekli issa. Il-lonġevità tagħha tista' tkun ir-riżultat tan-nuqqas ta' wiċċ solidu fuq Ġove li kieku kien iwaqqaf l-anti-ċiklun billi jfarrku b'mewġ il-pressa. Il-bordura ta' dildin il-ponta ddur kontra l-arloġġ f'madwar erba' jew sitt ijiem bi rjieħ interni ta' 100 m/s (200 mph).
[[Stampa:Jupiter GRS.jpg|thumb|300pxls|Il-Ponta l-Ħamra l-Kbira ta' [[Ġove (pjaneta)|Ġove]]]] Il-Ponta l-Ħamra l-Kbira tvarja fid-daqs: fi żmien il-Voyager 1, kienet madwar id-daqs tad-[[Art|Dinja]]; kien magħruf li xi darba l-ponta kien fiha madwar 40,000 għal 14.000 km (25,000 għal 70,000 mil). Il-lewn ħamrani tagħha hu kkawżat minn traċċi tal-[[fosfru]].
== Manjetiżmu u effetti gravitazzjonali ==
LIl-kamp manjetiku ta' Ġove hijahuwa qawwijaqawwi ħafna. DinTant li hija xi 20,000 darba ikbar minn dik ta' ltal-[[Art]] u testendi 'l barra mill-pjaneta u żżomm partiċelli maħruġa mill-[[vulkan]]i fuq in-naħa ta' ġewwa tal-[[satellita naturali|qamar]] Ġovjan, Io. ▼
Ir-[[riħ solari]] jaħbat ma' lmal-kamp manjetiku fuq in-naħa tax-Xemx u jiġi mbuttat f'''magnetotail'' lura man-naħa opposta. Dan il-''magnetotail'' jestendi mill-inqas 650,000,000 km (400,000,000 mil), lil hinn mill-orbita ta' [[Saturnu (pjaneta)|Saturnu]]. ▼▲L-kamp manjetiku ta' Ġove hija qawwija ħafna. Din hija 20,000 darba ikbar minn dik ta' l-[[Art]] u testendi 'l barra mill-pjaneta u żżomm partiċelli maħruġa mill-[[vulkan]]i fuq in-naħa ta' ġewwa tal-[[satellita naturali|qamar]] Ġovjan, Io.
▲Ir-[[riħ solari]] jaħbat ma' l-kamp manjetiku fuq in-naħa tax-Xemx u jiġi mbuttat f'''magnetotail'' lura man-naħa opposta. Dan il-''magnetotail'' jestendi mill-inqas 650,000,000 km (400,000,000 mil), lil hinn mill-orbita ta' [[Saturnu (pjaneta)|Saturnu]].
Massiv daqshekk, Ġove għandu kamp manjetiku li taffettwa l-kometi u asterojdi li jgħaddu minn ħdejh. Wieħed mill-eventi l-iżjed drammatiċi ta' ltal-kamp manjetiku kien dak ta' [[Lulju]] ta' ltal-[[1994]] meta l-[[kometa]] [[Shoemaker-Levy 9]] ġiet imbuttata lura f'24 biċċa, u kull biċċa konsegwentament, ħabtet mal-pjaneta. L-arjiet ta' ltal-impatti kienu viżibbli mill-[[Art]] anki b'apparat amatorjali.
X'aktarx Ġove mbutta ħafna oġġetti ċelesti 'l hinn minnu tul is-snin, b'hekk ipproteġa l-[[Art]] u l-pjaneti interni mill-impatti ta' dawn l-istess oġġetti.
Huwa wkoll probabbli li ġbid gravitazzjonli bejn Ġove u x-Xemx waqqaf pjaneta oħra milli tifforma f'distanza ta' 3 AU mix-[[Xemx]] fejn tinsab il-maġġorparti ta' ltal-[[asterojdi]].
== Qmura ta' Ġove ==
Il-qmura Galileani ġew osservati sew minn vetturi spazjali. Io huwa vulkanament attiv ħafna. Huwa l-eqreb qamar tas-sultan tal-pjaneti.
Huwa maħsub li l-qamar Europa għandu wiċċ ta' silġ ta' ltal-ilma, madwar 100 km (60 mil) oħxon, li forsi taħtu jinsab ilma likwidu.
Ganymede huwa l-ikbar qamar tas-[[Sistema Solari]]. Huwa maħsub li nofsu hu magħmul minn blat u n-nofs l-ieħor minn silġ ta' ltal-ilma.
Callisto huwa mħaffer u magħmul ukoll minn silġ akwatiku, hu mogħtti minn trab metejoritiku.
| 