Katerina II tar-Russja: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linja 1:
{{WIP|Marietta Galizia|f}}
[[Stampa:Rokotov ekaterina.jpg|thumb|lemin|200px|L-imperatriċi Katerina II tar-Russja]]
'''Katerina II Alekseevna tar-Russja''', bir-Russu: Екатерина II Алексеевна, Ekaterina II Alekseevna ([[Szczecin]], 21 ta' April 1729 – [[Puškin]], 6 ta' Novembru 1796), magħrufa bħala '''Katerina l-Kbira''', kienet imperatriċi tar-Russja mill-1762 sa mewtha. Kienet wieħed mill-eżempji l-iżjed importanti ta' ''sovran illuminatimdawwal''.
 
Twieldet Sofia Federica Augusta, bint il-prinċep Ġermaniż ta' [[Anhalt-Zerbst]] u fl-1745, ta' 16-il sena, iżżewġet lill-Granduka [[Pietru III tar-Russja | Peter Fyodorovich]], eredi għat-tron Russu. Kienet mara intelliġenti, kolta u sensittiva u ma damitx li nfirdet minn żewġha li kien żorr u goff. Meta Pietru III tilef l-appoġġ tal-Gwardja u ċ-ċirku tan-nies tal-qorti billi kien ixaqleb lejn il-Prussjani u għalhekk ġie depost, Katerina II, fl-20 ta' Ġunju 1762, telgħet fuq it-tron. Ftit jiem wara żewġha miet fil-ħabs u l-imperatriċi l-ġdida ġiet akkużata li kienet il-kawża tal-qtil. Taħt it-tmexxija tagħha, l-imperu Russu sar dejjem iżjed qawwi u kellu influwenza kbira fl-Ewropa.
 
Billi riedet tapplika il-prinċipji illuministiċi li kient segwaċi tagħhom, għall-metodu tat-tmexxija tagħha, bdiet bil-ħolqien ta' kodiċi ġdid ispirat mill-ideat tal-enċiklopedisti. Fl-istess ħin bl-għajnuna tal-favoriti tagħha li kienet tavda fihom, b'mod partikolari Grigorij u Grigorij Potëmkin, u anki bis-suċċess tal-ġenerali bħal Pëtr Rumjancev u Aleksandr Suvorov, u l-ammiralli bħal Fëdor Ušakov, espandiet malajr l-eġemonija Russa f'bosta territorji: fil-punent kien hemm l-annessjoni tat-territorju kbir li kisbet meta xoljiet il-Konfederazione zjoni Polakka-Litwana, wara l-gwerer Russo-Torok, l-imperu Russu okkupa l-Krimea u, lejn il-lvant estrem bdiet il-kolonizzazzjoni tal-Alaska.
Il-gvern tagħha esprima l-edukazzjoni mdawla li kienet kisbet permezz ta’ despotiżmu paternalistiku, ħafna l-interventi u inizjattivi fl-oqsma kollha, li bdew bid-direttiva speċjali ([[nakaz]]) li biha ipproponiet lill-kummissjoni mlaqqgħa fl-1767 il-proġett ta' kodiċi ġdid ispirat minn [[Montesquieu]] u [[Beccaria]]. Wara li ġabet fix-xejn ir-rewwixta kbira tal-Kosakk Pugačëv (1774-1775), Katerina II bdiet tinteressa ruħha fil-kwistjonijiet edukattivi, ġabet il-finanzi f’saħħithom u rriformat il-gvern lokali bil-ħatra tal-Gvernaturi, waqt li fiċ-ċentru użat il-prinċipju ta' qawwa ministerjali unitarja, jiġifieri iżjed ebusija u ritorn għall-pożizzjonijiet awtokratiċi u reazzjonarji, kif tixhed il-kwistjoni tas-servi tal-gleba li, minkejja l-ħidma preparatorja twila ta' riforma, fil-fatt żdiedu fin-numru.
<includeonly>
Nata a [[Stettino]], Sofia Federica Augusta di Anhalt-Zerbst, venne data in sposa, sedicenne, all’erede dell’impero russo, il granduca [[Pietro III di Russia|Pietro Fëdorovič]]. In seguito con un colpo di stato, detronizzò il marito (che verrà in seguito assassinato), alla fine dei [[Guerra dei sette anni]]. Sotto il suo comando, l’impero russo divenne sempre più forte e visse uno dei periodi di maggior riconoscimento a livello europeo.
 
Katerina kienet tammira ħafna 'l [[Pitru l-Kbir]] u kompliet timmodernizza ir-Russja tal-Punent billi timxi mal-idejat tal-assolutiżmu mdawwal: kienet tinteressa ruħha fil-problemi tat-tagħlim u waqfet l-ewwel istitut feminili għat-tagħlim superjuri. Kienet tinteressa ruħha wkoll fil-finanzi u fil-ħolqien ta' bliet żgħar imwaqqfin bl-ordi tagħha.
Volendo applicare al suo metodo di governo i principi illuministici di cui era seguace, iniziò con la creazione di un nuovo codice ispirato alle idee degli enciclopedisti. Nel frattempo, affidandosi ai suoi favoriti, in particolare [[Grigorij Grigor'evič Orlov|Grigorij Orlov]] e [[Grigorij Aleksandrovič Potëmkin|Grigorij Potëmkin]], ma anche assistita dal grande successo dei generali come [[Pëtr Aleksandrovič Rumjancev-Zadunajskij|Pëtr Rumjancev]] e [[Aleksandr Vasil'evič Suvorov|Aleksandr Suvorov]], e ammiragli come [[Fëdor Fëdorovič Ušakov|Fëdor Ušakov]], espanse rapidamente l’egemonia russa in vari territori: a ovest vi fu l'annessione del territorio maggiore ottenuto dallo smembramento della [[Confederazione Polacco-Lituana]], in seguito alle [[Guerra russo-turca (1768-1774)|guerre russo-turche]], l'impero russo occupò la Crimea e, all’estremo est, venne iniziata la colonizzazione dell’Alaska.
Minkejja dan, il-politika tagħha wasslet biex in-numru tas-servi tal-gleba żdied u dan ġab miegħu skuntentizza fost in-nies u bosta rvelli li ġew imrażżna bil-vjolenza bħal dik immexxija mil-Kożakk Emel'jan Ivanovič Pugačëv.
 
Minkejja dawn l-ambigwitajiet politiċi, minħabba l-korrispondenza li kellha mal-filosfi illuministi li kienu jfaħħru il-gvern tagħha, il-perjodu tal-ħakma ta' Katerina l-Kbira hu sikwit meqjus bħala l-Epoka tad-Deheb tal-imperu Russu
Ammiratrice di [[Pietro il Grande]], Caterina continuò a modernizzare la Russia occidentale, lungo le idee dell’assolutismo illuminato: s'interessò ai problemi dell'istruzione, fondando il primo istituto d’istruzione superiore femminile in Europa, ma si interessò anche alle finanze e alla creazione di nuove cittadine fondate su suo ordine. Nonostante ciò, la sua politica comportò un aumento del numero dei servi della gleba, con conseguente malcontento popolare e lo scoppio di numerose rivolte, represse violentemente, come quella guidata dal cosacco [[Emel'jan Ivanovič Pugačëv|Pugačëv]].
 
Nonostante queste ambiguità politiche, a causa dei suoi rapporti epistolari con vari filosofi illuministi che ne elogiarono il governo, il periodo della dominazione di Caterina la Grande è spesso considerato l'età d'oro dell'impero russo.
</includeonly>
==Bijografija ==
=== Ħajjitha qabel ma saret Imperatriċi ===