Ġesù: Differenza bejn il-verżjonijiet

* l-[[Ittri ta' Pawlu|Ittri Pawlini]], imbagħad inklużi fit-[[Testment il-ġdid]]: bejn wieħed u ieħor San Pawl kitibhom bejn is-sena [[51]] u s-sena[[63]]. Pawlu ma kienx jaf direttament lil Ġesù. Fl-eqdem dokumenti insibu ftit informazzjoni biografika fuq il-figura storika ta' Ġesù. Iktar milli biex jagħtu rendikont sħiħ ta' x'għamel Ġesù, l-ittri, ħafna drabi miktuba bħala kitbiet okkażjonali, jikkostitwixxu madanakollu xiehda rilevanti ta kif kienet tinfirex u pperċepita l-esperjenza ta' Ġesù fl-eqdem Komunitajiet Insara;

*[[evanġelji kanoniċi]] ([[Evanġelju skont Mattew|Mattew]], [[Evanġelju skont Mark|Mark]], [[Evangelju skont Luqa|Luqa]] u [[Evangelju skont Ġwanni|Ġwanni]]). Skont numru ta' storiċi dawn il-kitbiet waslu fil-forma attwali fit-tieni nofs ta' l-ewwel seklu, wara li ġew irranġati f'diversi verżjonijiet u ppreċeduti minn għexieren ta' tradizijonijiet orali jew ta' noti miktuba.

*[[Kitbiet oħra mhux insara]]

Għal dak li jikkonċerna ir-riċerka storika ta' ħajtu s-sorsi ewlenin jinsabu fit-[[Testment il-Ġdid]], partikolarment fl-[[ittri ta' San Pawl]] u fl-[[Evanġelji sinottiċi]]<ref>Il-fonti l-aktar importanti biex [nibnu il-figura storika ta'] Ġesù huma preżenti fit-Testment il-Ġdid - [l-ittri ta'] Pawlu, [l-Evanġelji] sinottiċi u l-fonti tagħhom, inkluż is-sors Q, ġabra ipotetika ta' diskorsi użata minn Mattew u Luqa.</ref>. Il-Vangelu ta' San Ġwann huwa ta' għajnuna żgħira, bħalma huma wkoll il-varji Evanġelji apokrafi. Is-sorsi mhux insara - l-istoriku Lhudi, Ġużeppi, it-Talmud tal-Babilonja, l-istoriċi Rumani Taċitu u Svetonju, u oħrajn - jikkonfermaw l-eżistenza u t-tislib ta' Ġesù taħt il-ħaqq ta' Ponzju Pilatu. L-istudjużi ma jaqblux dwar l-affidabilità tas-sorsi eżiżtenti, u lanqas dwar dak li jista' jkun magħruf fuq il-figura storika ta' Kristu. L-ebda diskussjoni ma wasslet għal kunsens. Għadd ta' studjużii jipruvaw jibnu [il-figura storika] ta' Ġesù f' unitajiet individwali u kriterji varji ta' awtentiċità. Dawn il-kriterji mhumiex partikolarment affidabli. Jidher aktar żgur li jiġu ibażati il-konklużjonijiet prinċipali fuq l-skemi u fuq it-temi l-aktar rikorrenti fis-sorsi varji.