Wikipedija

Kunjom

Kunjom, isem tal-familja, jew l-aħħar isem l-aktar l-parti ereditarja tal-isem personali li jindika l-familja tiegħu.[1][2] Huwa tipikament ikkombinat ma' isem mogħti biex jifforma l-isem sħiħ ta' persuna.

L-ewwel/mogħti/kunjom, nofs, u l-aħħar/familja/kunjom b'John Fitzgerald Kennedy bħala eżempju. Dan juri struttura tipika għall-kulturi Anglofoniċi (u xi oħrajn). Kulturi differenti jużaw strutturi oħra għall-ismijiet sħaħ.

Bejn kultura w oħra, il-kunjom jista' jitqiegħed jew fil-bidu tal-isem ta' persuna, jew fl-aħħar. In-numru ta' kunjomijiet mogħtija lil individwu jista jvarja wkoll: fil-biċċa l-kbira jkun wieħed biss, iżda f'ħafna pajjiżi li jitkellmu bl-Ispanjol, żewġ kunjomijiet jintużaw għal skopijiet legali. Skont il-kultura, mhux il-membri kollha ta' familja huma meħtieġa li jkollhom kunjomijiet identiċi. F'xi pajjiżi, il-kunjomijiet huma modifikati skont is-sess u l-istatus ta' persuna fil-familja. Kunjomijiet jistgħu jkunu wkoll komposti minn ismijiet separati magħqudin flimkien.[3]

L-użu tal-ismijiet ġie dokumentat fl-eqdem dokumenti storiċi. Eżempji ta' kunjomijiet huma dokumentati fis-seklu 11 mill-barunijiet fl-Ingilterra. Il-kunjomijiet bl-Ingliż bdew bħala mod ta 'identifikazzjoni ta' ċertu aspett ta' dak l-individwu, bħas-sengħa, l-isem tal-missier, il-post tat-twelid, jew karatteristiċi fiżiċi, u dawn il-kunjomijiet mhux bilfors jintirtu. Sal-1400 il-biċċa l-kbira tal-familji Ingliżi, u dawk mill-Lowlands ta' l-Iskozja, kienu adottaw l-użu tal-kunjomijiet ereditarji.[4]

L-onomastika huwa l-istudju tal-ismijiet proprji (ismijiet tal-familja, ismijiet personali, jew postijiet). Studju ta' isem wieħed huwa ġabra ta' data vitali u data oħra bijografika dwar il-persuni kollha madwar id-dinja li jaqsmu kunjom partikolari bejniethom.[bżonn referenza]

Storja

immodifika

Oriġini

immodifika

Il-kunjomijiet mhux min dejjem eżistew u l-użu tagħhom għadu mhux universali f'xi kulturi. It-tradizzjoni inħolqot separatament f'kulturi differenti madwar id-dinja. Fl-Ewropa, il-kunċett ta' kunjomijiet sar popolari fl-Imperu Ruman u bħala riżultat infirex madwar il-pajjiżi tal-Mediterran u l-Ewropa tal-Punent. Matul il-Medju Evu, din il-prattika spiċċat sforz influwenzi Ġermaniċi, Persjani u oħrajn. Matul l-aħħar tal-Medju Evu reġgħu ħarġu gradwalment il-kunjomijiet, l-ewwel fil-forma ta' laqmijiet, li tipikament jindikaw l-okkupazzjoni jew iż-żona ta' residenza ta' individwu, u gradwalment evolvew f'kunjomijiet moderni. Fiċ-Ċina,l-użu tal-kunjomijiet kien n-norma sa mill-inqas mit-2 seklu QK.

L-użu ta' ismijiet mogħtija biex jiġu identifikati individwi huwa dokumentat fl-eqdem dokumenti storiċi, imma il-miġja tal-kunjomijiet hija relattivament reċenti.[5] Ħafna kulturi użaw u għadhom jużaw termini deskrittivi addizzjonali biex jidentifikaw bejn individwi. Dawn it-termini jistgħu jindikaw attributi personali, il-lok tal-oriġini, is-sena', il-parentela, il-patroċinju, l-adozzjoni jew l-affiljazzjoni tal-klann . Dawn id-deskritturi ħafna drabi żviluppaw f'identifikazzjonijiet fissi tal-klann li mbagħad saru ismijiet tal-familja kif nafuhom illum.

Skont it-tradizzjoni, l-użu ta' ismijiet tal-familja fiċ-Ċina beda fi żmien tal-ħakma ta' l-Imperatur Fu Xi fl-2000 QK.[6] Taħt l-amministrazzjoni tiegħu ġiet standardizzat is-sistema tal-ismijiet sabiex tiffaċilita t-teħid taċ-ċensiment, u l-użu tal-informazzjoni meħud miċ-ċensiment. Oriġinarjament, il-kunjomijiet Ċiniżi kienu derivati matrilineali, [7] għalkemm sa żmien id -dinastija Shang (1600 sa 1046 QK) kienu saru patrilineali.[7][8] In-nisa Ċiniżi ma jbiddlux isimhom maż-żwieġ. Jistgħu jiġu riferiti jew bl-isem sħiħ tat-twelid tagħhom jew bil-kunjom tar-raġel tagħhom flimkien mal-kelma għall-mara. Fl-imgħoddi, l-ismijiet tan-nisa spiss ma kinux magħrufa pubblikament, u n-nisa kienu imsemmija f'dokumenti uffiċjali bl-isem tal-familja tagħhom flimkien mal-karattru "Shi" u meta jiżżewġu bil-kunjom tar-raġel tagħhom, il-kunjom tat-twelid tagħhom, u l-karattru "Shi".[bżonn referenza]

Fil-Lvant Nofsani l-kunjomijiet kienu u għadhom sal-lum ta’ importanza kbira. Forma bikrija ta’ nisbah tribali hija attestata fost it-tribujiet Amoriti u Aramei fl-etajiet bikrija tal -Bronż u tal-Ħadid sa mill-1800 QK.[bżonn referenza]

Fl-Iran tal-qedem, il-kunjomijieti kienu jintużaw, iżda x'aktarx li ħafna minnhom kienu jappartjenu lill-aristokrazija, in-nobbli u mexxejja militari.

Fil-perjodu bikri Iżlamiku (640–900 AD) u fil-pajjiżi taħt l-influwenza Għarbija, l-użu tal-patronimiċi huwa magħruf tajjeb. L-istudjuż famuż Rhazes ( c. 865–925 AD ) jissejjaħ "al-Razi" (lit. dak minn Ray) minħabba li kien oriġinarjament mill-belt ta' Ray, fl-Iran. Fil-Levant, il-kunjomijiet kienu jintużaw sa mill-Medju Evu Għoli u kien komuni li n-nies jieħdu kunjomhom minn antenat imbiegħed. Storikament il-kunjom kien spiss jiġi preċedut b''ibn' jew 'iben ta''. Ismijiet tal-familja Għarab spiss jindikaw jew it-tribù, il-professjoni, antenat famuż, jew il-post tal-oriġini; imma ma kinux universali. Pereżempju, Hunayn ibn Ishaq (fl. 850 AD) kien magħruf mill-nisbah "al-'Ibadi", federazzjoni ta 'tribujiet Kristjani Għarab li għexu fil- Mesopotamia qabel il-miġja tal-Iżlam . Hamdan ibn al-Ash'ath (fl. 874 AD), il-fundatur tal -Iżma'ilismu Qarmatjan, kien imsejjaħ "Qarmat", kelma Aramajka li probabbilment kienet tfisser "għajnejn ħomor" jew "riġlejn qosra".[bżonn referenza]

Fil-Greċja Antika, sa mill-Perjodu Arkajku l-ismijiet tal-klann u l-patronimiċi ("iben ta'") kienu komuni wkoll, bħal l-isem Aristides bħala Λῡσῐμᾰ́χου - forma singulari ġenittiva li tfisser iben ta'Lisimaku. Pereżempju, Alessandru l-Kbir kien magħruf bħala Heracleides, bħala suppost dixxendent ta' Heracles, u bl-isem dinastiku Karanos Caranus, li kien jirreferi għall-fundatur tad-dinastija li kien jappartjeni għaliha. Dawn il-patronimiċi diġà huma attestati għal ħafna karattri li nsibu fix-xogħlijiet ta' Omeru . Fi żminijiet oħra kienet prassi komuni li l-identifikazzjoni formali kienet tinkludi l-post tal-oriġini. Madankollu, fl-ebda wieħed minn dawn il-każijiet ma nsibu li dawn l-ismijiet kienu jiġu kkunsidrati bħala parti essenzjali tal-isem tal-persuna, u lanqas ma kienu wirtu b'mod espliċitu fl-istess mod li huwa komuni f'ħafna kulturi llum.

Fil-perjodu tar-Repubblika Rumana u fiż-żmien ta' l-Imperu li ġie warajh, il-konvenzjonijiet tal-ismijiet għaddew minn bosta bidliet. ( Ara l-konvenzjonijiet tal-ismijiet Rumani.) In-nomen, l-isem tal-ġens (tribù) li kien jintiret patrilinearment, huwa maħsub li kien diġà użat sa mis-sena 650 QK.[9] In- nomen kellu jintuża biex jidentifika l-parentela tal-grupp, filwaqt li l- praenomen (isem ta' qabel; plural praenomina) intuża biex jiddistingwixxi bejn individwi fi ħdan il-grupp. Praenomina femminili kienu inqas komuni, peress li n-nisa kellhom influwenza pubblika mnaqqsa, u kienu komunement magħrufa bil-forma femminili tan-nomen biss. Xi nisa ġew distinti mill-qraba tagħhom aktar tard bl-użu ta’ maġġuri/minuri, jew b’numru ordinali. Anke għall-irġiel, kien hemm biss ftit praenomina wżati b'mod komuni, b'xi wħud minnhom ma baqgħux jintużaw u ftit li xejn ismijiet ġodda kisbu popolarità. Matul iż-żmien tar-Repubblika, 99% taċ-ċittadini Rumani qasmu biss 17 praenomina.[9] Barra minn hekk, ulied il-kbar kienu ta’ spiss jingħataw l-istess praenomen bħal missierhom. Dan wassal għal konfużjoni bejn membri tal-istess ġens . Għalhekk, mis-seklu 5 sat-tieni seklu Q.K. l-użu ta <i id="mwkA">’ cognomina</i> beda jintuża mill-familji patrizji nobbli. Oriġinarjament dawn kienu ismijiet personali, spiss karatteristiċi fiżiċi. Pereżempju, il- laqam ta' Pūblius Ovidius Nāsō kien ifisser "imnieħer". Qabel wisq, il-cognomina reġgħu bdew jintirtu u ma baqgħux distinġenti personali. Fis-sekli ta' l-aħħar ta' l-Imperu, kien hemm proliferazzjoni ta' agnomina, ir-raba' isem imqiegħed wara l-cognomen .[bżonn referenza]

Era Medjevali u lil hinn

immodifika

Biż-żmien bl-influwenza gradwali madwar l-Imperu tal-kultura Griega u Nisranija, l-ismijiet reliġjużi Kristjani ġieli tpoġġew quddiem il-cognomina tradizzjonali, iżda eventwalment in-nies reġgħu bdew użaw ismijiet uniċi.[10] Meta waqgħa l-Imperu Ruman tal-Punent fis-seklu 5, l-ismijiet tal-familja ma kinux komuni fl-Imperu Ruman tal-Lvant. Fl-Ewropa tal-Punent, fejn il-kultura Ġermanika ddominat l-aristokrazija, l-ismijiet tal-familja kienu kważi ineżistenti. L-ismijiet tal-familja ma jerġgħux jidhru b'mod sinifikanti fis-soċjetà Rumana tal-Lvant sas-seklu 10, apparentement influwenzati mill-affiljazzjonijiet familjari tal-aristokrazija militari Armena.[10] Il-prattika tal-użu tal-ismijiet tal-familja nfirxet fl-Imperu Ruman tal-Lvant u gradwalment fl-Ewropa tal-Punent, għalkemm ma kienx qabel l-era moderna li l-ismijiet tal-familja bdew jintirtu b’mod espliċitu kif inhuma llum.[bżonn referenza]

Fi Spanja Medjevali kien jintuża sistema patronimiku. Pereżempju, Álvaro, iben Rodrigo, kien jingħata l-isem Álvaro Rodríguez. Ibnu, Juan, ma kienx se jingħata l-isem Juan Rodríguez, iżda Juan Álvarez. Maż-żmien, ħafna minn dawn il-patronimiċi saru ismijiet tal-familja, u huma wħud mill-ismijiet l-aktar komuni fid-dinja li titkellem bl-Ispanjol illum. Sorsi oħra ta' kunjomijiet huma id-dehra tal-persuna jew xi vizzju personali, eż Delgado ("irqiq") u Moreno ("samrani"); xi post ġeografiku jew etniċità, eż Alemán ("Ġermaniż"); u snajja' jew ħiliet, eż Molinero ("tieħeb"), Zapatero ("skarpan") u Guerrero ("gwerrier"), għalkemm l-ismijiet relatati max-xogħol jinstabu ħafna aktar spiss f'forma mqassra li tirreferi għas-sengħa proprju, eż. Molina ("mitħna"), Guerra ("gwerra"), jew Zapata (forma arkajka ta' zapato, "żarbun").[11]

Fl-Ingilterra, l-introduzzjoni tal-ismijiet tal-familja hija ġeneralment attribwita mal-preparazzjoni tal-Ktieb Domesday fl-1086, wara l- konkwista Norman . L-evidenza tindika li l-kunjomijiet ġew adottati l-ewwel fost in-nobbli feudali u l-klassi privileġġata, u bil-mod infirxu għal partijiet oħra tas-soċjetà. Uħud mill-ewwel nobbli Normanni li waslu l-Ingilterra matul il-konkwista Normanna kienu jiddistingwixxu bejniethom billi waħħlu 'de' (ta') qabel l-isem tar-raħal ta' oriġini tagħhom fi Franza. Dan huwa dak li hu magħruf bħala kunjom territorjali, konsegwenza tas-sistema ta' sjieda feudali ta' art. Sas-seklu 14, bosta minn-nies Ingliżi u Skoċċiżi użaw kunjomijiet u f'Wales wara l-unifikazzjoni taħt ir-Re Henry VIII fl-1536 [12]

Studju ta’ erba’ snin immexxi mill-Università tal-Punent tal-Ingilterra, li ġie konkluż fl-2016, analizza sorsi ta' informazzjoni mis-seklu 11 sas-seklu 19 biex jispjega l-oriġini tal-kunjomijiet fil-Gżejjer Brittaniċi. [13] Dan l-istudju sab li aktar minn 90% tal-45,602 kunjom fid-dizzjunarju huma indiġeni għal-Gran Brittanja u l-Irlanda, bl-aktar kunjomijiet komuni fir-Renju Unit ikunu Smith, Jones, Williams, Brown, Taylor, Davies u Wilson. [14] Is-sejbiet ġew ippubblikati fl-Oxford English Dictionary of Family Names in Britain and Ireland. Il-mexxej tal-proġett Richard Coates sejjaħ l-istudju "aktar dettaljat u preċiż" minn dawk li saru qabel.[13] Huwa elaborat dwar l-oriġini: "Xi kunjomijiet għandhom oriġini li fi snajja jew impjieg - eżempji ovvji huma Smith u Baker. Ismijiet oħra jistgħu jkunu marbuta ma' post, pereżempju, Hill jew Green, li jirrelataw ma' spazju aħdar fir-raħal . Kunjomijiet li huma 'patronimiċi' huma dawk li oriġinarjament kienu jħaddnu l-isem tal-missier – bħal Jackson, jew Jenkinson . Hemm ukoll ismijiet fejn l-oriġini tiddeskrivi lill-portatur oriġinali bħal Brown, Qasira jew Thin – għalkemm Short seta' kien fil-fatt ikun kunjom ironiku ‘laqam’ għal persuna twila.[13]

Era moderna

immodifika

Matul l-era moderna, ħafna kulturi madwar id-dinja adottaw l-ismijiet tal-familja, partikolarment għal raġunijiet amministrattivi, speċjalment matul iż-żmien ta 'espansjoni Ewropea u speċjalment mill-1600. Eżempji notevoli jinkludu l-Olanda (1795–1811), il-Ġappun (1870s), it-Tajlandja (1920), u t-Turkija (1934). L-istruttura tal-isemijiet Ġappuniżi ġiet formalizzata mill-gvern fl-1868 bil-mod isem tal-familja + isem mogħti .[15] Madankollu, jibqa l-fatt li l-użu tal-kunjomijiet mhuwiex universali: l-Islandiżi, il-Burmiżi, il-Ġavaniżi, u ħafna gruppi ta 'nies fl-Afrika tal-Lvant ma jużawx ismijiet tal-familja.[bżonn referenza]

L-ismijiet tal-familja kultant jinbidlu jew jiġu sostitwiti b'kunjomijiet mhux relatati mall-familja meta kien hemm pressjoni politika biex tiġi evitata l-persekuzzjoni. </link> Eżempji ta' dawn insibuhom fil-każijiet tal-Indoneżjani Ċiniżi u t-Tajlandiżi Ċiniżi wara l-migrazzjoni hemmhekk matul is-seklu 20 jew tal-Lhud li ħarbu lejn pajjiżi Ewropej differenti biex jevitaw persekuzzjoni min-Nazis matul it-Tieni Gwerra Dinjija. Gruppi etniċi oħra ġew sfurzati jbiddlu jew jadattaw il-kunjomijiet biex jikkonformaw man-normi kulturali tal-kultura dominanti, bħal fil-każ ta' skjavi u nies indiġeni tal-Ameriki.

Aktar qari

immodifika
  • Blark. Gregory, et al. The Son Also Rises: Surnames and the History of Social Mobility (Princeton University Press; 2014) 384 paġna; juża data statistika dwar l-ismijiet tal-familja tul ġenerazzjonijiet biex jistma l-mobilità soċjali f'diversi soċjetajiet u perjodi storiċi.
  • Bowman, William Dodgson. The Story of Surnames (London, George Routledge & Sons, Ltd., 1932)
  • Cottle, Basile. Penguin Dictionary of Surnames (1967)
  • Hanks, Patrick u Hodges, Flavia. A Dictionary of Surnames (Oxford University Press, 1989)
  • Hanks, Patrick, Richard Coates u Peter McClure, eds. The Oxford Dictionary of Family Names in Britain and Ireland (Oxford University Press, 2016), li għandu introduzzjoni twila b'ħafna materjal komparattiv.
  • Reaney, PH, u Wilson, RM A Dictionary of English Surnames (it-3 ed. Oxford University Press, 1997)

Referenzi

immodifika
  1. ^ "Surname | Britannica". www.britannica.com (bl-Ingliż). Miġbur 11 April 2023.
  2. ^ Archive copy. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2017-10-04. Miġbur 2023-08-16.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
  3. ^ : 13–23. Ċitazzjoni journal għandha bżonn |journal= (għajnuna); |title= nieqes jew vojt (għajnuna)
  4. ^ "BBC - Family History - What's in a Name? Your Link to the Past". BBC History (bl-Ingliż). Miġbur 21 September 2020.
  5. ^ Doll, Cynthia Blevins (1992). "Harmonizing Filial and Parental Rights in Names: Progress, Pitfalls, and Constitutional Problems". Howard Law Journal. 35. Howard University School of Law. p. 227. ISSN 0018-6813. Note: content available by subscription only. The first page of content is available via Google Scholar.
  6. ^ Danesi, Marcel (2007). The Quest for Meaning. University of Toronto Press. p. 48. ISBN 978-0-8020-9514-5. Miġbur 21 September 2008.
  7. ^ a b linguistics.berkeley.edu (2004). http://www.linguistics.berkeley.edu/~rosemary/55-2004-names.pdf, "Naming practices". A PDF file with a section on "Chinese naming practices (Mak et al., 2003)". Archived at WebCite on 1Apr11.
  8. ^ : 753–759 [755, 758]. Ċitazzjoni journal għandha bżonn |journal= (għajnuna); |title= nieqes jew vojt (għajnuna) (The first few sentences are accessible online via JSTOR at https://www.jstor.org/stable/2743616, i.e., p.753.)
  9. ^ a b Benet Salway, "What's in a Name? A Survey of Roman Onomastic Practice from c. 700 B.C. to A.D. 700", in Journal of Roman Studies, vol. 84, pp. 124–145 (1994).
  10. ^ a b Chavez, Berret (9 November 2006). "Personal Names of the Aristocracy in the Roman Empire During the Later Byzantine Era". Official Web Page of the Laurel Sovereign of Arms for the Society for Creative Anachronism. Society for Creative Anachronism. Miġbur 21 September 2008.
  11. ^ "What is the origin of the last name Molina?". Last Name Meanings (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-01.
  12. ^ "BBC - Family History - What's in a Name? Your Link to the Past".
  13. ^ a b ċ "Most common surnames in Britain and Ireland revealed". BBC. 17 November 2016.
  14. ^ Hanks, Patrick; Coates, Richard; McClure, Peter (17 November 2016). The Oxford Dictionary of Family Names in Britain and Ireland (bl-Ingliż). Oxford University Press. doi:10.1093/acref/9780199677764.001.0001. ISBN 978-0-19-967776-4.
  15. ^ Nagata, Mary Louise. "Names and Name Changing in Early Modern Kyoto, Japan." International Review of Social History 07/2002; 47(02):243 – 259. P. 246.

Ħoloq esterni

immodifika
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Kunjom&oldid=298995"