Eliza Orzeszkowa

Eliza Orzeszkowa
Ħajja
Isem propju	Elżbieta Pawłowska
Twelid	Miĺkaŭščyna (en) , 6 Ġunju 1841
Nazzjonalità	Imperu Russu
L-ewwel lingwa	Pollak
Mewt	Hrodna, 18 Mejju 1910
Post tad-dfin	Parish Cemetery (en)
Kawża tal-mewt	(mard kardjovaskulari)
Familja
Missier	Benedykt Pawłowski
Omm	Franciszka Kamieńska
Konjuga/i	Stanisław Nahorski (en)
Tribù	Pawłowscy herbu Korwin (en)
Edukazzjoni
Lingwi	Pollak
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	kittieb; saġġist; traduttur; novellist
Xogħlijiet importanti	Nad Niemnem (en)
Nominat għal	uri [[Premju Nobel għal-Letteratura]] ; (1905) ;
Psewdonomu	E. O., Bąk (z Wa-Lit-No), Li…ka, Gabriela Litwinkau Eliza Orzeszkowa
Moviment artistiku	novella; povest; rumanz
Servizz militari
Iġġieldu	January Uprising (en)

Eliza Orzeszkowa (6 ta' Ġunju 1841 - 18 ta' Mejju 1910) kienet rumanziera Pollakka u kittieba ewliena^[1] tal-moviment Pożittiviżmu waqt it-Taqsimiet tal-Polonja. Fl-1905, flimkien ma' Henryk Sienkiewicz, ġiet nominata għall-Premju Nobel fil-Letteratura .

Bijografija

Dar Eliza Orzeszkowa fi Grodno, bħalissa hi mużew

Hi twieldet f'Milkowszczyzna (dakinhar fl-Imperu Russu, issa fil-Belarus ) minn familja nobbli Pawłowski, u mietet fi Grodno (issa fil-Belarus).^[2] Mill-1852 sal-1857, hija għexet f'Varsavja, fejn attendiet l-iskola. Hemmhekk iltaqgħet ma’ kittieba Pollakka oħra, Maria Konopnicka. Wara li rritornat Milkowszczyzna, fl-età ta' sittax-il sena, Eliza żżewġet lil Piotr Orzeszko, nobbli Pollakk, darbtejn l-età tagħha stess, li kien eżiljat fis- Siberja wara l-Irvell ta' Jannar tal-1863. ^[3] Huma sseparaw legalment fl-1869.^[4] Hija reġgħet iżżewġet fl-1894, wara relazzjoni ta' mħabba ta' 30 sena ma' Stanisław Nahorski, li miet ftit snin wara. ^[5] Fl-1866, marret tgħix fi Grodno u saret novellista.

Orzeszkowa kitbet sensiela ta’ 30 novella u 120 abbozz qawwi, drammi u novelli, li jittrattaw il-kundizzjonijiet soċjali tal-pajjiż okkupat tagħha. Ir-rumanz tagħha Eli Makower (1875) jiddeskrivi r-relazzjonijiet bejn il-Lhud u n-nobbli Pollakka; u Meir Ezofowicz (1878), il-kunflitt bejn l-Ortodossija Lhudija u l-Liberaliżmu modern.^[3] Fl-1888 Orzeszkowa kiteb żewġ novelli dwar ix-Xmara Niemen (issa parti mill-Belarus): Cham (The Boor) jiffoka fuq il-ħajja tas-sajjieda; u l-iktar rumanz famuż tagħha, Nad Niemnem (Fuq in-Niemen) - ħafna drabi mqabbel ma' Pan Tadeusz - li jittrattaw il-kwistjonijiet tal-aristokrazija Pollakka fl-isfond tal-ordni politiku u soċjali. L-istudju tagħha dwar il-patrijottiżmu u l-kożmopolitiżmu deher fl-1880.^[4] Edizzjoni uniformi tax-xogħlijiet tagħha ġiet ippubblikata f'Varsavja bejn l-1884 u l-1888.^[3] Ħafna mill-produzzjoni tagħha huma disponibbli wkoll fit-traduzzjoni Ġermaniża.

Tombstone of Eliza Orzeszkowa in Grodno

Fl-1905, flimkien ma' Henryk Sienkiewicz u Leo Tolstoy, Orzeszkowa ġew nnominati għall-Premju Nobel fil-Letteratura. Il-premju ngħata lil Sienkiewicz. Skont ir-rekords uffiċjali tal-kumitat tal-Premju Nobel, il-ħsieb li l-premju jiġi diviż ġie miċħud għax ġie kunsidrat bħala att ta' disprezz u għalhekk, dan tal-aħħar biss spiċċa bħala r-rebbieħ.^[6]

Xogħlijiet magħżula

Manuskritt tar-rumanz Nad Niemnem

Xogħol ta 'Orzeszkowa tradott bl- Esperanto .

Obrazek z lat głodowych 1866
Ostatnia miłość, 1868
Z życia realisty, 1868
Na prowincji, 1870
W klatce, 1870
Cnotliwi, 1871
Pamiętnik Wacławy, 1871
Pan Graba, 1872
Na dnie sumienia, 1873
Marta, 1873
Eli Makower, 1875
Rodzina Brochwiczów, 1876
Pompalińscy, 1876
Maria, 1877
Meir Ezofowicz, 1878
Z różnych sfer, 1879–1882
Widma, 1881
Sylwek Cmentarnik, 1881
Zygmunt Ławicz i jego koledzy, 1881
Bańka mydlana, 1882–1883
Pierwotni, 1883
Niziny, 1885
Dziurdziowie, 1885
Mirtala, 1886
Nad Niemnem (Fuq in-Niemen), 1888
Cham (The Boor), 1888
Panna Antonina (ġabra ta' novelli), 1888
W zimowy wieczór (ġabra ta' novelli), 1888
Czciciel potęgi, 1891
Jędza, 1891
Bene nati, 1891
Westalka, 1891
Dwa bieguny, 1893
Melancholicy, 1896
Australczyk, 1896
Iskry (ġabra ta' novelli), 1898
Argonauci (L-Argonawti), 1900
Ad astra. Dwugłos, 1904
I pieśń niech zapłacze, 1904
Gloria victis (ġabra ta' novelli), 1910

Ġurnaliżmu għall-ġustizzja soċjali

Kilka słów o kobietach (dwar in-nisa), 1870
Patriotyzm i kosmopolityzm, 1880
O Żydach i kwestii żydowskiej, 1882

Referenzi

^ Eliza Orzeszkowa, Britannica, Retrieved 5 June 2016.
^ "Eliza Orzeszkowa" from the Encyclopædia Britannica. Retrieved 22 September 2011.
^ ^a ^b ^ċ Chisholm 1911.
^ ^a ^b Prof. dr hab. Józef Bachórz, Eliza Orzeszkowa. Virtual Library of Polish Literature. Retrieved 22 September 2011.
^ Eliza Orzeszkowa. Słownik pisarzy polskich. Brykowisko. Retrieved 22 September 2011.
^ The Nobel Prize in Literature: Nominations and Reports 1901–1950

[brit-1] Eliza Orzeszkowa, Britannica, Retrieved 5 June 2016.

[britannica.com-2] "Eliza Orzeszkowa" from the Encyclopædia Britannica. Retrieved 22 September 2011.

[FOOTNOTEChisholm1911-3] ċ Chisholm 1911.

[ug.edu.pl-4] Prof. dr hab. Józef Bachórz, Eliza Orzeszkowa. Virtual Library of Polish Literature. Retrieved 22 September 2011.

[5] Eliza Orzeszkowa. Słownik pisarzy polskich. Brykowisko. Retrieved 22 September 2011.

[nobelprize.org-6] The Nobel Prize in Literature: Nominations and Reports 1901–1950

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]