Durmitor

Durmitor (biċ-Ċirilliku Serb: Дурмитор, ippronunzjat [durmǐtɔr] jew [dǔrmitɔr]) hija żona muntanjuża fil-Majjistral tal-Montenegro. Hija parti mill-Alpi Dinariċi. L-ogħla quċċata taż-żona, Bobotov Kuk, hija għolja 2,523 metru.

Durmitor

Iż-żona muntanjuża hija kkonfinata mill-Kanjon tax-Xmara Tara fit-Tramuntana, mill-Kanjon tax-Xmara Piva fil-Punent, u mill-Kanjon tax-Xmara Komarnica fin-Nofsinhar. Fil-Lvant taż-żona muntanjuża ta’ Durmitor fiha pjanura għolja 1,500 metru, imsejħa Jezerska površ (il-Pjanura tal-Lagi). Il-muntanja Sinjavina tinsab fil-Lvant tal-pjanura ta’ Jezerska površ. Iż-żona muntanjuża ta’ Durmitor tinsab l-iktar fil-muniċipalità ta’ Žabljak.

Iż-żona muntanjuża ta’ Durmitor hija msejħa wkoll Park Nazzjonali ta’ Durmitor. Il-park nazzjonali ġie stabbilit fl-1952, u tniżżel fil-lista tas-Siti ta’ Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1980.

Qċaċet

Veduta mill-quċċata ta’ Bobotov Kuk

Iż-żona muntanjuża ta’ Durmitor fiha 48 quċċata li jaqbżu l-2,000 metru. L-ogħla qċaċet huma:

• Bobotov Kuk, 2,522 metru
• Bezimeni vrh (Quċċata Bla Isem), 2,487 metru
• Šljeme, 2,455 metru
• Istočni vrh Šljemena (Quċċata tal-Lvant ta’ Sljeme), 2,445 metru
• Soa / Đevojka, 2,440 metru
• Milošev Tok, 2,426 metru
• Bandijerna, 2,409 metru
• Rbatina, 2,401 metru
• Lučin vrh, 2,396 metru
• Prutaš, 2,393 metru
• Minin Bogaz, 2,387 metru
• Planinica, 2,330 metru
• Kobilja Glava, 2,321 metru
• Savin Kuk, 2,313 metru
• Šupljika, 2,310 metru

Lagi

Veduta tal-Lag Iswed minn waħda mill-qċaċet

Iż-żona muntanjuża ta’ Durmitor fiha 18-il lag glaċjali, imxerrdin fuq l-art muntanjuża u fuq il-pjanura għolja ta’ Jezerska Površ. Il-lagi jkomplu jżidu b’mod sinifikanti mas-sbuħija tal-muntanji, u ġew imlaqqma Gorske Oči, jew “għajnejn il-muntanji”.

Il-lagi jisimhom:

Lag Iswed Lag ta’ Veliko Škrčko Lag ta’ Malo Škrčko Zeleni Vir Lag ta’ Jablan Lag ta’ Valovito

Vir u Lokvicama Lag ta’ Srablje Lag ta’ Modro Suva Lokva Lag ta’ Zminje Lag ta’ Barno

Lag ta’ Pošćensko Lag ta’ Zabojsko Lag ta’ Vražje Lag ta’ Riblje Lag ta’ Zminčko Lag ta’ Sušičko

Isem

Waħda mit-teoriji tal-isem Durmitor hi li oriġina mil-lingwa Rumanza tal-Balkani-Vlach, u li jfisser “post fejn torqod” (simili għal “dormitorju”). Madwar l-Eks Jugoslavja kollha hemm muntanji msemmija b’mod simili, fosthom il-muntanja Visător (li tfisser “wieħed li joħlom”) u l-muntanja Aţipitor (li tfisser “wieħed li jorqod”).

Madankollu, it-teorija l-oħra u l-iktar waħda probabbli, hi li l-isem ingħata miċ-Ċeltiċi u t-tifsira x’aktarx li hi “ilma mill-muntanja” jew “muntanja mxerrda”. Meta wieħed iqis it-tul ta’ żmien li ċ-Ċeltiċi tal-qedem qattgħu qrib dan il-post u x-xmara Tara, l-isimha għandu oriġini Ċeltika, huwa ferm possibbli li l-isem “Durmitor” għandu l-istess oriġini.

Park Nazzjonali u Sit ta’ Wirt Dinji

Il-Park Nazzjonali ta’ Durmitor, li nħoloq fl-1952, jinkludi ż-żona muntanjuża ta’ Durmitor, il-kanjons tax-xmajjar Tara, Sušica u Draga u l-parti l-għolja tal-pjanura tal-kanjon ta’ Komarnica. Il-park nazzjonali jkopri erja ta’ 390 kilometru kwadru. Huwa l-ikbar żona protetta fil-Montenegro, u ġie ddeżinjat bħala Sit ta’ Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1980.

Il-kanjon tax-xmara Tara fil-Park Nazzjonali ta’ Durmitor huwa twil 80 kilometru u huwa fond 1,300 metru; b’hekk huwa l-iktar kanjon fond fl-Ewropa.

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta’ tliet kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (vii) “Post fejn iseħħu fenomeni naturali tal-għaġeb jew fejn hemm żoni ta’ ġmiel naturali u ta’ importanza estetika eċċezzjonali”; il-kriterju (viii) “Eżempju straordinarju li jirrappreżenta stadji importanti tal-istorja tad-dinja, inkluż it-trapass tal-ħajja, il-proċessi ġeoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-iżvilupp tat-tipi differenti ta’ art, jew il-karatteristiċi ġeomorfiċi jew fiżjografiċi sinifikanti”; u l-kriterju (x) “Post fejn hemm l-iktar ħabitats naturali importanti u sinifikanti għall-konservazzjoni fil-post tad-diversità bijoloġika, inkluż fejn hemm speċijiet mhedda ta’ valur universali straordinarju mill-perspettiva tax-xjenza jew tal-konservazzjoni”.

Turiżmu

Durmitor hija ċ-ċentru tat-turiżmu tal-muntanji tal-Montenegro. Il-faċilitajiet turistiċi huma kkonċentrati madwar ir-raħal ta’ Žabljak. Fix-xitwa, l-attivitajiet ewlenin f’Durmitor huma l- iskijjar u s- snowboarding. Fis-sajf, l-attivitajiet jaqilbu għall-mixi, għat-tixbit u għat-turiżmu rikreattiv fil-muntanji. Fiż-żona jiġu pprattikati wkoll sports tal-ilma. Waħda mill-iktar attrazzjonijiet prominenti ta’ Durmitor huma t-18-il lag glaċjali, u l-iktar wieħed magħruf minnhom huwa l-Lag Iswed.