Tempju ta’ Buġibba

Tempju ta' Buġibba
Post	San Pawl il-Baħar ( Malta)
Viċinat	Buġibba / Qawra
Tip	Tempju
Parti minn	Tempji Megalitiċi ta’ Malta
Storja
Imwaqqfa	c.3150–2500 QK
Perjodi	Fażi Tarxien
Materjal	Ġebla tal-ġir
Noti tas-sit
Dati ta' tħaffir	1928–1954
Arkeologi	Temi Zammit , L. J. Upton Way
Kundizzjoni	Fdalijiet
Aċċess pubbliku	Iva

Buġibba Temple is a megalithic temple on the border of Buġibba and Qawra towns, limits of San Pawl il-Baħar, Malta . Lukanda nbniet fuq il-bażi tat-tempju.

Sit

It-tempju jinsab ftit bogħod mill-kosta, bejn Buġibba u l-Qawra Point. Inbniet fi żmien Ħal Tarxien tal-preistorja Maltija. It-tempju huwa pjuttost żgħir, u parti mill-faċċata tal-ġebla tal-franka korallina tiegħu għadha tidher. Mid-daħla tat-trilithon, kuritur iwassal għal żona ċentrali li fiha tliet apsides. Parti mill-art tat-tempju baqgħu ħajjin ukoll fuq wara tas-sit^[1].

Il-kumplament tal-istruttura nqerdet matul is-snin, hekk kif iż-żona ġiet invellata minħabba li kienet użata għal skopijiet agrikoli.

Storja

It-Tempju ta’ Buġibba ġie skopert mill-arkeologu Malti Themistocles Zammit fl-1920 f’għalqa qrib il-Qawra Point. Dawn il-fdalijiet ġew iskritti fil-Lista tal-Antikitajiet tal-1925, bħala “il-fdalijiet megalitiċi tul it-triq fil-Punta tal-Qawra”. It-tempju ġie skavat fl-1928 minn T. Zammit u LJ Upton Way u reġa’ ġie mistħarreġ fl-1952 u fl-1954^[2]^[3].

It-tempju bħalissa huwa inkluż fil-ground tad-Dolmen Resort Hotel.

Deskrizzjoni

Blokk tal-ġebel bi skulturi tal-ħut

Matul l-iskavi, instabu żewġ blokki tal-ġebel imżejjen. Waħda hija blokka kwadra minquxa li kienet altar, u l-oħra hija blokka rettangolari b’ħut imnaqqax fuq tnejn mill-uċuħ tagħha. Dawn il-blokki issa jinsabu fil-Mużew Nazzjonali tal-Arkeoloġija fil-Belt Valletta^[4].

Il-ġebla tat-tempju ġiet sostitwita wkoll fi żminijiet moderni.

Eventwalment, id-Dolmen Resort Hotel inbniet madwar it-tempju, li ġie inkorporat fil-grounds tal-lukanda qrib il-pixxini tagħha.

Referenzi

^ Andy Burnham, Pete Evans (Layout), The Megalithic Portal and Megalith Map. "Buggiba". The Megalithic Portal (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-23.Manutenzjoni CS1: iktar minn isem wieħed: authors list (link)
^ "Bugibba". web.infinito.it. Miġbur 2025-01-23.
^ https://www.um.edu.mt/library/oar/bitstream/123456789/51877/1/Zammit_Vincent_It-tempju%20preistoriku%20f%27Bugibba_il-Mument_1996_3_3.pdf
^ (PDF) https://web.archive.org/web/20150220001517/http://www.culturalheritage.gov.mt/filebank/inventory/00056.pdf. Arkivjat mill-oriġinal fl-2015-02-20. Miġbur 2025-01-23. |title= nieqes jew vojt (għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)

[1] Andy Burnham, Pete Evans (Layout), The Megalithic Portal and Megalith Map. "Buggiba". The Megalithic Portal (bl-Ingliż). Miġbur 2025-01-23.Manutenzjoni CS1: iktar minn isem wieħed: authors list (link)

[2] "Bugibba". web.infinito.it. Miġbur 2025-01-23.

[3] ttps://www.um.edu.mt/library/oar/bitstream/123456789/51877/1/Zammit_Vincent_It-tempju%20preistoriku%20f%27Bugibba_il-Mument_1996_3_3.pdf

[4] (PDF) https://web.archive.org/web/20150220001517/http://www.culturalheritage.gov.mt/filebank/inventory/00056.pdf. Arkivjat mill-oriġinal fl-2015-02-20. Miġbur 2025-01-23. |title= nieqes jew vojt (għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)

[1]

[2]

[3]

[4]