Santiago de Querétaro
Santiago de Querétaro (pronunzja bl-Ispanjol: [sanˈtjaɣo ðe keˈɾetaɾo]; bl-Otomi: Dähnini Maxei), magħrufa sempliċement bħala l-Belt ta' Querétaro (bl-Ispanjol: Ciudad de Querétaro), hija l-belt kapitali u l-ikbar belt tal-istat ta' Querétaro, fil-Messiku ċentrali. Tagħmel parti mill-makroreġjun ta' Bajío.[1] Tinsab 213-il kilometru (132 mil) fil-Majjistral tal-Belt tal-Messiku, 63 kilometru (39 mil) fix-Xlokk ta' San Miguel de Allende u 200 kilometru (120 mil) fin-Nofsinhar ta' San Luis Potosí.[2] Hija wkoll is-sede tal-muniċipalità ta' Querétaro, li hija maqsuma f'seba' distretti. Fl-1996, iċ-ċentru storiku ta' Querétaro tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[3]
| Santiago de Querétaro | ||
|---|---|---|
 Messiku | ||
 | ||
| ||
| Amministrazzjoni | ||
| Stat sovran | Messiku | |
| State of Mexico | Querétaro | |
| Municipality of Mexico | Muniċipalità ta' Querétaro | |
| Kodiċi postali |
76000 | |
| Ġeografija | ||
| Koordinati | 20°35′17″N 100°23′17″W / 20.5881°N 100.3881°WKoordinati: 20°35′17″N 100°23′17″W / 20.5881°N 100.3881°W | |
  Santiago de Querétaro Santiago de Querétaro (Mexico) | ||
 | ||
| Għoli | 1,820 m | |
| Demografija | ||
| Popolazzjoni | 794,789 abitanti (2020) | |
| Informazzjoni oħra | ||
| Fondazzjoni | Is-SibtambUTCIs-Sibt | |
| Kodiċi tat-telefon |
442 | |
| Żona tal-Ħin | UTC−6 | |
| bliet ġemellati |
Santiago, Orange (en)  , Holland (en) , Yeosu, Caracas, Bakersfield, Santiago de Compostela, Cancun, Oaxaca de Juárez, Cancunu Yeosu | |
| mqro.gob.mx | ||
Il-belt hi ċentru kummerċjali u ekonomiku b'saħħtu u ċentru vibranti tas-servizzi li qed jesperjenza rivitalizzazzjoni soċjali u ekonomika kontinwa. Dan kollu rriżulta f'livelli għoljin ta' migrazzjoni minn partijiet oħra tal-Messiku.[4]
Querétaro esperjenzat żvilupp industrijali u ekonomiku straordinarju minn nofs is-snin 90 tas-seklu 20. Iż-żona metropolitana ta' Querétaro għandha t-tieni l-ogħla Prodott Domestiku Gross pro capita fost iż-żoni metropolitani tal-Messiku b'US$20,000 wara Monterrey. Il-belt hija l-iktar belt li qed tikber malajr fil-pajjiż, u l-ekonomija tagħha hija bbażata fuq iċ-ċentri tat-teknoloġija informatika u tad-data, is-servizzi tal-loġistika, il-manifatturar u l-manutenzjoni tal-inġenji tal-ajru, iċ-ċentri tas-sejħiet, l-industriji tal-karozzi u tal-makkinarju, u l-produzzjoni tal-kimiki u tal-prodotti tal-ikel. Ir-reġjun ta' Querétaro għandu agrikoltura li qed tikber malajr permezz tad-dwieli u jospita l-produttur famuż tal-inbid minn Spanja, Freixenet. Il-produzzjoni tal-inbid f'Querétaro issa hija t-tieni l-ikbar fil-Messiku wara r-reġjun ta' Baja California.
Diversi korporazzjonijiet internazzjonali ewlenin fl-oqsma ajruspazjali, tal-elettronika, tal-karozzi, tal-kimiki, tal-ikel u tal-finanzi għandhom il-kwartieri ġenerali nazzjonali tagħhom f'Querétaro.
Etimoloġija immodifika
Bil-lingwa Otomi l-belt tissejjaħ "Maxei" jew "Ndamaxei", li tfisser logħba tal-ballun jew il-logħba grandjuża tal-ballun rispettivament. Fil-Kodiċi ta' Mendocino, il-belt tissejjaħ Tlaschco jew Tlaxco, mill-kelma bin-Nahuatl għal logħba tal-ballun. Madankollu, Querétaro x'aktarx ġejja minn k'eri ireta rho, li tfisser "post tal-poplu l-kbir", speċjalment peress li matul iż-żminijiet tal-Azteki madwar 15,000 ruħ għexu hemmhekk. Querétaro għandha simbolu ġeroglifiku tal-Azteki li jirrappreżentaha peress li kienet provinċja tributarja. Fl-1655, il-belt ingħatat l-istemma mill-Kuruna Spanjola.[5]
Il-kelma Querétaro ġiet ivvutata minn 33,000 parteċipant bħala "l-isbaħ kelma fil-lingwa Spanjola", qabel ma ġiet approvata mill-Instituto Cervantes. Fit-terminoloġija Pre-Kolombjana, Querétaro litteralment tfisser "il-gżira tas-salamandri blu". Minkejja dan, studjużi oħra jissuġġerixxu li tista' tfisser il-"post tar-rettili" jew il-"post tal-blat ġgantesk".[6]
Klima immodifika
Querétaro għandha klima semiarida (BSh skont il-klassifikazzjoni klimatika ta' Köppen) b'temperaturi miti s-sena kollha, għalkemm it-temperatura għolja medja f'Mejju tkun 30.7 °C (87.3 °F).[7] Il-biċċa l-kbira tal-preċipitazzjoni tinżel minn Ġunju sa Awwissu.
| Data klimatika għal Querétaro | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Xahar | Jan | Fra | Mar | Apr | Mej | Ġun | Lul | Aww | Set | Ott | Nov | Diċ | Sena |
| Temp. għolja rekord f'°C (°F) | 35.2
(95.4) |
31.6
(88.9) |
35.4
(95.7) |
37.0
(98.6) |
37.0
(98.6) |
36.5
(97.7) |
32.5
(90.5) |
33.0
(91.4) |
32.0
(89.6) |
32.0
(89.6) |
31.3
(88.3) |
28.6
(83.5) |
37.0
(98.6) |
| Temp. għolja medja f'°C (°F) | 23.0
(73.4) |
24.6
(76.3) |
27.6
(81.7) |
29.5
(85.1) |
30.7
(87.3) |
29.2
(84.6) |
26.9
(80.4) |
26.8
(80.2) |
25.7
(78.3) |
25.9
(78.6) |
24.9
(76.8) |
23.5
(74.3) |
26.5
(79.7) |
| Temp. medja ta' kuljum f'°C (°F) | 15.1
(59.2) |
16.2
(61.2) |
18.7
(65.7) |
20.7
(69.3) |
22.5
(72.5) |
21.9
(71.4) |
20.4
(68.7) |
20.3
(68.5) |
19.5
(67.1) |
18.6
(65.5) |
16.9
(62.4) |
15.5
(59.9) |
18.9
(66.0) |
| Temp. baxxa medja f'°C (°F) | 7.1
(44.8) |
7.8
(46.0) |
9.8
(49.6) |
12.0
(53.6) |
14.3
(57.7) |
14.6
(58.3) |
13.9
(57.0) |
13.7
(56.7) |
13.3
(55.9) |
11.2
(52.2) |
8.9
(48.0) |
7.5
(45.5) |
11.2
(52.2) |
| Temp. baxxa rekord f'°C (°F) | −2.8
(27.0) |
−1.8
(28.8) |
0.5
(32.9) |
2.6
(36.7) |
1.9
(35.4) |
4.5
(40.1) |
4.4
(39.9) |
8.6
(47.5) |
5.6
(42.1) |
1.8
(35.2) |
−1.5
(29.3) |
−1.5
(29.3) |
−2.8
(27.0) |
| Preċipitazzjoni medja f'mm (pulzieri) | 15.3
(0.60) |
8.8
(0.35) |
3.6
(0.14) |
15.2
(0.60) |
42.8
(1.69) |
95.4
(3.76) |
130.8
(5.15) |
84.9
(3.34) |
70.1
(2.76) |
40.4
(1.59) |
9.9
(0.39) |
10.3
(0.41) |
527.5
(20.77) |
| Medja ta' jiem bil-preċipitazzjoni (≥ 0.1 mm) | 2.8 | 1.8 | 0.8 | 2.4 | 6.5 | 9.7 | 11.5 | 8.5 | 7.5 | 4.9 | 2.4 | 1.9 | 60.7 |
| Medja ta' jiem bil-borra (%) | 50 | 46 | 42 | 43 | 47 | 55 | 60 | 60 | 61 | 58 | 54 | 54 | 53 |
| Medja ta' sigħat ta' xemx fix-xahar | 241.8 | 237.7 | 268.4 | 264.2 | 252.1 | 208.5 | 213.8 | 225.1 | 210.7 | 235.3 | 231.5 | 213.6 | 2,802.7 |
| Sors 1: Servicio Meteorológico Nacional[8] | |||||||||||||
| Sors 2: Colegio de Postgraduados[9] | |||||||||||||
Sit ta' Wirt Dinji immodifika
Fl-1996, iċ-ċentru storiku ta' Querétaro, magħruf ukoll bħala ż-żona monumentali storika, ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[3] Skont l-UNESCO, il-belt kolonjali antika ta' Querétaro tispikka peress li rnexxielha żżomm il-pjanta ġeometrika tat-toroq tal-konkwistaturi Spanjoli flimkien mas-sqaqien u mat-trejqiet iserrpu tal-kwartieri tal-Otomi. L-Otomi, it-Tarasco, iċ-Chichimeca u l-Ispanjoli għexu flimkien fil-paċi b'standards simili ta' għajxien, xi ħaġa tassew rari fi żmien meta l-indiġeni u l-Ispaniċi sikwit kienu sseparati minħabba differenza kbira fl-introjtu tagħhom u spiss kienu kontra xulxin f'partijiet oħra tan-nazzjon.
Din il-paċi u s-similarità tal-integrazzjoni soċjali fil-biċċa l-kbira hija attribwita għall-fatt li l-etniċitajiet indiġeni u l-Ispanjoli kisbu l-paċi ftit wara l-ewwel kuntatt bejniethom u t-tnejn iffunzjonaw tajjeb; l-indiġeni żammew is-sistemi ekonomiċi u soċjali tagħhom stess, filwaqt li l-Criollos operaw f'soċjetà separata iżda integrata fi ħdan il-belt.[10] Il-belt hija notevoli għall-bosta monumenti Barokki ċivili u reliġjużi elaborati tagħha mill-epoka tad-deheb tagħha fis-sekli 17 u 18. Fl-2008 ir-rivista National Geographic Traveler elenkat lil Querétaro bħala waħda mill-aqwa 15-il destinazzjoni storika fid-dinja.[11]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[3]
Ġemellaġġ immodifika
- Bakersfield, California, l-Istati Uniti
- Orange, California, l-Istati Uniti
- Holland, Michigan, l-Istati Uniti
- Santiago de Cuba, il-Provinċja ta' Santiago de Cuba, Kuba
- Santiago de Compostela, il-Galizja, Spanja
- Santiago de Chile, iċ-Ċilì
- Shijiazhuang, Hebei, iċ-Ċina
- Guácimo, il-Provinċja ta' Limón, il-Costa Rica
- Heredia, il-Provinċja ta' Heredia, il-Costa Rica
- Moravia, il-Provinċja ta' San José, il-Costa Rica
- Yeosu, Jeollanam-do, il-Korea t'Isfel
- Morelia, Michoacán, il-Messiku
- Mérida, Yucatán, il-Messiku
- Tuxtla, Chiapas, il-Messiku.
Gallerija immodifika
-
Triq fid-distrett storiku ta' Querétaro. -
L-akkwedott. -
Veduta ta' "Los Arcos" (l-akkwedott) minn għolja fil-belt. -
Il-Katidral ta' Querétaro. -
Casa de la Corregidora. -
Il-Knisja ta' San Franġisk. -
Iċ-ċentru storiku tal-belt. -
Il-Mawżolew ta' Josefa Ortiz de Domínguez. -
Santa Rosa de Viterbo.
Referenzi immodifika
- ^ "Bajío, el nuevo milagro mexicano". t21.com.mx (bl-Ispanjol). Miġbur 2022-11-18.
- ^ "Santiago, Querétaro". www.elclima.com.mx (bl-Ispanjol). Miġbur 2022-11-18.
- ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Monuments Zone of Querétaro". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-11-18.
- ^ "Enciclopedia de los Municipios de México Querétaro". web.archive.org. 2011-07-18. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-07-18. Miġbur 2022-11-18.
- ^ "Enciclopedia". web.archive.org. 2011-07-18. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-07-18. Miġbur 2022-11-16.
- ^ "Querétaro y las otras cinco palabras favoritas del español". BBC News Mundo (bl-Ispanjol). 2011-06-18. Miġbur 2022-11-16.
- ^ Kottek, M.; J. Grieser; C. Beck; B. Rudolf; F. Rubel (2006). "World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated". Meteorol. Z. 15 (3): 259–263.
- ^ "Normales climatológicas 1951-2010". web.archive.org. 2013-11-03. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-11-03. Miġbur 2022-11-16.
- ^ "archive.ph". archive.ph. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-02-21. Miġbur 2022-11-16.
- ^ "Explorando México". www.explorandomexico.com.mx. Miġbur 2022-11-18.
- ^ "Historic Destinations Rated - The List- National Geographic Traveler". web.archive.org. 2008-10-27. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-10-27. Miġbur 2022-11-18.