Carl David Anderson

Carl David Anderson
Ħajja
Twelid	Belt ta' New York, 3 Settembru 1905
Nazzjonalità	Stati Uniti tal-Amerka
Residenza	Belt ta' New York
Mewt	San Marino, Stati Uniti, 11 Jannar 1991
Post tad-dfin	Forest Lawn Memorial Park (en)
Familja
Konjuga/i	Elvira Lorena Bergman (en)
Edukazzjoni
Alma mater	Istitut tat-Teknoloġija ta' California ; John H. Francis Polytechnic High School (en)
Direttur tat-teżi	William Ralph Smythe (en) ; Robert A. Millikan (en)
Studenti dottorali	Donald Arthur Glaser (en) ; Seth Neddermeyer (en) ; Carl A. Rouse (en)
Lingwi	Ingliż
Studenti	uri Donald Arthur Glaser (en) ;
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	fiżiku; għalliem fl-università
Impjegaturi	Istitut tat-Teknoloġija ta' California
Premjijiet	List Premju Nobel għall-Fiżika (1936) ; Elliott Cresson Medal (1937) ; Fellow of the American Physical Society ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ;
Sħubija	Akkademja Amerikana tal-Arti u tax-Xjenzi; Akkademja Nazzjonali tax-Xjenzi; American Philosophical Society; American Association for the Advancement of Science (en) ; Soċjetà Amerikana tal-Fiżika

Carl David Anderson (twieled fit-3 ta' Settembru 1905 – miet fil-11 ta' Jannar 1991) kien fiżiku Amerikan. Huwa magħruf l-iktar għall-iskoperta tiegħu tal-pożitron fl-1932, kisba li għaliha ngħata l-Premju Nobel għall-Fiżika fl-1936, u tal-muon fl-1936.

Bijografija immodifika

Anderson twieled fil-Belt ta' New York f'familja ta' immigranti Żvediżi. Huwa studja l-fiżika u l-inġinerija f'Caltech (B.S., 1927; Ph.D., 1930). Taħt is-superviżjoni ta' Robert A. Millikan, huwa beda l-investigazzjonijiet dwar ir-raġġi kożmiċi matul kors fejn osserva traċċi mhux mistennija ta' partiċelli fir-ritratti tiegħu f'kompartiment tas-sħab (verżjonijiet moderni issa jissejħu Anderson) li huwa interpreta korrettament li nħolqu minn partiċella bl-istess massa ta' elettron, iżda b'karga elettrika opposta. Din l-iskoperta, imħabbraf fl-1932 u iktar 'il quddiem ikkonfermata minn oħrajn, ivvalidat it-tbassir teoriku ta' Paul Dirac tal-eżistenza tal-pożitron. Anderson l-ewwel individwa l-partiċelli fir-raġġi kożmiċi. Imbagħad ipproduċa provi iktar konklużivi billi spara raġġi gamma prodotti min-nuklid radjoattiv naturali ThC'' (²⁰⁸Tl) f'materjali oħra, u dan irriżulta fil-ħolquen ta' pari ta' pożitroni-elettroni. Għal dan ix-xogħol, Anderson ingħata l-Premju Nobel għall-Fiżika tal-1936 flimkien ma' Victor Hess.^[1] Ħamsin sena wara, Anderson irrikonoxxa li l-iskoperta tiegħu ġiet ispirata mix-xogħol ta' sieħbu tal-klassi f'Caltech Chung-Yao Chao. Anderson ifforma l-bażi tal-iżvilupp ta' ħafna mix-xogħol tiegħu mir-riċerka ta' sieħbu iżda ma ġiex ikkreditat dak iż-żmien.^[2]

Fl-1936 ukoll, Anderson u l-ewwel student universitarju tiegħu, Seth Neddermeyer, skoprew il-muon (jew il-"mu-meson", kif kienet magħrufa għal bosta snin), partiċella subatomika 207 darbiet iktar massiva mill-elettron, iżda bl-istess karga elettrika negattiva u b'dawrien daqs nofs l-elettron, mill-ġdid fir-raġġi kożmiċi. Anderson u Neddermeyer għall-ewwel kienu jemmnu li kienu osservaw pjon, partiċella li Hideki Yukawa kien iddeskriva fit-teorija tiegħu tal-interazzjoni qawwija. Meta kien ċar li dak li kien osserva Anderson ma kienx pjon, il-fiżiku I. I. Rabi, mistagħġeb kif l-iskoperta mhux mistennija setgħet toqgħod fi kwalunkwe skema loġika tal-fiżika tal-partiċelli, staqsa "Issa din min ordnaha?" (xi kultant jingħad li kien qed jiekol ma' xi kollegi f'ristorant Ċiniż meta qal hekk). Il-muon kien l-ewwel partiċella subatomika minn lista twila. L-iskoperta tagħha inizjalment stagħġbet lit-teoriċi li ma setgħux isibu tarf kif se toqgħod loġikament f'xi skema kunċettwali. Willis Lamb, fil-lekċer tal-Premju Nobel tal-1955, iċċajta li kien sema' li "min kien isib partiċella elementari ġdida normalment kien jiġi ppremjat bil-Premju Nobel, iżda tali skoperta issa jmissha tiġi kkastigata b'multa ta' 10,000 dollaru".^[3]

Anderson qatta' l-karriera akkademika u tar-riċerka tiegħu kollha f'Caltech. Matul it-Tieni Gwerra Dinjija, huwa wettaq riċerka dwar ir-rokits hemmhekk. Huwa ġie elett Membru tal-Akkademja Amerikana tal-Arti u x-Xjenzi fl-1950.^[4] Huwa ngħata l-Premju Golden Plate tal-Akkademja Amerikana tal-Kisbiet fl-1975. Huwa miet fil-11 ta' Jannar 1991, u ndifen f'Forest Lawn, iċ-Ċimiterju tal-Għoljiet ta' Hollywood f'Los Angeles, California. Il-mara tiegħu Lorraine mietet fl-1984.^[5]

Għażla ta' pubblikazzjonijiet immodifika

Anderson, C. D. (1933). "The Positive Electron". Physical Review. 43 (6): 491–494.

Anderson, C. D. (1932). "The Apparent Existence of Easily Deflectable Positives".

Anderson, C. D. (technical advisor) (1957). The Strange Case of the Cosmic Rays. The Bell Laboratory Science Series.

Referenzi immodifika

^ "The Nobel Prize in Physics 1936". NobelPrize.org (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-03.
^ "Cao, Cong (2004). Chinese Science and the 'Nobel Prize Complex. Minerva. 42 (2): 154" (PDF).
^ "Willis E. Lamb, Jr. (it-12 ta' Diċembru 1955) Fine structure of the hydrogen atom. Nobel Lecture" (PDF).
^ "Book of Members, 1780–2010: Chapter A. American Academy of Arts and Sciences" (PDF).
^ "Golden Plate Awardees". Academy of Achievement (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-03.

[1] "The Nobel Prize in Physics 1936". NobelPrize.org (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-03.

[2] "Cao, Cong (2004). Chinese Science and the 'Nobel Prize Complex. Minerva. 42 (2): 154" (PDF).

[3] "Willis E. Lamb, Jr. (it-12 ta' Diċembru 1955) Fine structure of the hydrogen atom. Nobel Lecture" (PDF).

[4] "Book of Members, 1780–2010: Chapter A. American Academy of Arts and Sciences" (PDF).

[5] "Golden Plate Awardees". Academy of Achievement (bl-Ingliż). Miġbur 2022-09-03.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]