Wikipedija:Dwar: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
m grammatika
Linja 1:
{{dablink|''Din hija introduzzjoni għal proġett tal-Wikipedija għal viżitaturi. Hemm ukoll artiklu dwar l-enċiklopedija [[Wikipedija|hawnhekk]].''}}
[[Image:Www.wikipedia.org screenshot.png|thumb|300px|Is-sit eletroniku wikipedia.org, il-paġna prinċipali għal kull lingwa fuq il-wikipedija.]]
'''Wikipedija''' ({{pronING|ˌwiːkiˈpiːdiə}} jew {{IPA|/ˌwɪkiˈpiːdiə/}}) huwa proġett [[enċiklopedija|enċiklopediku]] b'[[kontenut ħieles]] li huwa [[World Wide Web|bbażat fuq websajt]] [[Multilingwaliżmu|multilingwali]]. L-Isemisem Wikipedija hija [[portmanto]] (kumbinazzjoni ta' kliem u it-tifsir tagħhom) tal-kliem ''[[wiki]]'' (tip ta' websajtsit elettroniku kollaborattivakollaborattiv) u ''[[enċiklopedija]]''. L-Artikliartikli tal-Wikipedija jipprovdu links biex jigwidaw utent għal paġni relatati b'aktar informazzjoni.
 
Il-Wikipedija hija [[Kitba kollaborattiva|miktuba kollaborattivament]] minn [[voluntierivoluntier]]i minn madwar id-dinja. Mill-ħolqien tagħha fl-2001, il-[[Wikipedija]] kibret malajr fl-[[Wikipedija:Daqs tal-wikipedija|akbar]] [[Websajtsit elettroniku]] ta' referenza, li tiġbed lejha mill-inqas [http://siteanalytics.compete.com/wikipedia.org?metric=uv 684 miljun viżitatur] anwalmentannwalment salsa l-2008. Hemm aktar minn [http://en.wikipedia.org/wikistats/EN/TablesWikipediansEditsGt5.htm 75,000 kontributur attiv] li jaħdmu fuq aktar minn [[meta:List of Wikipedias#Grand Total|10,000,000 artiklu]] f'aktar minn [[Special:SiteMatrix|250 lingwi]]. Bħalissa hemm {{NUMBEROFARTICLES}} artiklu bil-[[Lingwa Maltija|Malti]]; kuljum [http://www.wikipedia.org/wikistats/EN/TablesUsageVisits.htm mijiet ta' eluf] ta' viżitaturi minn madwar id-dinja jagħmlu eluf ta' modifiki u joġolqujoħolqu eluf ta' artikli ġodda biex iżieduiżidu ma' mall-għerf miġbura mill-enċiklopedija tal-[[Wikipedija]]. ''(Ara wkoll:[[Wikipedija:Statistiċi]]).''
 
Viżitaturi m'għandhomx ikollhom kwalifikazzjonijiet speċjalizatispeċjalizzati sabiex ikunu jistgħu jagħtu l-kontribut tagħhom, minħabba li l-rwol ewlieni tagħhom huwa li jiktbu artikli li jkopru għerf eżistenti; dan iffiserifisser li kull personapersuna ta' kull żmien, kulturau minn kwalunkwe sfond kulturali u soċjali jista'
[[Wikipedija:Min jikteb il-Wikipedija|jikteb artikli fuq il-wikipedija]]. Ħafna mill-artikli jistgħu jiġu [[Għajnuna:Modifika|modifikati]] minn kulħadd b'aċċess għall-[[Internet]], sempliċiment billi jagħfas il-[[Hyperlink|link]] "modifika din il-paġna". Kulħadd huwa merħba libiex żżiediżid informazzjoni, referenzi u kwotiċitazzjonijiet, sakemm lidawn humaikunu fl-ispirtu tal-[[Wikipedija:Politika u gwida|politika tal-modifikar]] tal-Wikipedija u huma ta' standardstandàrd meħtieġ. Informazzjoni li mhuxmhijiex ta' standardstandàrd jew li huwa argumentat wisq probabli jiġi mneħħi. Utenti m'għandhomx jinkwetaw jekk jagħmlu żball b'aċċident meta qegħdin iżieduiżidu jew isaħħu l-informazzjoni fuq il-Wikipedija, minħabba li [[Wikipedija:Min jikteb il-Wikipedija|modifikaturi oħrajn]] huma dejjem hemmhekk biex jagħtuk avviż jew jirranġaw żballji ovvji, u iss-software tal-Wikipedija huwa desinjatdisinjat tajjeb biex tkunikun tistajista' tirranġajirranġa żballjiżbalji ta' modifikar faċċilmentfaċilment.
 
Minħabba li l-[[Wikipedija]] huwa proġett miftuħ, teknikament kulħadd jista' jagħmel kontribuzzjoni, hijau għalhekk hu differenti minn sorsi oħra ta' referenzi li huma bbażati fuq karta, f'affarijiet importanti. Partikolarment, artikli antiki jkunu aktar bilanċjati u jitgħarafjitgħarfu, madankollu artikli ġodda aktar ta' spiss jkun fihom informazzjoni ħażinħażina sinifikantisinjfikanti, kontenut mhux enċiklopediku, jew [[Wikipedija:Vandaliżmu|vandaliżmu]]. UtentiL-utenti rridujrid jkollhom għarfien ta' dan sabiex ikunu jistgħu jġibu informazzjoni validuvalida u tevitatiġi evitata informazzjoni ħażina li ġiet miżjuda riċentament u għad ma ġietx imneħħija (ara ''[[Wikipedija:Tfittxija bil-Wikipedija|Tfittxija bil-Wikipedija]]'' għal aktar dettalji). Minkejja dan, il-Wikipedija qegħdaqegħdha tiġi kontinwament aġġornata mhux bħal sors ta' referenza tal-karta, b'ħolqien u aġġornament ta' artikli fuq avveminmentiavvenimenti topikali fir-rata ta' sekonda, minuti jew siegħat, aktar milli xhur jew snin kif issir f'enċiklopediji printjati.
 
Aħna nistiednuk li tieħu ftit ħin biex taqra [[Wikipedija:X'Mijuxmhix il-Wikipedija|X'inhu Wikipedija (u x'mijuxmhix)]], sabiex ikollhok għarfien ta' kif għandhek tikkonsulta u tikkontribwixxi f'fil-Wikipedija. Aktar informazzjoni fuq suġġetti prinċipali jinsabu hawn taħt. Jekk inti mintiex issib dak li qiegħed tfittex għal, prova:
 
'''[[Wikipedija:FAQ|L-aktar mistoqsijiet rispostifrekwenti]]''', '''[[Wikipedija:Avviż għall-ġenituri|avviż għall-ġenituri]]''', jew ara '''[[Wikipedija:Mistoqsijiet|fejn għandhek tistaqsi mistoqsijiet]]'''.
Għal għajnuna bil-modifiki u affarijiet oħrajn, ara ''[[Għajnuna:Kontenut]]''.
 
==Dwar il-Wikipedija==
===Storja tal-Wikipedija===
{{main|Storja tal-Wikipedija}}
Il-[[Wikipedija]] kienet kontinwazzjoni ta' [[Nupedija]], proġett li issa huwa abbondanat biex joħloq enċiklopedija ħielsa. Nupedija kella sistemasistemà elaborativaelaborattiva ta' [[reviżjoni ta' impar]] u kellha bżonn kontributuri kwalifikati mhux ħażin, iżda l-kitba talta' l-artikli kienet bil-mod ħafna. Waqt is-sena 2000, [[Jimmy Wales]], il-fondaturfundatur tal-Nupedija, u [[Larry Sanger]], li kien impjegat minn Wales biex jaħdem fuq il-proġett, iddiskutuiddiskutew modijietmodi sabiex Nupedija jkollajkollha proġett komplimentarju li jkun aktar miftuħ. Ħafna sorsi ġew suġġeriti għall-idea ta' [[wiki]] li jħalli membri tal-pubbliku li jagħti kontribuzzjoni ta' materjal, u b'hekk l-ewwel wiki tal-Nupedija mar onlinefuq l-internet fil-[[10 ta' Jannar]].
 
Kien hemm reżistenza konsiderabli minnkunsiderabbli min-naħa ta' modifikaturi tan-Nupedija u irr-revedituri għall-idea li Nupedija ssir websajt fil-format ta' wiki, għalhekk il-proġett il-ġdid ingħata l-isem ta' "Wikipedija" u ingħatangħata dominazzjoni għalih, wikipedia.com, fil-[[15 ta' Jannar]] (magħrufa issa bħala "[[Wikipedija:Il-Ġurnataġurnata tal-Wikipedija|il-ġurnata tal-Wikipedija]]" minn ċerta utenti). Il- [[bandwidth]] u iss-[[server (informatika)|server]] (f'San Diego) ġew mogħtija lil Wales. Impjegati passati u kurrenti oħrajn ta' [[Bomis]] li ħadmu fuq il-proġett jinkludu [[Tim Shell]], wieħed mill-fondaturifundaturi ta' Bomis, l-uffiċjaluffiċċjal kap eżekuttiv kurrenti, u programmatur Jason Richey. Id-Dominazzjonidominazzjoni kienkienet eventwalment modifikatmodifikata għal dakdik preżenti wikipedia.org meta l-[[Fondazzjoni tal-Wikimedia]] ta' bla profitprofitt kienet fondatafundata bħala l-organizazzjoniorganizzazzjoni suprema tagħha, b'hekk id-dominazzjoni ,.org kellha tintuża' biex turi n-natura mhux kummerċjali tagħha. F'[[Marzu]] [[2007]], il-kelma ''wiki'' saret kelma ingliżaIngliża aċċettata.
<ref>[http://www.oed.com/help/updates/Prakrit-prim.html "Quarterly update to OED online: New edition: Prakrit to prim"], ''Oxford English Dictionary'', 15 Marchta' Marzu 2007 {{en icon}}</ref>
 
F'[[Mejju]] [[2001]], Wikipediji mhux ingliżiIngliżi ġew mibdija - [[Lingwa Katalana|Katalan]], [[Lingwa Ċiniża|Ċiniż]], [[Lingwa Olandiża|Olandiż]], [[Esperanto]], [[Lingwa Franċiża|Franċiż]], [[Lingwa Ġermaniża|Ġermaniż]], [[Lingwa Ebrajka|Ebrajk]], [[Lingwa Taljana|Taljan]], [[Lingwa Ġappuniża|Ġappuniż]],[[Lingwa Portugiża |Portugiż]], [[Lingwa Russa|Russu]], [[Lingwa Spanjola|Spanjol]], u [[Lingwa Żvediża|Żvediż]]; lingwi oħrajn segwu li inkludu l-[[Lingwa Għarbija|Għarbi]] u l-[[Lingwa Ungeriża|Ungeriż]].<ref>{{cite web |url=http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Announcements_May_2001 |titletitlu=Wikipedia announcements — May 2001|lingwa=Ingliż}}</ref> F'[[Settembru]],<ref>{{cite web |url=http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Announcements_September_2001 |titletitlu=Wikipedia announcements — September 2001 |lingwa=Ingliż}}</ref> Ilil-[[Lingwa Polakka|Polakk]] kien miżjud u aktar importanza lilngħatat lill-proviżjoni multilingwali tal-Wikipedija aktar multilingwali kienet ingħatat. Fl-aħħar tas-sena, il-verżjonijiet [[Lingwa Afrikaans|Afrikaans]], [[Lingwa Norveġiża|Norveġjan]], u [[Lingwa Serbokroazzjana|Serbokroazzjan]] kienu inbdewnbdew. Il-Verżjoniverżjoni Maltija inbdiet f' [[Settembru]] [[2004]].
 
===TrademarksTrejdmarks u propjetàproprjetà letterarji===
Il-[[Wikipedija]] hija [[trademarktrejdmark]] reġistrata tal-[[Fondazzjoni ta'Fundazzjoni Wikimedia]] ta' [[bla profit]], li ħolqot familja sħiħa ta' [[m:Lista sħiħa tal-proġetti tal-Wikimedia|proġetti]],. Fuq dawn il-proġetti kollha inti merħba li [[Wikipedija:Kun qalbieni|tkun qalbieni]] u tagħmel modifiki fl-artikli, intfejn stess,iżżid iżiedma' mall-għarfien b'mod kollaborattiv.
 
Kull kelma fil-Wikipedija, u ħafna stampi u kontenut ieħor. huwa kopertkoperti mill-[[GNU LiċenżjaFree ta'Documentation Dokumentazzjoni b'XejnLicense]] (GFDL). Kontribuzzjonijiet jibqgħu propjetàproprjetà tal-ħalieqkreaturi, iżda fl-istess ħin il-liċenżja GFDL tagħmel żgur li l-kontenut huwa distributtiv u riproduċibliriproduċibbli. (Ara l-[[Wikipedija:PropjetàProprjetà letterarjiletterarja|avviż tal-propjetàproprjetà letterarjiletterarja]] u ċ-[[Wikipedija:Ċaħda kontenut|ċaħda kontenut]] għal aktar informazzjoni.)
 
===Kontributuri tal-Wikipedija===
{{main|Wikipedija:Min jikteb il-Wikipedija|Wikipedija:Wikipedijan}}
Kwalunkwe persuna li għandu aċċess għall-internet jista' jagħmel modifiki fuq Wikipedija, u dan il-ħelsien jagħti spinta ta' inklużivitainklussività ta' ammont kbir ta' kontenut. Hemm {{NUMBEROFUSERS}} utenti - minn skolari esperti għal qarrejja każwali - jagħmlu modifiki fuq il-Wikipedija, u dawn ill-modifikaturiedituri esperjenzati ta' spiss jgħinu fil-ħolqien ta' stil konsistenti fl-enċiklopedija, skont il-[[Wikipedija:Manwal talta' l-istil|Manwal talta' l-istil]].
 
Fi ħdan Wikipedija hemm bosta mezzi sabiex jgħinu membri tal-Wikipedija jagħmlu xogħol importanti fil-bini tar-riżorsi ta' kwalità għolja filwaqt li żżommu [[Wikipedija:Ċivili|ċivilità]]. Modifikaturi jkunu jistgħu josservaw paġni, u dawk tekniċi jkunu jistgħu jiktbu programmi biex iżommu reġistru u mezz biex jikkoreġġu il-modifiki ħżiena. Hemm {{NUMBEROFADMINS}} amministraturi b'kollox u għandhom poteri speċjali sabiex jagħmlu żgur li jinżamm livell ta' dixxiplina skont il-gwida u politika tal-Wikipedija. Fejn ma jkunx hemm qbil dwar kif il-fatti għandhom jiġu mogħrijamurija, modifikaturi jaħdmu flimkien biex jaslu għal artiklu li tirrepreżenti l-opinjoni esperta kurrenti fuq is-suġġett. Modifikaturi li ma jaħdmux ma' oħrajn b'mod ċivili jistgħu jiġu imkeċċija temporalmenttemporanjament jew għal dejjem milli jkunu jistgħu jagħmel modifiki fil-Wikipedija minn amministratur.
 
Għalkemm is-sit huwa tal-fondazzjoni tal-Wikimedia, hija lfil-biċċa l-kbira mhux involuta fil-kitbiet ta' l-artikli u fit-tmexxija tas-sit.
 
===Il-FondazzjoniFundazzjoni tal-Wikimedia===
{{Main|FondazzjoniFundazzjoni tal-Wikimedia|m:Main Page}}
Il-'''FondazzjoniFundazzjoni tal-Wikimedia, Inc.''' hija [[organizazzjoni tal-karità]] [[bla profit]] li ġiet fondata f' [[San PetersburgPietruburgu, Florida|SanSaint PetersburgPietruburgu]], [[Florida]], fl-[[Stati Uniti|Istati Uniti]] fl-2002, għandau għandha l-kwartirikwartieri tagħha f'[[San Francisco, California]]. Il-FondazzjoniFundazzjoni taħdem bħala paraventu legali għal għall-Wikipedija u ill-proġetti kuġinisubordinati kollha relatati, u hija s-sid ta' kull [[trademarktrejdmark]] u [[drittijiet tal-propjetà intelletwali]] tal-Wikipedija. Kważi kull funżjonifunzjoni huma meħuda mill-voluntieri ġewwa l-komunità tal-Wikipedija, supplementatsupplementata minn ftit ħaddiema mħallsa, Bord talta' l-Avviżi ta' madwar 15 -il individwu espert, u ill-Bord tal-[[kuraturiKuraturi]]. Diviżjonijiet tal-fondazzjonifundazzjoni jeżistu u huma miżjuda b'manjiera kurrenti, f'numru ta' pajjiżi, li jagħtu importanza 'l informazzjoni referenzata, publikazzjonipubblikazzjoni, fondi, u proġetti oħrajn speċifiċi mal-lokazzjoni.
 
Fil-Livelllivell ta' proġett, il-fondazzjoni tidderieġi l-politika globali, drawwiet u faċċilitajietfaċilitajiet tal-Wikipedija f'kull lingwa u l-proġetti kuġinitagħha, tipprovdi dħul legali u propjetà intelletwali kif rikjest, u hija formalment responsabbli għażgħall-żvillupiżvillup tas-software b'[[sors miftuħ]] tal-Wikipedija ([[Mediawiki]]) waqt li r-rikjesti jinbidlu.
 
Fid-dawl tas-skop tagħha li toħloq materjal ta' referenza b'xejn għal kull persuna, il-fondazzjoni tħaddem ukoll [[m:Main Page|Metawiki]] fejn affarijiet relatati ma' kull proġett, diskussjonijiet globali jiġu diskussa, u politiki globali jiġu formalment dokumentati u żvillupatiżviluppati, u [http://meta.wikimedia.org/wiki/Proposals_for_new_projects inkubatur] għal proġetti ġodda u lingwi ġodda, sabiex tħaffef l-żvillupiżvillup tagħhom fl-istadji bikrin. [[Minn [[Awissu]] [[2007]] hemm madwar 100 proġetti ta' referenza ġodda f'bosta stadji taż-ta' żvillup li inbedanbeda minn membri tal-Wikipedija u kommunitajiet relatati.