Dun Mikiel Xerri

F'Gunju ta' l-1798, il-Francizi taht Napuljun rebhu lill-Malta. Fix-xhur ta' wara, il-Francizi zarmaw in-nobbilta Maltija u zammet iebes mal-Knisja, fejn bdew ukoll jehdolu hafna mit-tezori taghha.Wara li Malta kienet ilha biss tlett xhur taht il-Francizi, il-Maltin ma kienux iktar lesti li jittoleraw iktar it-tiranija Franciza u bdew jiggieldu kontra din l-okkupazzjoni. L-armata Franciza kellha tirtira gewwa l-fortifikazzjonijiet, waqt li l-Maltin talbu l-ghajnuna ta' Sqallija u ta' l-Ingilterra.

Wiehed mill-figuri ewlenin ta' dan il-qawmien kien Dun Mikiel Xerri., imwieled fl-10 ta' Frar, 1740, kien filosofu u matematiku u perswaz li rivoluzzjoni kienet l-unika mod biex jakkwistaw lura id-drittijiet taghhom.

Ghall-Maltin xejn ma kien iktar prezzjuz mill-liberta. Mijiet ta' nies mietu bil-guh u bil-mard, anke hafna suldati Francizi.

Il-Maltin pjannaw attakki kontra l-qawwiet Francizi fil-Belt Valletta u fil-Kottonera, imma l-Francizi saru jafu b'dan il-komplott. Fost id-49 persuna maqbuda jikkomplottaw kontra l-Francizi kien hemm Dun Mikiel Xerri.

Fl-ghodwa tas-17 ta' Jannar, 1799, l-Isqof Labini ghamel zjara lil Dun Mikiel Xerri u shabu u berikhom. Il-prigunieri gew mehuda mill-Forti Sant'Iermu lejn Pjazza helsien, fejn plottun tas-suldati kienu qed jistennewhom. Fit-triq lejn il-pjazza Dun Mikiel baqa' jaghmel kurragg lil shabu, u meta waslu fil-pjazza, u talab ftit minuti biex ikellimhom. Inghad talb u lkoll talbu mahfra lis-Sinjur Alla. Dun Mikiel umbat resaq lejn l-ufficjal, hareg arlogg tal-fidda mil-but, newwilulu u qallu: "Jekk joghgbok spara dritt go qalbi". Umbat ghajjat ghajta kbira, flimkien ma shabu; "Il-Mulej ikollu hniena minnha! Viva Malta!" Instemghu it-tiri u Dun Mikiel u shabu waqghu mejtin fl-art. Kienu mietu ghal pajjzihom, mietu f'isem il-liberta. Ghallmu lill-Francizi x'jigifieri l-Liberta.