Moda: Differenza bejn il-verżjonijiet
Content deleted Content added
żieda titli referenzi u iktar qari |
m Żieda ħoloq |
||
Linja 1:
[[Stampa:E1266601_(5398889640).jpg|daqsminuri| Mudella b'libsa moderna li tirrifletti t- tendenza tal-moda attwali fi sfilata tal-moda tal-Haute Couture, Pariġi, 2011]]
Il-'''moda''' hija espressjoni estetika popolari f'perjodu u f'post partikolari u f'kuntest speċifiku, speċjalment fl-ilbies, iż-żraben, l-istil tal-ħajja, l-aċċessorji, il-makeup, l-istil tax-xagħar, u l-proporzjonijiet tal-ġisem. Filwaqt li tendenza ħafna drabi tissuġġerixxi espressjoni estetika partikolari u li ma ddumx iktar minn staġun, il-moda hija espressjoni distintiva u sostnuta mill-industrija tradizzjonalment marbuta mal-istaġun u l-kollezzjonijiet tal-moda. L-istil huwa espressjoni li ddum bosta staġuni u ħafna drabi huwa konness ma' movimenti [[Kultura|kulturali]] u aspetti soċjali, simboli, klassi, u kultura (eż. il-Barokk, ir-Rokokò, eċċ.). Skont is-soċjologu [[Pierre Bourdieu]], il-moda tissuġġerixxi "l-aħħar moda, l-aħħar differenza
Għalkemm ħafna drabi jintużaw flimkien, it-terminu "moda" huwa differenti mill-ilbies u l-kostumi. Il-moda tiddeskrivi l-libsa materjali u teknika, filwaqt li l-ilbies u l-kostumi ġew relegati għal sens speċjali bħall-ilbies ta' kostumi bil-maskri. Il-moda tiddeskrivi s-sistema soċjali u temporali li "tattiva" l-ilbies bħala sinifikatur soċjali f'ċertu ħin u kuntest. Il-
Ditti esklużivi jaspiraw għat-tikketta tal-''haute couture,'' iżda t-terminu huwa teknikament limitat għal membri tax-''Chambre Syndicale de la Haute Couture''<ref>{{Ċita web|url=https://fhcm.paris/en/the-federation/}}</ref>
Biż-żieda fil-produzzjoni tal-massa ta' komoditajiet tal-konsumatur bi prezzijiet aktar baxxi, u b'kopertura globali, is-sostenibbiltà saret kwistjoni urġenti fost il-politiċi, id-ditti u l-konsumaturi.<ref>{{Ċita web|url=https://publications.parliament.uk/pa/cm201719/cmselect/cmenvaud/1952/report-summary.html}}</ref>
== Moda tal-ilbies ==
Il-vjaġġaturi bikrija tal-Punent, li vvjaġġaw lejn l-[[Indja]], il-[[Iran|Persja]], it-[[Turkija]], jew iċ-[[Ċina]], spiss kienu jikkummentaw dwar in-nuqqas ta' bidla fil-moda f'dawk il-pajjiżi. Vjaġġatur [[Spanja|Spanjol]] iddeskriva konverżazzjoni li kellu ma' impjegat fis-servizz diplomatiku [[Ġappun|Ġappuniż]] fiż-żmien ix-''Shogun'' li baqa' skantat u saħansitra xxukkjat bit-tipi differenti ta' lbies tal-[[Ewropa|Ewropej]]. Skontu l-ħwejjeġ Ġappuniżi baqgħu l-istess għal elf sena sħaħ.<ref>Braudel, 312–313</ref> Madankollu, hemm evidenza konsiderevoli fiċ-Ċina
Barra minn hekk, hemm storja twila tal-moda
Fl-Ewropa, il-bidu ta' bidla kontinwa u dejjem aktar mgħaġġla fl-istili tal-ilbies jista' jiġi ddatat b'mod pjuttost affidabbli. L-istoriċi, inklużi [[James Laver]] u [[Fernand Braudel]], jiddataw il-bidu tal-moda tal-Punent fl-ilbies min-nofs is-seklu 14,<ref>Laver, James: ''The Concise History of Costume and Fashion'', Abrams, 1979, p. 62</ref><ref name="braudel">Fernand Braudel, ''Civilization and Capitalism, 15th–18th Centuries, Vol 1: The Structures of Everyday Life", p317, William Collins & Sons, London 1981''</ref> għalkemm għandhom it-tendenza li jibbażaw ħafna fuq xbihat kontemporanji u l-manuskritti illuminati ma kinux komuni qabel is-seklu erbatax. Waħda mill-ewwel bidliet l-iktar drammatiċi fil-moda seħħet fl-ilbies tal-[[Raġel|irġiel]]. Il-kapott qsar f'daqqa u b'mod drastiku. Fejn qabel kien jasal sal-pexxun, f'daqqa qsar sew,<ref name="conceitom.com.br">{{Ċita web|url=http://www.conceitom.com.br/jeans/#more-1226}}</ref> u fil-parti tas-sider xi kultant kien jiddaħħal tip ta' mili biex jagħti dehra imbuzzata. Dan ħoloq il-kontorn distintiv tal-Punent b'topp imfassal bil-qies li jintlibes fuq leggings jew qalziet.
Fis-seklu ta' wara, il-bidliet bdew iseħħu b'pass iktar mgħaġġel, u l-moda tan-nisa u tal-irġiel, speċjalment fl-arranġament u t-tiżjin tax-xagħar, saret daqstantieħor kumplessa. Għalhekk, l-istoriċi tal-arti jistgħu jużaw il-moda b'kunfidenza u preċiżjoni biex jiddataw ix-xbihat, partikolarment fil-każ ta' xbihat mis-seklu 15. Fil-bidu, il-bidliet fil-moda wasslu għal frammentazzjoni fil-klassijiet għolja tal-Ewropa fejn qabel kienu kkaratterizzati minn stil simili ħafna ta' lbies u l-iżvilupp sussegwenti ta' stili nazzjonali distintivi. Dawn l-istili nazzjonali baqgħu differenti ħafna sakemm fis-[[Seklu XVII|sekli 17]] sa 18 kontromoviment impona għal darb'oħra stili simili, li oriġinaw l-aktar minn [[Franza]] tal-Ancien Régime.<ref>Braudel, 317–324</ref> Għalkemm is-sinjuri ġeneralment kienu jmexxu l-moda, il-ġid dejjem jiżdied tal-Ewropa moderna bikrija wassal biex il-borgeżija u anke l-[[Bidwi|bdiewa]] bdew isegwu t-tendenzi tal-moda mill-bogħod, u dan kien biżżejjed biex jiskomoda lill-klassi privileġġjata - fattur li Fernand Braudel iqis bħala wieħed mill-muturi ewlenin tal-moda li qed tinbidel.<ref>Braudel, 313–315</ref>
[[Stampa:MA-Lebrun.jpg|xellug|daqsminuri| Marie Antoinette, mart Louis XVI, kienet mexxejja tal-moda. L-għażliet tagħha, bħal din il-libsa bajda tal- muslin tal -1783 imsejħa ''chemise a la Reine'', kienu influwenti ħafna u jintlibsu ħafna. ]]
Fis-seklu 16, id-differenzi nazzjonali kienu evidenti ferm. Għaxar ritratti ta' rġiel [[Ġermanja|Ġermaniżi]] jew [[Italja|Taljani]] tas-seklu 16 jistgħu juru għaxart ikpiepel kompletament differenti. [[Albrecht Dürer]] wera d-differenzi fil-kuntrast attwali (jew kompost) tiegħu tal-moda ta' [[Nuremberg]] u dik [[Venezja|Venezjana]] fit-tmiem tas-seklu 15 (
Għalkemm il-kuluri u l-mudelli differenti tat-tessuti kienu jinbidlu minn sena
Minkejja li kien hemm distribuzzjoni ta’ pupi mlibbsin minn Franza sa mis-seklu 16 u minkejja li Abraham Bosse kien ipproduċa inċiżjonijiet tal-moda fis-snin
Għalkemm il-[[Ħajjat|ħajjata]] tas-[[sengħa]] u l-ħajjata tal-ilbies tan-nisa bla dubju kienu responsabbli għal bosta innovazzjonijiet, u l-industrija tat-tessuti tabilħaqq wasslet għal bosta tendenzi, l-istorja tad-disinn tal-moda bdiet mill-1858 meta [[Charles Frederick Worth]], imwieled l-[[Renju Unit|Ingilterra]], fetaħ l-ewwel dar awtentika tal-''haute couture'' f'Pariġi. Dan it-titlu ġie stabbilit mill-gvern għad-djar tal-moda li kienu jilħqu l-istandards tal-industrija. Dawn id-djar tal-moda kellhom jaderixxu ma' ċerti standards, pereżempju kellhom iżommu mill-inqas għoxrin impjegat involuti biex jagħmlu l-ħwejjeġ, juru żewġ kollezzjonijiet fis-sena fi sfilati tal-moda, u jippreżentaw ċertu numru ta' mudelli lill-klijenti.<ref>Claire B. Shaeffer (2001). [https://books.google.com/books?id=e3Sd_mikSP4C&pg=PA7#v=onepage&q=charles%20frederick%20worth%20haute%20couture Couture sewing techniques] "Originating in mid- 19th-century Paris with the designs of an Englishman named Charles Frederick Worth, haute couture represents an archaic tradition of creating garments by hand with painstaking care and precision". Taunton Press, 2001</ref> Minn dakinhar 'l hawn, l-idea tad-disinjatur tal-moda bħala ċelebrità fih innifsu saret dejjem aktar dominanti.
Għalkemm xi aspetti tal-moda jistgħu jkunu femminili jew maskili, xi tendenzi huma
</ref> L-idea ta' lbies unisex oriġinat fis-sittinijiet tas-seklu 20 meta disinjaturi bħal [[Pierre Cardin]] u [[Rudi Gernreich]] ħolqu ħwejjeġ, bħal tuniċi jew leggings li jiġġebdu magħmulin mill-jersey, maħsuba biex jintlibsu kemm mill-irġiel kif ukoll min-nisa. L-impatt tal-unisex beda jespandi b’mod iktar wiesa’ biex jinkludi diversi temi fil-moda, inkluż l-
L-erba’ [[Belt kapitali|bliet kapitali]] tal-moda ewlenin attwali huma Pariġi, [[Milan]], [[Belt ta' New York|New York]], u [[Londra]], li lkoll huma kwartieri ġenerali tal-aktar kumpaniji tal-moda sinifikanti u huma rinomati għall-influwenza kbira tagħhom fuq il-moda globali. Il-ġimgħat tal-moda jsiru f'dawn l-ibliet, fejn id-disinjaturi juru l-kollezzjonijiet ta' ħwejjeġ ġodda tagħhom
In-nies moderni tal-Punent għandhom għażla vasta minn fejn jagħżlu l-ħwejjeġ li jilbsu. Dak li persuna tagħżel li tilbes jista' jirrifletti l-personalità jew l-interessi tagħha. Meta nies li għandhom status kulturali għoli jibdew jilbsu ħwejjeġ ġodda jew differenti, tista' tibda tendenza tal-moda. Nies li jħobbu jew jirrispettaw lil dawn in-nies isiru influwenzati mill-istil tagħhom u jibdew jilbsu ħwejjeġ tal-istess stil. Il-moda tista' tvarja konsiderevolment fi ħdan soċjetà skont l-età, il-klassi soċjali, il-ġenerazzjoni, ix-xogħol, u l-[[ġeografija]] u tista' tvarja wkoll maż-żmien. Jekk persuna mdaħħla fiż-żmien tilbes skont il-moda li jużaw iż-żgħażagħ, tista' tidher redikola kemm f'għajnejn iż-żgħażagħ kif ukoll f'għajnejn l-anzjani. It-termini ''fashionista'' u ''vittma tal-moda'' jirreferu għal min hu lsir tal-moda kurrenti.
Wieħed jista' jħares
F'dawn l-aħħar snin, il-moda Asjatika saret iktar sinifikanti fis-swieq lokali u globali. Pajjiżi bħaċ-Ċina, il-Ġappun, l-Indja, u l-[[Pakistan]] tradizzjonalment kellhom industriji kbar tat-tessuti, li ħafna drabi kienu użati minn disinjaturi tal-Punent, iżda issa l-istili tal-ħwejjeġ Asjatiċi qed jiksbu wkoll influwenza fuq l-ideat tagħhom.<ref>Lemire, B., & Riello, G (2008). "East & West: Textiles and Fashion in Early Modern Europe". ''Journal of Social History'', 41(4), 887–916.</ref>
==
[[Stampa:Ed_Hardy_Runway_Models.jpg|xellug|daqsminuri| Mudelli tal-moda rġiel u nisa fl- isfilati, fil-Fashion Week ta' Los Angeles, 2008]]
Il-kunċett tal-industrija tal-moda globali huwa prodott tal-era moderna.<ref name="auto">{{Ċita web|url=https://www.britannica.com/art/fashion-industry}}</ref> Qabel nofs is-seklu 19, ħafna mill-ilbies kien magħmul bil-qies. Kien magħmul bl-idejn għal individwi, jew bħala produzzjoni fid-dar jew fuq ordni minn ħajjata tal-ilbies tan-nisa jew ħajjata tas-sengħa. Fil-bidu tas-seklu 20 - biż-żieda ta’ teknoloġiji ġodda bħall-magna tal-ħjata, iż-żieda tal-kapitaliżmu globali u l-iżvilupp tas-sistema tal-produzzjoni tal-fabbriki, u l-proliferazzjoni ta’ ħwienet bl-imnut bħal ħwienet kbar - il-ħwejjeġ bdew jiġu prodotti bil-massa
Għalkemm l-industrija tal-moda żviluppat l-ewwel fl-Ewropa u l-
# Il-produzzjoni tal-materja prima, prinċipalment il-ħajt, u t-tessuti iżda wkoll il-ġilda u l-fer.
Linja 49:
Dawn il-livelli jikkonsistu f'ħafna setturi separati iżda interdipendenti. Dawn is-setturi huma d-Disinn u l-Produzzjoni tat-Tessuti, id-Disinn u l-Manifattura tal-Moda, il-Bejgħ bl-Imnut tal-Moda, il-Kummerċjalizzazzjoni u l-Merchandising, l-Isfilati tal-Moda, u l-Media u l-Kummerċjalizzazzjoni. Kull settur huwa ddedikat għall-għan li tiġi ssodisfata d-domanda tal-konsumatur għall-ilbies taħt kundizzjonijiet li jippermettu lill-parteċipanti fl-industrija joperaw bi profitt.<ref name="auto">{{Ċita web|url=https://www.britannica.com/art/fashion-industry}}</ref>
==
It-tendenzi tal-moda huma influwenzati minn diversi fatturi, inklużi ċ-ċinema, iċ-ċelebritajiet, il-klima, l-esplorazzjonijiet kreattivi, l-innovazzjonijiet, id-disinji, il-politiċi,
=== Influwenzi politiċi ===
[[Stampa:Shinzō_Abe_and_Ivanka_Trump_(4).jpg|daqsminuri| Ivanka Trump (lemin) flimkien mal-PM Ġappuniż Shinzō Abe liebes ilbiesi tan-negozju fl-istil tal-Punent, 2017]]
Il-[[politika]] kellha rwol ċentrali fl-iżvilupp tal-moda. Pereżempju, il-First Lady [[Jacqueline Kennedy]] kienet ikona tal-moda tal-bidu tas-sittinijiet tas-seklu 20 li mexxiet it-tendenza tal-ilbies formali. B'libsa ta' Chanel, b'libsa dejqa u dritta struttuta ta' Givenchy, jew b'kowt ta' kulur ċar u b’buttuni kbar ta' Cassini, ħolqot id-dehra eleganti tagħha u mexxiet tendenza delikata.
Barra minn hekk, ir-rivoluzzjoni politika wkoll ħalliet impatt kbir fuq it-tendenza tal-moda. Pereżempju, matul is-sittinijiet tas-seklu 20, l-ekonomija saret iktar sinjura, ir-rata tad-divorzju kienet qed tiżdied, u l-gvern approva l-pillola kontraċettiva. Din ir-rivoluzzjoni ispirat lill-ġenerazzjoni żagħżugħa għar-ribelljoni. Fl-1964, id-dublett qasir sar tendenza tal-moda sinifikanti tas-sittinijiet. Minħabba li d-disinjaturi tal-moda bdew jesperimentaw bil-forom tal-ilbies, wesgħin, bla kmiem, mikro-mini, dbielet wesgħin, u kmiem f'forma ta' trumbetta. F'dan il-każ, it-tendenza tad-dublett qasir saret ikona tas-sittinijiet tas-seklu 20.
Barra minn hekk, il-moviment politiku bena relazzjoni impressjonanti mat-tendenzi tal-moda. Pereżempju, matul il-gwerra tal-Vjetnam, iż-żgħażagħ Amerikani waqqfu moviment li affettwa lill-pajjiż kollu. Fis-sittinijiet tas-seklu 20, it-tendenza tal-moda kienet mimlija kuluri fluworexxenti, drappijiet bid-disinn, jeans wesgħin ħafna mill-irkoppa 'l isfel (bell-bottom), flokkijiet bil-frenża, u d-dbielet saru simbolu ta’ protesta
=== Influwenzi tat-teknoloġija ===
Linja 65:
Żviluppi bħat-teknoloġija li tintlibes saru tendenza essenzjali fil-moda. Se jkomplu bl-avvanzi bħal ħwejjeġ magħmulin mill-pannelli solari li jiċċarġjaw l-apparat u drappijiet intelliġenti li jtejbu l-kumdità ta' min jilbishom billi jibdlu l-kulur jew in-nisġa abbażi tal-bidliet ambjentali.<ref>{{Ċita web|url=http://apparel.edgl.com/news/Top-6-Tech-Trends-in-the-Fashion-Industry94135}}</ref>
L-industrija tal-moda qed tara kif it-teknoloġija tal-istampar 3D influwenzat disinjaturi bħal [[Iris van Herpen]] u [[Kimberly Ovitz
It-teknoloġija tal-
It-teknoloġija tal-viżjoni bil-magna ġiet żviluppata biex issegwi kif il-moda tinfirex fis-soċjetà. L-industrija issa tista' tara l-korrelazzjoni diretta dwar kif l-isfilati tal-moda jinfluwenzaw l-ilbies ta' kuljum. L-effetti issa jistgħu jiġu kkwantifikati u jipprovdu rispons siewi lid-ditti tal-moda, lid-disinjaturi, u lill-konsumaturi rigward it-tendenzi.
It-teknoloġija militari kellha rwol essenzjali fl-industrija tal-moda. Id-disinn tal-camouflage fil-ħwejjeġ ġie żviluppat biex jgħin lill-persunal militari jkun inqas viżibbli għall-forzi tal-għadu. Fis-sittinijiet tas-seklu 20 tfaċċat
=== Influwenzi soċjali ===
[[Stampa:Britney_Europe.jpg|daqsminuri| Ċelebritajiet bħal [[Britney Spears]] popularizzaw il-kunċett li li l-ħwejjeġ ta' taħt jintlibsu bħala ħwejjeġ ta' barra.]]
[[Stampa:Gabriel_Garko_and_Laura_Torrisi_-_nicogenin_-_66ème_Festival_de_Venise_(Mostra)_-_The_Road_(3).jpg|daqsminuri| Moda tat-tapit l-aħmar : l-atturi Taljani Gabriel Garko u Laura Torrisi bi lbies formali ta' disinjatur tal-moda fil-Festival tal-Films ta' Venezja, 2009]]
Il-moda hija relatata mal-kuntest soċjali u kulturali ta' ambjent. Skont Matika,
L-isfilata tal-moda hija riflessjoni tat-tendenzi tal-moda u l-ħsibijiet ta' disinjatur. Għal disinjaturi bħal [[Vivienne Westwood]], l-isfilati tal-moda huma pjattaforma għall-vuċi tagħha dwar il-politika u l-ġrajjiet kurrenti. Skont Water,
=== Influwenzi ekonomiċi ===
==== Ekonomija ċirkolari ====
Bil-kuxjenza ambjentali dejjem tiżdied, l-imperattiv ekonomiku li "Onfoq issa, aħseb wara" qed isir dejjem aktar skrutinizzat. Il-konsumatur tal-lum għandu t-tendenza li jkun iktar konxju dwar il-konsum, li jfittex biss dak li għandu bżonn u ta' kwalità aħjar u li jservi fit-tul. In-nies saru wkoll aktar konxji tal-impatt li l-konsum tagħhom ta' kuljum għandu fuq l-ambjent u s-soċjetà, u dawn l-inizjattivi spiss huma deskritti bħala ċaqliqa lejn moda sostenibbli, iżda l-kritiċi jargumentaw li ekonomija ċirkolari bbażata fuq it-tkabbir hija
== Iktar qari ==
|