Venezja: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
aktar referenzi
m stampi
Linja 1:
 
'''Venezja''' hija belt fil-grigal tal-[[Italja]] u l-kapitali tar- reġjun tal-[[Veneto]]. Din il-belt hija mifruxa fuq grupp ta' 118&nbsp;gżejjer żgħar<ref>{{Ċita web|url=https://whc.unesco.org/en/list/394/|titlu=Venice and its Lagoon|aċċess=2021-01-29|isem=UNESCO World Heritage Centre|opra=UNESCO World Heritage Centre|lingwa=en}}</ref> li huma separati b'kanali u marbuta b'aktar minn 400&nbsp;pont.<ref>{{Ċita web|url=https://venicegondola.com/en/the-bridges-of-venice-what-are-the-most-famous-bridges-list-bridges-in-venice/|titlu=The Bridges of Venice - What are the most Famous bridges|aċċess=2021-01-29|kunjom=|isem=|koawturi=|opra=venicegondola.com|lingwa=en}}</ref> Il-gżejjer jinsabu fil-Laguna Venezjana, bajja baxxa magħluqa li tinsab bejn il-bokki tax-xmajjar Po u Piave (preċiżament bejn ix-xmajjar Brenta u Sile). Fl-2018, kien hemm 260,897&nbsp;persuna joqogħdu fil- Comune di Venezia, li minnhom madwar 55,000 jgħixu fil-belt storika ta’ Venezja (''centro storico''). Flimkien ma' Padova u Treviso, il-belt hija inkluża fiż-Żona Metropolitana ta' Padova-Treviso-Venezja (PATREVE), li hija statistikament ikkunsidrata bħala żona metropolitana, b'popolazzjoni totali ta' 2.6&nbsp;miljun.<ref>{{Ċita aħbar|titlu=Patreve, l'attuale governance non-funziona|pubblikazzjoni=Corriere Della Sera.|data=6 Marzu 2011|isem=|kunjom=|koawturi=|aċċess=http://www.univiu.org/rassegna_docs/corrieredellasera_06032011_micelli.pdf}}</ref>[[Stampa:Sunset_gondola_Basilica_Della_Salute_.png|daqsminuri| Gondola Punta u Basilica Salute]]L-isem huwa derivat min-nies Veneti tal-qedem li abitaw fir-reġjun sal-10&nbsp;seklu&nbsp;QK.<ref>{{Ċita web|url=https://www.etymonline.com/|titlu=Online Etymology Dictionary|aċċess=2021-01-29|kunjom=|isem=|koawturi=|opra=www.etymonline.com}}</ref> Il-belt kienet storikament il-kapitali tar-[[Repubblika ta 'Venezja|Repubblika ta’ Venezja]] għal millennju u aktar, minn 697 sa 1797. Kienet qawwa finanzjarja u marittima kbira matul il-[[Medjuevu|Medju Evu]] u [[Rinaxximent|r-Rinaxximent]], u żona ta' waqfien għall- [[Kruċjata|Kruċjati]] u l-[[Battalja ta 'Lepanto (1571)|Battalja ta' Lepanto]], kif ukoll ċentru importanti ta' kummerċ - speċjalment ħarir, qamħ, u [[Kummerċ tal-ħwawar|ħwawar]], u tal-arti mis-Seklu 13 sa l-aħħar tas-Seklu 17. Il-belt-stat ta' Venezja hija meqjusa bħala l-ewwel ċentru finanzjarju internazzjonali, li tfaċċa fis-Seklu 9 u laħaq l-akbar prominenza tiegħu fl-14-il Seklu. Dan għamel lil Venezja belt sinjura matul il-parti l-kbira tal-istorja tagħha.<ref>{{Ċita ktieb|titlu=Local etymology; a derivative dictionary of geographical names|isem=Richard Stephen Charnock|sena=1859|editur=London : Houlston and Wright}}</ref> Wara l-[[Gwerer Napoleoniċi]] u l-Kungress ta' Vjenna, ir-Repubblika ġiet annessa mill-[[Imperu Awstrijak]], sakemm saret parti mir-[[Renju ta 'l-Italja|Renju tal-Italja]] fl-1866, wara referendum li sar bħala riżultat tat-Tielet Gwerra tal-Indipendenza Taljana.[[Stampa:San_Marco,_30100_Venice,_Italy_-_panoramio_(680).jpg|daqsminuri| Il-Bażilika ta’ San Mark fiha r-relikwi ta’ San Mark l-Evanġelista]]Venezja kienet magħrufa bħala "La Dominante", "La Serenissima", "Queen of the Adriatic ", "City of Water", "City of Masks", "City of Bridges", "The Floating City", u "City of Kanali ". Il-laguna u parti mill-belt huma elenkati bħala Sit tal-Wirt Dinji tal-UNESCO . Partijiet minn Venezja huma magħrufa għas-sbuħija tas-settings tagħhom, l- arkitettura tagħhom u l-arti. <ref name="UNESCO Venice">{{Ċita web|url=https://whc.unesco.org/en/list/394/|titlu=Venice and its Lagoon|aċċess=2021-01-29|isem=UNESCO World Heritage Centre|opra=UNESCO World Heritage Centre|lingwa=en}}</ref> Venezja hija magħrufa għal diversi movimenti artistiċi importanti - speċjalment matul il -perjodu tar - Rinaxximent - kellha rwol importanti fl-istorja tal-mużika sinfonika u operistika, u hija l-post fejn twieled [[Antonio Vivaldi]].
{{Infobox Italian comune|name=Venice|twin1=|population_total=260897|population_as_of=2018|pop_density_footnotes=|population_demonym=Veneziano<br />Venetian (English)|telephone=|elevation_footnotes=|elevation_m=1|twin1_country=|area_total_km2=414.57|postalcode=|istat=027042|saint=[[Mark the Evangelist|St. Mark the Evangelist]]|day=25 April|postal_code=30100|area_code=041|website={{Official website|http://www.comune.venezia.it/}}|population_footnotes=|area_footnotes=|official_name=Comune di Venezia|map_alt=|native_name={{native name|it|Venezia}}<br />{{native name|vec|Venesia}}|image_skyline=Collage Venezia.jpg|imagesize=280|image_caption=A collage of Venice: at the top left is the [[Piazza San Marco]], followed by a view of the city, then the [[Grand Canal (Venice)|Grand Canal]] and interior of [[La Fenice]], as well as the island of [[San Giorgio Maggiore]].|image_flag=Flag of Venice (1997).svg|image_shield=CoA Città di Venezia.png|image_map=|map_caption=|mayor=[[Luigi Brugnaro]]|pushpin_map_alt=|pushpin_map=Italy Veneto#Italy#Europe|coordinates={{coord|45|26|15|N|12|20|9|E|region:IT-VX_type:city(270000)|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|region=[[Veneto]]|metropolitan_city=[[Metropolitan City of Venice|Venice]] (VE)|frazioni=Chirignago, Favaro Veneto, [[Mestre]], [[Marghera]], [[Murano]], [[Burano]], [[Giudecca]], [[Lido di Venezia|Lido]], Zelarino|mayor_party=[[Independent politician|I]]|footnotes=}}
'''Venezja''' hija belt fil-grigal tal-[[Italja]] u l-kapitali tar- reġjun tal-[[Veneto]]. Din il-belt hija mifruxa fuq grupp ta' 118&nbsp;gżejjer żgħar<ref>{{Ċita web|url=https://whc.unesco.org/en/list/394/|titlu=Venice and its Lagoon|aċċess=2021-01-29|isem=UNESCO World Heritage Centre|opra=UNESCO World Heritage Centre|lingwa=en}}</ref> li huma separati b'kanali u marbuta b'aktar minn 400&nbsp;pont.<ref>{{Ċita web|url=https://venicegondola.com/en/the-bridges-of-venice-what-are-the-most-famous-bridges-list-bridges-in-venice/|titlu=The Bridges of Venice - What are the most Famous bridges|aċċess=2021-01-29|kunjom=|isem=|koawturi=|opra=venicegondola.com|lingwa=en}}</ref> Il-gżejjer jinsabu fil-Laguna Venezjana, bajja baxxa magħluqa li tinsab bejn il-bokki tax-xmajjar Po u Piave (preċiżament bejn ix-xmajjar Brenta u Sile). Fl-2018, kien hemm 260,897&nbsp;persuna joqogħdu fil- Comune di Venezia, li minnhom madwar 55,000 jgħixu fil-belt storika ta’ Venezja (''centro storico''). Flimkien ma' Padova u Treviso, il-belt hija inkluża fiż-Żona Metropolitana ta' Padova-Treviso-Venezja (PATREVE), li hija statistikament ikkunsidrata bħala żona metropolitana, b'popolazzjoni totali ta' 2.6&nbsp;miljun.<ref>{{Ċita aħbar|titlu=Patreve, l'attuale governance non-funziona|pubblikazzjoni=Corriere Della Sera.|data=6 Marzu 2011|isem=|kunjom=|koawturi=|aċċess=http://www.univiu.org/rassegna_docs/corrieredellasera_06032011_micelli.pdf}}</ref>
 
L-isem huwa derivat min-nies Veneti tal-qedem li abitaw fir-reġjun sal-10&nbsp;seklu&nbsp;QK.<ref>{{Ċita web|url=https://www.etymonline.com/|titlu=Online Etymology Dictionary|aċċess=2021-01-29|kunjom=|isem=|koawturi=|opra=www.etymonline.com}}</ref> Il-belt kienet storikament il-kapitali tar-[[Repubblika ta 'Venezja|Repubblika ta’ Venezja]] għal millennju u aktar, minn 697 sa 1797. Kienet qawwa finanzjarja u marittima kbira matul il-[[Medjuevu|Medju Evu]] u [[Rinaxximent|r-Rinaxximent]], u żona ta' waqfien għall- [[Kruċjata|Kruċjati]] u l-[[Battalja ta 'Lepanto (1571)|Battalja ta' Lepanto]], kif ukoll ċentru importanti ta' kummerċ - speċjalment ħarir, qamħ, u [[Kummerċ tal-ħwawar|ħwawar]], u tal-arti mis-Seklu 13 sa l-aħħar tas-Seklu 17. Il-belt-stat ta' Venezja hija meqjusa bħala l-ewwel ċentru finanzjarju internazzjonali, li tfaċċa fis-Seklu 9 u laħaq l-akbar prominenza tiegħu fl-14-il Seklu. Dan għamel lil Venezja belt sinjura matul il-parti l-kbira tal-istorja tagħha.<ref>{{Ċita ktieb|titlu=Local etymology; a derivative dictionary of geographical names|isem=Richard Stephen Charnock|sena=1859|editur=London : Houlston and Wright}}</ref> Wara l-[[Gwerer Napoleoniċi]] u l-Kungress ta' Vjenna, ir-Repubblika ġiet annessa mill-[[Imperu Awstrijak]], sakemm saret parti mir-[[Renju ta 'l-Italja|Renju tal-Italja]] fl-1866, wara referendum li sar bħala riżultat tat-Tielet Gwerra tal-Indipendenza Taljana .
 
Venezja kienet magħrufa bħala "La Dominante", "La Serenissima", "Queen of the Adriatic ", "City of Water", "City of Masks", "City of Bridges", "The Floating City", u "City of Kanali ". Il-laguna u parti mill-belt huma elenkati bħala Sit tal-Wirt Dinji tal-UNESCO . Partijiet minn Venezja huma magħrufa għas-sbuħija tas-settings tagħhom, l- arkitettura tagħhom u l-arti. <ref name="UNESCO Venice">{{Ċita web|url=https://whc.unesco.org/en/list/394/|titlu=Venice and its Lagoon|aċċess=2021-01-29|isem=UNESCO World Heritage Centre|opra=UNESCO World Heritage Centre|lingwa=en}}</ref> Venezja hija magħrufa għal diversi movimenti artistiċi importanti - speċjalment matul il -perjodu tar - Rinaxximent - kellha rwol importanti fl-istorja tal-mużika sinfonika u operistika, u hija l-post fejn twieled [[Antonio Vivaldi]] .
 
Għalkemm il-belt qed tiffaċċja xi sfidi (inkluż numru eċċessiv ta’ turisti u problemi kkawżati mit-tniġġis, il-quċċati tal-marea u l-vapuri tal-kruċieri li jbaħħru viċin wisq tal-bini), Venezja tibqa’ destinazzjoni turistika popolari ħafna, ċentru kulturali ewlieni, u ġiet ikklassifikata kemm-il darba l-isbaħ belt fid-dinja.<ref>{{Ċita web|url=http://ww12.themeshnews.com/|titlu=Top 10 most Beautiful Cities in the World 2017|aċċess=2021-01-29|kunjom=|isem=|koawturi=|opra=TheMeshNews.com}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://worldchacha.com/most-beautiful-cities-capital-in-the-world/10/|titlu=Top 10 Most Beautiful Cities In The World {{!}} WorldChaCha - Part 10|aċċess=2021-01-29|opra=worldchacha.com}}</ref> Ġiet deskritta mit-''Times Online'' bħala waħda mill-iktar bliet romantiċi tal-Ewropa<ref>{{Ċita aħbar|titlu=Europes most romantic city breaks|pubblikazzjoni=The Times Online|data=17 Ġunju 2007|isem=Stephen|kunjom=Bleach|koawturi=Brian Schofield, Vincent Crump|aċċess=http://www.timesonline.co.uk/tol/travel/holiday_type/breaks/article1936951.ece}}</ref> u minn ''The New York Times'' bħala "bla dubju l-isbaħ belt mibnija mill-bniedem".<ref>{{Ċita aħbar|lingwa=en-US|titlu=THE MOST BEAUTIFUL CITY IN THE WORLD (Published 1982)|pubblikazzjoni=The New York Times|data=1982-05-30|isem=Luigi Barzini|aċċess=https://www.nytimes.com/1982/05/30/books/the-most-beautiful-city-in-the-world.html}}</ref>
Line 13 ⟶ 8:
[[Stampa:View_of_the_Grand_Canal_from_Rialto_to_Ca'Foscari.jpg|daqsminuri| Il-Gran Canal minn Rialto sa Ca'Foscari]]
[[Stampa:Rio_Priuli_o_de_Santa_Sofia_(Venice).jpg|lemin|daqsminuri| Veduta ta' Venezja mill-Ponte Priuli a Santa Sofia, lejn il-Pont de le Vele]]
[[Stampa:Sunset_gondola_Basilica_Della_Salute_.png|daqsminuri| Gondola Punta u Basilica Salute]]
[[Stampa:San_Marco,_30100_Venice,_Italy_-_panoramio_(680).jpg|xellug|daqsminuri| Il-Bażilika ta’ San Mark fiha r-relikwi ta’ San Mark l-Evanġelista]]
[[Stampa:Venezia_Palazzo_Ducale_01.jpg|xellug|daqsminuri| Il-Palazz tad-Doge, l-ex residenza tad-Doge ta' Venezja]]
Venezja mibnija fuq il-ħama alluvjali maħsul lejn il-baħar mix-xmajjar li jiċċirkolaw lejn il-lvant mill-alpi madwar il-pjanura tal-Veneto, fejn il-ħama tiġi mġebbda f'banek twal, jew ''lidi'', bl-azzjoni tal-kurrent li jiċċirkola madwar ras il-[[Baħar Adrijatiku]] mil-lvant lejn il-punent. <ref>{{EB1911|noprescript=1|wstitle=Venice|volume=27|page=995}}</ref>