Enċiklopedija: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
Tag: 2017 source edit
m tindif ħafif
Linja 2:
[[Stampa:Encyclopaedia_Britannica_15_with_2002.jpg|daqsminuri|300x300px|Il-volumi tal-15-il edizzjoni ta ’ ''Encyclopædia Britannica'' (flimkien mal-volum għas-sena 2002) jkopru żewġ xkafef tal-kotba f’librerija.]]
[[Stampa:Ringelbergius,_'Lucubrationes...KYKLOPEDEIA...'_ed._Basel_1541_original.JPG|lemin|daqsminuri|Il-paġna tat-titlu ta ' ''Lucubrationes'', edizzjoni 1541, wieħed mill-ewwel kotba li użaw varjant tal-kelma ''enċiklopedija'' fit-titlu]]
'''Enċiklopedija''' hija xogħol ta' referenza jew kompendju li jipprovdi sommarji ta' għarfien jew mill-fergħat kollha jew minn qasam jew dixxiplina partikolari.<ref>[https://web.archive.org/web/20070803182506/http://library.rcc.edu/riverside/glossaryoflibraryterms.htm#e Encyclopedia] Glossary of Library Terms. Riverside City College, Digital Library/Learning Resource Center.</ref> L-Enċiklopediji huma maqsuma f'artikoli jew entrati li ħafna drabi huma rranġati [[Ordni alfabetiku|alfabetikament]] skond l-isem ta ' l-artikolu<ref name="DOLencyclopedia">{{Ċita ktieb|ISBN=978-0-415-14143-7|url=https://books.google.com/books?id=49NZ12icE-QC&pg=PA49&dq=%22encyclopedic+dictionary%22%2Bencyclopedia&q=%22encyclopedic%20dictionary%22%2Bencyclopedia}}</ref> u xi kultant skond kategoriji tematiċi. L-entrati tal-Enċiklopedijaenċiklopedija huma itwal u aktar dettaljati minn dawk fil-biċċa l-kbira [[dizzjunarju|tad-dizzjunarji]]. Ġeneralment, b'differenza mill-entrati tad-dizzjunarju - li jiffokaw fuq informazzjoni [[lingwistika]] dwar [[kelma|kliem]], bħall- [[etimoloġija]], it-tifsira, il-pronunzja, l-użu u l-forom grammatikali tagħhom - l-artikoli tal-enċiklopedija jiffokaw fuq informazzjoni [[Fatt|fattwali]] li tikkonċerna s-suġġett imsemmi fit-titlu tal-artiklu. <ref name="bejoint">Béjoint, Henri (2000). [https://books.google.com/books?id=DJ8gwtomUpMC&lpg=PA30&dq=lexicography%20translated%20encyclopedia%20dictionary&pg=PA30 ''Modern Lexicography''], pp. 30–31. Oxford University Press. {{ISBN|0-19-829951-6}}</ref><ref name="DOLei">{{Ċita ktieb|ISBN=978-0-415-14143-7|url=https://books.google.com/books?id=49NZ12icE-QC&pg=PA49&dq=%22encyclopedic+dictionary%22%2Bencyclopedia&q=%22encyclopedic%20dictionary%22%2Bencyclopedia}}</ref><ref name="OHEL22">{{Ċita ktieb|ISBN=978-0-415-14143-7|url=https://books.google.com/books?id=nhnVF9Or_wMC&printsec=frontcover&q}}</ref>
 
L-Enċiklopediji ilhom jeżistu għal madwar 2,000 sena u evolvew b’mod konsiderevoli matul dak iż-żmien fir-rigward tal-lingwa (miktuba f’lingwa internazzjonali ewlenija jew lingwa vernakulari), id-daqs (ftit jew ħafna volumi), l-intenzjoni (preżentazzjoni ta’ firxa globali jew limitata ta’ għarfien), perspettiva kulturali (awtorevoli, ideoloġika, didattika, utilitarja), awtur (kwalifiki, stil), qarrejja (livell ta’ edukazzjoni, sfond, interessi, kapaċitajiet), u t-teknoloġiji disponibbli għall-produzzjoni u d-distribuzzjoni tagħhom (manuskritti miktuba bl-idejn, edizzjonijiet żgħar jew jew kbar stampati, Internet). Verżjonijiet stampati sabu post prominenti f'libreriji, skejjel u istituzzjonijiet edukattivi oħra, bħala sors ta' informazzjoni affidabbli miġbura minn esperti.
 
Il-wasla ta' verżjonijiet diġitali u open-source fis-seklu 21, bħall-[[Wikipedija]], espandiet bil-kbir l-aċċessibilità, l-identità tal-awturawturi, it-tip ta' qarrejja, u l-varjetà ta' entrati enċiklopediċi.
 
== Etimoloġija ==
Linja 25:
 
== Karatteristiċi ==
L-enċiklopedija moderna ġiet żviluppata mid- dizzjunarju fis-seklu 18. Storikament, kemm l-enċiklopediji kif ukoll id-dizzjunarji ġew riċerkati u miktuba minn esperti edukati tajjeb u infurmati sew, iżda huma differenti fl-istruttura b'mod sinifikanti. Dizzjunarju huwa xogħol lingwistiku li jiffoka primarjament fuq elenkar alfabetiku tal-[[kelma|kliem]] u d-[[definizzjonijiet]] tagħhom. Kliem [[sinonimu]] u dawk relatati mas-suġġett jinstabu mxerrdin mad-dizzjunarju, u ma jagħtu l-ebda post ovvju għal trattament fil-fond. Għalhekk, dizzjunarju tipikament jipprovdi [[informazzjoni]] limitata, [[analiżi]] jew sfond għall-kelma definita. Filwaqt li jista' joffri definizzjoni, jista' jħalli lill-qarrej nieqes milli [[Fehim|jifhem]] it-tifsira, is-sinifikat jew il-limitazzjonijiet ta' [[Terminu (lingwa)|terminu]], u kif it-terminu jirrelata ma' qasam usa' ta' għarfien. Enċiklopedija, teoretikament, mhix miktuba sabiex tikkonvinċi, għalkemm wieħed mill-għanijiet tagħha huwa tabilħaqq li jikkonvinċi lill-qarrejja mill-veraċità tagħha stess.
 
Biex tindirizza dawn il-ħtiġijiet, artiklu ta' enċiklopedija tipikament mhuwiex limitat għal definizzjonijiet sempliċi, u mhux limitat għad-definizzjoni ta' kelma individwali, iżda jipprovdi tifsira aktar estensiva għal ''suġġett jew [[Lista ta' dixxiplini akkademiċi|dixxiplina]]''. Minbarra li jiddefinixxi u jelenka termini sinonimi għas-suġġett, l-artikolu huwa kapaċi jittratta t-tifsira aktar estensiva tas-suġġett f'aktar fond u jwassal l-iktar għarfien akkumulat rilevanti dwar dak is-suġġett. Artiklu ta' enċiklopedija spiss jinkludi wkoll bosta [[mappa|mapep]] u [[Illustrazzjoni|illustrazzjonijiet]], kif ukoll dettalji [[Biblijografija|bibljografiċi]] u [[statistika]] .
Linja 71:
 
L-ewwel xogħol intitolat b’dan il-mod kien l- ''Encyclopedia orbisque doctrinarum, hoc est omnium artium, scientiarum, ipsius philosophiae index ac divisio'' miktub minn Johannes Aventinus fl-1517. 
 
<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2012)">ċitazzjoni meħtieġa</span></nowiki>'' &#x5D;</sup>
It-tabib u filosfu Ingliż, Sir Thomas Browne uża l-kelma 'enċiklopedija' fl-1646 fid-daħla biex jiddefinixxi l-''Pseudodoxia Epidemica tiegħu'', xogħol ewlieni fir-rivoluzzjoni xjentifika tas-seklu 17. Browne qassam l-enċiklopedija tiegħu fuq l-iskema stabbilita fir-Rinaxximent, l-hekk imsejħa 'skala ta' ħolqien' li titla' mid-dinja minerali, veġetali, annimali, umana, planetari u dik kożmoloġika. ''Pseudodoxia Epidemica'' kien best-seller Ewropew, tradott għall-Franċiż, l-Olandiż u l-Ġermaniż kif ukoll il-Latin. B'kollox kien hemm mhux inqas minn ħames edizzjonijiet tiegħu, kull waħda riveduta u miżjuda, bl-aħħar edizzjoni tinħareġ fl-1672.