Bibljoteka Nazzjonali ta' Malta

Librerija Pubblika ta ’Malta, il-Belt Valletta, pittura minn Charles Frederick de Brocktorff

Il-Librerija Nazzjonali ta' Malta, spiss magħruf bħala l-Bibliotheca (Biblijoteca), hija librerija ta’ referenza fi Pjazza Repubblika, il-Belt Valletta, Malta. Twaqqfet mill-Gran Mastru Emmanuel de Rohan-Polduc fl-1776 mill-kollezzjonijiet tal-kavallier Louis Guérin de Tencin. Ilha librerija ta’ depożiti legali sa mill-1925, u għandha l-akbar kollezzjoni ta’ Melitensia flimkien ma’ dik tal-Università ta’ Malta . Il-librerija fiha wkoll l-arkivji tal- Ordni ta’ San Ġwann, tal-Università tal-Imdina u l-Università tal-Belt Valletta.

Il-librerija hija miżmuma fi bini neoklassiku tard tas-seklu 18 fiċ-ċentru tal-belt, viċin il-Palazz tal-Gran Mastru, imfassla mill-periti Pollakki-Taljani Stefano Ittar u ibnu Sebastiano Ittar.

Ġewwa l-librerija

Intern tal-librerija

L-oriġini tal-Librerija Nazzjonali ta’ Malta tmur lura għall-1555, meta l-Gran Mastru Claude de la Sengle qal li l-kotba kollha ta’ membri mejtin tal-Ordni ta’ San Ġwann kellhom jgħaddu għat-teżor tal-Ordni.

Fl-1760, Louis Guérin de Tencin, il-Bailila l-Kbira tal-Ordni, xtrat ġabra ta’ 9700 ktieb li kienu jappartjenu lil Joaquín Fernández de Portocarrero għal 7,000 skud. Sena wara, fetaħ librerija pubblika f’bini magħruf bħala Il Forfantone fil-Belt Valletta, li fih kotba mill-librerija tiegħu stess kif ukoll minn kollezzjoni ta’ Portocarrero, il-librerija ta’ Comm. Sainte-Jay (li qabel kien miżmum fis-sagristija tal-Knisja Konventwali ta’ San Ġwann), u l-kotba mogħtija minn membri tal-Ordni. De Tencin maħtur Giovanni Pietro Francesco Agius de Soldanis bħala librar, u ħallas huwa stess is-salarju tiegħu. De Tencin miet fl-1766 qabel ma ta lok għal fondi biex tinżamm il-librerija.

Fl-1776, il-Gran Mastru Emmanuel de Rohan-Polduc waqqaf formalment il-Bibliotheca Publica, u kien jissejjaħ ukoll il-Bibliotheca Tanseana fl-unur ta' De Tencin. Il-Forfantone ġiet ikkunsidrata ffullata wisq biex tospita l-librerija l-ġdida, għalhekk l-arkitett Taljan imwieled fil-Polonja Stefano Ittar kien ikkummissjonat biex ifassal bini ta’ librerija ġdid fl-1786. Il-bini nbena fuq is-sit tal-Konservatorju, fejn inħażnu l-ingotti tad-deheb u tal-fidda tat-teżorerija tal-Ordni. Tlesta fl-1796, iżda baqa’ vojt għal xi snin minħabba l-invażjoni Franċiża tal-1798 . Eventwalment ġie inawgurat fl-4 ta' Ġunju 1812 mill-Kummissarju Ċivili Sir Hildebrand Oakes, u sar magħruf bħala l-Malta Public Library (Librerija Pubblika ta’ Malta).

Saret librerija ta’ depożitu legali permezz tal-Att Nru II tal-1925, u fl-1936 ingħata t-titlu ta’ Royal Malta Library (Librerija Rjali Maltija) mir-Re Ġorġ V. Fl-1937, l-arkivji tal-Ordni ġew trasferiti għal-librerija mir- Reġistru Pubbliku .

Fl-1976, infetħet il-Librerija Pubblika Ċentrali fil- Furjana, u l-librerija tal-Belt Valletta saret librerija ta’ riċerka u ta’ referenza magħrufa bħala l-Librerija Nazzjonali ta’ Malta.

Arkitettura

Il-bini tal-librerija kien iddisinjat mill-perit Pollakk-Taljan Stefano Ittar, u huwa eżempju bikri tal-arkitettura neoklassika f’Malta. Għandha faċċata simetrika b'kolonni Doriċi u Ioniċi. L-ewwel sular huwa sostnut fuq loggia, bil-bieba ewlenija fiċ-ċentru. Ix-xmara balavaġġi hija tinsab’ il fuq mill-bieb tal-bieb, u hija sostnuta minn kolonni Doriċi u Joniċi. Il-bini huwa magħruf ukoll biex jiġi stabbilit taraġ monumentali klassiku tiegħu li jiddellek mill-entratura prinċipali għas-sulari ta’ fuq.

L-evidenza turi li filwaqt li Stefano kien il-perit prinċipali, ibnu Sebastiano Ittar kompla d-disinn wara li missieru miet qabel ma tlestiet ix-xogħol.

Il-bini tal-librerija ġie inkluż fil-Lista tal-Antikitajiet tal-1925. Issa huwa skedat bħala monument nazzjonali tal-Grad 1, u huwa wkoll imniżżel fuq l-Inventarju Nazzjonali tal-Propjetà Kulturali tal-Gżejjer Maltin .

Kollezzjonijiet

Pie Postulatio Voluntatis (1113)