Lampuna: Differenza bejn il-verżjonijiet

[[Stampa:Raspberries, fruit of four species.jpg|thumb|Frott ta' erba' speċi ta' lampun. Skont l-arloġġ mix-xellug fuq: [[Rubus deliciosus|lampun ta' Boulder]], [[Rubus crataegifolius|lampun Korean]], [[Rubus parvifolius|lampun indiġenu tal-Awstraljan]], [[Rubus rosifolius|lampun tal-West Indies]]]]

'''Lampuna''' hi l-[[frotta]] li tittiekel ta' numru kbir ta' speċi tax-xtieli fil-ġeneru ''[[Rubus]]'', li ħafna minnhom huma fis-[[sottoġeneru]] ''[[Idaeobatus]]''; l-isem japplika wkoll għal dawn il-pjanti stess. Il-lampun hu [[perenni]].

 

Intgħażlu ħafna [[kultivar|kultivari]]. Permezz tal-mezzi reċenti ntgħażlu kultivari bla xewk u aktar wieqfa li ma jeħtiġux irbit. Il-lampun hu spiss propagat permezz ta' biċċiet mix-xitla u jxettel faċilment f'ħamrija niedja. Dan l-użu ta' biċċiet mix-xitla jżomm il-ġenotip tal-omm u huwa l-metodu preferit ta' propagazzjoni meta jsir taħwil fil-kobor.

 

Qiegħda tiġi investigata wkoll l-ibridizzazzjoni bejn il-lampun ikkultivat tas-soltu u xi speċi Asjatiċi ta' ''[[Rubus]]''.

 

 

Il-lampun hu frotta kummerċjali importanti, li titkabbar ħafna fir-reġjuni tad-dinja kollha bi klima moderata. Ħafna mill-kultivari kummerċjali moderni l-aktar importanti tal-lampun aħmar ġejjin mid-dakkir bejn ''R. idaeus'' u ''R. strigosus''<ref name=rhs>Huxley, A., ed. (1992). ''New RHS Dictionary of Gardening''. Macmillan ISBN 0-333-47494-5</ref>. Xi botaniċi jqisu l-lampun aħmar Ewrażjan u Amerikan fi speċi ċirkumboreali waħda, ''Rubus idaeus'' u l-pjanti Ewropej imbagħad jiġu kklassifikati bħala '' R. idaeus'' sottosp. ''Idaeus'' jew ''R. idaeus'' var. ''Idaeus'' u l-aħmar indiġenu għall-Amerika ta' Fuq jiġi kklassifikat jew bħala ''R. idaeus'' sottosp. ''strigosus'' jew ''R. idaeus'' var. ''strigosus.''

 

Il-lampun bil-frott vjola ġie maħluq mill-ibridizzazzjoni ortikulturali tal-lampun aħmar u iswed, imma jinstab ukoll fl-ambjent naturali fi ftit postijiet (per eżempju, [[Vermont]]) fejn il-lampun aħmar u l-lampun iswed Amerikani it-tnejn jikbru b'mod naturali. L-isem botaniku ''Rubus × neglectus'' japplika għal dawn il-pjanti naturali kif ukoll għall-pjanti prodotti bl-ortikoltura li għandhom l-istess antenati. Il-produzzjoni kummerċjali tal-lampun vjola hi rari.