Mark Montebello: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linja 1:
'''Mark Montebello''' ([[Sliema]], 7 ta' Frar 1964) huwa patri Dumnikan, filosfu u awtur.
{{wikifikazzjoni}}
Mark Montebello ([[Sliema]], 7 ta' Frar 1964) huwa patri Dumnikan u awtur.
 
== Ħajja privata ==
Mark Montebello studja l-Kulleġġ San Albert il-Kbir il-Belt u wara fil-Kulleġġ San Alwiġi Birkirkara. Daħal mal-Ordni Dumnikana fl-1980, għamel il-professjoni reliġjuża fl-1983 u kien ordnat saċerdot fl-1989.
 
Montebello hu t-tielet wild fost erbgħa ta’ Joseph Montebello u Grace xebba Sultana, it-tnejn minn Tas-[[Sliema]]. Missieru kien Kapural mar-''Royal Air Force'', u ommu għalliema ta’ klassijiet primarji.
 
L-ewwel studji tiegħu Montebello għamilhom fl-iskola primarja ta’ San Franġisk, l-Imsida, sakemm, fl-1975, beda l-istudji sekondarji tiegħu fil-Kulleġġ San Albert il-Kbir, il-belt [[Valletta]]. Fl-1980 huwa beda jagħmel is-sitt klassi fil-Kulleġġ San Alwiġi, Birkirkara.
 
Huwa issieħeb mal-Ordni Dumnikan fil-25 ta’ Ottubru tal-1980. Wara sena novizzjat f’Malta, huwa għamel il-professjoni reliġjuża fis-16 ta’ Ottubru tal-1983. Ġie ordnat saċerdot mill-Arċisqof Ġużeppi Mercieca fl-14 ta’ Lulju tal-1989.
 
Wara l-istudju dottorali tiegħu f’[[Ruma]], fl-1992 Montebello beda jgħix fil-kunvent tad-Dumnikani tal-[[Birgu]], fejn għamel erbatax-il sena. Wara ntbagħat jgħix fil-kunvent tal-Pietà.
 
== Studjuż ==
 
StudjaMontebello studja l-filosofija u t-teoloġija fil-Kulleġġ ta' [[Tumas ta' Akwinu|San Tumas ta' Akwinu]], rir-Rabat, kif ukoll il-filosofija f’Tal-Virtù mal-Prof. [[Peter Serracino Inglott]] u t-teoloġija fl-Università ta’ Malta. Minn dawn l-istituzzjonijiet kiseb, rispettivament, il-Lettorat fil-Filosofija u t-teoloġijaTeoloġija u l-Baċellerat fit-Teoloġija. Wara, kiseb il-Liċenzjat u d-Dottorat tal-Filosofija mill-Università Angelicum ta' Ruma, fl-[[Italja]], u beda Dottorat ieħor fil-filosofijaFilosofija fl-Università Complutense ta’ Madrid, fi [[Spanja]]. Huwa kiseb ukoll il-Maġisteru tax-xjenza fil-Ġustizzja Kriminali mill-Università ta' Leichester, l-[[Ingilterra]].
 
Il-karriera akkademika ta' Montebello bdiet fl-1991 meta sar lekċerer tal-Filosofija antika u medjevali fl-Istitut tal-Istudji Reliġjużi fl-Università ta' Malta, sal-1993. Fl-istess żmien kien ukoll readergħalliem fl-istudji Tomistiċi flimkien ma' [[Peter Serracino Inglott]] u John Haldane. Mill-1996 sar ''visiting lecturer'' fil-filosofija Maltija.
 
== Daritama ==
 
FlFlimkien ma’ oħrajn, fl-1995, Montebello waqqaf [[Daritama]]f’Bormla, liil-Kottonera, l-impenjaorganizzazzjoni mhux governattiva ''Daritama''. L-istituzzjoni tagħhakienet jinkludutinkludi skola komunitarja għat-tfal tal-[[Kottonera]], radju Komunitarju -komunitarju (''Radju Kottoner 98FM''[[http://www.kottoner.com/Kottonerweb/html/index.html]]), ħidma mal-ħabsin u l-qraba tagħhom (''Mid-Dlam għad-Dawl''[[http://mddmalta.com]]), u ċentru ta' appoġġ għall-vittmi tal-kriminalità (''Victim Support Malta''[[http://victimsupport.org.mt]]). Montebello huwa magħruf għax-xogħol umanitarju u filantropiku li għamel fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin u fil-Kottonera.[http://www.peacelink.it/mosaico/a/31850.html]
 
L-organizzazzjoni ġiet mitmuma fl-2010 biex tagħti spazju għad-diversifikazzjoni tad-diversi oqsma tagħha.
== Kontroversji ==
 
Illum, ''Radju Kottoner'', ''Mid-Dlam għad-Dawl'' u ''Victim Support Malta'' huma entitajiet indipendenti li lkoll għadhom jaħdmu fil-qasam rispettiv tagħhom.
Sa mid-disgħinijiet 'l hawn Montebello sar personalità lokali tat-televixin u tar-radju. Fil-bidu tad-disgħinijiet huwa beda jitħaddet fuq suġġetti kontroversjali fuq l-istazzjon tar-radju ''Live FM'', propjeta tal-eks-Ministru [[Joe Grima]]. Il-Provinċjal tad-Dumnikani, Patri Ġorġ Frendo, illum Isqof fl-Albanija, kien ordnalu biex jagħmel żmien ma jitħadditx fuq il-mezzi tax-xandir, ordni li Montebello obda.
 
== Filosofija ==
 
L-aktar ħidma twila u konsistenti ta’ Montebello hija fil-qasam tal-filosofija, li żviluppaha kemm għaliha weħidha u kemm f’relazzjoni mad-diversi ħidmiet li wettaq. Minbarra li, sa mill-1991 lil hawn, għalliha fl-Università ta’ Malta u f’bosta istituti oħra ta’ tagħlim avvanzat f’Malta u Għawdex, kiteb fuqha diversi kotba u artikli, kemm f’Malta kif ukoll barra.
 
L-interessi ewlenin ta’ Montebello fil-filosofija jinkludu l-analiżi xjentifika tal-istorja tat-tradizzjoni filosofika Maltija u s-sehem ta’ ħassieba Maltin għall-iżvilupp filosofiku, il-jeddijiet ċivili u politiċi, il-metafiżika u l-epistemoloġija.
 
Montebello stħarreġ wkoll fit-tul u fil-fond is-sehem filosofiku ta’ [[Manwel Dimech]]. Dwar dan, Montebello ppubblika diversi kotba u jagħti bosta lezzjonijiet u korsijiet.
 
Fl-2012, flimkien ma’ oħrajn huwa waqqaf il-fondazzjoni ''Philosophy Sharing'' għad-diskussjoni pubblika filosofika u għall-istudju u t-tifrix tal-filosofija fil-gżejjer Maltin.[http://www.philosophysharing.org]
 
Bħala filosfu, Montebello mhuwiex ħassieb konvenzjonali.[http://andrewazzopardi.org/2012/06/04/fr-mark-montebello-f-intervista-ma-andrew-azzopardi-fis-serje-time-to-answer/] Fil-politika, huwa proponent tal-pożizzjoni anarkista.[http://skizziassurd.blogspot.com.mt/2012/10/mark-montebello-on-anarchism-and.html]
 
== Kontroversji ==
 
Sa mid-disgħinijiet 'l’l hawn Montebello sar personalità lokali tat-televixin u tar-radju. FilFl-bidu tad-disgħinijiet1992 huwa beda jitħaddetjitkellem fuq suġġetti kontroversjali fuq l-istazzjon tar-radju ''Live FM'', propjetali tal-eks-Ministruminħabba [[Joefihom Grima]].ġie Ilmwaqqaf mill-Provinċjalawtoritajiet tadtal-Dumnikani,Knisja Patrimilli Ġorġjkompli Frendo,jxandar illumgħal Isqof fl-Albanija, kien ordnalu biex jagħmelxi żmien ma jitħadditx fuq il-mezzi tax-xandir, ordni li Montebello obda.
F’Mejju 2005, Montebello kien ġie ordnat ma jiktibx u ma jitkellimx fil-mezzi tax-xandir dwar materji relatati mal-Knisja, mal-fidi, mal-morali u mal-etika. Dan wara l-artiklu tiegħu fuq ''Il-Ġens'' dwar it-telfa tal-Papa Ġwanni Pawlu t-Tieni, u l-ħatra tal-Papa l-ġdid Papa Benedittu XVI, li ddeskriva l-ħatra tiegħu bħala "ċajta goffa".
 
F’MejjuWaqfa simili oħra ġiet f’Mejju tal-2005, Montebello kienmeta ġie ordnat ma jiktibx u ma jitkellimx għal xi żmien fil-mezzi tax-xandir dwar materji relatati mal-Knisja, mal-fidi, mal-morali u mal-etika. Dan wara l-artiklu tiegħu fuq f’''Il-Ġens'' dwar it-telfa tal-Papa Ġwanni Pawlu t-Tieni, u l-ħatra tal-Papa l-ġdid Papa Benedittu XVI, li ddeskriva l-ħatra tiegħu bħala "ċajta goffa".
F'Novembru 2009 l-Provinċja Dumnikana Maltija ħadet passi kontra Patri Mark Montebello wara li "kien hemm min ħassu rrabjat għal xi kummenti li qal waqt il-programmi televiżivi u artikli li kiteb fix-xhur ta' qabel". Matul l-2009 Montebello kiteb [http://www.torca.com.mt/news.asp?newsitemid=8211 artiklu fil-ġurnal ''It-TORĊA''] fejn qal li Ġesù kien favur id-[[divorzju]], fi programm fuq ''ONE TV'' [http://www.youtube.com/watch?v=U7qy2d9-hus&feature=channel tkellem fuq il-[[pedofilija<nowiki>]]</nowiki> fil-Knisja], u fuq ''TVM'' u ''NET TV'' tkellem [http://www.youtube.com/watch?v=ytwvCn1b6KA&feature=related favur it-tneħħija tal-[[Kurċifiss<nowiki>]]</nowiki> minn postijiet pubbliċi]. Fii stqarrija għall-istampa nhar is-26 ta' Novembru 2009, il-Provinċija Dumnikana Maltija qalet li minn żmien għal żmien, kultant ukoll b’ċerta frekwenza, Patri Mark Montebello jiġi mistieden jieħu sehem fi programmi tar-radju jew tat-televiżjoni biex jitkellem dwar temi kurrenti. Artikli tiegħu jidhru wkoll regolarment f’gazzetti lokali. Sfortunatament, diversi interventi tiegħu, bil-fomm jew bil-kitba, spiss iweġġgħu s-sentimenti ta’ Maltin, partikolarment, imma mhux biss, ta’ Nsara prattikanti. Dan jiġri jew minħabba l-ineżattezza duttrinali tagħhom, jew minħabba l-insensittività li Patri Mark juri meta jittratta ċerti temi. L-istqarrija tkompli tgħid li f’dan il-kuntest, il-Provinċja Dumnikana Maltija, wara konsultazzjonijiet mal-Awtoritajiet Ekklezjastiċi lokali, tiddikjara li jiddispjaċiha għal kull diżgwid, taħwid tal-moħħ u rabja, li interventi ta’ Patri Mark Montebello, fi kwalunkwe forma tagħhom, setgħu ħolqu fil-qarrejja jew telespettaturi jew Insara li jattendu l-quddies tiegħu. Fl-istess ħin tiddisassoċja ruħha mill-fehmiet li jesprimi Patri Mark meta dawn ma jkunux jaqblu mad-duttrina jew mal-linji ġenerali li tieħu l-Knisja. Għaldaqstant se tieħu passi biex tiżgura li Patri Mark Montebello jagħraf u jerfa’ aħjar ir-responsabbiltajiet tiegħu bħala saċerdot u reliġjuż Dumnikan. Il-Provinċja Dumnikana Maltija, b’danakollu, ma tridx tonqos milli turi l-apprezzament kbir tagħha għal ħidmiet oħrajn li Patri Mark Montebello jwettaq, partikolarment dawk ma’ persuni emarġinati, ħabsin u vittmi ta’ kriminalità, ittemm tgħid l-istqarrija.
 
Waqfa oħra, f'Novembru tal-2009, saret minħabba artiklu fit-"Torċa" dwar id-[[divorzju]] [http://www.torca.com.mt/news.asp?newsitemid=8211 artiklu fil-ġurnal ''It-TORĊA''] u kummenti fuq ''ONE TV'' [http://www.youtube.com/watch?v=U7qy2d9-hus&feature=channel], kif ukoll fuq ''TVM'' u ''NET TV'' [http://www.youtube.com/watch?v=ytwvCn1b6KA&feature=related].
Fost il-passi li ħadet il-Provinċja Dumnikana Maltija kien hemm li kull darba li Montebello ikun se jikteb xi ħaġa fil-ġurnali jrid jissottometti l-kitba tiegħu lill-Provinċja u kull darba li jkun mistieden għal xi programm televiżiv jew fuq radju, irid jinfurmahom minn qabel u jgħidilhom x’se jkun is-suġġett.
 
F'MarzuF’Marzu 2010, Montebello issejjaħ [[Ruma]] biex jiltaqa' mas-Superjur Ġenerali tal-Ordni Dumnikana, Patri Carlos Aspiroz CostaDumnikan. Nhar is-16 t'Awissu, Montebello ħabbar li bB'konsegwenza tal-laqgħa ta' Marzu huwa se jibda esperjenza ta’ madwarintbagħat tliet xhur filil-[[Messiku]]. Fi stqarrijaHemmhekk, Montebello qal li din il-mawra la hija btala u lanqas xogħol missjunarju. "Se tkun laqgħa mill-qrib - ta’ studju, talb u riflessjoni, jekk trid – ma’ realtajiet dif­feren­ti ħafna minn dawk li aħna mdorrijin bihom f’Malta," qal Patri Mark. Huwa qal li l-iskop ewlieni ta’ din il-laqgħaħadem mal-esperjenza Messikana hu li jinfatam ftit mill-ambjent Malti u jgħix għal ftit ġimgħat f’kuntest ħafna aktar miftuħ. Montebello se jkun jaħdem fid-djoċesi ta' Saltillo fil-Messiku ta' Fuq taħt l-Arċisqof Dumnikan Mons. Raul Vera.
 
== Awtur ==
 
Montebello huwa awtur ta’ diversi kotba ta' natura filosofika u kritika. Fost il-pubblikazzjonijiet tiegħu, hemm dawn li ġejjin:
 
* 1992, ''[[Pietru CaxaroCaxaru|Pietru Kaxaru]] u l-Kantilena Tiegħutieghu'' (1992Ministeru tal-Edukazzjoni, Malta); it-tieni edizzjoni fl-2015 (Faraxa, Malta)[https://www.youtube.com/watch?v=RsVOs7vyeFA&feature=youtu.be]
* 1993, ''Il-Verità Teħlisna'' (1993Grima Publications, Malta)
* 1994, ''Daniel Callus: Historian & Philosopher'' (Malta University Press, Malta)
* Il-Bejjiegħ tal-Inċens u ċ-Ċnieser (1994)
* 1994, ''De Missione Christianorum'' (Minerva Press, London/New York)
* [[Daniel Callus]] (1994)
* 1994, ''Il-Bejjiegħ talta’ l-Inċens u ċ-Ċnieser'' (1994PEG, Malta)
* Taqtigħ f'Salib it-Toroq (1995)
* 1995, ''Stedina għall-Filosofija Maltija'' (1995PEG, Malta)
* 1995, ''Taqtigħ f’Salib it-Toroq'' (PEG, Malta)
* 1998, ''A Philosophy of Madness'' (1998Mireva Publications, Malta)
* 2000, ''L-Iskutella talta’ l-Abbandunati'' (2000Daritama, Malta)
* 2001, ''Il-Ktieb tal-Filosofija ff’Malta''Malta, Vol2 I u Vol IIvolumi (2001PIN, Malta)
* Dimech (2004)
* 2003, ''Daphne'' (Daritama, Malta)
* Jien [[Manwel Dimech]] (2006)
* 2004, ''Dimech'' (PEG, Malta); it-tieni edizzjoni, vol. 1, fl-2013 (Miller, Malta)
* Malta's Philosophy & Philosophers (2011)
* 2006, ''Angelo Pirotta: A Maltese philosopher of the first water'' (Provinċja Dumnikana, Malta)
* Four Havens of Intimacy (2012)
* 2006, ''Jean-Joseph Lataste: Apostle of Prisons'' (Provinċja Dumnikan, Malta)
* 2006, ''Jien, [[Manwel Dimech]]'' (2006Daritama, Malta)
* 2006, ''The Right to Information of Victims of Crime in Malta'' (Victim Support, Malta)
* 2007, ''Making Malta Saver for International Visitors'' (Victim Support, Malta)
* 2008, ''Pietà-Gwardamanga: Il-Bahar – Il-Hniena – Is-Sliem'' (Parroċċa ta’ Pietà, Malta)
* 2008, ''The Resettlement of Maltese Prisoners: Their hopes & dreads for the future – A scientific research (Mid-Dlam ghad-Dawl, Malta)
* 2009, ''20<sup>th</sup> Century Philosophy in Malta'' (Agius & Agius, Malta)
* 2010, ''Il-Fidwa tal-Anarkiżmu'' (Malta)[http://www.free-ebooks.net/ebook/Il-Fidwa-tal-Anarkizmu]
* 2010, ''Manwel Dimech: Fi kliemi'' (Radju Kottoner, Malta)
* Malta2011, 's'Malta’s Philosophy & Philosophers'' (2011PIN, Malta)
* 2011, ''Manwel Dimech: Ivan u Praskovja u Kitbiet Oħra'' (SKS, Malta)
* 2012, ''Aphorisms: Wisdom of a philosopher in exile'' (SKS, Malta; ma’ Frans Galea)
* 2012, ''Four Havens of Intimacy'' (2012Payloadz, Internet)
* 2013, ''Manwel Dimech: Ilbieraħ - illum - għada'' (SKS, Malta)
* 2014, ''The Amazing Story of Manuel Dimech'' (Dom, Malta)
* 2016, ''Bejn ix-Xieraq u l-Għelt: L-istruttura kjażtika tal-Kantilena'' (Malta)[http://www.free-ebooks.net/ebook/L-istruttura-Kjaztika-Tall-Kantilena-ta-Pietru-Caxaru]
 
Montebello jikteb artikli għal diversi ġurnali. Għal dawn l-aħħar snin kienHu kontributur regolari f'''It-Torċa'', il-ġurnalsa talmill-[[General Workers Union]]1993.
 
== Ħoloq esterni ==