Content deleted Content added
No edit summary
Linja 168:
Fis-7 ta' Jannar 2015, żewġ estremisti Musulmani Franċiżi attakkaw il-kwartieri ġenerali ta' ''[[Charlie Hebdo shooting|Charlie Hebdo]]'' f'Pariġi, u qatlu tlettax-il persuna, fid-9 ta' Jannar, it-tielet terrorist qatel erba ostaġġi waqt attakk f'ħanut tal-merċa lhudi ġewwa l-''[[Porte de Vincennes]]''.<ref>{{ċita web|url=http://www.lemonde.fr/les-decodeurs/article/2015/01/14/attentats-terroristes-les-questions-que-vous-nous-avez-le-plus-posees_4554653_4355770.html|editur=''Le Monde''|data=15 ta' Jannar 2015|aċċessdata=15 ta' Jannar 2015|titlu=Attentats terroristes : les questions que vous nous avez le plus posées|lingwa=Franċiż}}</ref> Fil-11 ta' Jannar kien stmat li [[Marċi Repubblikana|1.5 miljun persuna]] mmarċjaw flimkien mal-politiċi mexxejja internazzjonali biex juru solidarjetà kontra t-terroriżmu u d-difiża tal-libertà tal-kelma.<ref>{{ċita web|url=http://www.lefigaro.fr/politique/le-scan/citations/2015/01/11/25002-20150111ARTFIG00086-les-politiques-s-affichent-a-la-marche-republicaine.php|title=Les politiques s'affichent à la marche républicaine|editur=''Le Figaro''|data=11 ta' Jannar 2015|aċċessdata=11 January 2015|lingwa=Franċiż}}</ref>
Għaxar xhur wara, fit-13 ta' Novembru 2015, waslu [[Attakki ta' Novembru 2015 f'Pariġi|serje ta' attakki kkordinati terroristiċi f'Parġi u Saint-Denis]] allegati mill-organizzazzjoni tal-'Istat Iżlamiku', [[Stat Islamiku tal-Iraq u l-Levant|ISIL]] ('Daesh', ISIS);<ref>{{Ċita aħbar|titlu = Islamic State claims Paris attacks that killed 127|url = http://www.reuters.com/article/2015/11/14/us-france-shooting-idUSKCN0T22IU20151114|gazzetta = Reuters|data = 2015-11-14|aċċessdata = 2015-11-14}}</ref> 130 persuna nqatlu minn sparaturi u bombi, u aktar minn 350 kienu ndarbu. Sebgħa mill-attakkanti qatlu lilhom infushom u oħrajn splodew lilhom infushom. Fl-għodwa tat-18 ta' Novembru, tliet terroristi suspettati, inkluż l-allegat mill-pjan tal-attakki Abdelhamid Abaaoud, kienu maqtula minn sparaturi tal-pulizija fis-subborg ta' Pariġi, Saint-Denis. Il-President Hollande iddikjara lill-Franza li tkun fi [[stat ta' emerġenza]] għal tlett xhur.<ref>''Le Monde'' on-line, 10:15 14 ta' Novembru</ref>
 
==Ġeografija==
{{Main|Topography of Paris}}
[[File:Jms paris elevation hydrography.png|thumb|Għoljiet u l-idroloġija ta' Pariġi]]
Pariġi hija allokata fi tramuntana ċentrali ta'Franza. Il-belt hija 450 kilometru (280 mi) l'bogħod mix-xlokk ta' Londra, 287 kilometru (178 mi) min-nofsinhar ta' [Calais]], 305 kilometru (190 mi) mill-lbkċ ta' [[Brussell]], 774 kilometru (481 mi) mit-tramuntana ta' [[Marsilja]], 385 kilometru (239 mi) mil-grigal ta' [[Nantes]] u 135 kilometru (84 mi) mix-xlokk ta' [[Rouen]].<ref>[https://maps.google.com/maps?ll=48.8567,2.3508&q=loc:48.8567,2.3508&hl=en&t=h&z=12 Google Maps], 6 ta' Lulju 2013</ref> Pariġi tinsab fl-ark tat-tramuntana tax-xmara Seine u tinkludi żewġ gżejjer, l-''[[Île Saint-Louis]]'' u l-''Île de la Cité'' li hija l-akbar, kif ukoll parti qadima tal-belt. Stabbilit madwar 7600 QK, il-ħalq tax-xmara fuq il-[[Kanal Ingliż]] (''La Manche'') huwa madwar 233 mi (375 km) l-isfel mill-belt. Il-belt hija mifruxa b'mod wiesa' fuq iż-żewġ banek tax-xmara.<ref name=City>{{ċita web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/443621/Paris|titlu=Paris|aċċessdata=4 ta' Lulju 2013|editur=Encyclopedia Britannica Online}}</ref> B'mod ġenerali, il-belt hija relattivament ċatta, u l-aktar żona baxxa hija 35 m (115 pd) fuq il-livell baħar. Pariġi għandha diversi għoljiet prominenti, l-ogħla waħda hija l-[[Montmartre]] li tkopri 130 m (427 pd). Montmartre kisbet isimha mill-martirju ta' [[Denis|San Denis]], l-ewwel isqof ta' Pariġi.
 
Esklużi l-parkijiet periferiċi ta' ''[[Bois de Boulogne]]'' u l-''[[Bois de Vincennes]]'', Pariġi tkopri kejl oval ta' madwar 87 km<small>2</small> (34 mi kw) fiż-żona, imdawra b'35 km (22 mi) mit-triq tal-anell,, il-[[Boulevard Périphérique]]. L-aħħar annessjoni maġġura tat-territorji tal-madwar fl-1860, ma tatx il-forma moderna tagħha biss iżda ħolqot ukoll 20 jarrondissements spirali. B'żona ta' 78 km<small>2</small> (30 mi kw) fl-1860, il-limiti tal-belt ġew imkabbra marġinalment għal 86.9 km<small>2</small> (33.6 sq mi) fl-1920. Fl-1929, il-parki forestiċi ''Bois de Boulogne'' u l-''Bois de Vincennes'' kienu uffiċjalment annessi mal-belt, biex b'hekk iż-żona kibret għal 105 km<small>2</small> (41 mi kw).<ref>{{ċita web|awtur=Mairie de Paris|url=http://www.paris.fr/portail/english/Portal.lut?page_id=8125&document_type_id=5&document_id=29918&portlet_id=18748|title=Key figures for Paris|editur=Paris.fr|data=15 ta' Novembru 2007|aċċessdata=5 ta' Mejju 2009}}</ref> Iż-żona metropolitana tal-belt hija 2,300 km<small>2</small> (890 mi kw).<ref name=City/>
 
==Referenzi==