Akkwedott ta' Wignacourt: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linja 1:
[[File:Wignacourt Aqueduct Santa Venera Malta.jpg|thumb|right|L-Akwedott ta' Wignacourt.]]
 
{{stub|Arkitettura}}
L-'''Akwedott ta' Wignacourt''' hu akwedott mibni f'Malta biex iġorr l-ilma minn Ħad-[[Dingli]] u r-[[Rabat]] sal-Belt [[Valletta]]. Hu nbena bejn l-1610 u l-1615 u baqa' jintuża sas-seklu għoxrin.
{{grammatika}}
{{wikifikazzjoni}}
Għall-ewwel żmien li nbniet il-Belt Valletta, l-ilma għax-xorb kien jinġieb lejn il-Belt Valletta mill-inħawi tal-Marsa permezz ta' dgħajjes. Kien hemm il-bżonn li jsir xi ħaġa biex jittejjeb il-mezz ta' trasport ta' l-ilma len il-Belt.
 
Għalhekk fl-1596 il-Gran Mastru Martin Garzes, permezz ta’ wieħed inġinier magħruf bħala Patri Ġakbu, għamel attentat biex iġib l-ilma fil-Belt. Iżda sfortunatament dan l-attentat falla.
 
Fl-1610, il-Gran Mastru Alof de Wignacourt għamel l-ewwel tentattiv tiegħu permezz ta’ Patri Natale Messuccio li kien Ġiżwita. Patri Messuccio ipprova jwassal l-ilma lejn il-Belt permezz ta' kanali minn taħt l-art. Kollox weħel Ħ’Attard allura l-proġett ma rnexxiex.
 
 
Fl-1612 sar attentat ieħor mill-Gran Mastru Wignacourt. Wignacourt qabbad inġinier Taljan, jismu Bontadino Bontadini. Dan kellu l-għajnuna minn tliet mgħallmin, Indri minn Trapani, Ġużeppi minn Palermo u l-Malti, Ġanni Attard. (Dan ir-ritratt juri l-Awkadotti)
 
 
Dawn l-erbgħa, flimkien, iddeċidew li ma jistgħux jgħaddu l-ilma minn taħt l-art. Dawn l-imgħallmin ħadmu kollox fuq l-arkati mibnija mill-ġebla Maltija. Dan il-proġett beda jissejjaħ l-Akwedott. Biex l-ilma ma jifqax il-kanali ta' l-ilma, intuża wkoll tafal speċjali ta’ Pozzuoli (maġenb Napli) magħruf bħala Pozzolana. Il-proġett ħa 5 snin biex jitlesta. Fuq il-proġett ħadmu madwar 600 ruħ kuljum. L-ilma twassal il-Belt fil-21 ta’ April 1615. Wignacourt ħallas minn butu l-ispejjeż għal dal-proġett. (Dan ir-ritratt juri l-Akwadotti ta’ llum il-ġurnata, mixgħula bil-lejl)
 
 
==Storja==
Dan l-akwedott għalkemm la hu xi kastell jew xi palazz hu bini ferm importanti li għamlu l-Kavallieri ta' San Ġwann għax kien bis-saħħa tiegħu li bedda jasal l-ilma tajjeb għax-xorb fil-belt Valletta mingħajr maa joqogħdu jġibu l-ilma mill-Marsa. Kienet tkun ħaġa ferm kerha li kieku għandek belt ġdida mingħajr ma jkollok mezz tajjeb kif ikollok l-ilma.
Għall-ewwel żmien liMeta nbniet il-Belt [[Valletta]], l-ilma għax-xorb kien jinġieb lejn il-Belt Valletta mill-inħawi tal-[[Marsa]] permezz ta' dgħajjes. Kien hemm il-bżonn li jsir xi ħaġa biex jittejjeb il-mezz ta' trasport ta' ltal-ilma lenlejn il-Belt.
 
Għalhekk fl-1596 il-Gran Mastru Martin Garzes, permezz ta’ wieħed inġinier magħruf bħala Patri Ġakbu, għamel attentat biex iġib l-ilma fil-Belt. Iżda sfortunatament dan l-attentat falla. Fl-1610, il-Gran Mastru Alof de Wignacourt għamel l-ewwel tentattiv tiegħu permezz ta’ Patri Natale Messuccio li kien Ġiżwita. Patri Messuccio ipprova jwassal l-ilma lejn il-Belt permezz ta' kanali minn taħt l-art. Kollox kien sejjer tajjeb sakemm l-ilma wasal Ħ'Attard fejn l-art kienet titbaxxa b'madwar ħamsin pied u għalhekk bis-saħħa li kien jaggħmel l-ilma kienu bdew jinfaqggħu l-kanen u b'hekk il-proġett falla.
 
Fl-1612 sar attentat ieħor mill-Gran Mastru Wignacourt. Wignacourt qabbad inġinier Taljan, jismu Bontadino Bontadini. Dan kellu l-għajnuna minn tliet mgħallmin, Indri minn Trapani, Ġużeppi minn Palermo u l-Malti, Ġanni Attard. Dawn l-erbgħa, flimkien, iddeċidew li ma jistgħux jgħaddu l-ilma minn taħt l-art. Dawn l-imgħallmin ħadmu kollox fuq l-arkati mibnija mill-ġebla Maltija. Dan il-proġett beda jissejjaħ l-Akwedott. Biex l-ilma ma jifqax il-kanali ta' ltal-ilma, intuża wkoll tafal speċjali ta’ Pozzuoli (maġenb Napli) magħruf bħala Pozzolana. Il-proġett ħa 5 snin biex jitlesta. Fuq il-proġett ħadmu madwar 600 ruħ kuljum. L-ilma twassal il-Belt fil-21 ta’ April 1615. Wignacourt ħallas minn butu lparti kbira mill-ispejjeż għal dal-proġett. (Dan ir-ritratt juri l-Akwadotti ta’ llum il-ġurnata, mixgħula bil-lejl)
Meta kien sar l-ewwel attentat kollox kien sejjer tajjeb sakemm l-ilma wasal Ħ'Attard fejn l-art kienet titbaxxa b'madwar ħamsin pied u għalhekk bis-saħħa li kien jaggħmel l-ilma kienu bdew jinfaqggħu l-kanen. Għalhekk inġieb it-taffal minnn Napli biex imbagħad l-ilma jibqa' nieżel sew leejn il-belt Valletta. L-akwedott jibda minn Ħ'Attard, jgħaddi mmill-Imrieħel u jispiċċa f'SSanta Venera. Kien inbena bieb sabiħ ħafna bi tliet arkati imma dan kellu jitwaqqa minħabba li meta kienu qed jibnu t-triq riedu jneħħuħ.
 
L-akwedott jibda minn Ħ'Attard, jgħaddi mill-Imrieħel u jispiċċa f'Santa Venera. Kien inbena bieb sabiħ ħafna bi tliet arkati imma dan kellu jitwaqqa minħabba li meta kienu qed jibnu t-triq riedu jneħħuħ. Fil-ponta ta' dan il-bieb kien hemm l-arma tal-kunjom tal-familja tal-Gran Mastru Wignacourt li kienet il-Fleur de Lys. Għalhekk dan il-post baqa' bl-isem ta' Fleur De Lys.
 
Dan l-akwedott għalkemm la hu xi kastell jew xi palazz hu bini ferm importanti li għamlu l-Kavallieri ta' San Ġwann għax kien bis-saħħa tiegħu li bedda jasal l-ilma tajjeb għax-xorb fil-belt Valletta mingħajr maa joqogħdu jġibu l-ilma mill-Marsa. Kienet tkun ħaġa ferm kerha li kieku għandek belt ġdida mingħajr ma jkollok mezz tajjeb kif ikollok l-ilma.
Fil-ponta ta' dan il-bieb kien hemm l-arma tal-kunjom tal-familja tal-Gran Mastru Wignacourt li kienet il-Fleur de Lys. Għalhekk dan il-post baqa' bl-isem ta' Fleur De Lys. Biex jitfakkar l-avveniment tal-wasla ta' l-ilma fil-belt Valletta fil-21 t'April 1615 inbniet għajn li hi magħrufa bħala l-Għajn ta' Wignacourt.
 
[[Kategorija:Malta]]