Stati Uniti: Differenza bejn il-verżjonijiet
Content deleted Content added
No edit summary |
m Robot: ar:الولايات المتحدة is a featured article; kosmetiċi bidliet |
||
Linja 11:
|ħolqa_demografija = Demografija tal-Istati Uniti
|mottu_nazzjonali = "In God we trust"<small>(uffiċjali)</small><br /><small>''F'Alla Aħna Nafdaw''</small><ref>{{ċita web|url=http://www.treasury.gov/about/education/Pages/in-god-we-trust.aspx|titlu=U.S. on the History of "In God We Trust"|editur=United States Department of the Treasury|aċċessdata=3 ta' Frar, 2013}}</ref><br />"[[E pluribus unum]]"<small>([[Lingwa Latina|Latin]]) (tradizzjonali)</small><br /><small>''Barra minn ħafna, wieħed''</small>
|innu_nazzjonali = "[[The Star-Spangled Banner]]"<br /><center>[[
|lingwi_uffiċjali = L-ebda fil-[[Gvern federali tal-Istati Uniti|livell federali]]<sup>1</sup>
|gruppi_etniċi =
Linja 72:
}}
L-'''Istati Uniti tal-Amerika''' ('''USA''' jew '''SUA'''), komunement imsejħa l-'''Istati Uniti ''' ('''US''' jew '''SU''') u '''Amerika''', hija [[repubblika federali]]<ref>{{ċita ktieb|kuljom=New York Times|titlu=The New York Times Guide to Essential Knowledge, Second Edition: A Desk Reference for the Curious Mind|sena=2007|editur=St. Martin's Press|paġna=632}}ISBN 978-
Bi 3.79 miljun mil kwadru (9.83 miljun km<sup>2</sup>) u madwar ta' 315 miljun ruħ, l-Istati Uniti hija r-[[Lista ta' pajjiżi u dipendenzi skont l-erja|raba' l-akbar pajjiż mill-erja totali]] u t-tielet l-akbar kemm mill-art u mill-[[Lista ta' pajjiżi mill-popolazzjoni|popolazzjoni]]. Hija waħda mill-aktar [[soċjetà multietnika|etnikament diversa]] fid-dinja u nazzjonijiet [[multikulturali]], il-prodott ta' skala kbira minn [[Immigration to the United States|immigrazzjoni minn bosta pajjiżi]].<ref name="DD">Adams, J.Q.; Strother-Adams, Pearlie (2001). ''Dealing with Diversity''. Chicago: Kendall/Hunt. ISBN 0-7872-8145-X.</ref> Il-[[ġeografija tal-Istati Uniti|ġeografija]] u [[klima tal-Istati Uniti|klima tal-US]] hija wkoll diversa ħafna, bid-deżerti, pjanuri, foresti, u muntanji li huma wkoll dar għal varjetà wiesgħa ta' annimali selvaġġi.
Il-[[Paleo-indjani]] [[Soluzzjoni tal-Amerika|emigraw]] mill-Asja għal dak li issa hija l-Istati Uniti kontinentali madwar 15,000 sena ilu. Il-[[Kolonizzazzjoni Ewropea tal-Ameriki|kolonizzazzjoni Ewropea]] bdiet madwar l-1600 u daħlet l-aktar mill-Ingilterra. L-Istati Uniti ħarġet minn [[tlettax-il kolonji Brittaniċi]] li jinsabu tul il-kosta tal-Atlantiku. Kwistjonijiet bejn il-Gran Brittanja u l-kolonji Amerikani waslet għar-[[Rivoluzzjoni Amerikana]]. Fl-4 ta' Lulju, 1776, delegati mit-tlettax-il kolonji ħarġu b'mod unanimu d-[[Dikjarazzjoni tal-Indipendenza (Stati Uniti)|Dikjarazzjoni tal-Indipendenza]], li b'hekk ġiet stabbilixxa l-Istati Uniti tal-Amerika. Il-[[Gwerra Rivoluzzjonarja tal-Amerika]], li ntemmet bir-[[Trattat ta' Pariġi (1783)|rikonoxximent tal-indipendenza tal-Istati Uniti]] mir-[[Renju tal-Gran Brittanja]], kienet l-ewwel gwerra ta' suċċess għall-indipendenza kontra l-[[imperu kolonjali]] Ewropew.<ref>Jack P. Greene u J.R. Pole, eds. ''A Companion to the American Revolution'' (2008) pp. 352–361.</ref><ref>{{ċita ktieb|awtur=Thomas Bender|titlu=A Nation Among Nations: America's Place in World History|url=http://books.google.com/books?id=wQHlrIz4gpYC&pg=PA61|sena=2006|editur=Macmillan|paġna=61}}ISBN
Immexxija mid-duttrina tad-[[destin manifest]], l-Istati Uniti imbarkat fuq l-espansjoni vigoruża madwar l-Amerika ta' Fuq matul is-seklu dsatax. Dan jinvolvi [[American Indian Wars|tribujiet indiġeni spostari]], [[Akkwisti territorjali tal-Istati Uniti|akkwist ta' territorji ġodda]], u gradwalment ammissjoni ta' stati ġodda.<ref name="MD2007">{{ċita ktieb |kuljom=Carlisle |isem=Rodney P. |isem2=J. Geoffrey |kuljom2=Golson |titlu=Manifest Destiny and the Expansion of America |serje=Turning Points in History Series |url=http://books.google.com/?id=ka6LxulZaEwC&vq=annexation&dq=territorial+expansion+United+States+%22manifest+destiny%22 |aċċessdata=26 ta' Marzu, 2013 |sena=2007 |editur=ABC-CLIO |paġna=238}}ISBN
L-Istati Uniti hija [[pajjiż żviluppat]] u għanda l-akbar ekonomija nazzjonali fid-dinja, bi stmat ta' $15.6 triljun [[PGD]] u {{ndash}} 19% tal-PGD globali fil-[[Lista ta' pajjiżi skont il-PGD (PSX)|parità ta' xiri tal-enerġija]], mill-2011.<ref name=autogenerated2>{{ċita web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=111&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CPPPSH%2CLP&grp=0&a=&pr.x=35&pr.y=14|editur=International Monetary Fund|titlu=World Economic Outlook Database|xaghar=Settembru|sena=2011|aċċessdata=11 ta' Settembru, 2011}}</ref><ref>L-[[Unjoni Ewropea]] għandha l-akbar ekonomija kollettiva, iżda mhix nazzjon wieħed.</ref> Il-PGD per capita tal-US kienet is-[[Lista ta' pajjiżi skont il-PGD (PSX) per capita|sitt l-akbar]] sa mill-2010, għalkemm l-[[Inugwaljanza fid-dħul fl-Istati Uniti|inugwaljanza fid-dħul tal-Amerika]] kienet ukoll kklassifikata l-ogħla fost il-pajjiżi tal-[[OECD]] mill-[[Bank Dinji]].<ref>[http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ World Bank GINI index], 24 ta' Novembru, 2011.</ref> L-ekonomija hija alimentata mill-abbundanza ta' riżorsi naturali, infrastruttura żviluppata sew, u produttività għolja;<ref>{{ċita web|awtur=|url=http://www.cbsnews.com/2100-500395_162-3228735.html |titlu=US Workers World's Most Productive |editur=CBS News |data=11 ta' Frar, 2009 |aċċessdata=23 ta' April, 2013}}</ref> u filwaqt li l-ekonomija tagħha hija meqjusa [[post-industrijali]] li tkompli tkun waħda mill-akbar manifatturi tad-dinja.<ref>Manifattura, Impjiegi u Ekonomija tal-US, 2013, http://americanmanufacturing.org/category/issues/jobs-and-economy/manufacturing-jobs-and-us-economy</ref> Il-kontijiet tal-pajjiż jonfqu 39% għall-[[Lista ta' pajjiżi mill-infiq militari|militari globali]],<ref>{{ċita aħbar |url= http://books.sipri.org/product_info?c_product_id=458 |titlu=Trends in world military expenditure, 2012 |xogħol=SIPRI |data=15 ta' April, 2013 |aċċessdata=15 ta' April, 2013}}</ref> li hija forza ekonomika, politika, u kulturali prominenti fid-dinja, kif ukoll bħala mexxej fir-riċerka xjentifika u l-innovazzjoni teknoloġika.<ref>{{ċita aħbar |awtur=Cohen, Eliot A. |lokazzjoni=Washington DC |url= http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower |titlu= History and the Hyperpower |xogħol=Foreign Affairs |data=Lulju/Awwissu 2004 |aċċessdata=14 ta' Lulju, 2006}}</ref><ref>{{ċita aħbar |url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1217752.stm |titlu=Country Profile: United States of America |xogħol=BBC |lokazzjoni=Londra |data=22 ta' April, 2008 |aċċessdata=18 ta' Mejju, 2008}}</ref>
== Referenzi ==
{{Referenzi}}
Linja 93:
{{Link FA|af}}
{{Link FA|an}}
{{Link FA|ar}}
{{Link FA|ceb}}
{{Link FA|es}}
| |||